Sầu chưa gỡ, lại còn thêm bịnh,

Vừa tính đi, thì đã mất đồ

            Xe về vừa tới nhà hai Thình thì đã mười giờ rồi.

            Hai Thình bưng đồ đi vô trước mở cửa. Thu Vân mắc trả tiền xe nên còn ở ngoài lộ. Hai Thình mở ống khóa cửa rồi day lại thấy Thu Cúc ôm cái hộp đứng sau lưng, bèn nói rằng:

-         Ờ, cái hộp đó hả, dì tưởng cháu quên chớ. Cô nói trong hộp có bạc, vậy cháu phải coi chừng đưa cho cô cất, đừng có để hơ hỏng không nên đa.

-         Ðể rồi tôi đưa cho má tôi, cất vào trong rương.

-         Ờ, đưa lại cho cô cất, đừng có lơ đỉnh mất đây rồi báo hại tôi.

            Hai Thình nói mấy tiếng rồi xách cá thịt đi thẳng vô nhà sau. Thu Vân chậm rãi đi vô nhà lột khăn bỏ trên ván rồi kéo gối nằm, không nói chi hết. Thu Cúc đem cái hộp lại mà xin mẹ cất giùm. Thu vân vói lấy cái hộp để bên mình, song cũng nằm đó chớ chưa chịu đi cất.

            Cách một hồi Thu Vân ngồi dậy mở hộp ra mà đếm vàng bạc, thì còn đủ 5 đôi vàng với 14 tấm giấy một trăm đồng.

Nàng đương ngồi đếm, hai Thình ở nhà sau bước ra nói với Thu Cúc rằng:

-         Cháu coi chừng giùm cá thịt ở đàng sau đặng dì lại tiệm mua thêm gạo một chút.

            Thu Vân để vàng bạc chành bành trên ván, thò tay vào túi móc bóp ra, mở lấy một đồng bạc đưa cho hai Thình và nói rằng:

-         Ðây chị lấy tiền đây mua gạo.

            Hai Thình chưn đi mà mắt liếc ngó vàng bạc, chừng Thu Vân đưa tiền, chị ta miệng thì nói ''Tôi có tiền'' song cũng đưa tay lấy đồng bạc. Hai Thình đi rồi, Thu Vân sắp vàng bạc vô hộp lại, đưa chìa khóa cho Thu Cúc biểu mở rương cất cái hộp.

            Thu Cúc làm y theo lời mẹ dạy, rồi đi vô nhà sau coi chừng đồ ăn giùm cho hai Thình. Thu Vân cứ nằm trên ván dàu dàu hoài.

            Qua 11 giờ rưỡi hai Rỗ đi làm về, hai Thình dọn cơm ra rồi mời Thu Vân ăn, Thu Vân nói rằng:

-         Tôi không đói, anh hai với chị hai ăn đi. Thu Cúc, con ăn với dì hai đi con. Ðể chừng nào má đói rồi má sẽ ăn.

            Hai Rỗ gặp Thu Vân chiều bữa trước, thì chào rồi thôi, chớ không hỏi thăm chuyện chi hết. Bữa nay anh ta thấy Thu Vân không chịu ăn cơm, anh ta bèn nói rằng:

-         Cô qua ăn luôn thể cho vui chớ. Cơm nóng cô không ăn, để nguội lạnh hết rồi ăn sao ngon.

            Thu Vân ngồi dậy, song nàng cố từ hoài, không chịu ăn. Thu Cúc bước lại gần, nắm tay mẹ mà nói rằng:

-         Từ hồi sớm mai cho tới bây giờ má có ăn vật chi đâu, sao má không ăn cơm má? Bữa nay má có mệt hay không? Nếu má không ăn cơm, thì con cũng không ăn... Ði, má ráng đi ăn một chén cơm với con má.

