nh sáng mặt trời đã rọi thẳng vào tận giường ngủ của D. Marnin và những tiếng ù ù trong tai anh cũng không còn nữa. Hồi đêm, anh đã tỉnh giấc và bò được lên giường. Có một thứ gì đó rất lạ trong căn phòng này nhưng lúc đầu anh vẫn chưa thể nhận ra đó là cái gì. Ngay sau khi định thần lại thì anh nhận ra rằng trong phòng không còn một tấm kính nào nguyên lành, trên các cửa sổ và không khí buổi sớm mai đã tràn vào bên trong làm bay hết những hơi ẩm ngột ngạt của máy điều hòa như bao buổi sáng khác. Một vài tia nắng được phản chiếu qua những mảnh kính vỡ trên nền nhà lấp lánh chiếu lên trên trần, chiếc máy điều hòa cũ kỹ đã bị thổi bay xuống và đang nằm sấp im lìm trên mặt đất ở ngay chân tường.
D. Marnin thức giấc và cảm thấy như mình đang chui ra từ một chiếc vỏ trứng vậy. Anh thấy như những viên thuốc mà bác sỹ Brandeis đưa cho anh đã thật sự phát huy hiệu quả. Anh vươn người ngồi dậy rồi ra khỏi giường, rửa ráy qua loa, uống tạm một ly cà phê, ăn một ít hoa quả và uống một cốc bột ngũ cốc trước khi kéo lê từng bước tới Lãnh sự quán.
Freddie và cô nàng thư ký Lãnh sự quán đầy sức khuyến rũ đang bận tối mắt. Trưởng Lãnh sự quán, Freddie đang nói chuyện qua điện thoại sau khi đã trao đổi qua với Đại tá Harrington; Tướng Lê Văn Nghiệp, Tư lệnh lực lượng ARVN trong khu vực và Thiếu tá Đặng Sỹ, Phó chỉ huy trưởng lực lượng an ninh đồng thời là người trực tiếp chỉ huy toàn bộ lực lượng binh lính có mặt tại quảng trường đêm hôm trước. Dựa vào những thông tin mà anh ta nắm được, Freddie đang đọc cho cô thư ký đánh máy một bức “điện khẩn”.
- Cái gì vậy? - D. Marnin hỏi - Chúng ta có biết là cái gì đã xảy ra không? Ai đã giết những người đó? Và tại sao lại phải làm thế chứ?
- Mấy ông quan to trong Chính quyền Việt Nam Cộng hòa đã cố gắng bịa ra một câu chuyện đây này. - Freddie trả lời - họ cứ thề sống thiếu chết là VC đã gây ra những cái chết này. Nhưng chẳng ai chứng minh được rằng có lấy một mống VC ở quanh khu vực đó chứ chưa nói gì đến gần một tiểu đội những kẻ phá hoại như vậy.
- Mọi người dân vẫn đang đi lại quanh quẩn ở đó khi tôi đi đến đấy. - D. Marnin nói - Không ai biết chuyện gì đang diễn ra.
- Theo ông Nghĩa, vào khoảng 10 giờ đoàn biểu tình đang trở nên mỗi lúc một khó kiểm soát hơn. Họ đã tụ tập ở trước cửa Đài phát thanh được hơn tám tiếng đồng hồ. Dường như không ai có thể diễn giải chính xác cái gì đã gây ra vụ tấn công từ hai tiếng nổ đầu tiên - đạn pháo, thuốc nổ, mìn hay lựu đạn... ai mà biết được chứ? Chỉ có điều hai vụ nổ đó thật là lớn.
- Họ chắc chắn như vậy chứ? - D. Marnin hỏi lại.
- Đặng Sỹ gần như chỉ lảm nhà lảm nhảm, lắp ba lắp bắp như đứa con nít vậy, có đến nửa thời gian nói bằng tiếng Việt với tôi như thể là tôi hiểu anh ta nói gì vậy. Ông Nghiêm và ông Nghĩa nói là họ đã thẩm tra tất cả các hạ sỹ quan cũng như các binh lính đã có mặt tại quảng trường. Tất cả bọn họ đều kể ra câu chuyện giống hệt nhau.
