Vụ án xảy ra mười sáu năm trước. Amyas Crale, một họa sĩ có tài năng và đào hoa bị đầu độc bởi chất độc coniine. Hầu như tất cả mọi người đều tin rằng Caroline Crale, vợ ông là kẻ phạm tội. Tuy nhiên, bà không bị tử hình, mà chỉ bị án chung thân do có những tình tiết giảm nhẹ. Nhưng một năm sau, Caroline qua đời. Trước khi chết, Caroline viết một bức thư gửi con gái, viết rằng mình vô tội.

Cô bé Carla tin bà, vì mẹ mình không bao giờ nói dối. Mười sáu năm sau, khi chuẩn bị kết hôn, Carla muốn biết sự thật, và đề nghị thám tử Poirot điều tra lại vụ án này. Tất nhiên đến lúc này thì bằng chứng đã bị thời gian xóa nhòa hết. Tuy nhiên, ngoài Caroline thì chỉ có năm người khác ở trong nhà lúc đó cùng Amyas Crale, tức nếu Caroline vô tội thì chỉ có năm người có khả năng giết Amyas. Ai là kẻ sát nhân trong số này?

Trong đầu Poirot liên tưởng đến một bài đồng dao trẻ con về năm chú lợn con, và đó là lý do của tên sách:

This little piggy went to market,

This little piggy stayed home,

This little piggy had roast beef

This little piggy had none,

And this little piggy cried wee wee wee all the way home.

Đương nhiên cuộc điều tra của Poirot xoay quanh năm nhân vật trên. Ông bắt họ động não, quay lại những sự kiện mười sáu năm trước, so sánh, tìm ra những mâu thuẫn, những điều họ vô tình hoặc cố giấu, để lần ra đáp án.

 

 

Mình thấy cách xử lý đấu tranh tâm lý của cốt truyện này sánh ngang Mười người da đen. Có lẽ phải sắp xếp lại bảng xếp hạng. Người đọc tưởng là đã nhận diện thủ phạm song cuối cùng mới vỡ lẽ một chân lý khác. Lần đầu tiên thấy một kết cục bàng hoàng như vậy...

— FB Tuấn Anh Phạm

 

MỞ ĐẦU  

Carla Lermarchant.

Hercule Poirot ngắm nhìn người phụ nữ trẻ vừa được dẫn vào phòng với vẻ quan tâm và đánh giá cao.

Không có gì đặc biệt trong lá thư cô vừa viết. Chỉ là yêu cầu một cuộc hẹn, không có dấu hiệu nào được sắp đặt đằng sau yêu cầu đó. Vắn tắt và gọn gàng. Chỉ có sự kiên quyết của dòng chữ viết tay biểu lộ rằng Carla Lermarchant là một phụ nữ trẻ.

Và giờ cô ở đây bằng xương bằng thịt, một cô gái trẻ trung, cao ráo, mảnh dẻ ở độ tuổi đầu hai mươi. Sự tử tế của cô gái được xác nhận bằng một cái nhìn nữa. Trang phục của cô đẹp, một chiếc áo khoác lông thú đắt tiền với chiếc váy sang trọng. Phong thái đĩnh đạc, trán vuông, chiếc mũi nhạy bén và chiếc cằm cương nghị. Trông cô rất sống động. Sự sống động nổi bật gấp nhiều lần vẻ đẹp.

Trước khi gặp cô, Hercule Poirot cảm thấy mình già nua, giờ đây ông thấy mình trẻ lại, sôi nổi và hăng hái.

Khi bước đến chào, ông nhận thấy đôi mắt xám của cô đang chăm chú dò xét mình. Cô rất nghiêm nghị trong cái nhìn dò xét đó.

Cô ngồi xuống và nhận lấy điếu thuốc ông đưa. Sau khi mồi thuốc, cô ngồi hút trong giây lát, vẫn nhìn ông với ánh mắt nghiêm nghị, trầm tư.