            Thu Vân nghe con năn nỉ thì động lòng, nên cực chẳng đã phải đi ăn cơm cho con khỏi buồn. Nàng ngồi lại mâm cơm, bưng chén sớt bớt cơm vô bồn, chừa lại chừng vài miếng và[1], song lấy đũa dầm cơm hoài, không muốn ăn. Hai Rỗ ngồi chồm hổm bưng chén và thẳng búng[2] rồi day qua hỏi vợ rằng:

-         Ở nhà, sao mầy không dắt cô kiếm thử con nhỏ coi?

-         Tôi dắt đi một buổi sớm mai rồi còn dắt gì nữa.

-         Kiếm được hay không?

-         Không, chị chín Hô chỉ dọn nhà đi đâu mất từ hồi nào, hỏi không ai biết hết.

Hai Rỗ day lại ngó Thu Vân mà nói rằng:

-         Cô tính sáng mai về hay sao?

-         Ừ, kiếm không được con nhỏ tôi buồn quá, thôi về, chớ ở trên nầy làm chi.

-         Cô ở dưới tàu mới lên coi cô mệt quá. Cô chơi vài bữa rồi sẽ về. Về làm chi mà gấp vậy?

-         Bởi tôi mệt nên tôi phải về, ở đây rủi có đau ốm rồi làm sao?

-         Ðất Sài Gòn thiếu gì thầy thuốc. Cô rủi có đau thì uống thuốc, có hại gì.

-         Không, tôi phải đi Sa Ðéc cho gấp, ở nữa không được. Trên nầy chị làm ơn dọ giùm tin tức con nhỏ cho tôi. Hễ chị nghe tin nó ở đâu thì chị xuống kêu tôi. Tiền xe, tiền tàu tốn hao bao nhiêu thì tôi chịu cho. Ðây rồi tôi về Nha Mân. Chị xuống đó hỏi thăm lò gạch ông Hội đồng Ðạt, chị vô kiếm thì có tôi.

            Ăn cơm rồi Thu Vân than trong người ơn ớn lạnh lạnh nên đắp mền nằm co. Thu Cúc thấy mẹ như vậy cũng leo lên nằm một bên. Hai Thình rửa chén phía sau hè, hai Rỗ ngồi một bên. Hai người ngồi nói chuyện rầm rì với nhau một lát rồi hai Rỗ đội nón đi làm.

            Chiều lại hai Rỗ về ăn cơm. Thu Vân nóng lạnh nằm mê man, ăn cơm không được. Thu Cúc xẩn bẩn một bên mẹ, một lát dở mền thăm chừng, một lát rót nước trà nóng bưng cho mẹ uống.

            Hai Rỗ ăn cơm rồi thì trời cũng đã tối. Anh ta bước lại gần chỗ Thu Vân nằm hỏi rằng:

-         Cô nóng lạnh như vầy mà về giống gì được. Thôi, để ở nhà tôi nó ra chợ hốt thuốc cho cô uống nghe.

Thu Vân dở mền ló đầu ra đáp rằng:

-         Tại tôi đi hồi sớm mai bị nắng nên cảm. Không sao đâu anh hai. Tôi có ký ninh[3] trong rương, để bớt nóng rồi tôi uống.

Hai Rỗ đáp rằng:

-         Nếu cô có thuốc sẵn thì thôi, tưởng như không có ở nhà tôi nó đi mua cho cô uống.

Anh ta lấy nón đội lên đầu rồi nói với vợ rằng:

-         Mầy ở nhà coi một lát cô bớt nóng thì nấu cháo cho cô ăn. Tao đi coi hát đa. Không biết chừng tao đi chơi rồi tao ngủ luôn dưới nhà thằng Chín nhỏ, mầy ở nhà cứ đóng cửa mà ngủ đừng chờ.

            Anh ta nói rồi bước ra cửa đi tuốt. Hai Thình khép cửa lại rồi trở vô nói lầm bầm rằng:

-         Quân gì mà hễ ăn ba hột cơm rồi xách đít đi mất, đi đêm nào sáng đêm nấy. Ði riết đây có bữa chúng đâm chết, chớ khó đâu.

