4• Sự gia tăng của doanh nhân lang thang
“ĐỊA ĐIỂM, ĐỊA ĐIỂM, ĐỊA ĐIỂM” ĐƯỢC ĐÁNH GIÁ QUÁ CAO!
“Một cái bàn làm việc là nơi nguy hiểm để ngắm nhìn thế giới.”
JOHN LE CARRÉ
(Tác giả Anh)
Nhét vào chiếc va li xách tay đôi giày chạy và hai bộ quần áo để thay đổi, tôi lao mình ra thế giới qua chuyến bay chuyển tiếp ngắn từ Portland tới Sân bay Quốc tế Vancouver. Tối muộn hôm đó, chuyến bay 12 giờ của hãng hàng không Cathay Pacific tới Hồng Kông cho tôi hai tiếng đồng hồ để xem phim, sáu tiếng để ngủ và bốn tiếng để viết thư điện tử.
Tới châu Á, tôi nhanh chóng đi qua được trạm kiểm soát nhập cảnh (vì không có hành lý gì), kiểm tra ví xem mình có còn tiền địa phương từ chuyến đi trước ở đây không và ngồi xuống một chiếc ghế trong phòng đợi trước khi nhảy lên chuyến tàu hỏa vào thành phố. Tôi mở nhẹ chiếc máy tính xách tay, kết nối Wifi miễn phí của sân bay” và đăng nhập vào thế giới. Phù… ngoài tất cả những thư điện tử tôi đã viết trên máy bay, có hơn 150 thư khác đã tới trong suốt đêm qua.
Tôi kiểm tra thư của Reese, người thiết kế của tôi, về một dự án chúng tôi đang thực hiện. Tôi trả lời những yêu cầu hỗ trợ của khách hàng – một trang trên trang web của chúng tôi bị dừng, một người nào đó cần đăng nhập, cùng những chuyện khác – và viết một cập nhật nhanh cho các khách hàng. Tôi xem lại những nhận xét của người đọc với bài viết mới nhất trên blog của mình và nhanh chóng kiểm tra danh sách những người đăng nhập bằng thư điện tử, thước do duy nhất mà tôi thường xuyên theo. (Nếu tất cả mọi thứ đều tốt với những thuê bao mới, thì mọi thứ khác dĩ nhiên là ỔN.)
Tôi thường ở nhà nghỉ hay ký túc xá, nhưng đêm nay tôi có một cuộc hội thảo nhóm qua mạng được lên lịch vào gần hai giờ sáng – lúc đó là ban ngày ở Bắc Mỹ – vì vậy tôi tới khách sạn Conrad. Thật may là tôi đã ngủ đủ trên máy bay nên cảm thấy khá dễ chịu sau khi đi tắm, vì vậy tôi đã bắt đầu công việc kinh doanh cho hai ngày tới trong “văn phòng” của mình. Vài tiếng sau, người chủ trì cuộc hội thảo nói “chào buổi chiều” với mọi người, và tôi cố gắng không để ý tới thời gian địa phương trong lúc nhìn ra đường chân trời ở Hồng Kông.
Sau khi điều chỉnh được sự khác biệt về thời gian qua vài ngày tiếp theo, tôi liền trở về với thói quen thường ngày là làm việc vào buổi sáng và khám phá vào buổi chiều. Ít nhất một tuần trong một tháng, tôi lại sống trong thế giới mơ ước này của du lịch, công việc và những giờ nghỉ giải lao bằng cà phê. Công việc được cấu trúc theo cuộc sống của tôi mà không phải theo một cách khác.
Tôi biết điều một số người vẫn nghĩ: Chuyện ngày nghe có vẻ như tưởng tượng. Thật tuyệt… khi nó thực sự đang diễn ra, trên một phạm vi rộng, với hàng ngàn người ở khắp nơi trên thế giới. Tôi chỉ là một ví dụ trong số đó; giờ chúng ta hãy nghe chuyện của một vài người khác.
Nghiên cứu tình huống 1: Giáo viên Dạy nhạc
Năm 2009, Brandon Pearce đang sống ở Utah và là một giáo viên dạy piano thành công. Điều này có nghĩa là Brandon đi làm công ăn lương trong lúc vẫn được làm việc mình thích. Nhưng Brandon cũng rất ham tìm tòi và đã muốn kết hợp sở thích về công nghệ với niềm đam mê giảng dạy âm nhạc của mình. Khi nghĩ tới những đồng nghiệp mà anh quen biết, anh nhận thấy điểm hội tụ giữa kỹ năng của anh với cái họ cần.
