Sáng 19/4, tôi di chuyển vào trung tâm chỉ huy trong rừng với 1 bộ phận quan trọng của quân đoàn. Chỉ vài cái hầm được đào xong, nhưng chúng tôi muốn mọi thứ xong xuôi để hoạt động hữu hiệu vì không thể ở trong bộ tư lệnh cũ được. Buổi sáng rất lạnh, nhưng khi mặt trời lên, chúng tôi phải cởi áo khoát ngoài. Và khoảng 9 giờ sáng, tham mưu trưởng Von Dufving đến.
Khi Thống chế Heinrici, tư lệnh phương diện quân Weichesl (Army Group Weichsel) đến kiểm tra, ông chấp thuận kế hoạch phòng thủ của chúng tôi và cũng cảnh báo về việc tuyến phòng thủ bị vở ở giữa tập đoàn quân 9 và tập đoàn quân 3. Chúng tôi chờ đợi sư đoàn xe tăng 18 đến từ stettin và được đặt dưới quyền điều hành của chúng tôi.
Sau khi Heinrici rời khỏi, tướng Busse ghé ngang. Và ông ta cũng chấp thuận kế hoạch chiến đấu của chúng tôi. Ông ta cũng nói rằng có thể chúng tôi được tăng cường thêm sư đoàn xe tăng SS Nordland. Sư đoàn SS này là 1 sư đoàn gồm những người tự nguyện từ Đan Mạch, Phần Lan, Na Uy, và Thuỵ Điển, ngoại trừ 1 số ít sĩ quan người Đức. (Ở nhiều nước bị chiếm đóng, quân tình nguyện được tuyển mộ cho 1 số sư đoàn đặc biệt từ những thanh niên đồng ý với quan điểm chính trị của Hitler, Điều này thành công vượt bật ở các nước Bắc Âu vì theo Hitler, giống dân thượng đẳng bao gồm Đức và các nước Bắc Âu).
Trong thời gian lắng dịu của mặt trận ngày 19/4, lãnh đạo của Tổ chưc thanh niên Hitler (Reich Hitler Youth) Artur Axmann đến thăm. Axmann khoảng trên 30, mất 1 cánh tay ở mặt trận Nga vào năm 1941. Theo yêu cầu của ông ta, tôi vắn tắc trình bày tình hình, ông ta đề nghị tăng cường cho chúng tôi 1 tiểu đoàn Thanh Niên Hitler chiến đấu. Lúc đầu, Weidling từ chối vì không muốn đẩy trẻ con vào chiến tranh, nhưng sau đó miễn cưỡng đồng ý cho đám trẻ phòng thủ 1 vị trí phía sau tuyến phòng thủ chính, bảo vệ bộ tư lệnh quân đoàn từ phía bắc. Goebbels cũng gỡi đến cho chúng tôi và tiểu đoàn Dân Sự Chiến Đấu Volkssturm, điều mà ông ta không nên làm (đúng ra, ông ta phải cho chúng tôi biết trước để tìm vì trí thích hợp cho họ)
Sau đó, chúng tôi lại nhận được 1 sự thăm viếng khác, Bộ trưởng bộ ngoại giao Von Ribbentrop. Ông ta muốn đi thăm 1 số đơn vị, tướng Weidling phải hướng dẫn ông ta thăm sư đoàn xe tăng Muncheberg. Von Ribbentrop có vẻ chán nản, thậm chí nhầm lẩn. Ông ta mặc 1 áo choàng sĩ quan nhưng không có quân hàm, và mũ sĩ quan với phù hiệu con ó, cấp quân đoàn trở lên.
Chúng tôi rất bực mình vì chuyến viếng thăm này. Ông ta đã đi ra khỏi trách nhiệm của mình. Và hoàn toàn không chấp nhận được khi chỉ đến đây xem tình hình. Đây không phải công việc của ông ta. Nếu ông ta muốn biết tình hình mặt trận, ông ta nên hỏi Tổng Tham Mưu Trưởng ở Dinh Quốc Trưởng. Cái gì đang xảy ra, cái gì sẽ đến, chúng tôi có thể giữ được bao lâu nữa.... Nhưng ông ta không việc gì mà phải đến bộ tư lệnh của 1 quân đoàn mà ra lệnh này nọ. Ngay sau đó, chúng tôi còn nhận được điện thoại từ sư đoàn xe tăng Muncheberg rằng ông ta muốn tham dự 1 chuyến tuần tiểu. Tướng Weidling từ chối 1 cách thẳng thắng, chỉ rõ 1 cách logic rằng: ở tuổi của ông ta, không được huấn luyện tác chiến và kinh nghiệm, và bộ quân phục trên người ông ta chỉ làm cho ông ta trở thành 1 mục tiêu béo bở. Ông ta chắc chắn phải bỏ mạng nếu tham gia 1 cuộc đi tuần. Ông ta bỏ đi mà không thèm trở lại bộ tư lệnh quân đoàn.