- Câu chuyện nào cơ?
- Thế như tôi đoán thì - Freddie nói - Tay Đặng Sỹ đã rất hốt hoảng nên đã bóp cò khẩu súng ngắn mà điều này vẫn là tín hiệu để giải tán đám đông được quy định từ trước cho đám binh lính của hắn đang cố thủ trong những xe bọc thep và được bảo vệ an toàn từ những tiếng nổ trước đó. Chính vì vậy, họ cứ chấp hành triệt để những quy ước mà trước đó họ đã được dạy. Họ dùng súng trường bắn thẳng lên không trung trên đầu những người tham gia biểu tình - ít nhất cũng giống như những gì họ đã kể - và sau đó họ quẳng mấy quả lựu đạn ra và cuối cùng như họ vẫn nói nó đã trở thành dĩ vãng rồi.
- Cả tay Đặng Sỹ và tay Nghĩa đều thề sống thề chết là những quả lựu đạn đó không có khả năng sát thương. Súng bắn hơi cay có thể thích hợp hơn cho các trường hợp như thế này nhưng họ vẫn chưa có những thứ ấy. Họ cứ khăng khăng là lựu đạn MKIII được lắp cho súng phóng không thể làm sước da người ta chứ chưa nói gì đến việc giết được họ.
- Tôi đã nghe nó rất rõ ràng - D. Marnin nói - tôi đã nghe tiếng súng trường bắn loạn lên rồi tôi cố đếm được khoảng hơn một tá tiếng nổ lớn mà chắc chắn phải là tiếng lựu đạn. Những tiếng nổ đó vẫn nhỏ hơn hai tiếng nổ lúc đầu rất nhiều. Tôi đã nghĩ là chúng phải ở xa hơn thế, có thể là ở bên kia sông cũng nên.
- Mấy thằng con hoang ấy đã ném lựu đạn vào giữa đám đông. Ông Nghĩa thừa nhận rằng chỗ đó đang có một lũ trẻ con chơi đùa. Và họ cũng nói rằng tất cả họ đều muốn những quả lựu đạn đó không có khả năng sát thương nhưng có một cái chó chết gì đấy lẫn vào đấy. Cánh báo chí thì cho rằng có khoảng hơn chục người bị chết và hơn ba mươi người khác bị thương.
- Chính tôi đã nhìn thấy khoảng 20 đến 30 người bị thương còn 8 người khác đã bị giết chết trong đó có 6 đứa trẻ bé tí tẹo. - D. Marnin nói - Tất cả bọn họ đều bị xé tơi tả. Nó thật khủng khiếp - chân, tay người ta bị văng ra khắp nơi. Một thằng nhỏ còn bị cụt mất cả đầu nữa chứ.
Freddie đưa mắt nhìn anh.
- Cậu không làm sao chứ? Có lẽ cậu nên về nhà nghỉ ngơi và đừng nghĩ đến điều ấy nữa.
- Tốt nhất là tôi ở lại đây và làm việc. Tôi sẽ ổn thôi mà.
- Tùy cậu thôi. Tôi có kế hoạch gặp tay Đặng Sỹ vào lúc 9 giờ và gặp ông Ngô Đình Cẩn vào buổi chiều. Cậu có cố đi cùng tôi được không?
Cùng lúc đó, thư ký Virginia chạy vội tới thông báo là ông Đại sứ Corning đang đợi ở đầu dây bên kia. Freddie cầm chiếc ống nghe của chiếc điện thoại màu xanh lên và trả lời.