Brandon cho biết: “Các giáo viên dạy nhạc không muốn giải quyết các công việc hành chính; họ muốn dạy nhạc. Nhưng họ luôn phải dành khá nhiều thời gian trong ngày làm việc của mình cho nhưng công việc này.” Việc lên lịch học, sửa lại lịch học, gửi lời nhắc nhở tới học viên – ngoài thời gian dạy, tất cả những điều này chiếm nhiều sự quan tâm và làm sao lãng việc giảng dạy. Hơn nữa, đa phần các giáo viên dạy nhạc đang không thu hết được số tiền mà nhẽ ra sinh viên cần đóng vì đôi khi có những khoản bị bỏ sót hay do sinh viên nghỉ học.
Ban đầu, Brandon không có ý định kinh doanh; anh chỉ muốn giải quyết điều mà anh gọi là “vấn đề phá rối giáo viên dạy nhạc” cho chính mình. Câu trả lời chính là
Music Teacher’s Helper, một giao diện do Brandon tạo ra vì mục đích sử dụng cá nhân trước khi chuyển nó thành môi trường tích hợp một lần dành cho các giáo viên dạy nhạc thuộc mọi chuyên ngành. Các giáo viên có thể tạo ra những trang web của riêng họ (mà không cần có bất cứ kỹ năng chuyên môn nào) và quản lý tất cả các vấn đề liên quan đến việc lên lịch học và lập hóa đơn, do đó cho phép họ tập trung vào việc giảng dạy thực sự mà họ yêu thích.
Có phải đây là một thị trường trong cuộc tìm kiếm giải pháp? Đúng như vậy, và thị trường này là đáng kể. Có phải Brandon đang đưa cá cho các giáo viên dạy nhạc? Đúng thế, và bởi vì ngân sách của các giáo viên dạy nhạc thường thấp, nên Brandon đã chắc chắn nêu bật được thực tế rằng việc thanh toán cho Music Teacher’s Helper có thể thực sự tiết kiệm tiền cho họ theo thời gian, nhưng để đảm bảo hoạt động có lãi, anh đã không quá cứng nhắc về giá cả. Dịch vụ này có sẵn nhiều phiên bản khác nhau, bao gồm một phiên bản miễn phí cho tính năng sử dụng bị giới hạn và lần lần tới cả phiên bản giá 588 đôla một năm tùy theo số lượng sinh viên[1].
[1] Mô hình ra giá cụ thể mà Brandon đã chọn cho hoạt động kinh doanh của anh là một yếu tố quan trọng trong sự sinh lời của hoạt động này. Chúng ta sẽ xem xét việc ra giá và việc nó liên quan tới tổng thu nhập như thế nào trong các Chương 10 và 11.
Ba năm sau, cuộc sống của Brandon hoàn toàn khác hẳn. Thay vì sống ở Utah, giờ đây anh thức dậy dưới ánh mặt trời ở Escazú, Costa Rica, nơi anh sống cùng vợ và ba cô con gái nhỏ. Anh có mười nhân viên đang sống ở những nơi khác nhau trên thế giới. Anh cẩn thận theo dấu thời gian của mình và ước lượng rằng anh dành 8 – 15 tiếng một tuần để tham gia trực tiếp vào hoạt động kinh doanh. Thời gian còn lại anh dành cho gia đình và những dự án mới khác nhau mà anh theo đuổi vì thấy vui.
Brandon và gia đình anh đã từng sống ở Utah và giờ đây họ sống ở Costa Rica, nhưng đó không phải là toàn bộ câu chuyện; toàn bộ câu chuyện chính là họ có thể sống ở bất cứ nơi nào họ muốn. Ồ, và một điều quan trọng hơn: Music Teacher’s Helper hiện đang trên đà thu về ít nhất 360.000 đôla một năm. Bởi vì các khách hàng của anh cam kết sử dụng dài hạn và thanh toán tiền hàng tháng nên không thể có chuyện số người sử dụng sẽ giảm xuống. Thay vào đó, con số này sẽ tiếp tục gia tăng khi ngày càng có nhiều giáo viên dạy nhạc gia nhập vào danh sách khách hàng của Brandon.
Nghiên cứu tình huống 2: Thợ chụp ảnh khắp thế giới
Bắt đầu từ Michigan, Kyle Hepp là một doanh nhân “ngẫu nhiên” theo đúng nghĩa của cụm từ này. Khi chuyển tới Chile cùng với chồng cô, Seba, Kyle đã phải sống khá chật vật bằng cách làm việc cho những dự án lề của AOL trong khi tìm kiếm một công việc thuộc lĩnh vực quản lý thể thao theo kế hoạch của mình. Phong cách sống ở Nam Mỹ thật tuyệt vời, nhưng công việc của Seba trên cương vị một kỹ sư xây dựng đang khá bấp bênh, và công việc làm ăn của công ty đã bắt đầu thất bại. Một chiều thứ Sáu, Seba nhận được thông báo rằng lương của anh bị cắt tới 20%. Anh từ chối ký hợp đồng mới và rời khỏi công ty ngay lập tức.
