Buổi chập tối hôm đó sau khi Long xin phép lên phòng Vân để hướng dẫn con gái bà xử dụng thuốc theo đơn của đốc tờ, bà Hai Tuy vẫn ngồi yên bên mâm cơm lặng lẽ cố nuốt miếng cơm nhạt thềo trong miệng nhưng bụng dạ bà nóng ran lên. Đầu óc bà lộn xộn đủ mọi ý nghĩ nhưng tất cả chỉ quanh quẩn về chuyện của hai đứa con. Thôi thì Phong, đứa con cả trong nhà không biết coi là có phước hay không đã được Chúa sớm đưa nó lên nước thiên đàng thì tuy làm cho bà đau xót và nuối tiếc khôn nguôi, nhưng nó cũng đành theo phận nó. Niềm an ủi lớn lao, thầm lặng đang lớn dần trong bà có kèm theo đôi điều gợn lên trong bà là. Cũng như những người chết trẻ khác, tội lỗi trần gian chưa nhiều, sự trong sáng vẫn là cốt lõi chính trong hồn nên chắc chắn Phong sẽ trở thành thiên thần với đôi cách mỏng mảnh mà tràn đầy sức lực. Sáng sáng, chiều chiều nó sẽ cùng với các thiên thần, thiên sứ khác bay quanh Đức chúa lời để thực hiện những lời phán bảo của Chúa đi reo rắc đức tin cho hàng triệu triệu con chiên ngoan ngoãn đang ngửa mặt lên trời đợi chờ chúa ban phước lành. Thôi thì số nó như vậy thì coi như là yên phận. Còn hai chị em nó. Thằng Vũ, đứa con trai thứ hai cũng là đứa út trong nhà. Thôi thì giầu con út, khó con út. Cha ông đời đời, kiếp kiếp dậy thế rồi. Chỉ hiềm một nỗi. Thằng bé lại không có được cái tính điềm đạm chịu đựng giống của anh, tức là kế thừa của ba nó. Cũng may tuổi nó mới hơn mười bẩy, cái tuổi mà thiên hạ vẫn coi như còn thơ dại chưa khôn, chưa đủ chín chắn để có thể độc lập tự định đoạt được cuộc sống. Cứ như sự việc hôm nay, may là mấy ông cán bộ đoàn cải tạo không mấy để ý đến phản ứng và những lời nói của nó chứ không thì… Bà Hai thành kính ngước nhìn lên ảnh Chúa đang quằn mình đổ máu vì nỗi đau bị đóng đanh câu rút trên thánh giá. Ơn Chúa lòng lành vô hạn đã gánh chịu mọi khổ hạnh, vướng mắt cho trần thế chứ nếu không thì… Thôi mọi sự cần đến sự cứu rỗi của đấng Giê Su bao la đầy phép lạ, và một hai năm nữa thằng Vũ lớn lên nó sẽ chịu phép vi diệu của Đức Chúa mà khôn ra. Còn con Vân… Vừa nghĩ đến đứa con gái duy nhất, bà Hai rùng mình. Bây giờ tuy là con gái nhưng nó đã trở thành đứa con gái lớn trong nhà này. Thằng Vũ con dại, thì con Vân chị nó phải là đứa đứng mũi chịu xào ứng phó mọi chuyện trong nhà. Nhưng xem ra độ vài tháng này từ khi anh cả Phong phải vào nhà thương đến lúc này thì con Vân có nhiều điều kì quặc mà mỗi khi nghĩ lại hay chứng kiến thì người làm mẹ như bà khó mà an tâm. Đấy là chưa kể những thay đổi tuy nhỏ nhặt nhưng chưa bao giờ thoát khỏi cặp mắt của người mẹ luôn lo xa vì đứa con gái duy nhất. Đầu cặp lông mày hơi nhướn lên. Những phút ngồi đăm chiêu tư lự. Mùi thuốc là lạ ngọt ngọt, ngai ngái mỗi khi về làng bà thỉnh thoảng gặp. Như mùi ngải cứu hay mùi gừng của mấy bà ở quê mỗi khi chửa đẻ hay lâm bệnh gì đấy. Rồi cổ tay tuy có để tay áo dài trùm lên nhưng bà vẫn thấy nổi u lên… Con bé bị sao nhỉ Chịu. Bà lặng lẽ lắc đầu. Tuổi dậy thì của nó đã qua từ lâu rồi, giờ nó đã là một thiếu nữ xinh đẹp đang hồi hộp với những toan tính, băn khoăn bước vào đời. Liệu trong những toan tính và cả sự khờ dại của người thiếu nữ đó đã gặp những gì tạo ra những nguy cơ, sinh