Bữa ăn tối hôm đó, bữa ăn đầu tiên trên chiếc bàn tròn, kết quả mỹ mãn. Sự sắp xếp khéo léo của Rôza đều thành công và Đan cảm thấy thoải mái. Nỗi căng thẳng lúc buổi chiều đã đem lại một phản ứng vui vẻ. Vài câu hỏi được đặt ra một cách khéo léo gợi lại những câu chuyện vặt về bà quận chúa và những con vật được bà ưu ái, và tên của chị Jên được nhắc đến luôn, làm vui lòng cả hai người. Phát hiện được vị trí của Jên trong đầu óc Đan, Rôza cảm thấy một mối xúc động êm dịu. Tất cả đều hứa hẹn với chị sẽ không xảy ra khó khăn một khi bỏ đi được hàng rào hiểu lầm và cũng là để chiếm lấy vị trí hàng đầu trong trái tim Đan.
Sau bữa ăn, Đan ngồi rất lâu trước đàn dương cầm, căn phòng âm vang những khúc nhạc êm dịu. Có đôi lần khúc mở đầu của bài tình ca Chuỗi tràng hạt nổi lên nhưng lập tức được thay thế bằng một bản khác, trở lại như ám ảnh, rồi lại bị xua đi ngay.
Lúc Đan đứng lên rời khỏi đàn và trở về ghế bành nhờ sợi dây lụa, Rôza dịu dàng nói:
- Thưa ông Đan, ông có vui lòng cho phép tôi nghỉ vài ngày cuối tuần không?
- Ôi, tại sao thế? Để đi đâu? Và trong bao lâu? Tôi biết rõ là sau bao nhiêu bằng chứng về sự tận tụy của chị, tôi phải trả lời ngay: “Vâng, vâng, tất nhiên rồi!”. Nhưng thực tế là tôi không thể làm như thế được. Chị không thể hình dung được cuộc đời tôi sẽ ra sao nếu không có chị trong “những ngày cuối tuần ấy”. Ngày cuối tuần đối với tôi lâu bằng cả tháng, mặc dù có cả Đêrych. Cũng là lỗi ở chị nữa, làm gì mà chị cần đi thế?
Rôza mỉm cười nói:
- Tôi sẽ không ở lại lâu nếu như ông mong tôi về. Tối nay tôi có định viết một bức thư mà tôi đã nói với ông, ngày mai tôi sẽ gửi đi và tôi phải theo sát nó. Tôi phải ở gần anh bạn khi anh ấy nhận được thư, hoặc ít ra cũng ngay sau đó. Tôi nghĩ, tôi mong rằng, sau khi đọc thư xong, chàng sẽ muốn có mặt tôi ngay tức khắc. Hôm nay thứ Hai, đến thứ Năm tôi sẽ đi, có được không ạ?
Anh chàng Đan tội nghiệp có vẻ rụng rời, rồi anh thân mật nói đùa:
- Phải chăng là các chị y tá có thói quen bỏ mặc người ốm để đi xem người yêu sẽ ra sao khi nhận thư của mình, phải không chị?
- Thưa ông, đó không phải là một thói quen, - Rôza trịnh trọng đáp, - nhưng đây là trường hợp đặc biệt.
- Tôi sẽ điện cho Đêrych.
- Ông ấy sẽ cử tới cho ông một phụ nữ khác có khả năng hơn và ông có thể trông cậy được.
- Ôi, một phụ nữ không tâm hồn ấy à? Nếu có chị Jên ở đây, chị ấy sẽ giúp chị đắc lực. Chị nên hiểu rằng không ai có thể thay thế được chị.
- Ông rất tốt nên mới nói thế! Chị Jên có hay giúp đỡ mọi người không ạ?
- Có chứ! Khi người ta cần đến. Chị ấy nói chị ấy thích được giúp đỡ mọi người.
- Và chị ấy có đủ sức thực hiện lời dọa nạt của chị ấy không?