Hai ngày sau khi biết chuyện này, bi kịch đã xảy đến với Kyle khi bị một chiếc xe tải đâm ngay tại một ngã tư, hất cô bay xa tới hơn 30 mét trong lúc đang chạy bộ. Những vết thương của cô, dù không nguy hiểm hay đe dọa tính mạng nhưng cũng khá nặng. Sau một tuần nằm viện, cô phải về nằm nghỉ tại nhà mất nhiều tuần nữa, không thể đi lại và với nhiều vết thâm tím tới mức thậm chí cô đã không thể gõ nổi bàn phím máy tính – vì vậy cô buộc phải kết thúc hợp đồng làm việc với AOL theo đúng điều khoản đã ghi trong hợp đồng.
Đến thời điểm đó, Kyle và Seba đã kết hôn được gần ba năm và họ thậm chí còn chưa có một tuần trăng mật thật sự, vì vậy họ đã quyết định tận hưởng một kỳ nghỉ trong lúc cả hai người đều đang rảnh rỗi. Thay vì đi tìm việc, họ đặt vé bay tới Ý và dành nhiều tuần đi thăm thú châu Âu. Trước khi bị tai nạn, Kyle đã từng học qua về chụp ảnh cưới. Kyle chưa bao giờ thực sự thử làm công việc này nhưng trước khi bay cô đã cập nhật lại trang web của mình và thông báo rằng cô bắt đầu nhận chụp hình. Một đơn đặt hàng đến ngay lập tức, mang tới cho Kyle niềm tin rằng cô có thể đủ khả năng tạo nên sự nghiệp từ công việc này.
Khi họ quay trở lại Chile, Kyle và Seba đã quyết định coi việc chụp ảnh như một công việc toàn thời gian, “ít nhất cho tới khi không còn ai đăng ký chụp hình và cạn tiền.” Trước sự ngạc nhiên của họ, hết lời yêu cầu này tới lời yêu cầu khác được gửi vào hòm thư của Kyle và lịch chụp nhanh chóng trở nên kín mít. Hai năm sau, họ đã kiếm được 90.000 đôla một năm và có lịch đặt chụp ảnh kín trước cả một năm.
Giờ đây họ làm việc trên khắp thế giới, chụp ảnh tại các lễ cưới ở Argentina, Tây Ban Nha, Anh và Mỹ. Bạn có thể thắc mắc không hiểu tại sao có rất nhiều thợ chụp ảnh giỏi khác có sẵn ở địa phương mà các khách hàng từ hết nước này tới nước khác vẫn tìm đến cô? Kyle nói rằng bản thân các khách hàng của cô đều thích đi du lịch và họ không ngại việc thuê một thợ chụp hình từ phương xa. Cô bảo: “Họ biết rằng thế giới là một nơi nhỏ bé và họ thích công việc của chúng tôi bởi vì chúng tôi tạo dựng các mối quan hệ qua thời gian.”
Nghiên cứu tình huống 3: Vua phần mềm bảng tính[2]
[1] Bernard, “Vua phần mềm bảng tính”, là một người khác với Purna – “Ngài Phần mềm bảng tính”. Bài học: Ít nhất trong thế giới của phần mềm bảng tính, luôn luôn có chỗ cho một người nữa.
Không gian làm việc của Bernard Vukas là điển hình của những doanh nhân lang thang: “Tôi làm việc ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào. Múi giờ và địa điểm đều không quan trọng. Tất cả tài sản của tôi nhét vừa trong một chiếc ba lô, kể cả máy tính xách tay.” Bernard đã viết cho tôi như vậy trong một bức thư điện tử gửi từ bãi biển Koh Tao, Thái Lan, nơi anh đang tạm sống ở đó một thời gian. Bernard đến từ Croatia, đất nước cũng có những bãi biển đẹp, nhưng anh đã muốn đi thăm thú nhiều nơi hơn trên thế giới này.
Bernard giúp các công ty có sử dụng ứng dụng của bộ phần mềm Microsoft Office xử lý khối lượng lớn dữ liệu, tạo ra hoặc sửa đổi các phần mở rộng nhằm làm cho dữ liệu dễ quản lý hơn. Bernard đã bắt đầu bằng cách ra giá ở một mức tiền công phù hợp theo các tiêu chuẩn của Croatia nhưng thấp hơn nhiều so với mức mà các công ty Bắc Mỹ thường phải trả. Chiến lược này đã hoạt động hiệu quả trong việc giúp Bernard thiết lập một cơ sở khách hàng và danh tiếng tốt, nhưng quyết định kinh doanh tốt nhất chính là khi anh đã tăng gấp ba tốc độ cho những khách hàng mới.
Một ngày, Bernard kiếm được 720 đôla cho một dự án lớn. Suy nghĩ về ý nghĩa của số tiền này, anh đã viết: “Nhiều người có mức lương tối thiểu ở Croatia đang kiếm được số tiền này trong một tháng. Những người kiếm gấp đôi con số đó được xem là có mức lương tốt. Để kiếm được tất cả số tiền đó trong một ngày thì tôi chưa từng nghe thấy.” Bernard có thể quay về quê nhà vào một ngày nào đó, nhưng thật khó hình dung được bao giờ anh thay đổi cách sống khác.
