- Khí hậu ở bên đó không thích hợp với anh con. - Bà Brodie trả lời.
Đó là một ý tưởng đã được chấp nhận dứt khoát trong trí óc của bà. Bà phải giấu không cho con nít biết mọi sự kiện xảy ra trong nhà, nhất là những sự kiện không tốt. Đối với những câu hỏi liên quan đến các đối xử của Brodie, câu trả lời là: “Rồi sau này con sẽ biết, con yêu quí, một sự việc phải nhằm lúc của nó”. Bà tự cho mình có quyền nói láo, mà không mang tội, để bảo vệ uy tín và phẩm giá của gia đình.
- “Có những bệnh sốt ghê gớm ở bên đó”. Bà nói tiếp, với một ý định mơ hồ làm tăng thêm kiến thức cho Nessie về môn vạn vật học. “Và bên đó còn có những loại thú rất dữ như sư tử, cọp, voi, hươu cao cổ, và đủ mọi loại thú, đủ mọi loại côn trùng kỳ lạ”.
- “Nhưng thưa mẹ”, Nessie nhấn mạnh, “con Jenny Patxon đã nói với con rằng trong khắp xưởng đóng tàu, người ta đồn anh Matt đã bị đuổi vì anh ấy bỏ việc không chịu đi làm”.
- Vậy là nó nói láo một cách xấu xa. Anh con đã xin thôi việc một cách đàng hoàng như một người đứng đắn.
- Khi nào anh ấy sẽ trở về, mẹ? Mẹ có nghĩ anh ấy sẽ mang về cho con một cái gì không? Một con khỉ hay một con vẹt? Con thích vẹt hơn. Con khỉ sẽ cào cấu con, còn con vẹt sẽ nói chuyện với con và nó sẽ nói: “Poly xinh đẹp”. Nó sẽ hơn hẳn con chim hoàng yến, phải không mẹ? - Không, con không thích con vẹt đâu, vì con sẽ phải chùi rửa cái lồng của nó, con nghĩ rằng con sẽ thích một đôi giày nhỏ xinh xắn bằng da hơn, hay là... một xâu chuỗi bằng hạt san hô. Mẹ hãy viết thư nói cho anh ấy biết, mẹ nhé?
- Làm sao mẹ có thể viết thư cho Matt được, khi nó đang trên đường trở về? Hơn nữa, Matt còn nhiều chuyện khác phải lo, hơn là nghĩ đến những món quà cho con. Con sẽ gặp anh con, không lâu nữa đâu.
- Vậy anh ấy sắp về đến đây rồi?
- Có thể trong khoảng mười ngày nữa.
- “Mười ngày, vậy thì thích quá!” Cô bé hát lên nho nhỏ và bắt đầu nhảy nhót một cách vui vẻ. “Có lẽ con sẽ thích thú khi Matt về đây, không kể đến chiếc xâu chuỗi nhỏ. Ở đây buồn quá từ lúc...”.
Nessie bỗng nín lặng khi chạm đến đề tài này, sợ hãi nhìn mẹ nó, dừng lại vài giây, bối rối, rồi thấy không bị mẹ rầy, nó lại nói theo óc liên tưởng của trẻ con:
- Câu này có nghĩa gì, mẹ: “Làm một cái nhào lặn tệ hại?”.
- Con nói cái gì vậy, Nessie? Mày hãy, mày hãy... mày thật là cái miệng bép xép. Con không thể để yên cho mẹ làm việc sao?
- Một trong những đứa cùng lớp với con đã hỏi con rằng ba có biết bơi không, bởi vì nó đã nghe ba nó nói. “James Brodie đang làm một cái nhào lặn tệ hại”.
- Mày có ngưng làm phiền mẹ với những câu hỏi ngu ngốc ấy không? Ba mày biết tự lo lấy công việc và không cần đến sự giúp đỡ của mày. Nói tên của ông ấy lên là một điều vô lễ!
Tuy nhiên, những câu hỏi của đứa bé làm bà đột nhiên cảm thấy một nỗi lo âu mạnh mẽ và vừa cầm một chiếc khăn lau ra khỏi phòng bếp, bà tự hỏi phải chăng có một lý do đặc biệt khiến chồng bà tỏ ra khắt khe với bà hơn về vấn đề tiền bạc và đã cắt giảm ngân sách nội trợ, điều này khiến bà phải thiếu hụt từ nhiều tháng nay.
- “Ồ, thưa mẹ, không phải con”, Nessie nói, vừa đi theo mẹ nó và chu môi, “chính những đứa kia đã nói như vậy: Cứ nghe chúng nói, người ta tưởng đang có những chuyện lạ lùng xảy ra trong nhà mình. Con có giá trị hơn chúng nó, phải không mẹ? Ba con có thể đánh ngã tất cả cha của chúng hợp lại, con chắc chắn như vậy”.
- Cha con là một người có một không hai. Những kẻ ganh ghét thường nói những lời độc ác. Con đừng có tin chúng.
- Tất cả bọn chúng đều là những cái lưỡi xấu xa. Con sẽ thưa với cô giáo nếu chúng vẫn còn nói bậy - Nessie kết luận, rồi áp mũi sát vào cửa kính:
- Trời hãy còn mưa... Trận mưa rào lớn quá. Ồ, bực quá!
- “Nessie, đừng nói những lời thô tục, xấu lắm”. Bà rầy la nó, ngừng đánh bóng trong một phút những chân đèn bằng đồng đặt trên cây dương cầm. Bà không muốn phạm một sai lầm nào trong việc giáo dục Nessie, cần phải sửa ngay cái lỗi nhỏ nhặt. “Con đừng quên! Nếu không mẹ sẽ méc cha con”. Và sau khi nói xong, bà quay trở lại cây dương cầm đã được mở sẵn, đang nở nụ cười tán đồng với những phím đàn trải dài ra như một hàm răng giả khổng lồ.
- “Con muốn được ra ngoài chơi, thế thôi”. Một giọng than phiền vang lên từ phía cửa sổ. “Nhưng dầu mưa có tạnh chăng nữa, sẽ có những vũng nước đọng khắp nơi. Con đã phải học quá nhiều suốt cả tuần lễ rồi. Không được chơi đùa giải trí một chút vào ngày thứ bảy là một điều không may mắn”.