- Chắc chắn là có thể nếu chị ấy muốn. Nhưng chị ấy không muốn bao giờ, vì chị ấy nhân đức, độ lượng.
Rôza mỉm cười, một nụ cười hơi nóng nảy. Chị nói:
- Simxân đây rồi. Buổi tối nay thời gian đi nhanh quá! Vậy là ông thỏa thuận rồi nhé, thứ năm này tôi sẽ đi.
- Tôi chẳng biết cãi ra làm sao cả, tôi không có quyền trả lời không. Nhưng giả thiết chị sẽ không trở lại nữa thì sao?
- Thì ông sẽ điện cho bác sĩ Đêrych.
- Thực sự tôi tin là chị có ý định từ giã tôi, - Đan nói, vẻ trách móc.
Lại một lần nữa Jên khẽ cười và tránh hai bàn tay giơ ra của Đan. Lúc Jên đóng bao bưu kiện lại để tối hôm ấy sẽ giao cho Simxân, chị đã luồn vào đó hai bức thư: một cho bà quận chúa và một gửi bác sĩ Đêrych; và trên cả hai phong bì thư chị đều viết: “Trường hợp người nhận vắng mặt xin gửi tiếp ngay”.
Ngày thứ Ba trôi qua bề ngoài có vẻ không có gì xảy ra. Nếu có nhận thấy trên vẻ mặt Đan vẻ mệt mỏi chứng tỏ nỗi buồn rầu đã không cho anh nghỉ ngơi, Rôza làm như thể không biết.
Hai bức điện tín đến với Jên lúc buổi sáng. Bức thứ nhất, vào lúc chị đang đọc báo cho Jên nghe, Simxân mang đến và nói:
- Thưa cô Rôza, có điện tín gửi cô.
Rôza cầm lấy, xin lỗi tạm ngừng đọc rồi mở bức điện. Đó là của bà quận chúa: “Như cháu đã biết rất không tiện. Nhưng chiều nay cô đi Easton. Cô đợi chỉ thị mới ở Aberden”.
Rôza mỉm cười bỏ bức điện vào túi. Đan liền hỏi:
- Không có tin tức gì xấu chứ?
- Không ạ! Nhưng cuộc ra đi chiều thứ Năm này của tôi là bắt buộc. Bức điện này là do việc một bà cô già đi đến quê hương của anh bạn tôi. Tôi phải đến trước bà, nếu không sẽ xảy ra nhiều phức tạp không sao lường trước được.
- Tôi tin rằng anh chàng sẽ không để chị ra đi một khi gặp lại nhau, - Đan chán nản nói.
- Thật không, ông tin như thế à? - Rôza trả lời với một nụ cười hiền dịu.
Và chị lại tiếp tục đọc. Bức điện thứ hai đến sau bữa điểm tâm. Đan ngồi vào đàn chơi bài Chiêu hồn khúc của Beethoven và âm điệu mạnh mẽ của bản nhạc âm vang trong phòng. Sự xuất hiện không đúng lúc của Simxân trên ngưỡng cửa có vẻ khó chịu cho Rôza, chị để một ngón tay lên môi rồi rón rén đi ra cửa cầm lấy bức điện. Chị quay về chỗ ngồi và để cho nhịp trống cuối cùng chấm dứt. Lúc đó chị mới bóc phong bì màu vàng và lúc chị đang mở điện tín thì một sự việc lạ lùng xảy đến: Đan chơi bài Chuỗi tràng hạt. Trong lúc anh đếm những hạt ngọc, Rôza đọc điện. Đó là điện của Đêrych, nội dung như sau: “Giấy phép đặc biệt có dễ dàng. Hoa và tôi sẽ đến, tùy ý chị điện cho biết.”
Bản Chuỗi tràng hạt vừa dứt. Bỗng Đan hỏi:
- Bây giờ tôi chơi bài gì?
- Bài “Veni Creator Spiritus”, - Rôza nói và cúi đầu xuống.
Ngày thứ Tư đến: một ngày tháng Năm lý tưởng.