Lưu ý dành cho việc lựa chọn Địa điểm không cố định
• Việc điều hành một hoạt động kinh doanh trong khi lang thang khắp thế giới thường dễ hơn việc bắt đầu một cái mới. Hãy đảm bảo là bạn dành nhiều thời gian cho việc thiết lập hệ thống trước khi bạn lao vào con đường này.
• Với một tấm hộ chiếu Mỹ hoặc Canada, bạn có thể ở lại tới 90 ngày tại nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới. Ở những quốc gia đó, bạn có thể thực hiện một chuyến “visa run”[2] qua biên giới khi thời hạn visa của bạn sắp hết và sau đó quay trở lại sống tiếp theo hạn visa mới.
[2] Visa run: Rời khỏi một đất nước và quay trở lại ngay sau đó để kéo dài thời gian sống ở đất nước đó.
• Bạn có thể biết các yêu cầu về visa ở những nước khác nhau bằng cách ghé thăm trang web VisaHQ.com hoặc VisaHQ.ca, một dịch vụ thương mại tôi sử dụng cho những lần xin cấp visa của riêng mình. Có khá nhiều công ty cung cấp những hỗ trợ tương tự, và bạn không cần sử dụng một dịch vụ xin cấp visa nếu bạn không thường xuyên đi du lịch kiểu này.
• Càng nhiều càng tốt, hãy giữ cho công việc của bạn “luôn ở trong mây” bằng cách sử dụng các dịch vụ trực tuyến, chẳng hạn như Google Docs và Dropbox. Với cách này, bạn có thể truy cập dữ liệu từ bất cứ đâu và không phải lo lắng nhiều về việc giữ nó bên mình.
• Thường xuyên thay đổi mật khẩu của bạn và không sử dụng tên chú mèo của bạn làm mật khẩu (không phải là tôi đã học được điều này qua kinh nghiệm hoặc bất cứ chuyện gì…).
• Bạn có thể tìm được nhà trọ miễn phí thông qua CouchSurfing.org hoặc với chi phí thấp từ những chủ khách sạn tư nhân tại AirBnB.com.
• Bạn có thể bắt đầu từ bất cứ đâu, nhưng theo khuyến cáo chung, Mỹ Latinh và Đông Nam Á là hai khu vực dễ dàng và hiếu khách nhất để bắt đầu những cuộc phiêu lưu nay đây mai đó của bạn.
• Một số nơi dễ dàng tiếp cận với công nghệ hơn những nơi khác. Hãy quan tâm xem điều gì được mong đợi trước khi tới tham quan một đất nước mới, tìm hiểu kỹ bằng cách đọc thông tin trên các diễn đàn tại BootsnAll.com hoặc MeetPlanGo.com.
• Khi bạn lang thang, hãy duy trì sự cân bằng giữa phiêu lưu và công việc. Hãy nhớ rằng hầu hết mọi người đều làm những công việc thông thường và chỉ thỉnh thoảng đi du lịch, vì vậy hãy đảm bảo tận dụng được việc tham quan và trải nghiệm về nền văn hóa bản địa. Nhưng cũng như vậy, đừng cảm thấy tồi tệ về việc phải cống hiến nhiều giờ đồng hồ hơn để làm việc bất cứ khi nào cần thiết. Mọi việc thế là ỔN; thế giới cho phép bạn đi du lịch.
Dân du cư thời kỳ kỹ thuật số và các doanh nhân lang thang di chuyển với tất cả đồ đạc, và thật khó xa rời được những câu chuyện có tính lan truyền của họ. Tôi đã lắng nghe hết những câu chuyện giống như của Brandon, Kyle và Bernard, từ câu chuyện này tới câu chuyện khác. Và tôi thấy rằng đó là một mô hình kinh doanh tuyệt vời.
Trong những ví dụ này, Brandon là một giáo viên dạy nhạc, Kyle là một thợ chụp ảnh và Bernard là một nhà phát triển phần mềm. Bản danh sách này có thể tiếp tục với: Cherie Ve Ard, người chúng ta sẽ gặp ở Chương 13, là một chuyên viên tư vấn chăm sóc sức khỏe, và Brandy Agerbeck, người có câu chuyện ở Chương 7, là một nhà hỗ trợ đồ họa. Do bản chất công việc của họ, phần lớn những hoạt động kinh doanh trong các nghiên cứu tình huống hoàn toàn không bị phụ thuộc vào địa điểm cho dù họ hiện tại đều có một địa chỉ cố định. Nói theo một cách khác, bao giờ cũng có nhiều hơn một cách để tới được con đường, nhưng chỉ có một mô hình kinh doanh đặc biệt hữu ích cho sự độc lập về địa điểm: Công việc về xuất bản thông tin. Vì mô hình này vừa phổ biến vừa sinh lợi cao nên chúng ta cùng xem xét nó theo một số khía cạnh nhỏ.