ra những đột biến ghê gớm nào đấy không… bà Hai lại ngước mắt nhìn lên. Cũng may trong lúc cả hai đứa con bà còn lúng túng chưa đủ thần thái và sự lịch duyệt trong đời để đối phó thì có anh Long bạn thân của Phong. Anh ta thực là tốt bụng và chu đáo. Thôi cũng là ơn nhờ Chúa cao cả run rủi đưa con người ấy đến gíup đỡ mẹ con bà trong lúc lúng túng này. Chỉ có điều khiến bà băn khoăn là sự quá gần gũi của anh ấy với con Vân. Nhìn bề ngòai thì thấy mọi sự đều có thể yên tâm được. Cái anh Long ấy đã có vợ có con hơn nữa cũng đã gần gựa với gia đình này hàng chục năm nay. Vì là bạn thân với Phong nên anh ấy xem nhà bà như người thân ruột thịt. Coi thằng Vũ, con Vân như những đứa em. Song nỗi cấn cá thỉnh thoảng loé trong đầu bà vì dù sao anh ấy cũng là đàn ông và con Vân là con gái. Biết thế nào được khi hai người gần gũi, liền kề nhau mà con Vân thì vốn cả nể. Mà cái giống đàn ông thì… Đã hơn sáu mươi tuổi đầu tuy từ khi lớn lên rồi lấy chồng, bà Hai không phải là người va chạm, giao du nhiều, chỉ quẩn quanh trong việc nhà cửa và biết độc một người đàn ông là ông hai Tuy. Thêm vào đó là ngày ngày giáp mặt với dăm ba người làm công, con sen hàng xóm. Nhưng những câu chuyện bà tình cờ nghe được và chứng kiến ở phố phường thì bà ngày càng nhận ra rằng. Trong cái chuyện gái trai, đàn ông, đàn bà có lẽ chỉ trừ chồng bà là không xàm xỡ, cả đời cúc cung, chung thuỷ với vợ, còn đã là anh con trai hay ông đàn ông nào nhìn thấy đàn bà, con gái cũng không tránh khỏi mắt tròn mắt dẹt. Nhưng chuyện này tuy bà không có cái thói ròm rỏ, để ý để tứ xét nét từng li từng tí nhưng nó cứ tự nhiên bầy ra trước mặt bà. Như cái đận, đâu như cách đây đến hơn mười năm dạo ba đứa con bà còn bé. Cái đận mà Hà nội ngày ấy cứ rối tinh rối mù hết chuyện người Pháp đến người Nhật, người Tầu rồi cả chính phủ của Cụ Hồ ào ào kéo vào Hà nội. Hôm ấy bà cùng con Sen đi chợ về. Bà nhớ rõ ràng hôm đó là ngày chủ nhật nên thợ in nghỉ hết, với lại dạo ấy Hà nội tao loạn nhiều, chốc chốc đầu phố cuối phố lại có súng nổ ì òm, người chạy ráo rác nên xưởng in nhà bà đứt việc, thợ tranh thủ bỏ về quê nhiều. Về đến nhà bà theo thói quen bà đi đằng cổng sau. Vừa bước chân vào đến ngach bà nghe rõ tiếng ông chồng bà nói chậm rãi nhưng có vẻ dứt khoát. Khi thấy con sen cũng tự nhiên đi chậm lại, bà vô tình đưa tay chạm vào vai nó. Con sen làm như hiểu ý bà cũng dừng lại. Trong nhà hình như đang có khách là đàn bà con gái thì phải, giọng người ấy sụt sịt kèm theo tiếng nấc và những lời đứt đoạn"anh… anh… dạo ấy em biết thế này thì… ". Ngay sau đó là giọng chồng bà ‘Bây giờ cô đã có chồng và tôi có vợ. Ai cũng có duyên phận của mình. Chúa đã xếp đặt an bài mọi chuyện, không thể thay đổi, làm điều trái đạo nghĩa được. Cô cho tôi biết chuyện nhà cô thế là được rồi. Bây giờ cô vui lòng nhận lấy chỗ tiền này và xin mời cô ra về". "Liền sau đó là tiếng người đàn bà năn nỉ"anh, anh. Em chỉ xin anh tình thương cho cõi lòng trống trải". Tiếng sụt sịt càng có vẻ to hơn. Nhưng ngay sau đó là tiếng quả bàng cửa ra vào cọt kẹt, cánh cửa trước nhà mở ra. Tiếng chồng bà "xin mời cô. Tôi cũng còn nhiều việc, xin cô về đi để đỡ phiền hà cho cả tôi lẫn cô". Nghe