Và nó tiếp tục nhìn ngắm phong cảnh ảm đạm của tháng chạp với một vẻ buồn bã. Con đường ướt át, những cây phong đẫm nước mưa ở trước mặt, không một cử động nào ngoài những sợi mưa rơi rơi triền miên, nhưng những lời ba hoa líu lo của nó không dừng lại được lâu vào mặc dầu trước phong cảnh u buồn, nó lại tiếp tục, nói:
- Có một con chim sẻ đậu trên khẩu đại bác... Ồ! Một con thứ hai... hai con chim nhỏ đứng thu mình dưới cơn mưa trên khẩu súng đồng của chúng ta. Tại sao chúng ta đặt một khẩu súng như vậy? Người ta không bắn nó mà lại đánh bóng nó luôn luôn. Con chưa bao giờ để ý đến cái vẻ lạ lùng của nó. Mẹ, tại sao nó lại ở đó, mẹ nói cho con biết với?
- Để làm vật trang trí... đó là, mẹ đoán vậy, ý nghĩ của cha con. - Giọng nói bực bội của bà trả lời từ sau chiếc dương cầm.
- Tốt hơn nên trồng một khóm hoa pensées hay một cây bách tân nhỏ như Jeanny Paxton có một cây trước cửa nhà nó. Không, thật là một thời tiết tồi tệ cho một ngày nghỉ! Không một bóng người ở ngoài đường... Ồ, có chứ, con đã lầm, hình như có một người đang đi ngược lên con đường... đó là người phát điện tín.
Đó là một khám phá tuyệt diệu và hiếm có để quên cái phong cảnh âm u ghê rợn này, và nó cảm thấy vui mừng.
- “Mẹ ơi, mẹ ơi, có một người sẽ nhận được điện tín, con trông thấy người mang điện tín, cậu ta đang tiến đến đấy. Ô? mẹ hãy nhìn” - Nessie kêu lên một cách hăng hái, cảm động và phấn khởi tột độ, “cậu ta đến nhà mình”.
Bà Brodie buông rơi miếng giẻ lau và chạy vội đến cửa sổ. Bà thấy cậu bé leo lên các bậc thềm và kéo sợi dây chuông thật mạnh, khiến nó reo vang bên tai bà như một tiếng kêu báo động. Bà đứng sững sờ như một bức tượng đá. Bà coi các bức điện tín như là những kẻ báo tin các tai họa bất ngờ: chúng không báo cho bà biết tin vui về những đứa bé mới được chào đời hay những lễ thành hôn mà toàn những sự chết chóc bất ngờ, những thảm họa không thể tưởng tượng nổi. Tiếng chuông thứ hai đầy đe dọa lại vang lên, đánh thức trí nhớ của bà, làm bà nhớ lại bức điện tín duy nhất mà bà đã nhận được từ trước đến giờ, bức điện tín báo tin cái chết của mẹ bà. Không nhìn Nessie, bà bảo với nó bằng một giọng khàn khàn:
- Con ra xem có chuyện gì thế?
Khi cô bé đã chạy ra cửa, bà cố gắng gắng lấy lại bình tĩnh. Bà nghĩ có lẽ người mang điện tín chỉ đến để hỏi thăm về một cái tên lạ hay một địa chỉ khó đọc, điều này vẫn thường xảy ra, bởi vì nhà bà ở cuối con đường. Bà lắng nghe, cố gắng để bắt được một tiếng nào trong câu chuyện ở ngoài cửa có thể làm bà yên tâm, nhưng vô ích; bởi vì Nessie đã trở vào ngay, tay vung lên một phong bì màu cam với một vẻ đắc thắc, vừa nói vừa thở hổn hển:
- Điện tín của mẹ, có cần phải trả lời không?
Mẹ cầm lấy bức điện tín, có cảm giác đụng vào con rắn độc, và kinh hãi lật nó lại, xem xét một cách ghê sợ như thể nó chính là con rắn nguy hiểm.
- Mẹ không thể đọc vì không có kính - Bà nói thì thầm, không dám mở phong bì ra và tìm cách kéo dài thời gian.
Nhanh như chớp, Nessie đã chạy đi và trở lại với cặp kính.
- Đây này, mẹ, bây giờ mẹ có thể đọc được... mẹ mở nó ra nhanh đi.
Bà Brodie mang cặp kính lên, vẫn còn nhìn một cách sợ hãi cái vật ghê gớm mà bà đang cầm trong tay, ấp úng nói với Nessie:
- Có lẽ mẹ nên trao nó lại cho cha con. Chắc đó không phải là công việc của mẹ. Mở một bức điện tín quan trọng như bức này, là công việc của cha con, phải không con?
- Ồ! Nào mẹ, hãy mở ra, - Nessie sốt ruột năn nỉ, - Điện tín đề tên mẹ và người mang điện tín đang chờ câu trả lời.
Bà Brodie mở phong bì ra với những ngón tay cứng nhắc và vụng về, run rẩy lấy ra một tờ giấy. Bà ngắm nhìn nó thật lâu, như thể nó chứa đựng không phải mười bốn chữ, mà cả một bức điện tín rất dài và rất phức tạp, vượt quá khả năng hiểu biết của bà. Dần dần gương mặt bà đổi thành màu xám tro và có vẻ như co rúm lại, khuôn mặt của bà dài ra và hủng xuống.
- Chuyện gì vậy mẹ? - Nessie nhón hai gót chân lên, tò mò hỏi.
- Không có gì hết - Bà trả lời bằng một giọng uể oải và máy móc, rồi buông mình rơi xuống chiếc đi văng, tờ giấy kêu sột soạt giữa những ngón tay run rẩy.
Dưới chiếc cổng, cậu bé đang chờ đợi, sau một lúc bồn chồn sốt ruột, bắt đầu huýt sáo miệng không ngừng và giậm đế giày xuống bực thềm để cho biết - theo cách của cậu ta - rằng cậu ta không thể chờ đợi lâu hơn nữa.
- Mẹ có muốn người mang điện tín chờ đợi một câu trả lời không? Nessie hỏi một cách tò mò, nhận thấy nhưng không hiểu được vẻ bất động và bối rối của mẹ nó.
- Không! - Bà nói như một cái máy.
Nessie bảo cậu bé ra về, rồi trở lại phòng khách và nhìn kỹ mẹ nó, thấy bà có một vẻ lạ lùng hơn nữa, nó gần như không nhận ra được bà.
- Mẹ, có điều gì mà gương mặt mẹ nhợt nhạt dữ vậy? - Nessie sờ vào mẹ nó, cảm thấy má bà lạnh và cứng như đất sét. Do một trực giác bí mật, nó hỏi:
- Phải trong bức điện tín nói về anh Matt không mẹ?