Quân Nga tấn công trở lại, và các cuộc tấn công không ngớt làm chúng tôi bắt đầu có khó khăn trong việc giữ liên lạc với Tập Đoàn Quân 3, đúng như dự đoán của Heinrici. Sư đoàn 9 Nhảy Dù báo cáo mất liên lạc với Sư đoàn 101 ở phía bắc. Sau 5 ngày tổng tấn công, Quân Nga đã thành công trong việc chọc thủng phòng tuyến, đe dọa đến sườn trái của quân đoàn. Lúc này, 1 bộ phận của sư đoàn xe tăng 18 đến nơi, và trong cơn tuyệt vọng, chúng tôi tung họ vào chiến trường khi họ chưa kịp nghĩ ngơi và chuẩn bị. Từng toán quân vừa đến nơi là bị tung ngay vào chiến trường. Với lực lượng này, chúng tôi đã chận được quân Nga ở cánh trái. Ở cánh phải, Sư đoàn xe tăng Muncheberg đánh nhau dữ dội với xe tăng Nga, và đến tối chúng tôi liên lạc với quân đoàn bạn ở cánh phải. Đề phòng bị đánh hở sườn từ 2 phía, Weidling quyết định rút lui đến tuyến Muncheberg-Waldsieversdorf, nơi chúng tôi dự định mở phòng tuyến mới.
Rút về đến nơi thì quân Nga đã đột nhập vào phòng tuyến mới. 6 giớ chiều, chúng tôi bắt đầu nghe tiếng súng máy, và đạn cối. Chúng tôi di chuyển bộ tư lệnh quân đoàn đến Kolonie-Herrenhorst, một khu nhà nhỏ ở phía nam Strausberg. 8 giờ tối thì quân Nga lại mò đến và đụng trận. Sư đoàn SS Nordland đến trong đêm đó. Thêm vào đó, một số đơn vị phòng không hạng nặng trong khu vực Strausberg được đặt dưới quyền điều khiển của chúng tôi. Tuy nhiên, chúng không có xe kéo nên chỉ phòng thủ được 1 chỗ. Ít nhất, những khẩu 88mm này có ngăn chặn các cuộc đột kích bất ngờ bằng xe tăng. Tôi vạch kế hoạch chiến đấu cho những khẩu phòng không và đưa cho Weidling ký, và bày thêm cho họ cách bộ chiến trong trường hợp bị tấn công.
Bây giờ, quân đoàn của chúng tôi đơn độc đối mặt với 1 phương diện quân Nga (người Nga gọi là Mặt Trận). Để đối đầu, đúng ra chung tôi phải có 1 phương diện quân, hay ít nhất 1 tập đoàn quân chứ không phải 1 quân đoàn như trong trường hợp này. Và dĩ nhiên, chúng tôi sẽ không có 1 khả năng nào chận đứng được họ và chắc phải rút lui vào Berlin. Và quân Nga bắt đầu bắn phá Berlin.
Cuối cùng thì tôi cũng chợp mắt được vài tiếng đầu của ngày 20-4. Khi cố đẩy mình vào giấc ngủ, tôi nghĩ đến bài diễn văn đầy khích động của Goebbels trên radio về vũ khí bí mật sắp được sử dụng để thắng cuộc chiến. Những khẩu hiệu và tuyên truyền từ Berlin nghe chán ngắt. Làm như chúng tôi, những người lính hoả tuyến là những con cừu non hay là bọn con nít. Người chủ nhà, nơi chúng tôi ở tạm, lúc nào cũng răm rắp tin lời Goebbels. Tôi chỉ có thể nói với ông ta là quân Nga sẽ đến đây trong vòng 36 giờ, tôi cũng khuyên ông ta nên gởi đứa con gái 16 tuổi của ông đi nơi khác trước khi quân Nga đến.