Trở thành nhà xuất bản riêng của bạn
Trên cương vị nhà sáng lập của 800-CEO-READ, một nhà bán lẻ hàng đầu các sách kinh doanh, Jack Covert là một người từng trải cả về xuất bản truyền thống và tự xuất bản. Khi tôi hỏi Jack điều gì đã thay đổi trong giới xuất bản vào những năm gần đây. Anh cho biết: “Mọi thứ đã thay đổi. Chúng ta đã được chứng kiến nhiều tác giả tự xuất bản tác phẩm của họ, nhưng không bao giờ tới một quy mô rộng lớn như vậy. Có khác chăng chính là chất lượng của tác phẩm. Ngày nay, một số tác phẩm tự xuất bản ít nhất cũng có chất lượng tốt như những cuốn sách do các nhà xuất bản lớn làm. Sân chơi đã bị san bằng nhiều và sẽ còn tiếp tục như vậy.”
Điểm khác còn lại mà Jack nói với tôi là: Trong quá khứ, hầu hết các tác giả chọn việc tự xuất bản bởi vì họ đã không thể bán tác phẩm của mình cho một nhà xuất bản truyền thống nào. Còn ngày nay, một số tác giả đang cố ý chọn việc trực tiếp phân phối tác phẩm của họ, thậm chí gạt bỏ những lời chào mời quan trọng để tự mình xuất bản[3]. Nhưng này, những ai cần sách vậy? Bạn không cần trở thành một tác giả hoặc thậm chí nghĩ mình như một nhà văn để tận dụng việc thế giới đang thay đổi này. Việc xuất bản kỹ thuật số có xu hướng phù hợp với ít nhất một vài loại: Những sản phẩm chỉ làm một lần, các khóa học trong một khoảng thời gian cố định và những thuê bao định kỳ.
[3] Một ví dụ thường được trích dẫn chính là Barry Eisler, người đã từ chối lời chào mời 500.000 đôla cho một cuốn sách của anh. Tuy nhiên Barry Eisler có một lượng độc giả khá lớn và một bản thành tích xếp hạng có uy tín mà những tác giả mới chưa có được.
Jen Lemen và Andrea Scher, hai người bạn đã tham dự một khóa tu cùng nhau, đã có ý tưởng để bắt đầu một khóa tu học trực tuyến dành cho phụ nữ. Họ gọi nó là Mondo Beyondo và tạo ra một mô hình cộng đồng cho những người tham gia để đăng bài viết về những ý tưởng, mục đích và danh sách việc cần làm trong đời của bản thân. Ở bên kia Đại Tây Dương, cựu nhà báo Susannah
Conway đang một mình thành lập một dự án tương tự có tên gọi Unravelling. Hàng ngàn người tham gia sau đó, cả hai dự án đều có những bản danh sách chờ dài đăng ký các khóa học trong tương lai và cả hai đều mang lại thu nhập hàng năm sáu con số. Một phần vẻ đẹp của mô hình này chính là mô hình phát triển chủ yếu nhờ sự giới thiệu. Khi những người học kết thúc các khóa học bốn hoặc năm tuần, đa phần họ sẽ nói lại với bạn bè, những người sau đó đăng ký cho khóa học tiếp theo.
Giống như mọi thứ khác đang tồn tại, hoạt động kinh doanh “mới” này hoàn toàn không mới. Như Jack của 800-CEO-READ đã đề cập, một số nhà xuất bản độc lập vẫn luôn biết rằng bán trực tiếp thường là tốt hơn. Điều đã thay đổi chính là tốc độ, chất lượng và tiềm năng để vươn tới một lượng khán giả rộng lớn hơn nhiều. Đó chính là điều mà những nhà xuất bản lang thang này đang làm – và một anh chàng ở Fullerton, California, chính là ví dụ điển hình.
Cuốn sách điện tử giá 120.000 đôla
Brett Kelly, tự mô tả bản thân mình là một “chuyên viên tin học chuyên nghiệp”, là lập trình viên phần mềm với một công việc bận rộn và một cuộc sống gia đình đầy căng thẳng. Vì món nợ thẻ tín dụng 15.000 đôla và mức sống cao ở Nam California mà Brett và vợ anh, Joana, phải chấp nhận lịch làm việc trái ngược nhau mới đáp ứng được mọi chi phí sinh hoạt. Brett đã kể với tôi khi chúng tôi ngồi tại một quán bánh thịt chiên giòn ở Los Angeles rằng: “Tôi về đến nhà và chỉ kịp chào Joana khi cô ấy chuẩn bị đi làm tại nhà hàng. Vài tháng sau, cả hai chúng tôi đều bị mệt mỏi với thời gian như vậy, lũ trẻ thì khốn khổ và tình hình chung quả thật không tốt chút nào.”