Nghe tên con trai, bà Brodie trở về với thực tại. Nếu đang ở một mình, có lẽ bà đã khóc; nhưng trước mặt Nessie, bà cố gắng kiềm chế sự yếu đuối của mình, ngăn giữ những tiếng nức nở đang trào dâng lên cổ họng. Bỗng bà quay về phía cô bé, thì thầm.
- Nessie, con hãy lên xem bà nội đang làm gì, đừng nói về bức điện tín này, nhưng cố gắng dò xem bà nói có nghe tiếng chuông reo lúc nãy không. Con yêu quí, con vui lòng giúp mẹ chứ?
Với sự linh hoạt đặc biệt, Nessie hiểu mẹ đang trông cậy vào mình, rất vui mừng trước nhiệm vụ bí mật được giao phó. Nó gật đầu hai lần và nhanh nhẹn chạy ra khỏi phòng.
Bà Brodie giở bức điện tín nhàu nát đã vo lại thành một cục tròn ra, và mặc dầu nội dung bức điện đã in sâu trong trí nhớ, bà vẫn nhìn nó một cách máy móc và đôi môi run rẩy của bà đọc từng chữ một: “GỞI BẰNG ĐIỆN TÍN BỐN MƯƠI ĐỒNG BẢNG - HỘP THƯ LƯU TRỮ MARSEILLE, MAT”.
Cậu muốn lấy lại tiền của mình! Cậu muốn lấy lại số tiền tiết kiệm mà cậu đã gửi cho bà. Bà hiểu ngay cậu đang bị túng bấn ở Marseille, đang gặp chuyện rắc rối, ở trong một cảnh tuyệt vọng, và số tiền này là một sự cần thiết để kéo cậu ta ra khỏi một hoàn cảnh khó khăn ghê gớm và nguy hiểm. Người ta đã ăn cắp túi tiền của cậu, người ta đã đập cậu bất tỉnh và lột sạch tiền của cậu; chiếc tàu đã rời bến, bỏ cậu lại Marseille, không còn một đồ đạc nào hết. Chỉ cái tên Marseille này thôi, một cái tên xa lạ đáng sợ, cũng đủ làm bà lạnh xương sống và gợi ra cho bà tất cả những tai họa đang trút xuống đầu đứa con trai yêu quý. Xem xét bức điện tín, bà nhận thấy nó đã được đánh đi từ Marseille ngay buổi sáng nay. “Cái tin đáng buồn này đã đến nơi thật là nhanh”. Điều này chứng tỏ cậu ở trong tình trạng có thể gởi được một bức điện tín và ít nhất cậu không bị một nguy hiểm chết người nào. Có lẽ cậu đã bình phục sau cuộc mưu hại và bây giờ đang chờ đợi trong lo lắng số tiền của mình. Khi đầu óc mải miết trong những giả thuyết quanh co, bà luôn luôn đụng phải điều kết luận duy nhất, khắt khe và không thể tránh khỏi được: cần phải gởi cho cậu số tiền đó! Ý nghĩ này khiến bà rùng mình một cách thảm hại... bà không thể gởi được số tiền đó, bà đã tiêu hết rồi!
Trong chín tháng vừa qua, bà đã chịu đựng một cảnh tuyệt vọng về vấn đề tài chánh. Brodie đã giảm phân nửa tiền chi tiêu trong gia đình, nhưng vẫn đòi hỏi những thức ăn thật ngon và thật dồi dào. Một khi bà biểu lộ một ý định nhỏ nhặt nào nhằm tiết kiệm sự ăn uống, bà phải chịu một tràng dài dữ dội, những lời mỉa mai cay độc của ông, cho bà là một kẻ vụng về, không sắp xếp nổi những chi tiêu khiêm nhượng của gia đình. Ông chê trách bà không khéo léo bằng bà mẹ già của ông, đưa ra những bằng chứng xác đáng về tài nội trợ của bà cụ và những món ăn tuyệt diệu mà bà cụ đã nấu cho ông với rất ít tốn kém trước khi ông cưới vợ. Ông đe dọa sẽ trao quyền điều khiển việc nội trợ lại cho mẹ ông. Bà Brodie nhỏ nhẹ chống chế rằng ông đã cho bà một số tiền quá ít ỏi, rằng đời sống càng trở nên đắt đỏ, rằng Nessie càng lớn lên càng đòi hỏi những chi tiêu nhiều hơn về quần áo, giày vớ và sách vở, rằng bà nội Brodie không chịu từ bỏ một thói quen nào của nếp sống sung túc và xa xỉ. Nhưng vô ích! Cũng không ích lợi gì trong việc cố gắng thuyết phục ông rằng bà không tiêu đến một đồng xu cho riêng bà, rằng từ ba năm nay bà không mua cho mình nổi một chiếc áo dài mới, khiến bà trở thành điển hình của người đàn bà không thanh lịch, ăn mặc một cách tồi tàn, và sự hy sinh này chỉ đem đến cho bà những lời nhạo báng và sự nhục mạ của chồng bà.
Trông thấy bà chấp nhận sự cắt giảm ngân sách chi tiêu, và vẫn có vẻ xoay xở được, ông ta đã kết luận rằng lúc trước ông đã quá rộng rãi; và lại càng siết chặt hầu bao hơn nữa, mỗi ngày mỗi đè bẹp hơn nữa bà vợ khốn khổ dưới gót giày của mình.
Bà đã cố gắng biến một shilling thành hai, bằng cách mua hàng càng rẻ càng tốt, kỳ kèo trả giá và năn nỉ những người bán hàng đến độ nổi tiếng là một người hà tiện, song tình trạng này không thể tiếp tục được. Những bảng kê tiền phải trả chồng chất càng nhiều, các nhà buôn mất kiên nhẫn, và sau cùng không còn cách nào hơn, bà đành chọn cách xoay xở dễ dàng nhất là lấy tiền của Mathieu. Liền đó mọi việc đều khá hơn, Brodie ít càu nhàu hơn về sự ăn uống, Nessie có áo măng-tô mới, tiền học phí được trả, người bán thịt và người bán thực phẩm khó được xoa dịu. Riêng phần bà, bà không được gì hết, không quần áo mới, những món trang sức nhỏ mọn, sự thỏa mãn một sở thích riêng, không gì hết, trừ một việc: tạm thời tránh được những lời trách mắng của chồng bà, và thoát được sự lo âu về nợ nần. bà đã tự trấn an mình bằng cách tự bảo với mình rằng Matt rất thương bà và muốn bà sử dụng số tiền đó, rằng cậu thật sự đã dành số tiền đó cho bà, hơn nữa bà không xài số tiền đó cho riêng mình và chắc chắn bà sẽ trả nó lại cho cậu vào những lúc thuận lợi hơn.
