Tiếng nói ồn ào và sôi nổi của đám trẻ đang tụ trước dãy nhà cạnh khuôn viên nhà bà nội trên con đuờng Hoàng Tử Cảnh khêu gợi tính hiếu kỳ của hai chị em con nhỏ. Ôm cặp sát vào ngực, hai đứa chen chân vào giữa bọn chúng. Đám trẻ này là những đứa trẻ hàng xóm mà thỉnh thoảng hai chị em con nhỏ thường trao đổi vài câu trò chuyện khi đi học về. Con em hỏi con bạn hàng xóm và là bạn học cùng lớp với nó:
- Tụi mày làm gì vậy hả Hoa?
Thằng bé trong bộ đồng phục trường Nam Tiểu Học trả lời thay cho con Hoa:
- Tụi tao đang chia trái trứng cá?
- Trái trứng cá ở đâu mà hái vậy? Con em hỏi.
- Ở đường đàng kia kìa! Chỗ cắt tóc trong đình Phương Câu đó!
- Trứng cá có ngon không? Con em hỏi thêm.
Thằng bé đáp gọn:
- Ngon chớ, không ngon hái làm gì!
- Cho tao một trái được không? Con em gạ hỏi.
- Được. Tao cho hai chị em mày mỗi đứa một trái.
Con em chìa tay nhận trái trứng cá. Con chị nhìn con em, mỉm cười. Con nhỏ em của nó thường kết bạn qua việc ăn uống; hoặc là xin xỏ, hoặc là chia chác thức ăn với nhau. Nó luôn xưng tên với những đứa bà con trong nhà và bạn học trong trường nhưng lại thích xưng “mày tao” với những đứa hàng xóm. Có lẽ vì mấy đứa hàng xóm thường hay xưng hô “mày tao”, và cũng có lẽ bởi chúng gồm cả trai lẫn gái, nên lối xưng hô “mày tao” là lối xưng hô thông dụng và thích hợp nhất.
- Chị Hạ ăn thử trái trứng cá này đi! Con em mời chị.
Con chị vui vẻ đón trái nhỏ tròn, bóng đỏ, vừa ngắm, vừa nói:
- Trái trứng cá này dễ thương quá! Chị để dành, không ăn đâu!
- Ăn thử đi rồi em xin trái khác! Con em nói.
Đám trẻ nhao nhao:
- Sao không chia cho tụi tao mà cho chị em tụi nó!
- Tụi nó có đi hái với mình đâu?
- Đúng rồi! Nhà tụi nó thiếu gì cây ăn trái mà còn cho tụi nó!
Thằng bé chia trái trứng cá gãi đầu:
- Thôi tao cho tụi mày mỗi đứa một trái nữa là phần của tao!
Con Hoa hỏi:
- Mày có còn cho hai đứa Vy Hạ này nữa không Mẫn?
Thằng Mẫn lắc đầu
- Tao không biết, để coi đã. Còn nhiều trái sống hơn chín!
Con Hoa nói với thằng Mẫn:
- Cho tụi nó thêm đi rồi xin tụi nó trái cây của vườn tụi nó!
Quay sang con nhỏ em, con Hoa hỏi:
- Vài bữa tụi mày cho tụi tao trái cây nhà mày được không?
Con em bối rối:
- Không biết!
Con Hồng, chị của con Hoa nói chen vào:
- Vườn nhà mày có nhiều trái cây thấy mồ mà nói không biết! Tao thấy nhà mày toàn đồ trái cây hư ở thùng rác không hà. Không hái cho để rụng đổ thùng rác uổng ghê!
- Tại không ai cho tụi tao hái cả! Con em nói.
- Vậy ai hái? Con Hồng hỏi.
- Không có ai! Cây trái trồng để vậy thôi. Thỉnh thoảng ai rảnh mới ra hái ăn thôi.
- Thì khi nào tụi mày rảnh, tụi mày hái cho tụi tao. Buổi chiều không đi học tụi mày hái khế đi rồi ra đây cho tụi tao.
- Tụi tao chỉ được hái khi được cho phép thôi.
- Vậy thì xin phép đi rồi hái cho tụi tao!
- Nhưng mà khi tụi tao xin phép, sẽ không được cho phép hái đâu.