- Tôi Loftus đây... vâng thưa ngài... Tôi vừa mới soạn xong bức điện đó đây ạ. Ngài sẽ nhận được nó trong vòng 20 phút nữa. Nhưng tình hình có vẻ rắc rối hơn những gì tôi đã báo cáo cho phòng đặc vụ DCM... đúng thế... Trừ khi họ khiến cho tay Đặng Sỹ trở thành kẻ giơ đầu chịu báng và tôi cũng không loại trừ khả năng đó đâu thưa ngài. Các nguồn tin chính thức đều sẽ công bố là Việt Cộng đã gây ra vụ nổ và họ phải chịu trách nhiệm trước vụ giết tróc này. Nhưng mà chẳng có ai nhìn thấy một tên VC nào hết.... Đúng vậy đấy. Ông Tỉnh trưởng cũng phủ nhận điều ấy. Tất cả bọn họ đều khăng khăng là hai tiếng nổ đầu tiên đã gây ra những thiệt hại đó còn những quả lựu đạn mà họ ném vào sau này đều không có khả năng sát thương... Không, không phải là hơi cay đâu ạ, nó là loại đạn MKIII được phóng từ súng phóng lựu... vâng, vâng thưa ngài con số thương vong là rất lớn... không bắt được một tên VC nào hết, không ai nhìn thấy VC hết... chắc chắn là như thế đấy ạ... cả cậu D. Marnin cũng có mặt ở quảng trường đó và cậu ta đã nhìn thấy có 8 người chết cùng khoảng gần ba mươi người khác bị thương...Vâng ạ. Khủng khiếp lắm đấy ạ...những người chết đều là trẻ con cả... Không, không có người Mỹ nào liên quan vào đây hết... chỉ có một người bị thương là D. Marnin thôi ạ. Nhà của Brandon thì cách quảng trường ấy hơn ba trăm mét nữa cơ. Tiếng nổ đã thổi bay toàn bộ cửa kính của căn nhà ấy và cậu ấy bị mảnh kính đâm vào thôi... Cậu ấy cũng ổn rồi. Một đêm tàn bạo, nhưng cậu ấy ổn rồi... vâng thưa ngài... cám ơn ngài. Tôi sẽ chuyển lời cho cậu ấy.
- Ông Đại sứ muốn báo cáo của chúng ta chỉ xoay quanh vấn đề xung đột tôn giáo và những người theo đạo Phật tỏ ra bất bình. - Freddie nói rồi úp chiếc ống nghe lên chiếc máy - Sáng nay ông ấy mới biết chuyện này và cho rằng đây là vấn đề có liên quan đến chính sách rất điển hình thế nên cần phải có một báo cáo ngoại giao thật hoàn chỉnh.
Anh chàng Freddie rõ ràng là rất vui mừng về điều đó bởi vì bức điện trước đó chẳng đã do anh ta ký tên LOFTUS rồi là gì. Và như bao nhiều kẻ chuyên chắp bút khác, D. Marnin cũng tự nhiên cảm thấy hài lòng một cách rất ngớ ngẩn.
Anh chàng Đặng Sỹ đang ở trong tình trạng rất hoảng loạn. Một viên Thiếu tá thuộc lực lượng đặc nhiệm vẫn hay vênh vênh váo váo, người chỉ cao gần 1,6m nhưng đã từng học qua trường Fort Benning và cũng là khuôn mẫu điển hình do Quân đội Mỹ đào tạo trong lực lượng ARVN. Nhưng đã không được ngủ chút nào suốt đêm hôm qua cho đến giờ và còn bị ông Nghĩa Tỉnh trưởng và ông Nghiêm Tư lệnh Quân đoàn I liên tục thẩm vấn. Tới lúc này, anh ta cũng đang phần nào hé lộ được một số nguyên nhân lý giải cho sự cố kinh hoàng này trong tình cảnh thảm bại - tay chân khua khoắng liên tục, miệng lúc nào cũng lắp ba lắp bắp, người vã mồ hoi như tắm, nước mắt nươc mũi đầm đìa và chẳng bao giờ dám nhìn thẳng vào mặt ai hay dám đón nhận ánh mắt của ai nhìn mình.
Đặng Sỹ vẫn còn mặc nguyên cả bộ quân phục mà anh ta đã mặc từ tối hôm trước. Có những vệt máu đã khô trên cổ tay áo và trên ngực anh ta - vì anh ta đã ôm xác một đứa trẻ khi ở ngoài hiện trường. Anh ta không thể ngồi yên một chỗ được. Anh ta cứ đứng dậy liên tục rồi đi qua đi lại vài vòng rồi lại ngồi xuống và miệng thì lảm nhảm điều gì đó bằng tiếng Việt.