Trước bữa điểm tâm, Đan ở ngoài vườn và lúc anh đi qua dưới cửa sổ, Jên thấy anh đang cất tiếng hát. Ôi! Sao mà chị muốn kêu lên: “Anh yêu, anh yêu! Cầu Chúa phù hộ cho anh ngày hôm nay!”
Ngày hôm nay sẽ mang lại điều gì? Bản thú nhận của chị sẽ đến Đan chăng? Anh rất trẻ con trong mọi quan hệ, rất vui trong tâm hồn, dễ cảm xúc như một người nghệ sĩ, đầy tưởng tượng mặc dù gặp rủi ro ác nghiệt. Nhưng không khi nào để động đến lòng tự trọng của anh, anh giành lấy quyền lựa chọn hoặc giải quyết, không để bị ảnh hưởng bởi những lời phán xét của kẻ khác. Lúc ấy anh trở nên cứng rắn và không gì lay chuyển được.
Sáng hôm đó, lúc chị đang đứng ở cửa sổ, chị không hiểu chiều nay mình sẽ lên đường đi Aberdeen hay vĩnh viễn trong sự ấp ủ tình yêu của Đan.
Rôza xuống ăn điểm tâm. Đan vừa đi vào phòng ăn vừa hát. Nom anh có vẻ tươi vui và vô tư nhất. Anh hái một nụ hồng gài vào ve áo và tay cầmmột bông nữa. Anh nói:
- Chào chị Rôza, buổi sáng tháng Năm tuyệt quá! Tôi trở dậy như con chim én. Simxân tội nghiệp đã nghe thấy tiếng chuông tôi gọi lúc năm giờ, vì tôi không thể nằm thêm trong giường được nữa. Tôi thức dậy với một cảm giác: sắp có chuyện gì xảy ra. Hồi tôi còn nhỏ, lúc tôi có ý kiến ấy, bà Mac bảo tôi: “Vậy cậu dậy nhanh lên để sự việc đó đến sớm hơn”. Cảm ơn Simxân nhé, cảm ơn!
Simxân ở lại để dắt ông chủ vào chỗ ngồi ra đi. Ngay sau khi cửa buồng đã đóng lại, Đan cúi qua mặt hắn, và không hề chênh lệch, anh đặt bông hồng vào đĩa của Rôza rồi nói:
- Xin tặng chị bông hồng này. Chị hãy mang nó nếu chị nghĩ là chàng không có gì phản đối. Tôi đã suy nghĩ đến vấn đề chàng thanh niên và bà cô. Tôi mong rằng chị sẽ mời cả hai cô cháu đến đây hơn là chị đến đấy vào thứ Năm này. Tôi sẽ tiếp bà cô trong khi chị giải thích với anh chàng. Và sau khi mọi việc xong xuôi họ sẽ về nhà họ. A! Chị Rôza này, hãy mời hai người đến đây, ngày mai đừng bỏ tôi ở đây!
- Thưa ông Đan, - Rôza nói và đưa anh cái chén. - Không khí của buổi sáng tháng Năm đã ám vào ông rồi. Để tôi gọi bà Mac, bà ấy biết rõ triệu chứng.
- Không phải thế đâu! - Đan nói rồi với giọng tâm sự hơn, - tôi nói với chị là sắp có chuyện gì xảy ra. Khi nào tôi có cảm giác ấy, sẽ có cái gì đến. Tôi có thể kể chị nghe nhiều chuyện, chỉ sợ chị chán tai thôi.
- Không đâu ạ! Chỉ có điều là tôi muốn ông ăn đi, vì chỉ một lát nữa bưu kiện sẽ tới đây.
- Ôi, cho thư từ đi chơi! Hôm nay mùng một tháng Năm ta nghỉ một hôm.
- Thưa ông Đan, - Rôza nhắc lại. - Nếu ông không biết điều, tôi buộc phải đi gọi bà Mac.
- Thế là chị chưa trông thấy tôi vào cái ngày “sắp có chuyện xảy ra” đấy thôi! - Đan còn cố gan lì một lần nữa.