- Sao kỳ vậy?
- Tao không biết!
- Uổng quá hớ!
- Uổng gì?
- Nếu nhà mày không có ai hái, trái rụng đổ thùng rác thì uổng chứ còn uổng gì nữa!
Con chị hỏi chen vào:
- Tụi mày thích ăn trái gì?
- Khế, mận ổi gì cũng được! Trái cây nhà mày trái nào cũng thấy ngon hết. Cho tụi tao càng nhiều càng tốt.
- Khi nào tao cho tụi mày được?
- Chiều nào tụi tao cũng họp ở vỉa hè ngoài bức tường nhà mày chơi nhảy dây và lò cò. Tụi mày muốn thì ra chơi với tụi tao rồi cho tụi tao luôn.
- Được rồi. Giờ tụi tao đi về.
Mặt trời trên cao phủ đầy ánh nắng trên đầu, trên vai hai chị em con nhỏ. Con em bước đi uể oải, lo lắng hỏi:
- Sao chị Hạ hái trái cây được?
- Buổi trưa không có ai trong vườn, chị hái được.
- Ai cũng ngủ nhưng chị Cựu hay ra giếng lắm!
- Chị biết rồi! Nhưng chị Cựu không méc bác Cả hay các cô đâu.
Con em cúi đầu:
- Em không muốn chị bị la. Em muốn tối nay chị ngủ với em.
- Tối nay chị sẽ ngủ với em. Chị sẽ không la đau răng nữa đâu.
Con em ngước mặt:
- Vậy chị có vào nhà nội ăn cơm với em trưa nay không?
Con chị lắc đầu:
- Không, em vào nhà nội ăn một mình đi rồi về với chị.
Đặt chiếc cặp trên bàn con em buồn bã hỏi:
- Vì sao chị không đi với em?
- Chị không đói!
- Chị không đi, em đi một mình, em sợ lắm!
- Em phải vào nội ăn cơm chứ không em sẽ bị đói bụng đó! Đi đi! Đi mau lên chứ bà nội và cô Út ăn xong là hết được cho ăn nữa cho coi!
Con em tần ngần, lắc đầu. Con chị đưa cho nó cái ly thủy tinh trống:
- Cầm cái ly mà hồi sáng cô Sáu cho sữa này đem vào trả bà nội là em có cớ vào nhà bếp của nội lúc giờ cơm. Bà nội sẽ gọi em ăn luôn và cô Út sẽ không có lý do để la em, vậy sợ gì nữa chớ!
- Rồi chị làm gì? Ngủ hả?
- Không. Chị hái khế cho tụi con Hồng, con Hoa.
Con em ái ngại:
- Vậy.. em phải đi “chực ăn”một mình hở?
- Ừ! Vy đi đi! Ăn xong về liền đó nghen!
Con em gật đầu, xách ly bước ra khỏi cửa. Con chị đi sau nó đến giếng rồi tẽ hướng về phía cây khế ngọt. Rảo mắt xung quanh vưòn một lúc, nó thò tay bứt hai khế bỏ vào túi rồi chạy về nhà. Đi đi về về từ nhà đến cây khế ngọt và từ cây khế ngọt về nhà nhiều lần, con chị đắc ý với đống khế nằm đưới hộc bàn. Nó khoe con em khi con này bưng về cho nó tô cơm có thịt kho trên mặt.
- Chị hái được một đống khế rồi đó! Không ai thấy chị hái cả.
Con em từ tốn đặt tô cơm trên bàn:
- Bà nội để dành cơm này cho chị đó! Cô Út nói là chắc chị giận nên không muốn ăn cơm.
Con chị phớt lờ những gì em nói, nó tiếp tục khoe thành quả của mình:
- Chị phải đi ra đi vô bao nhiêu lần mới hái được nhiều như vầy đó Vy.
Con em gật đầu:
- Chiều nay chị cho tụi nó hả?
- Ừ, chờ khi nào nghe tiếng tụi nó ngoài thành mình ra chơi và cho tụi nó.
- Giờ chị ăn cơm đi!
- Chị không ăn cơm. Em để dành chiều ăn đi, khỏi mắc công vào nội ăn chực cơm nữa.