- Bốn mươi đồng bảng! Một số tiền to lớn.
Tiêu xài chúng thì rất dễ nhưng bà không tin có thể tích góp chúng lại được. Nếu tiết kiệm gắt gao nhất, giỏi lắm bà có thể có lại số tiền đó trong... một năm, nhưng bà cần phải có nó ngay lập tức. Môi run lên và tim muốn ngừng đập, bà cố gắng lấy lại bình tĩnh: Bà cần phải can đảm vì Matt. Bà siết chặt hai hàm răng và ngước mắt lên nhìn Nessie đang trở lại.
- “Bà nội đang sắp xếp ngăn tủ của bà”. Nessie thì thầm với vẻ mặt của một kẻ mưu phản. “Bà không nghe tiếng chuông và không nghi ngờ gì hết, con dò xét thật kỹ lưỡng rồi”.
- Con là một đứa con gái ngoan, rất khôn khéo. Nhưng không được cho ai biết về bức điện tín này, Nessie. Con sẽ không mở miệng, phải không? Nó là của mẹ, của một mình mẹ thôi. Mẹ tin cậy nơi con và nếu con không nói gì hết, mẹ sẽ cho con một món quà tuyệt đẹp.
Rồi cảm thấy nó đang chờ đợi một lời giải thích nào đó, bà kết luận một cách mơ hồ:
- Nó do một bạn già ở vùng quê gởi đến... một bà bạn của mẹ đang gặp vài chuyện rắc rối.
Nessie đặt ngón tay trỏ lên môi, sung sướng được chia sẻ một điều bí mật với mẹ nó và cho thấy bằng cử chỉ này, rằng người ta có thể thộ lộ với nó những điều bí mật quan trọng nhất trên thế giới.
- Tốt lắm, nhưng đừng quên rằng con đã hứa với mẹ. Cha con không cần biết gì hết về việc này, - Bà Brodie nói, vừa đứng lên.
Bà muốn được ngồi yên để suy nghĩ về tình thế, nhưng đã gần trưa và bà phải chuẩn bị bữa ăn. Mặc dầu những nỗi lo âu của bà, công việc trong nhà phải được tiến hành, những bữa ăn phải được dọn lên bàn đúng giờ, ông chủ phải được thỏa mãn, được ăn đầy đủ và ngon miệng. Vừa gọt vỏ khoai tây, bà vừa tìm cách giải quyết vấn đề nan giải này.
Trước hết, bà nhận thức rằng bà sẽ không nhận được một sự giúp đỡ nào của James Brodie. Bà có thể hy sinh tất cả cho Matt, nhưng bà không thể đối đầu với chồng bà và hỏi ông ta số tiền quá lớn lao này, biết chắc trước rằng ông ta sẽ từ chối - Cho ông ta biết chỉ càng khiến ông thêm giận dữ! Trong khi lý luận như vậy, bà đã tưởng tượng trông thấy ông ta cười gằn: “Nó đang ở Marseille phải không? Vậy thì nó hãy đi bộ hay bơi qua biển mà trở về. Điều này sẽ rất tốt cho nó, thằng bé yêu quí này”.
Kế đó bà nghĩ đến Agnès Meirr. Chắc chắn cô này sẽ sẵn sàng gởi tiền cho cậu ta, mặc dầu trong những tháng vừa qua, cậu ta đã tỏ ra lạnh lùng và lơ là đối với cô. Nhưng tiếc thay, cô không có đủ tiền. Gia đình Meir gồm những người đáng kính, nhưng rất nghèo.
Và bà từ bỏ ý định nhờ đến Agnès. Gọt khoai xong, bà nhóm bếp nấu xúp, đầu óc tiếp tục hoạt động một cách hăng say và vội vã. Khi Brodie về, bà dọn bữa ăn lên, nhưng vẫn mải miết suy nghĩ và đặt lầm trước mặt ông ta cái đĩa nhỏ của Nessie.
- “Bộ bà đã uống quá nhiều rượu rồi sao?” Ông ta gầm lên vừa nhìn cái phần ăn nhỏ bé. “Hay bà nghĩ rằng tôi có phép lạ làm tăng số bánh mì và cá lên?”.
Vội vã thay đổi những đĩa ăn, bà đỏ mặt như một kẻ phạm tội đã để lộ những ý nghĩ bí mật của mình, nhưng làm sao bà có thể nói được để xin lỗi: “Tôi đang nghĩ đến số tiền của Matt!”.
- “Chắc bà ta đã uống một giọt nhỏ để giữ vững tinh thần”. Bà nội cười khẩy với một vẻ hiểm độc. “Chắc bà ta đã dùng tất cả thì giờ buổi sáng nay vào việc này”.
- “Vậy là tiền bạc trong nhà đã chui vào... - Brodie chế nhạo hùa theo bà mẹ của ông ta - việc nốc rượu. Tôi sẽ xem xét cần phải làm gì về chuyện này”.
- Có lẽ đúng. Chính điều đó đã khiến cho cái mũi của bà ấy đỏ và đôi mắt bà ấy ươn ướt như muốn khóc. - Bà già nói tiếp.
Nessie không nói gì hết, nhưng những cái nhìn trộm của nó về phía mẹ, dấu hiệu của sự trung thành và sự đồng mưu, quá mạnh mẽ hiến suýt nữa chúng đã bị bại lộ. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng đã không xảy ra, và sau bữa ăn trưa, khi Brodie đã ra đi và bà cụ già đã trở lên phòng mình, mẹ thở một cách nhẹ nhàng hơn và nói với Nessie.
- Con dẹp bàn ăn nhé, con yêu quí? Mẹ cần phải ra ngoài mua vài món hàng. Hôm nay con đã giúp đỡ mẹ rất nhiều, và nếu con rửa xong chén dĩa, khi mẹ về, mẹ sẽ cho con kẹo.
Nessie vui vẻ nhận lời, bị cám dỗ bởi những viên kẹo và sung sướng được mẹ đối xử như một cô gái lớn.
Bà Brodie đội nón, mặc áo măng-tô - chiếc áo mà bà đã mặc khi đưa Matt đến Glassgow - và đi rất nhanh về phía nhà ga, đến trước một căn tiệm nhỏ thấp. Trên tủ kính có một câu quảng cáo bằng những chữ trắng dơ bẩn với vài chữ bị thiếu mất và những chữ khác gẫy hết phân nửa: “Mua vàng, bạc, hàm răng giả cũ, cho vay tiền”, rồi ở đằng sau, trên một tấm bảng con tồi tàn, người ta đọc thấy câu này kém hấp dẫn hơn, viết bằng phấn: “Mua vải vụn”.
