Hai nền văn minh lớn hình thành ở châu Mỹ trong vòng khoảng 100 năm là đế quốc Inca ở Peru và đế quốc Aztec ở Mexico.
Truyền thuyết kể rằng người Aztec vốn ở miền Bắc Mexico. Tiếp đó vào năm 1168, theo sự dẫn dắt của thần Huitzilopochtli (thường được mô tả là một con rắn), họ bắt đầu di cư về phía Nam và cuối cùng định cư ở thung lũng Mexico, lập nên các cộng đồng làm nông nghiệp. Khoảng năm 1325, đang lúc chiến tranh, họ chuyển tới địa điểm an toàn trên một hòn đảo ở hồ Texcoco. Đó chính là vị trí của thành phố Mexico ngày nay.
Người Aztec đã gây dựng các đảo vườn ở hồ Texcoco và trồng cây lương thực ở đó. Họ cũng bắt đầu xây dựng một thành phố lớn tên là Tenochtitlán. Thành phố này được bảo vệ dễ dàng vì chỉ có thể vào được thành phố bằng các con đường đắp nổi mà người Aztec xây qua hồ. Người Aztec buôn bán khắp Mexico và đàn ông Aztec phục vụ trong quân đội của các thành phố khác để được trả lương. Dưới sự dẫn dắt của thủ lĩnh Itzcóatl vĩ đại (1427–1440), họ bắt đầu xâm lược các thành phố láng giềng và cuối cùng gây dựng nên đế quốc Aztec mà đến năm 1500 đã trải dài từ bờ biển bên này tới bờ biển bên kia.
Theo truyền thuyết, Manco Capac và em gái của ông là Mama Ocllo là những bậc trị vì đầu tiên của người Inca vào khoảng năm 1200. Họ tự xưng là “Con của Mặt trời”. Người Inca sống trong một thung lũng nằm cao trên dãy núi Andes thuộc lãnh thổ Peru ngày nay. Họ xây thành phố Cuzco tại đó và các thành phố khác, chẳng hạn như Machu Picchu. Từ Cuzco nghĩa là “cái rốn” hoặc “trung tâm của thế giới”. Người Inca sống tại đây trong 200 năm, cách biệt với thế giới bên ngoài. Nhưng dưới thời của Pachacutec, một viên tướng tài ba và là hoàng đế của họ (1438–1471), người Inca bắt đầu thời kỳ đi chinh phục. Đến năm 1500, họ đã tạo dựng được một đế quốc rộng lớn.