Poirot nhẹ nhàng nói:

'Vâng, điều đó đã được quyết định phải không? '

Cô bắt đầu. 'Xin lỗi ông nói gì cơ? '

Giọng cô thật lôi cuốn với một chút khàn khàn dễ chịu.

'Cô đã quyết định chưa, tôi chỉ là một kẻ khoác lác hay là người cô cần? '

Cô mỉm cười, nói:

'À, vâng, một điều gì đó giống như thế. Ông thấy đó, ông Poirot, ông không nhìn thấy chính xác cái cách mà tôi đã hình dung ông'.

'Và tôi thì già cả rồi phải không? Già hơn là cô tưởng ư? '

'Vâng, vậy đó'. Cô ngập ngừng. 'Ông thấy đó, tôi nói thẳng. Tôi muốn-Tôi có được-cái tốt nhất'.

'Yên tâm đi', Hercule Poirot đáp. 'Tôi là người giỏi nhất! '

Carla đáp: 'Ông không hề khiêm tốn... Mà thôi, tôi nghiêng về những lời ông nói. '

Poirot bình thản đáp:

'Người ta, cô biết đó, không đơn thuần sử dụng những cơ bắp. Tôi không cần cúi gập người đo những dấu chân và nhặt những tàn thuốc hay xem xét từng chiếc lá cỏ. Tôi chỉ cần ngồi vào ghế và suy nghĩ là đủ. Là vậy đó'- ông gõ gõ lên cái đầu hình quả trứng của mình- 'đó là cách nó hoạt động! '

'Tôi biết', Carla Lermarchant đáp, 'Đó là lí do tôi tới đây. Ông thấy đó, tôi muốn ông làm điều không tưởng! '

'Điều đó ', Hercule Poirot nói, 'rất hứa hẹn đấy! '

Ông nhìn cô khích lệ.

Carla Lermarchant hít một hơi sâu.

Cô nói: 'Tên tôi không phải là Carla mà là Caroline. Giống tên mẹ tôi. Tôi được đặt theo tên của mẹ'. Cô ngừng lời. 'Và mặc dù tôi luôn sử dụng tên Lermarchant nhưng tên thật của tôi là Crale'.

Hercule Poirot nhíu mày trong một thoáng bối rối. Ông thì thầm: 'Crale-Hình như tôi nhớ là... '

Cô gái đáp:

'Cha tôi là một họa sĩ-một họa sĩ khá nổi tiếng. Một số người gọi ông là một họa sĩ vĩ đại. Tôi nghĩ ông ấy là như vậy'.

Hercule Poirot hỏi: 'Amyas Crale phải không? '

'Vâng'. Cô ngừng lời, rồi lại tiếp tục: 'Và mẹ tôi, Caroline Crale, đã bị xử vì đã mưu sát ông ấy'.

'A ha', Hercule Poirot reo lên. 'Tôi nhớ rồi-nhưng rất mơ hồ. Tôi đã ra nước ngoài vào thời gian đó. Quá lâu rồi. '

'Mười sáu năm', cô gái đáp.

Khuôn mặt cô trắng bệch, hai mắt như hai ánh lửa.

Cô nói:

'Ông có hiểu không? Bà đã bị xét xử và kết tội.... Bà không bị treo cổ vì họ cảm thấy có tình tiết giảm nhẹ- vì vậy bản án được thay bằng hình phạt chung thân. Nhưng bà ấy qua đời chỉ một năm sau bản án. Ông thấy không? Mọi chuyện đã kết thúc với... '

Poirot điềm tĩnh nói: 'Và vậy thì sao? '

Cô gái có tên Carla Lemachant đan chặt hai tay. Cô nói chậm rãi và ngập ngừng nhưng với sự nhấn giọng mạnh mẽ, lạ lùng:

Cô nói:

'Ông đã hiểu chính xác tôi đến từ đâu. Tôi mới năm tuổi lúc chuyện xảy ra. Quá nhỏ để hiểu mọi thứ về nó. Tôi nhớ mẹ và cha tôi, dĩ nhiên, và nhớ rằng tôi đột ngột rời khỏi nhà và được đưa tới vùng quê. Tôi nhớ những con lợn và vợ của người nông dân mập mạp tốt bụng-mọi người rất tử tế- và tôi nhớ khá rõ, mọi người đã từng nhìn tôi theo cái cách buồn cười-một kiểu nhìn lén lút. Tôi biết, dĩ nhiên, theo cách trẻ con, rằng có điều gì đó không ổn-nhưng tôi không biết đó là gì?