Bà Brodie nhìn những cái đó với một linh cảm không tốt, đây là tiệm cầm đồ duy nhất của thị trấn Levenford. Bà nghiến chặt răng lại, can đảm lách mình vào trong tiệm, nhanh nhẹn và hư ảo, như một cái bóng. Chỉ có tiếng reo inh ỏi của cái chuông gắn ở cửa lớn báo sự bước vào của bà, và bà đứng trước một quầy hàng trong một căn phòng nhỏ hẹp ở giữa hai căn phòng lớn hơn.
Khi tiếng chuông chấm dứt, bà dần dần ngửi thấy - xuất phát từ một nơi vô hình nào đó - một mùi mỡ nóng và củ hành tây. Một cảm giác khó chịu bất ngờ, gây ra bởi cái mùi lộn mửa này khiến bà nhắm mắt lại, và khi bà mở mắt ra, một người đàn ông béo lùn đã đứng trước mặt bà, xuất hiện như bởi một quỷ thuật từ trong đám khói dày đặc ở phòng sau của cửa tiệm. Ông ta mang một hàm râu dài vuông, có màu xám sắt và hơi uốn cong lại, dưới hai hàng lông màu rậm cùng màu hấp háy hai con mắt nhỏ sáng như mắt chim. Ông ta nghiêng mình rất lễ phép, nhưng đôi mắt đen của ông ta không rời khỏi gương mặt bà Brodie. Đó là một người Do Thái. Bản chất dịu dàng và hiền lành, ông ta không hề bực tức vì những lời lăng nhục đón tiếp ông khi ông ngồi trên chiếc xe hai bánh do lừa kéo, rao lớn: “Giẻ vụn, sắt vụn bán”.
- Thưa bà cần chi? - Ông ta hỏi bằng một giọng nói dớt.
- Ông có cho vay? - Bà nói thì thầm.
- Bà muốn cầm thế món gì! - Giọng nói của ông ta dịu dàng nhưng vẻ sống sượng của hai tiếng “cầm thế” làm bà sửng sốt.
- Tôi không có mang theo vật gì hết, nhưng tôi muốn vay bốn mươi đồng bảng.
Ông ta quan sát bà bằng khóe mắt, đánh giá bộ quần áo sờn rách và lỗi thời của bà, hai bàn tay thô cứng gẫy móng, chiếc nhẫn vàng duy nhất đã mòn và xỉn màu, chiếc nón u lên một cách buồn cười. Không một chi tiết nào của bộ y phục khốn khổ bà mang trên người thoát khỏi cái nhìn soi mói của ông ta. Ông ta nghĩ rằng bà điên và vừa vuốt ve giữa ngón cái và ngón trỏ chiếc mũi khoằm của mình, ông nói thẳng thừng:
- Số tiền đó quá lớn, cần phải có những món đồ cầm thế, vàng hay nữ trang!
Dĩ nhiên, lẽ ra bà phải mang theo những nữ trang như trong các quyển tiểu thuyết bà thường đọc đã mô tả, nhưng trừ chiếc nhẫn cưới ra, bà chỉ có chiếc đồng hồ bằng bạc của mẹ bà để lại - May mắn lắm nó mới có thể đem đến cho bà chừng mười lăm shilling! Và hiểu tất cả những gì mình còn thiếu, bà ấp úng nói:
- Ông không thể cho tôi vay trên những đồ đạc của tôi hay... hay trên một tờ giấy biên nhận sao? Tôi có thấy nó trong những tờ báo rằng một số người cho vay làm như vậy.
Ông ta tiếp tục cọ sát chiếc mũi của mình, nghĩ rằng vợ của những người nước ngoài này, tất cả đều như nhau, “gầy ốm, yếu đuối và ngu dại”. Vậy ra bà ta không hiểu rằng ông làm ăn tính từng shilling chớ không phải từng đồng bảng; và tuy vẫn có thể có số tiền đó, nhưng ông đòi hỏi những bảo đảm và số tiền lời vượt quá xa những phương tiện của người đàn bà này, ông đã nhận thấy điều đó ngay từ cái nhìn đầu tiên. Ông ta lắc đầu một cách dịu dàng nhưng dứt khoát và luôn luôn có vẻ ôn hòa, với những cử chỉ xin lỗi, ông ta nói:
- Chúng tôi không làm như vậy. Xin bà thử đến một cửa tiệm lớn hơn... À! Phải, họ có thể... ở Glassgow chẳng hạn... Họ có nhiều tiền hơn tôi.
Bà nhìn ông ta, tim đập mạnh, buồn rầu và hổ thẹn, không nói một lời: Bà đã bất chấp nguy hiểm và chấp nhận sự nhục nhã khi bước vào cửa tiệm tồi tàn này mà không đạt được mục đích. Thế nhưng bà bắt buộc phải khuất phục trước quyết định dứt khoát của ông ta, và bà lại trở ra ngoài con đường dơ bẩn, giữa những vũng nước, những đồ hộp cũ bị sét và những rác rưởi trong cách rãnh lề đường. Hoàn toàn tuyệt vọng, trong khi hấp tấp rời xa cửa tiệm, bà suy nghĩ với một nỗi lo âu gia tăng, rằng ngay trong lúc này chắc Matt đang mong đợi tiền. Hạ thấp cây dù xuống để khỏi bị nhận ra, bà sốt ruột rảo bước.
Nessie đang chờ đợi bà. Nó đã mang vào người một chiếc tạp-dề nhỏ, long trọng đóng vai trò của một bà nội trợ, bên cạnh một chồng chén đĩa thật sạch sẽ chắc mẩm sẽ nhận được những viên kẹo, phần thưởng xứng đáng của nó, nhưng mẹ đẩy nó ra một cách thô bạo:
- Một lần khác, Nessie - đừng làm mẹ bực mình. Mẹ sẽ mua kẹo cho con vào một ngày khác. - Bà kêu lên một hơi.
Rồi bước vào phòng bếp phụ, bà thò tay vào thùng đựng những số báo cũ do Brodie mang về để dùng vào những việc lặt vặt trong nhà, và nhất là để nhóm lửa. Bà lấy một đống báo trải ra trên nền nhà và quì gối xuống trước chúng, như thể đang quì lạy dưới một vị thần. Bà liếc mắt đọc nhanh, và chợt thốt ra một tiếng kêu mừng rỡ vì đã tìm được cái mà bà muốn tìm. Tên Do Thái khốn nạn kia đã nói gì? "Bà hãy đến một cửa tiệm lớn hơn". Vì thế bà đã chọn tin quảng cáo dài nhất cho biết rằng Adam Mc Sevitch cho vay từ 5 đến 500 đồng bảng Anh, không cần bảo đảm, chỉ với một tờ biên nhận thường; đối với những khách hàng trong vùng lân cận, ông ta đến tận nhà và ông sẽ luôn luôn giữ kín tuyệt đối.