- Chiều nay em trả cái tô này thì em có “chuyện” vào nhà nội lúc giờ ăn cơm nữa rồi. Chị ăn đi mà!
Con chị cắn trái khế ngọt:
- Chị ăn khế được rồi! Khế ngon lắm, khỏi cần ăn cơm cũng được. Em có muốn ăn khế với chị không?
Con em nhận trái khế trên tay chị, thảng thốt nói to:
- Sao khế to quá vậy? Chị leo lên cây hái hả?
- Đâu có! Chị chỉ hái ở những cành sà xuống mặt đất không đó! Ở trên ngọn, khế vàng ruộm hết rồi. Nay mai thế nào cũng bị rụng hết cho coi!
Con em mơ màng nhìn ra cửa sổ:
- Cây mận cũng có nhiều trái ngon ghê nhưng nó mọc trên mấy cành cao không hà.
Con chị nhìn em:
- Khi nào bà nội, mấy bác, mấy cô ngủ mình đi vào nhà kho của bà nội lấy cây khèo khèo mận ăn.
Con chị nói tiếp khi thấy con em rụt vai lắc đầu tỏ ý không bằng lòng:
- Vậy thì thôi! Chờ mận chín rụng thì lượm mà ăn!
- Lúc đó nó héo hết trơn rồi.
- Vậy thì đừng nhìn nó nữa.
- Nhưng mà em thèm ăn mận lắm.
Con chị không nói gì. Một lúc sau, đôi mắt của nó trở nên linh hoạt lạ thường. Nó nói với giọng tự tin:
- Vy muốn ăn mận thì chị sẽ cho Vy ăn. Chờ bà nội, mấy bác, mấy cô ngủ trưa là chị hái cho Vy liền.
Con em không trả lời và cũng không phản đối. Nó ngồi cạnh con chị quan sát khu vườn bên ngoài khung cửa sổ. Trên giếng Cô Út và chị Cựu đang rửa chén. Tiếng đũa chén khua, tiếng gàu thiếc rơi xuống dưới nước giếng, tiếng nói, tiếng cười râm rang một lúc rồi từ từ im bặt.
Con chị chạy đến cửa ra vào, nhìn các hướng. Nó bảo con em:
- Vy lấy mũ ra vườn với chị.
- Chị sợ em bị nắng hả?
- Không phải! Để hứng mận cho chị. Chị sẽ hái và quăng xuống cho Vy.
- Em không hứng được đâu!
Con chị càu nhàu:
-Vy làm cái gì cũng không được.
Con em phụng phịu. Con chị lật đật nói trớ:
- Vy khỏi cần hứng. Chị quăng xuống đất, Vy lượm bỏ vào mũ được rồi!
Hai đứa chạy ra gốc mận. Con chị dưa tay bám vào thân mận to nhất, ấn chân vào góc chỉa nhánh rồi nhón người lấy đà trườn người lên. Từ góc chỉa cành này đến góc chỉa cành khác nó trườn đến cành nhiều trái nhất, vói tay bứt mận quẳng xuống cho con em.
Nhặt chỉ vài trái mận xanh mọng nước trên mặt đất, con em đã la lên rối rít:
- Đủ rồi chị Hạ! Mau xuống đi! Xuống mau đi!
Nghe tiếng kêu của em, con chị hốt hoảng tuột người xuống, lượm vội vàng hết tất cả mấy trái mận trên mặt đất bỏ vào trong vạt áo rồi cùng con em chạy về nhà.
Chia mận thành hai phần đồng đều, chúng đưa tay chơi trò “bao tiếng xùm bum tiếng xà” để biết đứa nào sẽ là người bắt phần trước và con em vui vẻ nhận phần mận mà nó ưng ý nhất. Khới những hạt cát bám vào chỗ dập của những trái mận của phần nó xong, con em lau từng trái bằng vạt áo. Nó hỏi:
- Mình có cho ba ăn mận không chị? Có cúng mận trên bàn thờ ba không?