Trong nhiều năm, Brett đã chứng kiến bạn bè và đồng nghiệp của mình bắt đầu những dự án sinh lợi và sau đó đã bỏ hẳn công việc chính hoặc đã tạo thêm một luồng thu nhập nữa cho mình. Cuối cùng, anh đã có một quyết định của riêng mình: Trên cương vị một người sử dụng thành thạo Evernote, phần mềm ghi chú miễn phí, Brett để ý thấy rằng không hề có hướng dẫn sử dụng chi tiết nào cho mọi người để khai thác được nhiều nhất từ dịch vụ đó[4]. Brett đã dành nhiều tháng để làm một cuốn tài liệu cẩn thận về mọi mẹo và thủ thuật mà anh có thể tìm thấy về Evernote, biên soạn mọi thứ với các ảnh chụp màn hình máy tính và những hướng dẫn chi tiết thành một tệp PDF lớn. Anh bảo: “Tôi đã bị ám ảnh về điều này và tôi muốn đảm bảo rằng mình có đúng mọi thứ thật chính xác.” Khi anh gửi cho tôi bản thảo của cái sẽ trở thành Evernote cơ bản (Evernote Essentials), tôi đã thấy nó rất ấn tượng. Đa phần các tác giả viết sách điện tử đưa vào các sản phẩm của họ sự sao chép không cần thiết, cỡ chữ lớn và để lề rộng. Nhưng cuốn sách của Brett thì trái lại: Sản phẩm cuối cùng được chứa đựng trong hơn 90 trang nội dung không một khoảng trống. Tuy nhiên nội dung không một khoảng trống không phải là mọi thứ; bạn cũng phải bán một số thứ mà mọi người sẵn sàng bỏ tiền ra để có được. Họ sẽ mua chúng?
[4] Xét về kỹ thuật thì không có một sách hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Anh nào; hơn 12 cuốn sách hoặc tài liệu hướng dẫn về Evernote thực sự chỉ có bằng tiếng Nhật. Điều này đã giúp dự đoán được khả năng tiêu thụ mạnh của dự án và để lộ ra một khoảng trống ở thị trường tiếng Anh mà Brett có đủ khả năng để lấp đầy.
Ngay trước khi cuốn sách hướng dẫn được bán ra, Brett đã có một cuộc thỏa thuận với Joana: Nếu anh bán sách được ít nhất 10.000 đôla, Joana sẽ phải bỏ công việc phục vụ bàn tại nhà hàng và ở nhà chăm sóc hai con. Brett đã ước tính rằng điều này sẽ phải mất vài tháng, thậm chí là lâu hơn, để đạt được mục tiêu doanh thu 10.000 đôla… nhưng chỉ 11 ngày sau khi Evernote Essentials được bán ra, tài khoản của Brett đã nhảy tới năm con số. (Vì là một chuyên viên tin học, nên Brett đã nhanh chóng đưa một ảnh chụp màn hình thành hình nền trên chiếc iPhone của anh.) Chưa đầy 24 tiếng sau, Joana đã nộp đơn xin nghỉ việc tại nhà hàng. Ngoại trừ thời gian nghỉ đẻ khi sinh con, đây sẽ là lần đầu tiên cô không phải làm việc trong bảy năm làm mẹ vừa qua của mình.
Những tháng sau, doanh số của Evernote Essentials đã tiếp tục mang lại ít nhất 300 đôla một ngày, dự kiến doanh thu hàng năm hơn 120.000 đôla cho một thứ mà về bản chất chỉ là một dự án phụ. Điều thú vị là nếu dự án này được làm ra như một cuốn sách in theo phương thức truyền thống, thì những con số về doanh thu được coi là một thất bại – tiền nhuận bút của tác giả sẽ mang lại cho
Brett chỉ khoảng 18 đôla một ngày. Nhưng vì Brett là chủ sở hữu duy nhất và sách được chuyển phát trực tuyến, nên con số 300 đôla đổ vào tài khoản của anh mỗi ngày gần như là lợi nhuận hoàn toàn.
Bất ngờ hơn nữa những người phát triển Evernote đã có được bản hướng dẫn này và gửi cho Brett một thông báo rằng họ muốn nói chuyện với anh. Brett thấy lo lắng khi nghĩ họ thấy khó chịu về việc anh kiếm tiền từ sản phẩm miễn phí của họ, nhưng sự thật lại trái ngược với ý nghĩ của anh: CEO của hãng đã rất thích cuốn sách của Brett và muốn mời anh về làm việc. Brett đã rời bỏ công việc toàn thời gian tẻ nhạt của mình và đảm nhận một vai trò mới tại Evernote, với điều kiện là anh có thể tiếp tục bán bản hướng dẫn đó và giữ lại tất cả lợi nhuận trong khi vẫn được làm việc ở nhà. Thật tuyệt vời! Dưới đây là lời Brett mô tả kết cục tốt đẹp này:
Thành công không tưởng của dự án này không chỉ giúp gia đình chúng tôi thoát khỏi 10 năm nợ nần và tình trạng tài chính bất ổn định mà còn mang tới cho chúng tôi tự do để theo đuổi lối sống chúng tôi hằng mong muốn. Vì bây giờ tôi làm việc ở nhà và Joana làm nội trợ nên chúng tôi có nhiều thời gian dành cho con cái hơn phần lớn những người khác. Có những lúc tôi vẫn không thể tin được điều này là sự thật và không biết nói gì để bày tỏ hết sự biết ơn của mình.