Nhưng Rôza thôi không rầy la nữa. Vả lại chi còn mải nghĩ đến chuyện bưu kiện. Đan đã ngồi vào dương cầm, những khúc dạo nhạc đang vang lên như những tiếng chuông bạc thì cánh cửa mở ra và bà già Mac bước vào. Bà đi thẳng tới chiếc đàn và nhẹ nhàng đặt lên vai Đan rồi nói:
- Cậu Đan bé nhỏ ơi! Cậu có vui lòng đưa già này vào rừng chơi trong buổi sáng tháng Năm này không?
Lập tức đôi bàn tay rời khỏi đàn, anh đáp:
- Cháu muốn, tất nhiên là cháu muốn thế lắm chứ! Bà Mac ạ, sắp có chuyện gì xảy ra đấy.
- Tôi biết, cậu ạ! - Bà già dịu dàng đáp. - Tôi cũng vậy, tôi đã trở dậy với cảm giác ấy. Thôi, chúng ta hãy vào rừng nghe tiếng nói của đất trời, của cây cỏ, của hoa lá, xem chúng nói điều lành hay điều dữ... Ta đi nào, cậu bé.
Đan đứng lên như một giấc mơ. Chàng trẻ quá và đẹp quá, mặc dù cặp mắt đã tắt, làm cho trái tim Jên như ngừng đập.
Lúc chị xuống để ăn bữa trưa sau cuộc đi chơi một mình vào đầm lầy, chị ngạc nhiên thấy Đan đã ngồi vào bàn. Nghe tiếng chị bước vào, anh nói một cách nghiêm chỉnh:
- Chị Rôza, tôi thấy cần phải xin lỗi chị về thái độ của tôi sáng nay. Mac hiểu tôi khi tôi ở trong tình trạng ấy. Tôi đã nghe bà Mẹ Hiền của chúng ta là Trái Đất tiết lộ với tôi nhiều điều bí mật. Tôi đã nằm dài dưới gốc cây thông và ngủ thiếp đi và tôi thức dậy với tinh thần sảng khoái và sẵn sàng đón tiếp cái ngày hôm nay sẽ đến, vì nó sẽ đến, vì nó sẽ mang đến cái gì đấy. Đây không phải là một ảo ảnh nữa. Đó là một ngày hết sức quan trọng. Và bà Mac biết rõ lắm!
- Có thể là sẽ có những tin tức quan trọng trong thư chăng? - Bà Mac gợi ý.
- À! - Đan nói, - thế mà tôi quên mất đấy! Chúng ta chưa bóc thư sáng nay. Chúng ta sẽ đọc ngay sau bữa ăn trưa, có nhiều không chị Rôza?
- Cả một chồng!
- Được, chúng ta sẽ biết hết.
Nửa giờ sau, Đan đã ngồi vào chỗ mọi khi, chăm chú, mặt quay vào phía cô thư ký. Anh đã sờ nắn những bức thư, trong số đó anh tìm thấy một cái có đóng dấu xi: thư gửi từ ngoại quốc, Rôza thấy anh tái mặt đi. Anh không tỏ một phản ứng nào, nhưng như những lần trước, anh nhét nó xuống cuối để đọc sau cùng.
Khi Rôza đã đọc hết chồng thư, chị cầm lấy bức thư ấy. Tất cả đều lặng lẽ. Chỉ có hai người. Nghe thấy cả tiếng những con ong ngoài vườn. Mùi hoa thơm phảng phất vào tận trong phòng. Không có ai quấy rối sự yên tĩnh của họ. Rôza cầm phong bì lên.
- Thưa ông Đan đây là một phong thư có dấu xi đỏ...
- Tôi biết rồi, chị không phải mất công tả nữa. Chị mở ra đi.
Rôza mở thư rồi nói:
- Thưa ông Đan, bức thư này rất dài.
- Thật thế à? Chị đọc đi.