Bấy giờ, đã thở được một cách bình tĩnh, bà Brodie đứng lên và để nguyên măng-tô với nón, đi nhanh vào ngồi trong phòng bếp, cẩn thận viết một lá thư ngắn yêu cầu Adam Mc Sevitch đến nhà bà vào buổi sáng thứ hai lúc mười một giờ. Bà thận trọng dán lá thư lại rồi trở ra thành phố. Trong sự hối hả của mình, bà cảm thấy đau nhói ở cạnh sườn, nhưng không vì thế mà bà đi chậm lại. Và, vào khoảng ba giờ rưỡi, bà đến nhà bưu điện, ném lá thư vào thùng thư. Kế đó, bà gửi một điện tín nói "TIỀN CHẮC CHẮN SẼ ĐẾN THỨ HAI, THƯƠNG, MẸ".
Giá tiền của bức điện tín làm bà sửng sốt: bà có thể giảm bớt nó bằng cách bỏ hai chữ cuối cùng, nhưng bà không thể quyết định được. Trước hết cần phải làm cho Matt hiểu rằng chính bà đã đánh điện tín và bà thương cậu.
Trên đường trở về nhà, bà cảm thấy dễ chịu: Ý nghĩ bà đã làm một cái gì và ngày thứ hai chắc chắn sẽ có đủ số tiền cần thiết khiến bà yên lòng. Tuy vậy, ngày càng kéo dài một cách chậm chạp, bà bắt đầu dao động và bồn chồn nóng nảy, rồi trở lại buồn bã, bất động, hoang mang, bị ám ảnh bởi những nỗi nghi ngờ đầy giầy vò. Bà lơ lửng giữa một trạng thái bất định và một nỗi kinh sợ tột cùng, tự bảo rằng bà đã không kiếm được số tiền đó, rằng chắc chắn việc làm của bà sẽ bại lộ, không tin bà đủ khéo léo để thành công trong việc này.
Ngày chủ nhật là một chuỗi dài những giây phút vô tận, và bà nhìn chiếc đồng hồ treo hàng trăm lần như thể bằng cáhc này bà sẽ thúc đẩy thời gian để mau chấm dứt nỗi lo âu của bà và sự chờ đợi bực tức của Matt. Trong những giờ trôi qua quá chậm chạp của ngày hôm đó, bà suy đi tính lại chương trình của mình, cách bà sẽ nói chuyện với ông Mc Sevitch. Lúc đầu, bà tin chắc ông ta sẽ xem bà như một mệnh phụ phu nhân, rồi kế đó lại tin chắc rằng không. Bà lén đọc lại tờ quảng cáo cho vay 500 đồng bảng của ông ta và lại cảm thấy tràn đầy tin tưởng, nhưng rồi lại nghi ngờ cho đó chỉ là một lời quảng cáo suông. Khi bà lên giường, những ý tưởng quay cuồng hỗn độn và bà chiêm bao thấy một trận mưa những đồng tiền vàng đổ đầy xuống người bà.
Buổi sáng thứ hai, bà phải khó nhọc lắm để giữ một vẻ mặt bình thường - sự lo sợ làm bà run thấy rõ - nhưng người ta không để ý đến thái độ của bà và bà buông ra một tiếng thở dài nhẹ nhõm khi Nessie trước, rồi Brodie sau, đã khuất dạng ngoài đường. Bà chỉ còn phải tìm cách tống khứ bà nội, bởi vì, ngay từ phút viết lá thư, bà đã ý thức rõ rệt sự nguy hiểm khi có bà già tọc mạch, hay mách lẻo và thù địch ỏ trong nhà vào giờ hẹn gặp Mc Sevitch. Lúc chín giờ rưỡi, bà mang khay điểm tâm gồm có sữa và cháo kiều mạch lên phòng bà cụ, và không ra ngay khỏi phòng như thường lệ, mà ngồi lại trên giường khỏi phòng như thường lệ, mà ngồi lại trên giường nhìn mẹ chồng với một vẻ săn sóc ân cần:
- Hình như mấy lúc sau này, bà nội không rời khỏi nhà nữa. Trông bà nội không được khỏe lắm. Sao bà nội không đi dạo một vòng buổi sáng nay?
Bà già cầm chiếc thìa trong bàn tay vàng vọt của mình, ngước đôi mắt nghi ngờ lên nhìn con dâu:
- "Và tôi sẽ đi đâu trong cái ngày mùa đông này!" Bà ta hỏi bằng một vẻ nghi kỵ. "Phải bà muốn tôi chết vì chứng viêm màng phổi... để được rảnh nợ không?"
Bà Brodie gắng gượng cười lớn, xé nát quả tim mình để lấy vẻ vui tươi:
- Hôm nay trời thật đẹp, và mẹ biết con sẽ làm gì không? Con sẽ cho mẹ hai shilling để mua bánh Deesides và kẹo Excentriques.
Bà nội nhìn mẹ với một vẻ lo lắng, nghi ngờ có một lý do ẩn giấu nào đó, nhưng lại bị cám dỗ bởi một món mồi quá hấp dẫn. Trong tật háu ăn của tuổi già, bà rất thích những chiếc bánh giòn rụm có tên "Deesides" và rất khoái những viên kẹo bự, đẹp và tròn được gọi bằng cái từ lạ đời là "những viên kẹo kỳ quặc". Bà nội luôn luôn dự trữ trong phòng mình một ít bánh kẹo loại này trong hai chiếc hộp bằng thiếc cất trong tủ ngăn trên, nhưng lúc này hai chiếc hộp đó trống không.
- Tiền đâu? - Bà già thận trọng hỏi.
Không trả lời, mẹ đưa đồng tiền sáng chói trong lòng bàn tay ra.
Bà già nhấp nháy đôi mắt đầy ghèn, tính toán rất nhanh là sẽ mua được khá nhiều kẹo bánh và có lẽ thêm cả một giọt nhỏ nữa.
- Vậy, tôi có thể đi hóng gió một chút! - Bà thong thả nói, vừa ngáp một cái để giả bộ lấy vẻ thản nhiên.
- Tốt lắm, bà nội, con sẽ giúp mẹ!