Dự án của Brett có tất cả những yếu tố dự đoán thành công mà chúng ta đã xem xét cho tới lúc này: Nó được bắt đầu với điều Brett vừa đam mê vừa có kỹ năng, và sau đó anh đã tôi luyện kiến thức của mình thành một sản phẩm hữu ích có thể ngay lập tức tới được với người sử dụng. Nếu bạn muốn học về Evernote nhưng không muốn mất thời gian tìm hiểu nó nhiều, một khoản đầu tư 25 đôla có thể giải quyết được vấn đề. Sự lựa chọn mức giá cũng thật hoàn hảo: Brett đã có thể ra giá thấp hơn nhiều, như một số nhà xuất bản ebook vẫn làm, nhưng anh đã chọn cách giữ vững giá và đưa ra một tuyên bố giá trị rõ ràng cho các khách hàng tiềm năng của mình.
Chao ôi! Giống như bất cứ xu hướng hoặc mô hình kinh doanh nào, không phải mọi câu chuyện về xuất bản độc lập đều thành công. Nhiều nhà xuất bản tham vọng đang hoạt động dựa trên mô hình “nếu bạn xây dựng nó, họ sẽ tới”. Cuối cuốn sách này, chúng ta sẽ đặt tên lại cho nó thành mô hình “nếu bạn xây dựng nó, họ có thể tới” – đôi khi mô hình hoạt động, nhưng nhiều lúc lại không, và không có sự đảm bảo nào về sự giàu có ngay tức khắc. Có nhiều khóa học trực tuyến thành công với quy mô như Mondo Beyondo, và cũng không ít khóa học khác lại lúng túng với chỉ có năm học viên. Có nhiều cuốn sách điện tử trị giá 120.000 đôla như của Brett, và cũng không ít đầu sách điện tử khác chỉ bán được đúng hai cuốn (một cho bà của tác giả và một cho một người bạn của gia đình) trước khi rơi vào quên lãng.
Trở thành nhà xuất bản riêng của bạn
Hãy làm theo những bước sau để tham gia hoạt động kinh doanh xuất bản thông tin. Mỗi bước có thể được thực hiện phức tạp hơn, nhưng tất cả chúng đều liên quan tới bản đề cương căn bản này.
1. Tìm một chủ đề mà mọi người sẽ trả tiền để học nó. Thật tốt nếu bạn là một chuyên gia về chủ đề đó, nhưng nếu không, chủ đề đó chính là cái cần tìm ra.
2. Hãy bắt lấy thông tin theo một trong ba cách sau:
a. Viết ra giấy.
b. Thu âm hoặc thu hình. c. Kết hợp giữa a và b.
3. Kết hợp các nguyên liệu của bạn thành một sản phẩm: Một cuốn sách điện tử hoặc một sản phẩm kỹ thuật số mà người mua có thể tải về được.
4. Đưa ra lời chào hàng. Chính xác là bạn đang bán cái gì và tại sao mọi người nên mua nó? Tìm hiểu nhiều hơn về lời chào hàng ở Chương 7.
5. Quyết định một mức giá vừa phải, dựa trên giá trị cho sản phẩm của bạn. Về những hướng dẫn ra giá, xem Chương 10 và 11.
6. Tìm cách thức thanh toán. PayPal.com là phương thức thường thấy nhất, với khả năng cho phép người sử dụng thanh toán tại hơn 180 quốc gia. Những giải pháp khác có sẵn nếu bạn muốn có phương thức thanh toán linh hoạt hơn[5].
[5] Bạn có thể tìm thấy một bản đánh giá nhiều giải pháp thanh toán khác nhau trong các nguồn trực tuyến tại 100startup.com.