Im lặng một lúc, Rôza cầm bức thư trước mặt nhưng không sao đọc lên lời. Đan lặng lẽ đợi. Sau cùng Rôza nói:
- Thưa ông đây thực sự là một bức thư tâm tình. Tôi thấy khó đọc quá.
Thấy giọng nói Rôza có vẻ thiểu não, Đan liền quay lại dịu dàng nói:
- Chị xúc động mà làm gì? Chẳng động chạm gì đến chị đâu! Đúng nó là một bức thư tâm tình. Nhưng tôi làm thế nào mà hiểu được nếu không có chị làm trung gian! Hơn nữa, người phụ nữ này chẳng có gì quá thân thiết để nói với tôi đâu mà chị lo!
- A! Nhưng trái lại đấy ạ! - Rôza, giọng run run khẳng định.
Đan im lặng suy nghĩ một lát rồi nói:
- Chị hãy giở trang và đọc cho tôi chữ ký.
- Có nhiều trang lắm!
- Thì giở nhiều trang chứ sao! - Đan nghiêm nghị nói. - Đừng để tôi phải đợi lâu. Bức thư đó ký tên như thế nào?
- Vợ anh, - Rôza thì thào nói.
Đan đột nhiên như biến thành đá. Rồi sau một lúc im lặng nặng nề, anh chìa tay ra nói:
- Chị Rôza, chị làm ơn đưa cho tôi bức thư ấy. Cám ơn. Tôi đề nghị chị xuống và ở lại trong buồng ăn để ngăn không cho ai vào đây. Tôi không muốn bị ai quấy rầy. Mười lăm phút nữa xin mời chị lại vào đây.
Đan nói với một giọng thản nhiên làm Rôza như muốn khụy xuống. Giá có được vài dấu hiệu bề ngoài tỏ ra Đan có rung động, sẽ làm chị yên tâm hơn. Đây là người đã cả quyết bước xuống Giáo đường rời xa chị... Đây là người có can đảm kết thúc vĩnh viễn mối quan hệ giữa hai người. Đây cũng là người không hề cầu xin, không hề trách móc. Và chị đã ký “vợ anh” với người đó.
Jên suốt đời chưa biết sợ là gì, lần này là lần đầu tiên chị có cảm giác ấy,
Chị đi ra không tiếng động. Chị chưa hề biết khoảng thời gian nào lại dài vô tận như khoảng mười lăm phút này. Chị hiểu là đang có một cuộc đấu tranh ác liệt trong căn phòng yên tĩnh ấy. Đan đang phải đi đến một quyết định. Bởi một Định Mệnh kỳ lạ, anh mới chỉ nghe có hai câu trong bức thư của chị, nhưng đó là hai câu có tính chất quyết định, hai câu ấy, kết quả của tất cả những gì viết ở trên. Hai câu ấy đã tiết lộ với anh trong một giây, xu hướng của bức thư và trạng thái tâm hồn của người phụ nữ viết thư.
Jên đi đi lại lại trong một cơn hấp hối mơ hồ... Với một niềm an ủi, chị nhớ lại nguồn sức mạnh của thực tại trong tâm hồn nhà nghệ sĩ lúc Rôza nói với anh về bức tranh “Người vợ”: “Đó là thành công của nghệ thuật.” Đan đã trả lời: “Đó là thành công của thực tại”. Phải chăng anh đã trông thấy trước chữ ký đó là thực tại? Và trong cảnh cô đơn, nếu được “vợ anh” đến, anh có sung sướng hay không. Trừ phi những lời thú nhận trong thư bị anh coi là không xứng đáng?
Bỗng nhiên chị nhận thấy có một lợi thế lớn trong việc đọc cho anh nghe cả bức thư. Đã biết trước đoạn kết, anh không thể đặt lại từ đầu. Chị cám ơn Chúa và một cảm giác bình yên và vững tin tràn đầy tâm hồn chị.
Mười lăm phút trôi qua, Jên lặng lẽ vững bước đi qua hàng hiên, ngừng một lát trên ngưỡng cửa thư viện để biến vào hậu cảnh... Rôza bước vào.