BS. ĐÀO XUÂN DŨNG
Giải phẫu và sinh lý cơ quan sinh sản nữ là lĩnh vực đã được nghiên cứu từ hơn một thế kỷ nay. Hơn nữa, khoa học nghiên cứu về các bệnh ở bộ máy sinh sản của phụ nữ (phụ khoa) đã đạt những bước tiến dài và phân thành nhiều chuyên khoa như phụ khoa ung thư, vô sinh nữ, phụ khoa nội tiết... Trong khi phụ khoa phát triển nhanh thì khoa học về các bệnh ở hệ thống sinh sản nam lại chưa được quan tâm đúng mức và các phòng khám chuyên khoa dành cho nam giới hầu như không có.
Sự ra đời của bộ môn nam học
Trước đây, khi có vấn đề liên quan đến cơ quan sinh dục và sinh sản, nam giới không biết phải tìm đến thầy thuốc nào để tư vấn và khám bệnh; Dẫn đến tình trạng nhiều thầy thuốc thuộc các chuyên khoa khác như tiết niệu, da liễu, nội tiết, tình dục, tâm thần và cả... lang băm đều có thể là địa chỉ để người bệnh tìm đến và thường không đem lại kết quả, nhiều khi còn gây ra những hậu quả tai hại. Rất may là tình hình đã đổi khác trong vài thập niên gần đây. Những tiến bộ lớn trong nghiên cứu cơ bản và lâm sàng đã giúp các thầy thuốc nâng cao hiểu biết về chức năng của hệ thống sinh sản nam và hệ quả là môn nam học (andrology) – một chuyên ngành của y học, quan tâm đặc biệt đến hệ thống sinh sản nam – đã ra đời. Như vậy, nam học dành cho nam cũng như phụ khoa dành cho nữ.
Vượt qua những rào cản để phát triển
Một trong những cản trở ngành nam học phát triển chính là tâm lý “bề trên” và những tư tưởng hẹp hòi của nam giới. Quan điểm phổ biến Tình dục là điều đáng xấu hổ , là yếu tố chính làm chậm sự ra đời của nam học. Điều đáng tiếc là cho đến tận ngày nay, tâm lý này vẫn còn tồn tại ở nhiều nơi.
Nói tư tưởng bề trên của nam giới là yếu tố cản trở vì họ không thể nào chấp nhận được thực tế là “ biểu tượng sức mạnh” của mình lại có vấn đề, là nguyên nhân của sự vô sinh mà xưa nay xã hội vẫn chỉ gán cho phụ nữ.
Sự ra đời của mọi bộ môn y học đều bắt đầu từ sinh học, tức là từ việc nghiên cứu cấu trúc giải phẫu và chức năng sinh lý. Khi một trong hai khu vực trên có vấn đề thì sẽ phát sinh bệnh. Nhưng với nam học thì việc nghiên cứu lại bắt đầu từ tâm lý hơn là từ sinh học; Vì thế gây ra những ngộ nhận lớn về bộ môn này, kéo dài đến hàng chục thập niên và ăn sâu vào tâm trí con người: Nhiều thầy thuốc vẫn còn nghĩ rằng bệnh liệt dương chủ yếu là do nguyên nhân tâm lý. Đặc biệt là việc nghiên cứu chữa trị thường “được” cho là việc làm kém đạo đức. Hiện nay, tình hình đã đổi khác, hàng triệu nam giới đã tìm đến các phòng khám dành riêng cho nam để chữa trị, đôi khi cùng đi với vợ mà không hề mặc cảm.
Các bệnh thuộc nam học không chỉ do nguyên nhân tâm lý
Hơn 90% trường hợp bệnh liên quan đến sinh sản của nam giới là do nguyên nhân thực thể, mà những nguyên nhân này có thể phát hiện và điều trị hiệu quả. Có trường hợp chỉ cần dùng thuốc, nhưng cũng có trường hợp phải cần đến máy móc hỗ trợ hay phải can thiệp ngoại khoa. Liệu pháp tình dục có sự khác biệt cơ bản với nam học ở chỗ chỉ chữa trị một số ít những vấn đề thuần túy tâm lý. Trước đây, chính giới thầy thuốc đã gán cho hầu hết các vấn đề liên quan đến sinh sản nam đều có nguyên nhân tâm lý. Thực chất đó chỉ là hệ quả của sự thiếu hiểu biết.