Chị ta bước lại hỏi Thu Vân rằng:

-         Ðể tôi nấu một miếng cháo cho cô ăn, nghen hôn cô?

Thu Vân đáp:

-         Ðừng nấu mất công chị hai. Tôi không đói đâu chị hai.

Hai Thình ngó Thu Vân rồi cười nói rằng:

-         Cô ốm quá không chịu ăn. Vậy mà mập sao được… Ủa! Mà hộp quẹt hết rồi. Ðể tôi lại tiệm mua một cái, chớ không có đây nửa đêm tắt đèn rồi làm sao.

Chị ta nói dứt lời liền mở cửa đi.

            Thu Cúc là đứa hay nói, mà lại ít hay buồn. Từ ngày cha nó bước chưn xuống tàu đi Tây cho đến lúc hay tin cha nó chết, thì mẹ nó buồn rầu than khóc đêm ngày; chẳng phải nó không thương cha, hay là nó không biết buồn, nó thương cha nó lắm, nó hiểu gia đạo nó nhiều, nhưng vì tánh nó đã quen vui rồi, nên hễ nhớ tới việc buồn, thì buồn một chút rồi thôi, chớ không phải nó rầu rĩ đêm ngày như mẹ vậy.

            Hôm nay đến xứ lạ, vào ở cái nhà cũng lạ, lại mẹ đau nằm đó, chủ nhà bỏ đi hết, nó không biết nói chuyện với ai, bởi vậy ngồi mắt ngó ngọn đèn, tai lóng nghe xe chạy ngoài lộ, trong lòng nó bâng khuâng tha thiết, nhớ cha, thương mẹ, tưởng chị, tìm ông lăng xăng. Bữa nay nó mới thiệt buồn phiền, buồn đến nỗi ứa nước mắt.

            Thu Cúc có ý trông hai Thình về, mà nó ngồi trót giờ cũng chưa thấy về. Thình lình mẹ nó kêu:

-         Thu Cúc mở rương lấy cho má một liều ký ninh đặng má uống chút con.

Nó giật mình nhảy xuống đất rồi hỏi rằng:

-         Má bớt nóng má há?

-         Ừ, bớt rồi. Ký ninh má để trong cái ve nhỏ đó con thấy không?

-         Thưa thấy. Má nằm đó con đi lấy cho.

            Thu Cúc liền lấy chìa khóa đi mở rương, lấy một viên ký ninh cầm trong tay rồi đi trót nước trà bưng lại mẹ uống.

            Thu Vân tốc mền ngồi dậy uống thuốc rồi hỏi con rằng:

-         Dì Hai đi nãy giờ chưa về hả con?

-         Thưa chưa.

-         Ði mua hộp quẹt gì mà lâu dữ?

-         Chắc dì đi chơi. Má muốn ăn cháo hay sao, nên hỏi dì hai?

-         Không, má thấy đi lâu nên hỏi vậy thôi.

-         Má nóng lạnh như vầy sáng mai đi về ông nội làm sao được?

-         Ðể khuya coi má hết thì đi, còn như đi không đặng thì phải ở nán lại đây một bữa nữa, chớ biết làm sao bây giờ.

-         Phải chi tìm được chị của con rồi dắt luôn về ông nội thì vui quá má há?

-         Nếu được như vậy thì còn nói gì!

-         Không biết chỉ ở đâu bây giờ...

Thu Cúc nói tới đó thì ngồi ngẫm nghĩ.

            Cách một hồi nó men lại ngồi gần bên mẹ nó, một tay rờ vai, một tay vịn vế, nói mơn trớn rằng:

-         Má mạnh riết đi nghe hôn má. Mạnh riết đi đặng có về Sa Ðéc. Con nóng nảy lắm, con muốn thấy mặt ông nội coi ông ra thế nào. Hễ ông nội chịu nhìn mình rồi, mình nói thiệt hết, chắc ông nội sai người đi kiếm chị hai chớ gì, phải hôn má?

