Bách Khoa Thư Lịch Sử

ITALY (1833–1878)

Quốc gia Italia ra đời là nhờ công của một nhà quý tộc, Bá tước Camillo Cavour, và một vị tướng là Giuseppe Garibaldi.

Đầu thế kỷ XIX, Italia gồm một số nhà nước nhỏ. Ngoài vương quốc Piedmont Sardinia và Rome do giáo hoàng cai trị, các nước này bị nước ngoài thống trị. Vào những năm 1830, một phong trào độc lập gọi là Risorgimento (Phục sinh) bắt đầu dâng cao. Năm 1848, các cuộc cách mạng chống ách cai trị nước ngoài nổ ra ở nhiều thành phố và nhà nước thuộc Italia, nhưng sớm bị đàn áp. Năm 1849, Victor Emmanuel II trở thành vua của vương quốc Piedmont Sardinia, một nước ở miền bắc, và lấy Turin làm thủ đô. Ông được nhiều người ngưỡng mộ, có lẽ vì ông thường được coi là người đã hạn chế quyền lực của giới tăng lữ, tầng lớp ít được kính trọng hơn so với miền nam. Ông được gọi bằng tên trìu mến là ông “vua hiệp sĩ”.

NHÀ CHÍNH TRỊ KHÉO LÉO

Bá tước Camillo Cavour, một nhà quý tộc Italia có tư tưởng rất tự do, đã trở thành tể tướng của vương quốc Piedmont Sardinia vào năm 1852. Ông liên minh với Pháp năm 1858 và cùng Pháp đánh bại người Áo năm 1859. Áo nhượng lại vùng Lombardy cho Pháp, và Pháp trao vùng này cho vương quốc Piedmont để đổi lấy vùng Savoy và Nice. Hầu hết vùng phía Bắc Italia sau đó sáp nhập vào Piedmont Sardinia.

Năm 1860, một cuộc nổi dậy nổ ra ở miền Nam Italia, lúc này đang là một phần của vương quốc Hai Sicily (Two Sicilies). Giuseppe Garibaldi lãnh đạo cuộc nổi dậy và đã chiếm vương quốc này. Quân lính của ông được mệnh danh là “Đội quân Áo đỏ” do màu áo họ mặc. Họ trung thành đi theo nhà lãnh đạo lãng mạn và yêu nước này. Chỉ trong ba tháng họ đã chiếm toàn bộ Sicily.

Bá tước Cavour lúc này rất lo rằng đội quân mạnh như vũ bão của Garibaldi sẽ tấn công Rome, và nếu vậy Áo hoặc Pháp sẽ đưa quân sang hỗ trợ giáo hoàng. Cavour đã xâm chiếm các Lãnh thổ của Giáo hoàng (Papal States), nhưng không xâm chiếm Rome, rồi hành quân về phía Nam. Quân của Garibaldi đã chiếm Naples, và Bá tước Cavour sau khi thận trọng vòng qua Rome cuối cùng rồi cũng giáp mặt với Garibaldi.

THỎA THUẬN VÀ THỐNG NHẤT

Bá tước Cavour đã đạt được một thỏa thuận chi tiết với Garibaldi và Đội quân Áo đỏ của ông, theo đó vương quốc ở miền Bắc Italia được tiếp quản Sicily, Naples và Lãnh thổ của Giáo hoàng. Tháng 2 năm 1861, Quốc hội đầu tiên họp tại Turin, và một tháng sau đó Victor Emmanuel II được tuyên bố là vua của toàn nước Italia.

Có hai vùng nhỏ vẫn không thuộc Italia. Đó là Venice, vẫn thuộc đế quốc Áo, và Rome, do Giáo hoàng cai trị nhưng bị Pháp chiếm đóng. Venice được trao cho Italia sau khi Áo bị đánh bại trong cuộc Chiến tranh Áo-Phổ (1866). Tại Rome, Giáo hoàng Pius IX hoàn toàn không chịu khuất phục trước người mà ông vẫn coi chỉ là một ông vua miền Bắc. Cuộc Chiến tranh Pháp-Phổ (1870) đã buộc quân Pháp rút đơn vị đồn trú ở Rome để đi thực hiện nhiệm vụ khác và quân Italia ngay lập tức tiếp quản Rome. Sau đó Rome thành thủ đô của Italia. Giáo hoàng Pius không chịu thương lượng và tự coi mình là tù nhân trong Tòa thánh Vatican cho đến lúc ông mất vào năm 1878. Nhưng người dân ở Rome muốn thống nhất, vì vậy vua của vương quốc Piedmont Sardinia trở thành người cai trị một nước Italia hoàn toàn thống nhất.

CÁC MỐC THỜI GIAN CHÍNH

Những năm 1830 Mazzini sáng lập phong trào “Italia trẻ”

1848 Các cuộc cách mạng bùng nổ ở châu Âu

1849 Victor Emmanuel II trở thành vua của Piedmont Sardinia

1852 Cavour làm tể tướng của Piedmont Sardinia

1859 Piedmont Sardinia và Pháp đánh bại quân Áo

1860 Garibaldi và quân đội chiếm Sicily

1861 Quốc hội đầu tiên của Italia được tổ chức

1870 Rome gia nhập một nước Italia đã trở nên lớn hơn