'Và sau đó tôi lên một chiếc tàu-thật thú vị- tàu đi trong vài ngày, và rồi tôi đã ở Canada, chú Simon đón tôi, và tôi sống ở Montreal với chú và thím Louise, và khi tôi hỏi về mẹ và cha thì chú thím nói rằng họ sẽ sớm đến thôi. Và rồi-và rồi tôi nghĩ là tôi đã quên-tôi chỉ biết đại khái rằng họ đã qua đời mà không nhớ nổi thật ra ai đã kể với tôi như thế. Bởi vì vào lúc đó, ông thấy đó, tôi không còn nghĩ về họ nữa. Ông biết đó, tôi sống rất hạnh phúc. Chú Simon và thím Louise yêu chiều tôi, tôi đi học và có rất nhiều bạn, và tôi hầu như quên rằng mình có một cái tên khác, không phải là Lemarchant. Ông thấy đó, thím Louise kể với tôi rằng đó là tên tôi ở Canada và điều đó dường như khá hợp lý với tôi vào lúc đó-nó chỉ là tên Canada của tôi-nhưng như tôi nói, cuối cùng tôi đã quên rằng mình có một cái tên khác.

Hất chiếc cằm bướng bỉnh lên, cô nói:

'Nhìn tôi này. Ông sẽ nói phải không? Nếu ông gặp tôi: 'Có một cô gái, người mà không có gì phải lo lắng cả! ' Tôi giàu có, tôi có một sức khỏe tuyệt vời, tôi có bề ngoài dễ nhìn, tôi có thể tận hưởng cuộc sống. Ở vào tuổi hai mươi, không có một cô gái ở đâu đó mà tôi muốn thế chỗ'.

'Nhưng rồi, ông biết đó, tôi bắt đầu đặt câu hỏi. Về cha mẹ ruột của mình. Họ là ai và họ đã làm gì? Tôi chắc rằng cuối cùng mình sẽ tìm ra'.

'Như là nó đã xảy ra, họ kể tôi nghe sự thật. Khi tôi hai mươi mốt tuổi. Họ phải kể bởi vì một điều: Tôi được thừa hưởng tiền của chính mình. Và rồi, ông thấy đó, có một lá thư. Lá thư mẹ để lại cho tôi trước khi qua đời. '

Biểu cảm của cô biến đổi, không rõ lắm. Đôi mắt không còn là hai ánh lửa mà trở thành những hồ nước u ám. Cô nói:

'Đó là khi tôi biết sự thật. Rằng mẹ tôi đã bị kết tội giết người. Điều đó-thật kinh khủng'.

Cô ngừng nói.

'Có một chuyện khác tôi muốn nói với ông. Tôi sắp kết hôn. Họ nói chúng tôi không được lấy nhau cho đến khi tôi hai mươi mốt tuổi. Khi tôi biết, tôi đã hiểu tại sao. '

Poirot nhúc nhích và lần đầu lên tiếng. Ông nói:

'Và vị hôn phu của cô phản ứng ra sao? '

'John ư? John không quan tâm. Anh nói rằng nó không tạo ra sự khác biệt nào với anh cả. Anh và tôi là John và Carla-và quá khứ không là vấn đề. '

Cô ngả người về phía trước.