7. Xuất bản sản phẩm và quảng bá nó. Để có cái nhìn tổng quan về việc khởi xướng, xem chương 9.
8. Gửi tiền vào ngân hàng và ra biển nghỉ ngơi! (Bước này có đòi hỏi sự nỗ lực nhiều hơn.)
Một số thất bại liên quan tới những mong đợi phi thực tế. Nói đơn giản, một số người muốn thư giãn và tận hưởng (hoặc có 300 đôla một ngày) mà không phải làm việc. Một phần kết quả của mong muốn được làm việc từ bất cứ nơi đâu, nhiều doanh nhân tham vọng chú trọng quá nhiều vào vai trò “bất cứ nơi đâu” hơn vai trò họ làm “công việc” đó. Vì vai trò công việc chính là thứ duy trì mọi cái khác, nên tốt hơn là tập trung vào đó ngay từ khi bắt đầu. Xét cho cùng, điều tốt đẹp nhất về một hoạt động kinh doanh độc lập – địa điểm chính là khả năng. Sự thật là bạn có thể nảy ra ý tưởng bất ngờ trên đường tới Argentina hoặc Thái Lan song nó không đồng nghĩa với việc bạn thực sự sẽ thực hiện ý tưởng đó.
Hình ảnh kinh điển về một doanh nhân lang thang thường gắn với một anh chàng hoặc cô nàng đang ngồi trên bãi biển trong bộ đồ bơi, với đồ uống bên cạnh và một chiếc máy tính xách tay đã mở ra dưới hoàng hôn. Những nỗ lực có hạn của tôi trong khi tái tạo một cảnh như vậy thường liên quan tới việc lo lắng về chiếc máy tính xách tay (Nó sẽ bị đánh cắp? Tôi sẽ để cát rơi lên bàn phím?) và cảm giác mệt mỏi khi nhìn vào màn hình dưới ánh nắng mặt trời. Hơn nữa, hầu hết các bãi biển ở những vùng nhiệt đới không cung cấp dịch vụ truy cập WiFi và vì điều này mà nhiều nơi khác cũng không có – cho nên nếu định điều hành hoạt động kinh doanh của mình trên đường, bạn sẽ cần học cách nghĩ về công việc nhiều như nghĩ về con đường của bạn.
Điều này chỉ như việc làm theo đam mê của bạn để tới được ngân hàng: Một số người thích giữ đam mê của họ bên người, và một số người không thích hòa trộn những kỳ nghỉ của họ với công việc. Thậm chí những doanh nhân như Brandon Pearce, những người đã cẩn thận gây dựng được một hoạt động kinh doanh rảnh tay, thu nhập cao, cho phép mình làm việc với một lượng thời gian tối thiểu cũng chỉ thực sự giảm bớt thời gian dành cho công việc sau khi mọi thứ đã được thiết lập và đi vào ổn định. Ngay từ khi bắt đầu, lượng lớn thời gian cho việc thực hiện các dự án có thể thành công mà cũng có thể không.
Nhưng này, thực tế đã được kiểm chứng. Không nghi ngờ gì khi hàng ngàn người đã thiết lập được những hoạt động kinh doanh thành công theo mô hình này, nhất là trong hơn mười năm qua. Tại sao lại không làm theo hướng đi của họ, lập bản đồ cho con đường riêng của bạn theo cách này?
Lần gần đây nhất tôi nói chuyện với Brandon, anh vẫn đang làm việc cực kỳ hiệu quả (hơn 30.000 đôla một tháng). Bây giờ anh đang mở thêm chi nhánh ở một số khu vực mới tại Costa Rica và xa hơn nữa, thậm chí anh ấy còn đang nghĩ tới việc mua cổ phần ở một nông trại địa phương. Có lẽ nông trại đó sẽ không sinh lợi như dự án trực tuyến, nhưng điều đó ỔN THÔI – hàng tháng, khoản thu nhập từ phần mềm âm nhạc sẽ không ngừng đổ về. Brandon và gia đình anh đã thiết lập được một cuốc sống hoàn toàn tự do và khả năng để tạo dựng một cuộc sống mới ở mọi nơi họ tới. Mỗi ngày là một cuộc phiêu lưu.
NHỮNG ĐIỂM CHÍNH
• Ngày nay, các doanh nhân lang thang ở khắp mọi nơi. Đa phần họ đều đang thầm lặng xây dựng nên những hoạt động kinh doanh đáng kể (sáu con số hoặc cao hơn) trong khi đang sống ở thiên đường.
• Đúng là không phải mọi đam mê đều dẫn tới một mô hình kinh doanh tốt, nhiều người theo đuổi lối sống nay đây mai đó vì những lí do sai lầm. Câu hỏi hay nhất để trả lời là: Bạn muốn làm gì?
• Có nhiều con đường dẫn tới sự độc lập về địa điểm, nhưng xuất bản thông tin là một hoạt động kinh doanh có thể sinh lợi đặc biệt. (Và có nhiều hơn một hướng đến với xuất bản thông tin; nó không chỉ có mỗi những cuốn sách điện tử.)
• Mọi điều liên quan tới các bài học được bắt đầu ở Chương 1 là: Hãy tìm sự hội tụ giữa điều bạn yêu thích với thứ những người khác sẵn sàng mua, cần nhớ rằng bạn có thể giỏi nhiều hơn một thứ và kết hợp đam mê với sự hữu ích để xây dựng một hoạt động kinh doanh thực sự – không quan trọng việc rốt cục bạn sống ở đâu.