rõ tiếng dầy cao gót của người đàn bà xuống thềm nhẹ dần, rồi tiếng đóng cửa. Bà Hai giơ ngón tay lên miệng nhắc con sen coi như không biết chuyện gì rồi mới bước vào sân. Khi bà nhìn vào thì thấy chồng bà đang ngồi ngả người ra chiếc ghế xa lông đá, cặp kính dương lên, ông đang chăm chú đọc một bản in thử. Sau đó cả con sen, bà và ông Hai không hề nhắc gì câu chuyện đó, cả ba đều coi chuyện đó dường như chưa bao giờ xẩy ra. Còn ba đứa con. Bà sinh con nên bà hiểu rõ tính của con. Nhưng biết thế nào được. Bởi mọi sự đều có thể xẩy ra trên đời này. Nếu lúc nào đó hiển hiện chuyện ấy thì bà thật ân hận. Tính bà thì không thể diết dóng và càng không thể nói ra những lời gay gắt gây khó chịu cho người nghe. Việc này nhìn trước nhìn sau có lẽ phải nhờ đến sen Nhị. Nhưng con bé chỉ ngày một ngày hai là rời khỏi nhà bà để về quê. Đoàn cán bộ cải tạo đã bảo rồi. Chế độ này không chấp nhận mọi hình thức bóc lột. Bóc lột là cái gì?. Nào đâu bà có biết. Bà chỉ biết sống trên đời thì mỗi người đều có chức phận khác nhau. Tuy chẳng ai có thể nắm tay suốt ngày được, nhưng trong hàng nghìn, hàng vạn con người ắt phải có người sang, kẻ hèn. Có người giầu thì phải có người nghèo. Có phố phường thì phải có làng quê. Cái gì cũng vậy. Thế nên sen Nhị mới ra đây giữ phận con ở cho nhà bà. Làm những việc bếp núc, giặt rũ, hầu hạ. Vậy mà bây giờ thời thế thay đổi… Mà thôi, đấy là việc cực chẳng đã. Từ giờ trở đi moị việc của con Sen sẽ đến bà rồi con Vân, hai mẹ con bà phải cáng đáng hết. Khi nào con Vân đi lấy chồng thì Chúa ban phước cho nhà này để thằng Vũ có vợ, bà có con dâu. Nhưng đã là con dâu thì trăm nhà chỉ có hai, ba nhà có phúc ấm tổ tông, ơn nhờ chúa cao cả mới kén chọn được dâu hiền chứ còn đã là người thiên hạ về nhà mình thì do khác máu tanh lòng nên nếu được đứa con dâu là người tốt, sinh ra từ nhà được bảo ban chu đáo thì cho dù không bằng lòng mẹ chồng nó cũng chỉ ngấm ngầm an phận còn đứa kém dậy dỗ thì thôi tan cửa nát nhà. Đấy như đứa con dâu con nhà ông Viễn làm kí ga cách mấy số nhà bà ở khu phố này, trông mặt mũi thì có đến nỗi nào vậy mà cứ đều đặn vaì ba ngày mẹ chồng nàng dâu lại ầm ĩ, táo tác hàng phố lên đấy hay sao. Giả thử nhà này cũng có ngưòi con dâu tợn như thế thì bà chịu sao nổi. Nhưng mà thôi đấy là việc mai sau. Thằng Vũ mới hơn mười bẩy tuổi. Tính tuổi mụ là mười tám. Tuổi ấy đúng là tuổi đang lo chơi hơn lo làm. Nó còn nhiều dại dột, cáng đáng làm sao được chức phận làm chồng, làm bố, làm chủ gia đình. Bà Hai dù muốn nói thế nào bà cũng đã quen dần sự goá chồng, nhưng còn việc Phong người con cả mới mất thì quả là làm bà thất thần, suy xụp nhiều. Ngay cho đến bây giờ hơn một tháng qua đi bà chưa thể quen việc nhà bà lại thiếu hẳn người đứa con ấy. Ngày ngày đi chợ về hay ngồi vào bàn ăn là bà cứ hình dung anh Phong nó dường như vừa đi đâu, và chỉ một lúc nữa thôi. Cánh cửa xịch mở và thằng bé lại ló ra sau cánh cửa gỗ sơn xanh đã lâu nay đã bạc mầu và long lở đi nhiều. Bây giờ lại thêm sự nghĩ ngợi về con Vân. Thôi thì bàn tay người trần mắt thịt làm sao che khuất được mặt trời. Trăm điều cứ phải là trông vào phép mầu nhiệm của bề trên. Ơn nhờ vào Chúa lòng lành vô hạn.
