BS. ĐÀO XUÂN DŨNG
Các phương tiện thông tin đại chúng trước nay đã nói rất nhiều về hiện tượng lạm dụng tình dục vị thành niên. Tuy nhiên, theo những số liệu báo cáo gần đây, tệ nạn trên vẫn đang có chiều hướng gia tăng, để lại những hậu quả lâu dài, nghiêm trọng đến sự phát triển nhân cách của trẻ vị thành niên.
Khái niệm về lạm dụng tình dục
Lạm dụng tình dục là cụm từ trước đây dùng để chỉ hành vi tình dục của người lớn với trẻ em hay vị thành niên, nhưng nay nó được hiểu là mọi hành vi tình dục không được xã hội văn minh chấp nhận vì phi đạo đức, vi phạm thuần phong mỹ tục của cộng đồng, vi phạm sự tự do của con người. lạm dụng tình dục bao gồm mọi hình thái ép buộc tình dục (kể cả hiếp dâm) bằng những tác động tâm lý (đe dọa, dùng quyền uy), thể chất (dùng sức mạnh) hay kinh tế (cho tiền hay hứa hẹn, lừa gạt) để thỏa mãn ý muốn tình dục. Nạn nhân bị lạm dụng tình dục từ lúc nhỏ tuổi dù theo cách “tế nhị” vẫn có thể gây rối loạn bản sắc giới tính và những hành vi tình dục bất thường sau này.
Hậu quả của lạm dụng tình dục đến
Sức khỏe thể chất:
Có thể tức thì và không nghiêm trọng (bầm tím, chảy máu...) – hoặc tiềm ẩn và phát sinh muộn (nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV) – hoặc rất nghiêm trọng thậm chí tử vong (bị giết).
Sức khỏe sinh sản:
Gây có thai không mong muốn và thường kèm theo những ảnh hưởng xấu đến thai, như sinh non, nhẹ cân hoặc nhỏ so với tuổi thai. Nhiều vị thành niên có thai đã phải lựa chọn giải pháp nạo, phá thai, dẫn đến biến chứng tức thì hoặc lâu dài do thủ thuật gây ra (thủng tử cung, chảy máu, choáng, viêm nhiễm vòi trứng dẫn đến vô sinh…). Bị lạm dụng tình dục khi còn nhỏ có thể làm tăng tỷ lệ bị rối loạn kinh nguyệt, bệnh lây truyền qua đường tình dục hoặc nhiễm khuẩn đường tiết niệu; nguyên nhân một phần là do cơ thể giảm khả năng miễn dịch vì đã phải chịu đựng stress, do thiếu chăm sóc y tế. Trung bình những em gái vị thành niên bị lạm dụng tình dục khi còn nhỏ có tỷ lệ dễ mang thai trước tuổi 18 nhiều gấp 3 lần so với các em gái không bị lạm dụng tình dục.
Sức khỏe tinh thần:
Rất dễ mất lòng tin và ý thức trách nhiệm bản thân, sống cam chịu, không có can đảm vượt qua những hoàn cảnh khó khăn; coi mình không còn giá trị, giảm sút lòng tự trọng, sống bữa bãi, buông thả, dễ quan hệ tình dục sớm… Chỉ một lần bị lạm dụng tình dục cũng đủ gây ra những ảnh hưởng tâm lý kéo dài, nhất là sau đó trẻ lại không nhận được sự hỗ trợ thích hợp.