- Lính của tôi chỉ bắn chỉ thiên bằng súng trường - anh ta nhắc đi nhắc lại mấy câu này - Họ không bắn thẳng vào đám đông một chút nào hết. Đạn MKIII không có khả năng sát thương ngay cả khi đó là những đứa trẻ. Chúng có thể làm điếc tai người ta. Nhưng chúng chẳng bào giờ xé tung người ta ra như thế cả.
Đặng Sỹ vẫn đang cố gắng một cách tuyệt vọng là anh ta hoàn toàn vô tội. Anh ta luôn mồm cam đoan là anh ta đã làm tất cả những gì tốt nhất mà một sỹ quan chỉ huy giỏi nhất có thể làm được trong cái hoàn cảnh ấy. Anh ta cứ khăng khăng là vụ thảm sát là do đám Việt Cộng gây ra.
Các binh sỹ của anh ta đều đã được đào tạo một cách hết sức bài bản và đã từng được huấn luyện để ứng phó với tất cả mọi tình huống xấu nhất. Vợ anh ta và bốn đứa con nhỏ của anh ta sẽ phải hứng chịu tất cả những gì mà không phải là lỗi lầm của họ cũng như lỗi lầm của anh ta. Anh ta sẽ không bao giờ tham gia vào việc giết hại những người phụ nữ và những trẻ em như thế. Họ toàn là những người vô tội, vô tội thật sự.
- Có một điều mà tôi vẫn không rõ thế này - cuối cùng Freddie hỏi - tại sao anh lại cảm thấy cần phải sử dụng khẩu súng ngắn khi mà anh biết chắc rằng đó là thứ phát tín hiệu cho binh lính của anh bắn chỉ thiên và phóng lựu đạn?
- Vâng thưa ngài Lãnh sự, thế mới khổ thế này chứ. Đấy mới chính là vấn đề đấy ạ. Giá như lúc đó tôi không bóp cò khẩu súng lục, thì đến giờ tôi đâu có phải chịu trách nhiệm nặng nề như thế chứ. Nhưng ngài thử nghĩ xem, tôi và đám binh lính của tôi đã ở quảng trường được hơn chín tiếng đồng hồ rồi. Chúng tôi chưa được ăn một cái gì. Tôi đã rất mệt rồi. Mọi người ai cũng muốn về nhà và rồi bỗng nhiên. Bùm Bùm...
Anh ta chạy lung tung khắp phòng. Rồi dừng lại, ngồi xuống cái ghế sau chiếc bàn trong căn phòng làm việc bừa bộn của anh ta, nhặt tấm hình của vợ và mấy đứa con anh ta đang để ở góc bàn, đứng dậy và đi đến bên cửa sổ đưa mắt nhìn ra bên ngoài. Anh ta dường như đang cố trấn tĩnh lại mình, quai hàm anh ta uể oải trều xuống dưới. Nước mắt giàn dụa trên khuôn mặt hốc hác.
- Bum, bum - Freddie cuối cùng cũng nhắc lại.
- Vâng thưa ngài, tiếng nổ lớn, hai tiếng nổ lớn - Đặng Sỹ trả lời - Bùm! Hất tôi nhào xuống đất. Rồi lại một tiếng nổ Bùm nữa thậm chí còn lớn hơn tiếng nổ trước. Với tôi nó như tiếng đạn pháo vậy. Nó nổ quá to so với tiếng súng cối. Đó nhất định là vụ tấn công của quân Việt Cộng.
- Thế nhưng tại sao anh lại nổ súng hiệu.