Thu Vân nghe con nói như vậy thì tức cười, song cũng gật đầu bướng với con. Hai mẹ con đương nói chuyện, thình lình hai Thình ở ngoài bước vô nói rằng:

-         Ủa, cô bớt nóng lạnh rồi phải hôn cô? Thôi để tôi nấu ba hột cháo cho cô ăn.

-         Ðừng chị hai. Tôi bớt bớt một chút, chớ ăn uống gì được mà nấu. Chị đi mua hộp quẹt sao mà lâu dữ vậy?

-         Ừ, tôi nói lại tiệm mua rồi về liền, kẻo cô nhà một mình cô buồn, chẳng dè tôi gặp con tư U nó nói chuyện dong dẫn phát ghét, làm tôi về không đặng. Cô nói cô có thuốc ký ninh, sao cô không uống thử coi.

-         Tôi uống rồi. Tôi mới uống rồi kế chị về đó.

-         Vậy hay sao?

Hai Thình day qua ngó Thu Cúc rồi hỏi rằng:

-         Cháu chưa buồn ngủ sao cháu?

-         Chưa.

-         Chà! Cháu giỏi dữ?

            Hai Thình nói chuyện nầy, hỏi chuyện nọ lăng xăng một hồi rồi than buồn ngủ, nên đóng cửa mà đi ngủ. Mẹ con Thu Vân nằm đắp mền, mẹ thì mê mệt, con thì buồn xo, nên nằm một lát rồi cũng ngủ hết.

            Lúc 4 giờ khuya, Thu Vân thức giấc, cả đầu cổ và mình mẩy mồ hôi ra ướt dầm. Nàng tốc mền ngồi dậy tính lấy khăn mà lau, vừa vói tay lấy cái khăn, vừa liếc mắt ngó chừng cái rương. Nhưng không thấy cái rương nữa, nàng lấy làm lạ lật đật xuống ghế bưng đèn mà rọi. Ôi thôi! Cái rương ai khiêng đi đâu mất rồi. Sự sản bao nhiêu dồn vô trong đó hết, nếu cái rương mất thì ắt mẹ con chết đói. Thu Vân kinh khủng la bài hãi:

-         Chị hai ơi, ai lấy cái rương tôi đâu mất rồi, chắc tôi phải chết?

            Thu Cúc nghe mẹ la giựt mình thức dậy nhảy xuống đất gọn gàng. Hai Thình trong buồng cũng chạy tuôn ra, cặp mắt nheo nheo, hai tay bới đầu, miệng hỏi:

-         Giống gì vậy cô?

-         Cha chả! Ai lấy cái rương tôi mất rồi.

-         Úy! Báo hại dữ hôn? Ðâu, cô đưa đèn tôi coi.

            Hai Thình xách cây đèn rọi cùng phía trước thì không thấy cái rương, mà cửa cũng còn đóng chặt, chị ta đi lần vô phía trong, rọi ra vách sau thì thấy tấm vách lá ai cắt trống lổng một lỗ lớn, hai ba người đi qua một lượt cũng được. Chị ta la lên:

-         Trời ơi ăn trộm cắt vách đây nè. Nó khiêng cái rương của cô đây chớ ai? Chết chưa? Ðể coi nó có lấy đồ của tôi hay không. Chị ta bước vô buồng rồi cũng bệu bạo la nữa:

-         Úy! Thôi rồi! Nó lấy cái áo của tôi nữa rồi. Gia tài có một cái áo nó cũng không chừa? Quân gì mà ác nghiệt quá?

            Thu Vân với Thu Cúc đi theo sau lưng, hai mẹ con chết điếng trong lòng nên chảy nước mắt chớ không nói chi được hết. Ba người dắt nhau trở ra đàng trước.