Con chị giật mình, ngờ mặt ra trước câu hỏi bất ngờ của con em. Ôn lại những hình ảnh cũ, nó nhận ra rằng chưa bao giờ những người lớn trong khuôn viên nhà nội hái trái cây trong vườn để cúng Phật hay những người quá cố. Tất cả những trái cây cúng trong phòng thờ của ngôi nhà lớn hầu hết là những trái cây do cô Sáu mua ở chợ; còn hai cái bàn thờ trong căn nhà nhỏ của ba mẹ con nó, có lúc chẳng có trái gì nhưng mẹ chúng chẳng thể nào hái trái cây vườn để cúng. Nó thực sự không hiểu vì sao gia đình nội trồng cây ăn trái nhiều như thế để làm gì, và không hiểu vì sao chẳng một ai trong khuôn viên nhà họ Hoàng hái trái cây của vườn nhà để cúng. Nhìn những trái mận trên bàn, con chị trả lời em:
- Mận này bị dập hết rồi, không cúng ba được đâu Vy. Với lại, nếu mình cúng ba, lỡ cô Út đến nhà mình, thấy mận, biết mình hái trộm, cô la mình chết!
Bâng khuâng nhìn những cành lá xa xa, con chị nói tiếp:
- Mà nếu ba muốn ăn, ba có thể ăn ngoài vườn được không cần mình hái cúng. Trái trên cành tươi ngon hơn mấy trái này nhiều.
Con em chống cằm
- Ba ăn làm sao được?
- Ba chết thì trở thành người tàng hình rồi! Ba muốn ăn trái cây gì trong vườn thì ăn đâu ai cấm được ba! Ba muốn ăn trái cây ngoài chợ người ta bán cũng được nữa kìa, khỏi cần mua cúng! Tàng hình rồi, làm gì thì làm người sống đâu có biết, chỉ có người chết tàng hình mới biết người sống làm gì thôi!
Con em lo lắng:
- Như vậy ba có biết mình ăn trộm mận không?
Con chị gật đầu:
- Biết chứ!
- Sao chị biết ba biết mà chị vẫn làm?
- Vì Vy thèm ăn mà!... với lại, chị không muốn mận rụng bỏ thùng rác để mấy đứa hàng xóm cười mình.
- Má nói ăn trộm ăn cắp, chết xuống âm phủ bị diêm vương cho chặt tay đó chị Hạ!
- Chị biết rồi!
Con em ngần ngừ:
- Vậy em ăn mấy trái mận này thể nào xuống âm phủ cũng bị diêm vương chặt tay cho coi.
Con chị trấn an em:
- Chị leo lên hái là chị bị diêm vương phạt chặt tay chị chứ không chặt tay Vy đâu mà sợ. Vy ăn đi, đừng sợ nữa!
Cắn một trái mận nó nói với giọng oán trách:
- Chị không hiểu người lớn được! Sao họ không cho mình làm bất cứ cái gì khi mình xin phép?
Con em không đáp lời chị. Nó nghe ngóng một lúc rồi bảo:
- Mấy đứa hàng xóm chơi ngoài thành nhà mình rồi đó chị! Để em cất tô cơm này rồi ra chơi với tụi nó nghe!
Con chị im lặng, lắng nghe những tiếng cười nói reo vui từ ngoài bức thành vọng đến. Khuôn mặt nó trở nên nghiêm trang một cách lạ thường:
- Ừ, nhưng để chị thăm chừng xem còn ai ngoài vườn không rồi mình đi.
Sau khi quan sát cổng trước, vườn cây, bờ giếng một cách kỹ lưỡng, con chị bảo con em:
- Mình leo thành ra chơi với tụi nó nghe Vy!
Con em thảng thốt:
- Em không leo thành được đâu. Em sợ té.
- Tường thành thấp mà. Chị sẽ giúp Vy cho. Chứ ôm cái đống khế này đi ngang nhà bác Cả không cho tụi nó được đâu.
Con em đăm chiêu, suy nghĩ. Con chị chăm chú nhìn nó, khích lệ thêm:
- Vy leo được mà! Chị biết Vy leo được! Nếu Vy muốn ra ngoài đó chơi với tụi nó thì Vy phải leo thành. Còn nếu Vy không muốn leo thành, Vy đi đến cổng trước nhà bác Cả mở cửa ra ngoài đường rồi đi vòng lại ngoài bức thành trước nhà mình.
Con em nhìn ra phía ngôi nhà lớn rồi nhìn về cái cửa trước của căn nhà nhỏ, nó hỏi:
- Vì sao nhà mình không có cái cổng ở trước nhà như nhà bác Cả vậy chị Hạ? Em thích nhà mình có cái cổng trước.