Phong trào bênh vực nữ quyền – bình minh của một kỷ nguyên mới
Chủ nghĩa gia trưởng với tư tưởng bề trên của nam giới suy yếu dần và mẫu hình người phụ nữ hiện đại, tự chủ, độc lập về kinh tế đang nổi dần lên. Người ta không thể còn đưa ra những bằng chứng mơ hồ để phủ nhận quyền lợi chính đáng của phụ nữ trong sinh sản và đời sống tình dục. Nam giới phải góp phần trách nhiệm trong chuyện không thể có con, cũng như tình trạng yếu kém về chức năng tình dục cần được chữa trị vì ngày càng có nhiều phụ nữ ý thức được quyền về sức khỏe tình dục của mình.
Các bệnh thuộc nam học thường gặp
Tuy phần lớn những bệnh thuộc nam học ít khi được đề cập một cách công khai, cũng như ít được điều tra khảo sát vì không thu được những số liệu chính xác; Tuy nhiên, có thể nêu lên một số dữ liệu đã công bố trên y văn thế giới để tham khảo: Ở Mỹ, 50% số cặp vợ chồng hiếm muộn có nguyên nhân từ chồng; Yếu sinh lý không hoàn toàn thường gặp hơn và không chỉ gặp ở người có tuổi, mà có thể xảy ra ngay từ lúc mới sinh... Ngoài ra, cũng có nhiều vấn đề cần quan tâm như: Bệnh mơ hồ về giới tính và thích chuyển thành giới đối lập; rối loạn về xuất tinh; bệnh Peyronnie; dương vật cong, dương vật cương đau; khuyết tật ở đường dẫn tinh (mào tinh, ống dẫn tinh, ống xuất tinh); lỗ niệu đạo mặt dưới hoặc mặt trên dương vật; tinh hoàn ẩn; sưng bìu gồm da bìu và phần trong của bìu; bệnh lây truyền qua đường tình dục ở nam; sưng bẹn (gồm cả thoát vị); dậy thì chậm ở con trai; dương vật xoắn...
Biểu hiện lâm sàng phối hợp với yếu sinh lý
1. Tiểu đường.
2. Cao huyết áp.
3. Xơ vữa mạch máu.
4. Suy thận.
5. Bệnh tim.
6. Bệnh thần kinh – đa xơ thần kinh, đột quỵ, liệt nửa người, chấn thương tủy sống, bệnh Parkinson...
7. Thương tích đột ngột – ví dụ vùng tiểu khung và sàn chậu.
8. Thương tích dần dần – đi xe đạp lâu năm.
9. Phẫu thuật – trên ruột non, trực tràng, bàng quang, ổ sau phúc mạc, cột sống, niệu đạo, tuyến tiền liệt...
10. Bệnh tại chỗ như bệnh Peyronie.
11. Dùng thuốc chữa loét tá tràng, cao huyết áp, bệnh tâm trí...
Nam học hiện đại – thành quả và triển vọng
Đó là cuộc cách mạng về điều trị những bệnh ở cơ quan sinh sản nam, các phương pháp chẩn đoán ngày càng đơn giản, chính xác và toàn diện. Ngày nay, người ta có thể đo với độ chính xác cao lượng máu đến dương vật, khu trú được vị trí mạch máu đi đến dương vật bị nghẽn tắc (tương tự như xác định vị trí nghẽn tắc của động mạch vành), có thể đếm và quan sát tinh trùng trên màn hình máy vi tính. Phương tiện để tiến hành vi phẫu thuật có thể giúp nhìn thấy những cấu trúc mà mắt thường không thể thấy được vì có độ phóng đại lên đến 40 lần, giúp đạt được độ chính xác cao trong thao tác.
Các labô về sinh sản là những địa chỉ nghiên cứu và lưu trữ tinh trùng; Phương pháp thụ tinh nhân tạo và tiêm tinh trùng vào nguyên sinh chất của trứng đã trở thành những công việc hàng ngày; Mổ bắc cầu (bypass) dưới kính hiển vi trong điều trị bệnh liệt dương và vô sinh, cấy thiết bị chuyên dụng để chữa bệnh bất lực đã có thể thực hiện ở nhiều cơ sở chuyên khoa...
Với tất cả những thành tựu và triển vọng của nam học hiện đại, câu hỏi mà nhiều người muốn đặt ra là ngành nam học nước ta đang ở vị trí nào? Mong rằng sẽ sớm có câu trả lời từ các thầy thuốc chuyên khoa trong ngành khoa học non trẻ này.