- Thưa bà… Sen Nhị hai tay chắp trước ngực, đầu cúi gần như gục trước ngực, ấp úng.
- Có chuyện gì thế? Bà Hai thoáng một chút giật mình ngửng lên nhìn đứa ở gái
- Bà ăn xong chưa. Để con dọn dẹp.
- Được rồi đấy. Cứ làm đi.
Nói xong bà Hai ngạc nhiên thấy sen Nhị vẫn đứng yên một chỗ như chờ đợi.
- Còn gì nữa thế. Dọn dẹp rồi quét qua nhà cửa nhanh lên. Sắp đến giờ đổ rác rồi đấy. Làm xong thì nghỉ sớm đi, để mai kia bà tính toán công xá thừa thiếu thế nào để mày có thể về quê được
Con biết rồi, nhưng… Sen Nhị ngập ngừng
- Có gì cứ nói ra. Thật bà cũng không muốn cái sự nó xẩy ra như thế, âu cũng là sự không đành. Mày thấy đấy ở phố này có con sen nào được ở lại đâu.
- Con biết thế ạ. Nhưng thưa bà. Cô Vân con ăn cơm xong từ nẫy đến giờ kêu đau đầu. Cậu Long pha thuốc nhưng cô con không chịu uống. Cô Vân cứ úp mặt xuống gối. Con nghĩ là bà nên lên xem, chứ phận con thì…
Thế hả? Thôi được rồi.
Nói xong bà chậm rãi chiêu ngụm nước rồi lẳng lặng vong ra sân. Bà rút chiếc khăn lau nhẹ lên mặt rỗi khẽ khàng bước lên cầu thang. Bà cố đi nhẹ nhàng. Chẳng phải bà có ý mà tính bà từ xưa vẫn vậy. Bà không muốn làm phiền người khác. Lên đến bậc thang cuối cùng bà chợt dừng lại khi nghe tiếng con Vân đang sụt sịt. Con bé lạ thế. Đang tuổi ăn tuổi ngủ ốm đau một chút mà cũng khóc. Mà cái không được nữa là khóc với người đàn ông thiên hạ, cho dù người ấy là bạn thân với anh trai mình, quen biết đến thân thiện với gia đình. Làm thân con gái con đứa việc đầu tiên để sống trên đời là phải ý tứ, cẩn trọng. Vừa thầm trách con bà xong bà lại thấy ân hận. Có thể con bé đang nhớ anh cả nó, và cậu Long kia vô tình lại nhắc đến một kỉ niệm nào đó. Thành ra con Vân… Nghĩ vậy nên bà bước lên. Nhưng khi vừa lên đến sảnh dẫn vào phòng gác hai thì bà Hai bất chợt rùng mình. Bà quay ngoắt lại khi thấy mái tóc xổ tung của con gái bà xoã đen mượt bên vai anh Long. Một tay anh này thì đang ôm chặt lấy lưng con Vân, tay kia thì vỗ khẽ khẽ vào lườn nó như kiểu người ta ru em