'Chúng tôi vẫn đính hôn. Nhưng cũng thế thôi, ông biết đó, đã có vấn đề. Đó là vấn đề đối với tôi. Và đó cũng là vấn đề với John... Quá khứ không phải là vấn đề với chúng tôi mà là tương lai. ' Cô siết chặt hai tay. 'Chúng tôi muốn có con, ông thấy đó, cả hai chúng tôi đều muốn. Và chúng tôi không muốn các con lớn lên với sự sợ hãi. '

Poirot nói:

'Cô không nhận ra rằng trong số tổ tiên của mỗi người đều đã tồn tại bạo lực và sự hung ác sao? '

'Ông không hiểu. Dĩ nhiên điều đó là như thế. Nhưng sau đó người ta thường không biết về nó. Chúng ta biết. Nó rất gần ta. Và thỉnh thoảng-tôi thấy chợt John nhìn tôi. Như là một cái nhìn thật nhanh-chỉ là một cái liếc mắt. Giả sử chúng tôi đã kết hôn và chúng tôi cãi nhau và tôi thấy anh ấy nhìn tôi và-và tự hỏi? '

Hercule Poirot nói: 'Cha cô bị giết thế nào? '

Giọng Carla cất lên trong trẻo và mạnh mẽ

'Ông ấy bị đầu độc. '

Hercule Poirot đáp: 'Tôi hiểu. '

Có một sự im lặng.

Rồi cô gái nói với giọng bình tĩnh và thật nhất của mình:

'Ơn chúa, ông thật có óc phán xét. Ông thấy rằng nó có vấn đề- và những gì mà nó bao hàm. Ông không cố dàn dàn xếp qua loa và phô ra những lời an ủi. '

'Tôi hiểu rất rõ ', Poirot đáp. 'Những gì mà tôi không hiểu là cô muốn gì ở tôi? '

Carla Lemarchant đáp một cách giản đơn:

'Tôi muốn lấy John! Và tôi có ý định lấy John! Và tôi muốn có ít nhất hai con gái và hai con trai. Và ông sẽ làm điều đó thành hiện thực! '

'Ý cô là - cô muốn tôi nói chuyện với vị hôn thê của cô ư? À không, những gì tôi nói thật là ngu ngốc! Đó là một chuyện gì đó khác mà cô đang đề nghị. Hãy nói với tôi nghững gì trong tâm trí cô. '

'Lắng nghe này, ông Poirot. Nhớ lấy và nhớ rõ. Tôi đang thuê ông điều tra một vụ giết người. '

'Ý cô là-?'

'Vâng. Ý tôi là vậy. Một vụ mưu sát vẫn là một vụ mưu sát cho dù nó xảy ra hôm qua hay mười sáu năm trước. '

'Nhưng cô gái trẻ của tôi ơi- '

'Chờ đã, ông Poirot. Ông chưa hiểu tất cả chuyện này. Có một điểm rất quan trọng. '

'Vâng? '

'Mẹ tôi vô tội, ' Carla Lemarchant đáp.

Hercule Poirot cọ cọ chiếc mũi của mình và khẽ nói:

'À, một cách tự nhiên-Tôi hiểu điều đó- '

'Nó không phải là tình cảm. Có một lá thư của bà ấy. Bà ấy đã để lại nó cho tôi trước khi chết. Nó được trao cho tôi khi tôi hai mươi mốt tuổi. Bà để lại nó vì một lí do-mà tôi hoàn toàn chắc chắn. Tất cả mọi chuyện đều nằm trong đó. Rằng bà không làm việc đó-rằng bà vô tội-rằng tôi có thể chắc chắn về điều đó. '

Hercule Poirot trầm tư nhìn gương mặt trẻ trung đầy sức sống đang rất nghiêm túc nhìn ông. Ông chậm rãi nói:

'Tout de meme- '(Tất cả giống nhau-tiếng Pháp)

Carla mỉm cười.