Bị lạm dụng tình dục từ nhỏ còn có thể là nguyên nhân của hai rối nhiễu về hành vi tình dục sau này:
– Chứng nghiện tình dục: Là tình trạng luôn bị thôi thúc, ám ảnh bởi chuyện tình dục như một cách tránh né vô thức nỗi đau cảm xúc; thờ ơ, xa rời những cảm xúc thật sự của mình. Những người nghiện tình dục thường không thể tâm sự hay biểu lộ cảm xúc với mọi người, do đó mối quan hệ thường phức tạp, rối nhiễu. Giới y học đã ngày càng quan tâm đến hiện tượng này vì người ta có thể mắc chứng nghiện tình dục cũng như nghiện rượu hay ma túy. Đối tượng nghiện tình dục có thể là nam hay nữ và thuộc đủ các thành phần xã hội. Nguyên nhân dẫn đến chứng nghiện tình dục còn chưa được biết rõ. Một số nhà nghiên cứu khẳng định có yếu tố di truyền, trong khi nhiều người khác chú ý đến yếu tố thay đổi các hóa chất – thần kinh gắn với sự phát triển cơn nghiện. Cũng có những bằng chứng cho thấy đó là hậu quả về chấn thương tâm lý từ lúc nhỏ, những trải nghiệm trong quá khứ bị hành hạ về thể xác và xúc cảm, nạn nhân của lạm dụng tình dục hoặc bị đối xử tàn tệ về thể xác và tinh thần. Có lẽ còn một cách giải thích nữa thuộc phạm vi sinh học đối với hiện tượng nghiện tình dục – giống như nghiện ma túy và nghiện rượu – là đưa người ta đến chỗ ngày càng thường xuyên cần đến “chất ma túy đặc biệt” này nhưng cũng ngày càng giảm đi khoái cảm. Endorphine là hormone được bài tiết ra khi giao hợp, có cấu trúc tương tự như các chất gây nghiện (heroin hay morphine). Khi endorphine tiết ra nhiều sẽ gây cảm giác dễ chịu thoải mái, xoa dịu cơn đau và nỗi lo sợ, có thể tạo ảo tưởng “bay bổng” sảng khoái. Nhưng khi lượng endorphine giảm xuống, nó sẽ làm biến đổi trạng thái tâm lý, khiến dễ cáu kỉnh, lo buồn và nhiều tâm trạng nặng nề khác. Theo thời gian, việc tìm kiếm những quan hệ tình dục trở nên thường xuyên hơn nhưng không phải để tìm lại cảm giác sảng khoái ban đầu do endorphine tạo nên mà chủ yếu là để thoát khỏi những cơn dằn vặt, vật vã do “đói” tình dục gây ra – và như vậy tình dục đã trở thành một liều thuốc cần thiết trước khi muốn tập trung vào một việc gì.
Khi nào một hành vi tình dục được coi là có tính ám ảnh, thôi thúc? Nghiện tình dục khác với ham muốn tha thiết, bền vững ở chỗ nào? Gọi là nghiện khi hành vi đó làm hao phí rất nhiều thời gian, nghị lực, thậm chí cả tiền bạc và đe dọa đến sức khỏe; khi nó làm cho cuộc sống nghèo nàn đi; khi nó biến sự đam mê dù cuồng nhiệt thành nỗi ám ảnh. Cũng gọi là nghiện tình dục khi hành vi tình dục phải thực hiện giấu diếm, bí mật và không thể trở thành bản sắc tính dục, hoặc khi những hành vi đó có tác động tiêu cực đến mối quan hệ đang tồn tại cần giữ gìn và phát triển. Cuối cùng, nghiện tình dục còn là hành vi nếu không thực hiện được vì bị ngăn cản thì cá nhân cảm thấy khổ sở và không thể chịu được – một nỗi đau khổ chỉ có thể khỏa lấp bằng tình dục.
– Chán tình dục: Không phải mọi vị thành niên bị lạm dụng tình dục đều sẽ có nhiều bạn tình và mắc chứng nghiện tình dục khi bước vào tuổi trưởng thành; ngược lại một số lại muốn lảng tránh tình dục. Những người này bị một rối nhiễu gọi là chứng chán hay ghê sợ tình dục . Những người bị chứng ghê sợ tình dục nặng nhất đều tỏ ra rất xấu hổ và căm ghét bản thân, tránh quan hệ với nữ giới để không có quan hệ tình dục. Hơn 1/4 số người này đã tự hoạn và còn có những phán xét rất nghiệt ngã về hành vi tình dục của người khác. Ngoài những ảnh hưởng tất nhiên của việc tự hoạn đến sức khỏe và làm mất đi những lợi ích thể chất do không có quan hệ tình dục, họ còn phải chịu những tác động tâm lý tiêu cực do thiếu những mối quan hệ tình cảm giữa con người.
Cũng có trường hợp những nạn nhân của lạm dụng tình dục dễ thay đổi hành vi tình dục, khi thì thực hành lối sống chung chạ bừa bãi, khi thì xa lánh tình dục, hoặc sau một thời gian buông thả lại phát triển chứng ghê sợ tình dục sau này.
Còn với những nạn nhân của bạo lực tình dục thì một trong những hậu quả thường có là không nhận biết được bản sắc tính dục của chính họ; vì nỗi đau thầm kín đó thường ẩn giấu trong một mớ rối rắm và phức tạp, lẫn lộn giữa các yếu tố kích thích tình dục và bạo lực, sợ hãi và băng hoại đến mức mong muốn khép lại quá khứ với mọi liên tưởng về nó. Giải pháp chính yếu để chữa khỏi những hậu quả tâm lý của bạo lực tình dục là phải nhận thức được cái tôi tính dục thầm kín, một việc nhiều người không thể tự làm mà phải cần đến sự giúp đỡ của bạn bè, bạn tình hoặc nhà tâm lý, thầy thuốc trị liệu để khắc phục những tổn hại do bạo lực tình dục gây ra.