Con chị lắc đầu:
- Chị không biết! Nhưng chị cũng thích nhà mình có cái cổng trước để mình tự do đi ra vào mà không bị ai “trong đó” kiểm soát.
Nó nói thêm:
- Không có cổng cũng được. Mình leo ra ngoài như mình đi ra cổng trước nhà mình đó Vy! Chị leo cây mận cao hơn bức tường thành nữa mà chị còn leo được. Bức tường thấp mà có chị giúp nữa là Vy leo được ngay.
Con em vừa gật đầu ưng thuận đứng lên, hai chị em ôm mũ khế, đóng cửa đi ra phía trước căn nhà nhỏ. Đến bức tường thành, con chị hướng dẫn con em cách leo lên tường. Nó đùn mông con em lên trên bức thành rồi gọi mấy đứa hàng xóm đỡ con em xuống. Sau khi chuyền cái mũ khế qua cái lỗ thành, con chị leo thoăn thoắt qua bức thành như một con sóc.
Con Hồng mừng rỡ:
- Hai đứa mày cho tụi tao khế hả?
Con chị gật đầu, chìa khế cho từng đứa.
- Ừ, cho tụi mày mỗi đứa một trái!
Con em lục trong túi áo đưa cho con Hoa một trái mận.
- Trái mận này cho mày thôi.
- Vì sao không cho tao? Hồi nãy tao cho chị em mày trứng cá mày nhớ không?
Con Hoa nói:
- Nó là thằng Mẫn, ở cạnh nhà tao đó. Có còn trái nào cho nó nữa không Vy?
Con em ngập ngừng:
- Mận có ít thôi vì khó hái lắm. Chỉ còn một trái này của tao thôi.
Con chị can thiệp:
- Tao còn hai trái trong túi nè. Cho tụi bây bẻ ra chia nhau ăn.
Cả bọn ngồi dọc theo cạnh chân thành nhai mận khế và nhìn xe chạy qua lại trước mặt. Con Hoa khen tấm tắc:
- Mận nhà hai đứa mày thấy xanh lè mà ngọt ghê đi.
Một con khác lên tiếng:
- Xanh bóng mà! Dĩ nhiên là ngọt rồi! Khế này của nhà tụi nó cũng ngọt nữa.
- Hôm nào tụi mày cho tụi tao ăn trái cây của vườn nhà mày nữa nghen!
- Buổi chiều ra chơi với tụi tao nữa nghen!
- Cho tao làm bạn với mày được không?
- Mày làm bạn với tao nghen!
- Chơi với tao nữa nghen!
- Tao nữa!
- Tao nữa!
- Có hái trái gì nhớ cho tao với nghen!
- Cho tao với!
- Cho tao nữa nghen!
- Tao nữa nghen!
Con chị mỉm cười gật đầu, đứng lên:
- Được rồi! Khi nào tao ra đây chơi tao sẽ hái trái cây cho tụi mày. Bây giờ mình chơi trò gì?
Thằng Mẫn nói:
- Bọn mình đông quá, chia nhau chơi u mọi đi!
Con Hồng hớn hở
- Ừ, chơi u mọi vui lắm! Chơi u mọi nghen tụi bây?
Cả bọn nhao nhao:
- Ừ! Chơi u mọi! Chơi u mọi mấy đứa!
Thằng Mẫn nói:
- Bây giờ mình bắt cặp đi. Chia ra hai nhóm. Mình có cả thảy mười đứa; mỗi nhóm năm đứa chơi đủ rồi! Anh chị em không được bắt cặp chung!
Một đứa con gái kéo tay con nhỏ chị:
- Cho tao bắt cặp chung với mày nghen!
Con chị chưa kịp trả lời; một đứa khác hỏi nó:
- Cho tao nữa!
Một đứa khác:
- Cho tao nữa!
Con chị gật đầu lia lịa. Dẫn nhóm của phe nó đến cái mức qui định của trò chơi, rồi nhìn những cành mận thấp thoáng đàng xa, nó vui sướng với ý nghĩ: “Sẽ hái nhiều trái cây vườn cho những đứa hàng xóm này!”