'Không, mẹ tôi không giống như vậy! Ông đang nghĩ rằng nó có thể là một lời nói dối-một lời nói dối ủy mỵ ư? ' Cô nghiêm chỉnh đứng dậy. 'Nghe này, ông Poirot, có những thứ mà trẻ con biết rất rõ. Tôi có thể nhớ được mẹ mình-một ký ức không hoàn chỉnh, dĩ nhiên, nhưng tôi nhớ khá rõ bà là loại người nào. Bà không bao giờ nói dối dù là lời nói dối tử tế. Dù một việc sẽ gây tổn thương khi nói ra nhưng bà vẫn sẽ nói. Những nha sĩ hay những gai nhọn trong ngón tay của ông-những việc đại loại như thế. Sự thật là một-một sự thôi thúc tự nhiên đối với bà. Tôi nghĩ là tôi không đặc biệt yêu thích bà-nhưng tôi tin bà. Tôi vẫn tin tưởng bà! Nếu bà nói rằng bà không giết cha tôi thì bà không giết ông ấy! Bà không phải là loại người trang trọng viết ra lời dối trá khi bà biết mình sắp chết. '

Chậm rãi, hầu như là miễn cưỡng, Hercule Poirot gật đầu.

Carla nói tiếp.

'Đó là lí do ổn thỏa cho tôi được kết hôn với John. Tôi biết nó ổn thỏa. Nhưng anh ấy thì không. Anh ấy cảm thấy rằng theo lẽ tự nhiên tôi sẽ nghĩ mẹ tôi vô tội. Nó phải được làm sáng tỏ, ông Poirot à. Và ông sẽ làm việc đó! '

Hercule Poirot chậm rãi nói:

'Cứ cho là những gì cô nói là đúng, mademoiselle (tiểu thư-tiếng Pháp), mười sáu năm đã trôi qua rồi! '

Carla Lemarchant đáp: 'Ồ, dĩ nhiên nó sẽ khó khăn! Không ai ngoài ông có thể làm được! '

Mắt Hercule Poirot hơi sáng lên. Ông nói:

'Cô mang đến cho tôi việc khó khăn nhất ư? '

Carla đáp:

'Tôi đã nghe về ông. Những việc ông đã làm. Cách mà ông thực hiện chúng. Là tâm lý học hấp dẫn ông đúng không? À, điều đó không thay đổi theo thời gian. Những thứ hữu hình đã không còn-tàn thuốc và những dấu chân, những chiếc lá cỏ bị giẫm lên. Ông không thể tìm kiếm những thứ đó nữa. Nhưng ông có thể tìm ra tất cả sự thật của vụ án này, và có lẽ cần nói chuyện với những người mà đã ở đó vào lúc đó-tất cả họ vẫn còn sống-và rồi-và rồi, như ông vừa nói, ông có thể ngả lưng trên chiếc ghế cũa ông và suy nghĩ. Và ông sẽ biết những gì đã thật sự xảy ra...

Hercule Poirot nhỏm dậy. Một tay vuốt ve bộ ria mép của mình. Ông nói:

'Mademoiselle, tôi lấy làm vinh dự! Tôi sẽ chứng minh sự tin cậy của cô dành cho tôi. Tôi sẽ điều tra vụ mưu sát này. Tôi sẽ lật lại những sự kiện của mười sáu năm về trước và tôi sẽ tìm ra sự thật. '

Carla đứng dậy. Mắt cô sáng lên. Nhưng cô chỉ nói:

'Tốt. '

Hercule Poirot lắc lắc ngón trỏ hùng biện.

'Chỉ một thời gian ngắn nữa thôi. Tôi đã bảo là tôi sẽ tìm ra sự thật. Xin cô hiểu cho, tôi không có một thành kiến nào. Tôi không chấp nhận sự quả quyết của cô về sự vô tội của mẹ mình. Nếu bà ta có tội-eh bien (à-tiếng Pháp), thì sao?

Carla kiêu hãnh quay đầu lại. Cô nói:

'Tôi là con gái của bà. Tôi muốn sự thật! '

Hercule Poirot đáp:

'En avant (tiến lên) thôi. Tôi phải nói rằng mặc dù không là như thế. Ngược lại. En arrire (lùi lại).