Tôi giật mình thức giấc vì tiếng nổ của đạn pháo hạng nhẹ. Có thể là đạn từ xe tăng Nga, khoảng 1 dặm phía bắc của chúng tôi. Tuyến phòng thủ mới của chúng tôi đã rơi vào tay quân Nga ở vài nơi. Xe tăng và bộ binh Nga đã chọc thủng cánh phải của phòng tuyến và đang ở phía tây nam của bộ tư lệnh. Chúng tôi tung sư đoàn xe tăng SS Nordland ra chặn để bảo vệ mạn nam.
Chúng tôi tản rộng tuyến phòng thủ về hướng nam, trong khu vực hồ của Strausberg. Nếu chúng tôi kiểm soát được vùng đất giữa mấy cái hồ trước khi quân Nga đến, chúng tôi hy vọng sẽ tạo 1 phòng tuyến mới ở đây. Nếu Goebbels gởi mấy tiểu đoàn dân sự chiến đấu của ông ta đến đây thay vì mấy nơi khác thì đỡ rồi, tôi biết được hầu hết các tiểu đoàn này bị máy bay tấn công tan tác, chỉ còn khoảng 2 tiểu đoàn chạy về đến Strausberg. chúng tôi dùng họ giúp chúng tôi xây dựng phòng tuyến mới.
Các đợt tấn công trực diện của quân Nga giảm hẳn đi khi họ chọc thủng phòng tuyến Đức ở bắc và nam Berlin, họ đang tập trung quân để nới rộng khe hở ở phòng tuyến Đức mà họ vừa chọc thủng.Tiểu đoàn Thanh Niên Hitler tăng cường cho chúng tôi hôm trước đụng trân tối qua, bị tấn công bởi xe tăng Nga, tiểu đoàn trưởng, 19 tuổi, đoàn viên thủ cựu, hoàn toàn mất kiểm soát ngay từ phút đầu. Tiếng la khóc của bọn trẻ bị thương làm cậu bé hoảng hốt. Cậu ta vừa khóc vừa ra lệnh bỏ bị trí mà không báo cáo cho bộ tư lệnh hay một ai. Và toàn bộ tiểu đoàn tan rã, bọn trẻ mổi đứa chạy 1 đường. Và vị trí bỏ trống làm cho chúng tôi 1 phen hoảng sợ. Nó tạo 1 khoảng trống trên tuyến phòng thủ. Tuy nhiên, nhờ vào sự trợ lực của pháo binh sư đoàn 18 bộ binh, chúng tôi trám được phòng tuyến.
Đến chiều, một trận đánh lớn diển ra cách bộ tư lệnh khoảng 3km về phía bắc. Xe tăng Nga tấn công vào vị trí phòng không. mặc dù họ chống trả quyết liệt và bắn cháy nhiều xe tăng, nhưng họ không có khả năng cầm cự lâu hơn, bộ binh nga tiến ngày càng gần vị trí. Để tránh khỏi bị bao vây, chung tôi lại phải rút lui. 8 giờ tối, chung tôi lui về Elienhof, khoảng 3 cấy số về phía nam của Altandsberg.
Trên đường đến đó, chúng tôi thấy máy bay địch hoạt động khắp nơi. Dọc con đường từ Altlandsberg, tôi thấy nhiều nhà cửa đang cháy cùng với xác xe tăng Nga còn nghi ngút khói. Chúng bị súng phòng không bắn hạ khi tiến về vị trí của BTL quân đoàn. Ngôi làng đó đã ở trong tay quân Nga, và Elisenhof chỉ cách đó 3km, và không có lính ở giữa. Thiếu tá Wolff lập tức tổ chức phòng ngự bằng thư ký và tài xế khi vừa đến nơi. Tôi nằm xuống nghĩ 1 lát, vì đường dây điện thoại chưa được thiết lập, tôi không có việc gì để làm. Bên cạnh đó, BTL không thể đóng ở đây vì Altlandsberg đã bị mất, và các vị trí của quân đoàn trong vùng hồ bị thọc sườn 1 lần nữa.
Khuya ngày 20-4, Weidling và Von Dufving đến nơi, họ quyết định di chuyển BTL đến chỗ khác, nơi chúng tôi được sự bảo vệ từ các sư đoàn. Địa điểm mới nằm phía đông nam của Petershagen. Chúng tôi đến Petershagen bằng con đường đất nhỏ vì có tin quân địch trong vùng. Dân chúng đã tản cư gần hết, chỉ còn lại 1 vài người già sống dưới hầm. Tôi tìm được vài ngôi nhà thích hợp cho BTL, đưòng dây điện thoại được thiết lập nhanh chóng. Đường dây liên lạc liên tục bị đứt quãng vì đạn pháo. Tuy nhiên, chúng tôi không bắt được liên lạc với TĐQ 9 trong vài tiếng đồng hồ.