            Hai Thình để đèn trên ghế rồi hỏi Thu Vân rằng:

-         Rương cô có để đồ đạc gì hay không?

-         Thì áo quần, vàng bạc, giấy tờ tôi để hết ở trỏng.

-         Vàng bạc có để ở trỏng nữa sao?

-         Chớ sao?

-         Trời ơi? Nhiều ít?

-         Năm đôi vàng với một ngàn bốn trăm đồng bạc, để trong cái hộp cẩn, tôi đếm hồi sớm mai chị ngó thấy đó.

-         Cô bất nhơn quá. Sao không để trong mình lại để làm chi trong rương không biết! Báo hại quá...Thôi, cô ở nhà để tôi kiếm thằng mắc phong nó về đặng nó kêu biện Tây lại coi, rồi có đi kiếm chớ bỏ sao được. Thằng đó khốn nạn thiệt! Phải nó ở nhà nó ngủ giùm làm phước thì có đâu đến nỗi bị ăn trộm như vầy.

            Hai Thình nói láp dáp rồi mở cửa ra đi. Thu Vân lại ván ngồi khoanh tay mà khóc và nói với con rằng:

-         Trời khiến mẹ con mình phải chết đói, khổ lắm con ôi! Chắt mót[4] để dành chút đỉnh vốn liếng nuôi con, bây giờ chúng giựt hết, mẹ biết làm sao?

            Thu Cúc tuy buồn, song nó thấy mẹ nó đã bịnh hoạn mà lại còn thêm rầu rĩ thì nó càng lo, nên giả vui nói với mẹ rằng:

-         Rủi mất hết thì thôi, má rầu làm chi má. Má đừng lo cho con; ông nội giàu lớn mà có một mình ba là trai mà thôi. Hễ ông nội chịu nhìn con thì có thiếu gì tiền. Mà má đã tính về tới Nha Mân mình phải lập thế xin vô ở mướn với ông nội đặng lần lần cho ông nội thương, liệu coi như ông nội chịu nhìn thì mình sẽ nói thiệt. Mình đã tính đi ở mướn thì vàng bạc có ích gì, có vàng mình không dám đeo, có bạc mình không dám xài, dầu có dầu không cũng vậy má đừng có buồn. Không biết chừng trời khiến mình bị ăn trộm như vầy mình mới gần ông nội được.

Thu Vân nghe con nói mấy lời, nàng ngồi ngẫm nghĩ một hồi lâu rồi nói rằng:

-         Mà bây giờ má còn có mười hai, mười ba đồng bạc, phần má đau nữa, biết có đủ tiền về tới Nha Mân hay không? Còn một điều nầy nữa, như về dưới ông nội con không chịu cho mẹ con mình ở, trong lưng hết tiền rồi mẹ con mình làm sao?

Thu Cúc cười mà nói rằng:

-         Má đừng lo, ông nội cho mà. Mà dầu ông nội không cho đi nữa, con cũng lập thế con ở được. Mẹ con mình có đủ tay chưn như người ta, dầu thế nào cũng không đến nỗi chết đói đâu mà sợ.

            Mẹ con nói chuyện với nhau mới tới đó, kế hai Thình với hai Rỗ bước vô. Hai Rỗ hỏi bơ hơ bài hãi rằng:

-         Ðâu ăn trộm vô chỗ nào đâu?

Hai Thình nắm tay hai Rỗ dắt đi thẳng ra phía sau, vừa đi vừa nói:

-         Nó cắt một lỗ vách lớn quá chừng quá đỗi. Vô đây mà coi.

            Lúc ấy trời đã rựng sáng, nhưng trong nhà còn đốt đèn. Thu Vân bưng đèn đi theo hai Rỗ đặng cho hai Rỗ coi chỗ ăn trộm cắt vách.

            Hai Rỗ vừa coi vừa nói rằng:

-         Cha chả! Quân nầy cả gan thiệt? Nó dám rờ tới nhà tao chớ? Ðể rồi bây coi tao.