Và với một sự xúc động không kiềm chế nổi, bà Brodie run rẩy giúp bà cụ đứng dậy, mặc quần áo, xỏ giày, đem đến cho bà chiếc nón có gắn những hạt huyền và khoác lên người bà chiếc áo choàng. Cuối cùng, mẹ trao tiền cho bà, đưa bà xuống cầu thang và nhìn theo bà lon ton ngoài đường trước khi chiếc đồng hồ treo điểm mười giờ rưỡi. Lúc đó, trổ hết tài sức của mình, mẹ xếp dọn những chiếc giường, rửa chén, dĩa, sắp xếp tất cả cho có trật tự, và sau cùng đến ngồi ở cửa sổ phòng khách.
Khi những cây kim đồng hồ tiến đến gần mười một giờ, mẹ run lên vì thần kinh quá căng thẳng, trông chờ được thấy một chiếc xe hơi dừng lại trước cửa nhà, và nghe tiếng chuông cửa ra vào vang lên cùng với tiếng gõ giờ đầu tiên... Lúc chiếc đồng hồ treo nín lặng sau khi đã điểm mười một tiếng, bà tự hỏi ông Mc Sevitch sẽ đem đến những đồng tiền vàng đựng trong một cái túi hay những tờ giấy bạc mới toanh không một vết dơ? Và khi kim đồng hồ chỉ năm, mười rồi mười lăm phút quá giờ hẹn, bà bắt đầu giao động. Nếu người cho vay không đến đúng giờ đã định trước, tất cả những điều đã trù tính với bao nhiêu kỹ lưỡng sẽ trở thành vô ích! Và bà rùng mình nghĩ đến những gì sẽ xảy ra, nếu ông ta đến đúng vào bữa ăn trưa, lúc có mặt chồng bà!
Đến mười hai giờ kém năm, khi hầu như không còn hy vọng gì nữa, thì bỗng nhiên bà thấy xuất hiện hai người lạ mặt. Đi bộ, không mang theo cái bao nào, họ ăn mặc giống hệt nhau theo một lối mà bà xem như tuyệt đỉnh của vẻ thanh lịch nam giới vào thời bấy giờ. Những chiếc nón quả dưa vành bẻ ngược đôi nghiêng nghiêng với một vẻ ranh mãnh bên trên những chòm râu má láng bóng; áo vét-tông rất ngắn, siết lại ngang lưng, có những ve áo dài cuộn tròn, khiến cho ngực họ có vẻ nổi phồng lên như ngực một con chim bồ câu cổ bự, trong khi phần dưới vẽ thành một đường cong không kém hấp dẫn, những chiếc quần tây dài sọc ca-rô rộng một cách ưa nhìn ở phần trên, càng bó sát vào thân thể hơn khi xuống thấp để cuối cùng siết chặt như những chiếc ghệt, trên những chiếc giày kín đáo nhưng bóng láng. Một sợi dây chuyền đeo đồng hồ nặng nề chạy ngang qua phần trên cao của chiếc áo gilê kiểu có chấm tròn và dầu nhìn họ từ khoảng xa như vậy, bà Brodie cũng nhận thấy những ngón tay mang những chiếc nhẫn được trang điểm bằng những viên ngọc chiếu lấp lánh theo mỗi cử động nhỏ nhặt nhất của họ. Chưa bao giờ bà được trông thấy những người lạ mặt trang phục sang trọng như thế ở Levenford. Tim đập mạnh, mắt nhìn như bị thôi miên, bà hiểu ngay những người thanh lịch này là phái viên của Mc Sevitch, một người Tô Cách Lan.
Đứng ngay giữa đường, họ quan sát ngôi nhà như những người sành sỏi; như thể đôi mắt họ, sau khi đã nhìn bao quát và phê bình tất cả những chi tiết của kiến trúc bên ngoài của ngôi nhà, xuyên qua những bức tường đá như những mũi khoan và khám phá ra vô số những khuyết điểm của cách bố trí bên trong, mà cho tới nay chính những người trong nhà cũng không nhận thấy.
Cuối cùng, sau một hồi lâu quan sát thản nhiên, một trong hai người quay đầu lại nói một câu gì đó với bạn mình, và ông này hất chiếc nón ra đàng sau đầu, đưa bàn tay lên che mặt và cất tiếng cười ra vẻ một người đầy kinh nghiệm.
Như thể bất chợt bị mắc chứng song thị, bà Brodie trông thấy cả hai người cùng tiến lên vượt qua cổng rào, và khi họ dừng lại trước khẩu đại bác, bà lùi lại ẩn mình sau tấm màn.
- "Khẩu súng này tốt đấy, một khối đồng... dày đặc, hình như thế!" - Một trong hai người khách đưa bàn tay mân mê chiếc kẹp cà-vạt bằng ngọc trai của mình, nói. Người kia vỗ vào khẩu đại bác như để nghe xem nó có kêu to không, nhưng ông ta vội rút ngón tay lại, xuýt xoa. "Ồ! nó cứng ghê!" - Rồi tiếng chuông cửa reo lên. Bà đi ra mở cửa như một cái máy và hai nụ cười đáp lại cái nhìn e ngại của bà, phô này những chiếc răng bằng vàng và bằng ngà:
- Bà Brodie? - Một người hỏi.
- Bà đã viết cho chúng tôi? - Người kia cũng hỏi.
- Các ông là người của Mc Sevitch? - Bà ấp úng.
- Con trai của ông ấy, - Người thứ nhất trả lời với một vẻ ung dung.
- Đồng thời cũng là những cộng tác viên! - Người thứ hai duyên dáng nói thêm.
Chói mắt trước vẻ hào hoa tao nhã của họ, nhưng với một chút nghi ngại mơ hồ, bà ngập ngừng mời họ vào phòng khách. Liền đó những con mắt sắc sảo của họ, từ đầu vẫn nhìn chòng chọc vào bà, quay đi quan sát tất cả đồ đạc trong phòng và thầm đánh giá chúng, cho đến lúc họ trao đổi với nhau những cái nhìn đầy ý nghĩa và một người nói với người kia bằng một ngôn ngữ xa lạ với bà Brodie - ngôn ngữ Tô Cách Lan - rồi họ bắt đầu thay nhau đặt những câu hỏi với bà.
- Thưa bà, bà muốn bốn mươi đồng bảng?
- Một cách êm thấm, không cho ai biết, ngay cả ông chủ nhà, chồng bà?
- Thưa bà, bà cần số tiền đó, để làm việc gì?