7 giờ sáng ngày 21-4. khi tôi đang ăn sáng, thì lệnh đến từ BTL TĐQ 9 "Tôi đòi hỏi sự chiến đấu kiên cường từ nay trở đi. Bộ Tư Lênh QĐ phải di chuyển đến vùng ngoại ô phía đông Berlin ngay lập tức. Busse!" Tập đoàn quân 9 tưởng rằng chúng tôi rút vô nội ô Berlin. Tôi trao lệnh cho Weidling, ông ta giận dữ trả lời qua máy vô tuyến: "BTL QĐ 56 đang chạm súng với bộ binh địch 5 km phía đông của ngoại vi Berlin. Weidling."
Các báo cáo từ các sư đoàn gởi về nói rằng các đợt tấn công của quân Nga mạnh mẽ trở lại, và chúng tôi phải tung ra lực lượng dự bị cuối cùng. 1 vài chỗ, quân địch đã chọc thủng phòng thuyến và vượt qua hồ bằng thuyền. Điều này có nghĩa là chúng tôi không có cơ hội nào khác hơn là đưa tất cả binh sĩ ra lập một tuyến phòng thủ mới bảo vệ trực tiếp Berlin.
Ngày hôm đó, ở Kopenick, tôi đã chứng kiến 1 xe tải, chở đấy bánh mì, đang bị kẹt xe, bị cướp bởi phụ nữ, trẻ em, và người già. Người tài xế, đứng đó, không biết làm gì hơn ngoài chửi mắng. Chiếc xe tải trống rỗng trong vài phút.
Những vùng ngoại bô Berlin: Friedrichsfelde, Kaulsdorf Sud, và Karlshorst bị pháo liên miên, có thể bắn từ Altlandsberg. BTL được bố trí trong vài biệt thự ở vùng Kaulsdorf Sud. Sườn phải của chúng tôi là hồ Muggel, chúng tôi cố gắng giữ tuyến phòng thủ giữa Hoppegarten, Kaulsdorf, và Marzahn. Từ đó chúng tôi có thể nối với tuyến phòng thủ Berlin. Tuy nhiên, cánh trái chung tôi không bắt được liên lạc với quân đoàn cơ giới SS 11. Chúng tôi liên lạc với TĐQ 9 xin phép đóng khoảng trống này. Nhưng lại được lệnh rời vùng phía bắc của sông Spree, nối cánh trái với tuyến phòng thủ Berlin ở Công viên Treptow, và kéo dài tuyến phòng thủ bên phải đến bờ nam của sông Spree để giữ liên lạc với TĐQ 9.
Đã quá trể để di chuyển vào lúc này. Nên lệnh cho các sư đoàn được ban hành trong đêm hôm sau. Phần còn lại của buổi tối, tôi có thể được ngủ trên giường khoảng 3 tiếng. Tiếng đạn cối và đại bác hạng nhẹ đánh thức tôi dậy sáng sớm ngày 22-4-1945. Tôi đi đến hầm tránh bom của tổ chức "Trẻ em và người già" ở bên cạnh, nơi chúng tôi đặt bản doanh. 3-4 căn phòng được thu dọn cho chúng tôi làm việc, và những căn phòng lớn hơn là nơi trú ẩn cho khoảng 40-50 thiếu nhi và 15-20 y tá.
Bên ngoài, mỗi lúc càng nguy hiểm bơi vì xe tăng Nga đã chọc thủng ở Kopenick và chạy vòng vòng gần đó. Các toán săn chiến xa của quân Đức với những khẩu Panzerfausts đang đuổi xe tăng. Và những chiếc xe tăng bắn như điên cuồng vào mọi hướng. Tất cả các sư đoàn đều báo về những đợt tấn công mới của quân Nga với sự yểm trợ của xe tăng. Sức ép của quân Nga đặc biệt rất mạnh ở cánh phải, và họ cuối cùng cũng bị chặn đứng trước khi đến được sông Spree. Ở phía Bắc, quân Nga tiến vào Werneuchen, và tiếp tục tiến về phía tây.