- Sau hai tiếng nổ, nổ to như thế tất cả mọi người trong quảng trường đều bị xốc. Có tới hàng trăm người gào thét, than khóc, rên rỉ ầm ỹ. Nếu chúng tôi đang bị tấn công thì sao, tôi muốn biết là ai đang tấn công chúng tôi và chúng tôi đang bị tấn công từ hướng nào. Tôi không muốn những người đó bị giết chết giữa hai làn đạn. Tôi muốn mọi người phải ra khỏi quảng trường ấy. Tôi đã bắn để giải tán đám đông và dồn họ chạy thoát khỏi chỗ nguy hiểm. Đó rõ ràng là một hành động nhân đạo. Tôi đã không muốn binh lính của mình phóng lựu đạn vào giữa đám đông. Nhưng nếu họ có làm như thế đi nữa thì nó cũng không thể gây thương tích trầm trọng như vậy được. Tất cả các quả lựu đạn đó đều không có khả năng sát thương. Chúng không thể giết được ai hết.
Freddie đưa mắt nhìn sang phía ông Bửu một cách nghi ngờ như thể muốn kiểm tra xem một người Việt khác có mặt ở đây liệu có thể tin được câu chuyện như vậy không. Anh chàng Đặng Sỹ như hiểu được sự thể này nên vội vàng quỳ xuống ngang đầu gối của Freddie và ôm chặt lấy gót chân anh ta.
- Người Mỹ các ông phải tin tôi chứ. Tôi đang kể cho ngài đúng một trăm phần trăm sự thật đấy mà. Tôi lấy cả mồ mà ông bà, tổ tiên và cả mẹ tôi ra mà thề rằng đó chính là sự thật. Tôi xin thề trước danh dự của Đức mẹ Mary, Đức mẹ đồng trinh ơi. Tôi đã không giết những ngưòi đó.
Freddie đợi cho tới khi Đặng Sỹ bỏ tay ra khỏi gót chân anh ta. Rồi họ nhanh chóng bước ra khỏi đấy một cách tử tế nhất.
- Đó là điều tồi tệ nhất đã xảy ra trong cả sự nghiệp ngoại giao của tôi đấy - Freddie nói khi họ trở vào trong xe và lên đường trở về Lãnh sự quán. Khi đôi bàn tay anh ta ôm chặt lấy gót chân tôi thì nó đã làm cho tôi sởn gai ốc.
- Tôi nghĩ là anh ta thật sự tin rằng anh ta không hề làm điều gì sai đâu - D. Marnin nói - ông nghĩ thế nào hả ông Bửu?
- Ông có nghĩ là anh ta đang nói dối không? -Freddie hỏi tiếp luôn.
- Không, tôi không nghĩ vậy đâu - ông Bửu nói -Anh ta rất tin tưởng vào những gì anh ta đang nói đấy. Chỉ có điều anh ta hơi hoảng loạn một chút. Mà còn quá cuồng loạn nữa ấy. Mà anh ta còn có thể nói được gì nữa cơ chứ?
- Nhưng ông có tin anh ta không?
- Có - ông Bửu nói sau một chút lưỡng lự - tôi tin là không phải lỗi của anh ta.
- Nhưng thế thì cái quái gì đã xảy ra hồi đêm qua chứ - Freddie hỏi Marnin.
- Tôi đoán là một ai đó đã làm việc này - đó có thể là những thành phần của đảng Đại Việt hoặc Việt Nam Quốc dân Đảng hoặc có khi là của Việt Cộng cũng nên - có thể chúng đã chôn xuống quảng trường những quả mìn hẹn giờ nào đó. Chúng có thể đã không tính được trước là cuộc biểu tình ấy đã kéo dài hơn hai tiếng đồng hồ - chắc chắn là hơn tám tiếng đồng hồ. Làm sao mà bọn họ có thể biết được là cuộc biểu tình vẫn còn đang tiếp tục đến tận lúc bấy giờ chứ? Tôi cho là những quả bom ấy đã được đặt nổ ở trong một quảng trường vắng vẻ giống như một biểu tượng cho sự phản đối.
- Thế thì tài quá - Freddie nói - nhưng nó cũng không chắc chắn lắm. Chúng ta sẽ phải chắp nối các dữ liệu lại với nhau trong báo cáo của chúng ta.