Những cái nhìn soi mói của họ giày vò bà trong khi những chiếc nhẫn của họ sáng lấp lánh theo từng cử động của những ngón tay họ, chứng tỏ một cách thích thú rằng họ là những kẻ có tiền và bà đang cần tiền của họ, bà tùy thuộc vào họ, đang ở trong tay họ. Khi đã moi được những chi tiết cần biết về ngôi nhà, về chồng bà, về bà, và gia đình bà, họ gật đầu với nhau, đồng loạt đứng lên. Họ đi khắp phòng khách, đi khắp trong nhà vừa nói chuyện với nhau một cách ồn ào, thản nhiên sờ mó, nắn bóp, lật qua lật lại và cân nhắc trọng lượng của mọi đồ vật, xem xét thật kỹ mọi món đồ trong khi bà chủ nhà theo sau lưng họ như một con chó khiêm tốn và phục tùng.
Sau khi đã duyệt qua những chi tiết mật thiết của cuộc sống của cả gia đình, qua những gì chứa đựng bên trong các tủ quần áo, tủ kê ở hốc tường và ngăn kéo, đã làm bà xấu hổ đến đỏ mặt khi vào tận trong phòng bà và nhìn chiếc giường với một vẻ sành sỏi, họ đi dọc xuống cầu thang, mắt nhìn tất cả mọi vật, trừ bà. Bà đọc thấy sự từ chối trên gương mặt họ.
- "Thưa bà, chúng tôi e rằng không thể làm gì được. Đồ đạc của bà không đáng giá gì cả, chúng nặng nề, lỗi thời, không thể bán được". Cuối cùng một trong hai người nói, với một vẻ htành thật bỉ ổi. "Với những món đồ đó, chúng tôi chỉ có thể cho vay được hai mươi hai... hai mươi bốn đồng bảng... phải, mức chót là hai mươi lăm đồng bảng, và với một số tiền lời thông thường của chúng tôi".
Và rút cây tăm từ trong một túi nhỏ của mình, ông ta vừa mân mê nó vừa làm những bài tính.
- Bà nghĩ sao về những điều kiện như thế, thưa bà?
- Phải, thời buổi này không dễ dàng, và bà không có những điều kiện tốt để vay nhiều. Chúng tôi lúc nào cũng lịch sự với quí bà - thật lạ lùng, đa số các khách hàng của chúng tôi đều là quí bà - nhưng bà không có những bảo đảm đáng giá.
- Nhưng đồ đạc của chúng tôi đều rất tốt, - Bà Brodie nói bằng một giọng run run.
- "Trên thực tế, bán hết đồ đạc cũng không thu đủ tiền, thưa bà". Nhân vật với cây tăm xỉa răng nói với một cái lắc đầu buồn bã. "Số tiền chúng tôi đề nghị đã là cao lắm rồi. Bà nghĩ sao về số tiền hai mươi đồng bảng thật tốt này?"
- Tôi phải có bốn mươi đồng bảng, mọi con số khác đều vô nghĩa.
- Bà không có món nào khác nữa cho chúng tôi xem sao, thưa bà? - Một trong hai người khách nói bằng một giọng khéo léo.
- Chỉ còn có cái nhà bếp. - Bà trả lời một cách khiêm tốn, vừa mở cửa ra, ước muốn một cách tuyệt vọng quyến rũ họ đáp ứng lời kêu gọi của bà. Họ miễn cưỡng đi theo bà, bằng một vẻ khinh khi, nhưng liền đó, bị lôi cuốn bởi sức mạnh của bức tranh tựa đề "Những người thợ gặt" có chữ ký của J.Bell.
- Thưa bà, bức tranh này là của bà? - Một người hỏi sau một phút im lặng đầy ý nghĩa.
- Phải, nó là của mẹ tôi để lại cho tôi.
Hai người khách nói nhỏ với nhau trước bức tranh, đưa ngón tay cọ xát nó, sờ mó nó như thể nó là của họ.
- Bà có muốn bán nó không, thưa bà? Dĩ nhiên nó không có gì đáng giá lắm đâu... không... Nhưng chúng tôi sẽ trả cho bà... phải, năm đồng bảng - Người kia nói bằng giọng thay đổi, đầy cám dỗ.
- Tôi không thể bán cái gì hết. - Bà thì thầm, - ông Brodie sẽ nhận thấy ngay.
- Vậy chúng tôi sẽ trả mười đồng, thưa bà, - Người thứ nhất kêu lên một cách hào hiệp.
- Không, không, nhưng nếu bức tranh có một giá trị nào đó, các ông có thể cho tôi vay thêm cho đủ bốn mươi đồng không? Nếu nó bán được, chắc chắn nó có thể là một món đồ bảo đảm để các ông cho vay.
Bà chờ đợi với một sự lo lắng bồn chồn, chú ý đến từng thay đổi của giọng nói họ, những cử chỉ nhanh nhẹn và đầy ý nghĩa của họ, ngay cả đến những cử động của lông mày họ trong khi họ trao đổi ý kiến với nhau về bức tranh. Cuối cùng, sau một hồi lâu thảo luận, họ bằng lòng.
- Thưa bà, bà đã thắng. - Chúng tôi sẽ cho bà vay bốn mươi đồng bảng, nhưng bà sẽ ký cho tôi một biên nhận về bức tranh và về số đồ đạc còn lại. Thưa bà, chúng tôi đã hoang phí tiền bạc của chúng tôi, nhưng chúng tôi muốn giúp đỡ bà. Chúng tôi thấy bà rất cần số tiền đó, nhưng dĩ nhiên, bà hiểu rằng nếu bà không trả đủ được số tiền nợ, bức tranh và đồ đạc của bà sẽ thuộc về chúng tôi? Bà gật đầu, lòng đau xót với cảm giác khó chịu của một chiến thắng được trả bằng một giá quá đắt.
Họ quay trở lại phòng khách, và bà ký vào những tờ giấy, viết tên bà ở những chỗ họ chỉ với một vẻ thản nhiên mù quáng... Bà hiểu mình phải trả ba đồng bảng mỗi tháng trong hai năm, nhưng bà bất cần điều đó, và khi họ trao cho bà số tiền bằng giấy bạc, bà cầm lấy chúng như trong một giấc mơ. Dầu sau, bà cũng đã kiếm đủ tiền cho Matt.
Vào khoảng gần chiều, bà đi gởi một ngân phiếu bằng điện tín. Trí tưởng tượng bị kích thích quá độ của bà khiến bà như trông thấy những tờ giấy bạc xinh đẹp đang bay đi tiếp cứu con trai bà. Và khi đã gởi tiền xong, lần đầu tiên từ ba ngày nay, bà mới thở được một cách dễ chịu và một sự bình yên lớn lao tràn ngập tâm hồn bà.