Sáng ngày 22-4, chúng tôi di chuyển BTL quân đoàn đến Rudow, 7km về hướng tây nam Kopenick. Tôi ở lại bản doanh cũ cho đến 9 giờ tối để di chuyển sau khi các sư đoàn hoàn tất cuộc rút lui. Suốt ngày, tôi lắng nghe tiếng súng bộ binh càng ngày càng gần. Sợ ngôi nhà bị quân Nga chiếm trước khi tôi đi lúc 9 giờ đêm, tôi phải bố trí canh phòng để có thời giờ tẩu thoát để khỏi bị bắt sống.
Lần lượt các sư đoàn báo về, họ đã rời khỏi vị trí. Khoảng 8 giờ tối, viên sĩ quan hành quân sư đoàn 9 nhảy dù và người bạn học của tôi, thiếu tá Engel, bước vào. Engel là người bạn thân nhất của tôi trong thời gian học ở trường đại học tham mưu. Chúng tôi bàn tán về tình hình và tôi báo về cho BTL Tập Đoàn Quân 9. Cuộc chiến này rỏ ràng là vô vọng. Và chúng tôi không thể hiểu được tại sao Chính Phủ không đưa ra 1 giải pháp hoà bình và chấm dứt cuộc tàn sát vô lý này. Khẩu hiệu và tuyên truyền không thể đẩy quân Nga ra khỏi nước Đức! Lạc quan lắm thì chúng tôi có thể cầm cự thêm 2-3 tuần nữa. Chúng tôi đã không cầm cự nỗi trong suốt thời gian chiến tranh, thì với sức mạnh của quân Nga bây giờ trong 1 chiến tuyến ngắn hơn nhiều. Hoạ là lính chúng tôi là những siêu nhân. Họ chiến đấu với lòng quyết tâm, với sự tuyệt vọng, và với lòng dũng cảm. Tôi nhớ lại cái tên mà người ta hay chế nhạo Hitler: Grofaz (Grosster Feldherr aller Zeiten, "vị tướng lãnh vĩ đại nhất của mọi thời đại").
Engel và tôi thảo luận về tình hình như là 2 người bạn hơn là sĩ quan tham mưu quân đoàn và sư đoàn. Tôi cho anh thấy bức tranh toàn cảnh theo tin tức của tôi. Phía tây, quân đồng minh đã đến bờ sông Elbe, với một vài đầu cầu nhỏ bên bờ đông, nhưng họ dừng ở đó chứ không tiếng thêm về phía đông. Điều này làm chúng tôi choáng váng. bởi vì chúng tôi chiến đấu dũng mãnh chống lại quân Nga với hy vọng là quân đồng minh sẽ chiếm Berlin. Bây giờ thì rõ ràng là họ không có hứng thú chiếm lấy Berlin trước quân Nga.
Quân Nga xé tan tuyến phòng thủ ở Tập đoàn quân cơ giới số 4 của phương diện quân Schorner gần Guben và Forst, và bây giờ đang di chuyển sau lưng chúng tôi. Chúng tôi phải chận 1 mũi khác đang chọc thủng phần giữa Tập đoàn quân 9 và 3. Bộ binh cơ giới của Nga đổ về phía tây mà không gặp sự chống cự nào, vòng qua Berlin. Giao thông ra khỏi Berlin sẽ bị cắt đứt trong thời gian ngắn.
Có 1 lúc, Engels và tôi bàn đến việc leo lên xe của tôi và rời khỏi vạc dầu sôi này. Hồi kết đã đến với sự việc quân Nga bao vây Berlin. Ở lại có nghĩa là bị Nga cầm tù hay chết. Nếu chúng tôi trốn thoát về hướng tây, có nghĩa là được tự do, hay tệ lắm là bị quân Mỹ hay Anh bắt, có thể chấp nhận được. Nhưng vượt thoát cũng có nghĩa là bỏ lại đồng đội đang chiến đấu 1 cách tuyệt vọng. Và không có ai trong 2 chúng tôi có thể chịu đựng được tiếng "đào ngủ" hay "hèn nhát". Chúng tôi quyết định ở lại và làm tròn trách nhiệm cho đến phút cuối. Với đường sọc đỏ dọc theo quần, với lá cờ hiệu quân đoàn trên xe tôi, chúng tôi có thể đi qua tất cả mọi trạm kiểm soát mà không ai tra hỏi chúng tôi đi đâu. Và sẽ không có ai trong BTL lên tiếng khi chúng tôi biến mất, họ sẽ nghĩ là chúng tôi bị giết hay bị bắt. Nhưng niềm kiêu hãnh,và tinh thần trách nhiệm của chúng tôi đã không cho chúng tôi ra đi.