Anh ta day lại nói với Thu Vân rằng:

-         Nó khiêng cái rương của cô mà thôi, hay là còn lấy vật gì nữa?

-         Thì gia tài tôi có một cái rương, nó khiêng hết rồi thôi chớ còn giống gì nữa?

-         Cô biết ăn trộm vô nhà hồi mấy giờ hay không?

-         Tôi nóng lạnh nằm mê man, có biết nó vô hồi nào đâu. Chừng 4 giờ tôi thức dậy thấy mất cái rương mới hay.

Hai Rỗ cùng quằng[5], bỏ đi ra trước vừa đi vừa nói với vợ rằng:

-         Còn con nầy, mầy chết hay sao, chớ ngủ giống gì mà ăn trộm phá vách như vậy mà không hay? Ở nhà không coi giống gì hết thảy.

Hai Thình trợn mắt, chắc miệng trả lời:

-         Ờ! Khéo mắng bậy hôn! Ði đêm nào sáng đêm nấy rồi về nói bậy đa?. Sao không giỏi ở nhà mà rình? Có tài nói phách chó hoài.

Hai Rỗ nạt rằng:

-         Nín.

-         Nín giống gì! Tôi nói như vậy không phải hay sao?

-         Phải giống gì? Thứ đàn bà hư, hễ nằm xuống thì ngủ như chết. May lắm, chớ phải ăn trộm nó lột quần mầy cũng không hay.

-         Nó lột làm chi? Lột đặng tròng lên đầu mầy hả.

-         Mầy dữ thiệt hả?

-         Hai Rỗ xốc tới, bộ muốn đánh vợ.

Thu Vân thấy vậy liền can và nói:

-         Thôi anh hai, rầy rà làm chi. Tôi mất quần áo vàng bạc nhiều quá, anh hai làm ơn đi cớ cò bót và xin lính kiếm giùm coi hoặc may bắt được ăn trộm lấy lại chút đỉnh gì chăng.

Hai Rỗ đáp:

-         Cô để đó tôi tính cho. Thằng nào dám rớ tới tôi đây nó phải chết. Ðể rồi cô coi.

            Trời đã sáng bét, hai Thình mở cửa tắt đèn. Hai Rỗ ra đi, nói rằng mình đi kêu lính. Cách một hồi, hai Rỗ về có dắt theo một người biện Chà với một người lính Việt.

            Biện với lính coi chỗ vách ăn trộm cắt, hỏi Thu Vân mất những vật gì, hỏi đâu biên đó. Sau rốt người biện Chà hỏi Thu Vân có nghi ai lấy đồ không. Thu Vân tình thật khai không biết ai mà nghi. Xong rồi biện với lính ra về. Hai Rỗ cũng đi theo.

            Ðến trưa hai Rỗ về có dắt theo một người đầu đội nón da mãn cầu, mình mặc áo bành tô trắng, quần lãnh đen, chơn đi giày da trắng. Người ấy xưng mình là đội sở mật thám, cũng hỏi Thu Vân lăng xăng như biện Chà hồi sớm mai, và khi ra về có nói rằng:

-         Tôi làm đội mật thám mười mấy năm nay, tôi bắt trên năm trăm đám ăn trộm. Việc khó nữa tôi cũng còn tìm ra, huống chi là việc dễ như vầy. Cô đừng lo, trong 24 giờ tôi thộp cổ mấy thằng ăn trộm đó cho cô coi.

            Bộ chủ nhà coi sốt sắng lắm, mà đội mật thám nói nghe cũng giỏi. Thu Vân tuy chưa dám chắc mình sẽ lấy vàng bạc áo quần lại được, nhưng nàng cũng an lòng nên bớt buồn. Phần mất hết đồ, phần nóng lạnh chưa thiệt dứt, bởi vậy nàng chưa tính về Nha Mân được, phải nằm tại nhà hai Thình uống thuốc và đợi tin lính kiếm giùm ăn trộm.