Vào lúc con thuyền rời bến dưới quyền điều khiển của thuyền trưởng Thành Cồ, Thanh Hải bắt đầu trở thành yên tĩnh hoang vu. Giật mình tỉnh giấc, Ngọc Hạnh hoảng hốt khi không thấy bé Hùng nằm bên cạnh. Nàng ngồi nhỏm dậy, rồi vội vã đứng lên, rảo mắt khắp nơi tìm hình bóng đứa con cưng. Không thấy tăm hơi, nàng cho rằng “thằng giặc” đó chắc theo bạn bè ra chơi ngoài bãi xa rồi. Thực tự nhiên vì hàng ngày bé Hùng vẫn thường đi chơi như thế.
Rồi buổi chiều đến, dân làng đã trở về, trừ ra những người đi biển. Xóm làng trở lại bầu không khí rộn ràng, hoạt động, tuy nhiên còn thiếu những tiếng nô đùa của lũ trẻ. Chưa ai lưu tâm tới chúng cả. Khi các mái tranh lan toả khói lam chiều và mùi thơm của các món ăn thoảng hơi bay xa, bọn nhãi sẽ tự động có mặt tại nhà.
Giờ ăn đã đến, tất cả đều nóng hổi xông mùi thơm phức. Mọi người đều tề tựu, tuy nhiên không một bóng dáng tụi nhỏ. Niềm lo ngại, sợ hãi đang hiện dần thắm nét trên vẻ mặt của mọi người, nhất là của các bà mẹ. Ngoài bãi, Ngọc Hạnh tất tưởi vang giọng gọi con:
- Hùng ơi, bớ Hùng, về ăn cơm! Má không đánh đòn đâu!
Mọi người đổ xô tới, hỏi han, rồi trấn tĩnh:
- Không sao cả, thằng Hùng nhà chị ngoan lắm, nó không dám đi chơi liều lĩnh đâu!
- Chị yên tâm, thằng Thành coi tụi nhỏ chắc ăn lắm mà, vả lại biển cả hôm nay chẳng có gì đáng ngại hết!
- Chưa chừng tụi nó ra phố coi hội chợ!
- Đúng rồi, hôm nay có đoàn xiệc Minh Đức ở Saigon ra trình diễn.
Mọi người gật gù yên tâm trước những giả sử vừa đưa ra. Họ trở về nhà ăn cơm, bàn tán truyện gẫu.
Màn đêm mỗi lúc buông thêm dầy đặc. Tụi nhỏ vẫn chưa trở về. Các tâm trí người lớn bắt đầu lên men. Ngọc Hạnh không yên tâm được nữa. Lòng nàng nôn nao, bồn chồn. Từ nãy tới giờ nàng nhấp nhổm đứng lên ngồi xuống mấy lần rồi. Sau cùng nàng mạnh bạo nói lên niềm thao thức:
- Không biết các bác thấy sao, tôi lo ngại tụi nhỏ quá, chẳng lẽ chúng ta cứ ngồi chờ thế này hoài sao? Tôi đề nghị chúng ta nên đi kiếm tụi nó.
- Phải đấy, bác Năm đi ra phố coi xem!
- Tôi cũng đi theo với.
- Còn tôi, Ngọc Hạnh nói, tôi cũng ra bãi tìm nữa.
- Tôi tình nguyện sang làng Cát Hưng tìm tụi nó vậy, chưa chừng tụi nó đánh lộn với lũ ranh làng đó…
Thế là không ai bảo ai, mỗi người đổ xô đi khắp hướng tìm kiếm.
Rồi họ lần lượt trở về thảm não, lo sợ và tụ họp trên bến thuyền.
- Tôi đi mỏi nhừ cả chân khắp bãi mà chẳng thấy dấu chân của chúng nó.
- Tôi sang làng Cát Hưng, đường vắng tanh, sợ thấy mồ, cũng chẳng tăm hơi đứa nào..
- Hu, hu hu…, Hùng ơi, con làm má khổ thế này sao?
- Thôi đừng khóc nữa má Hùng. Chỉ tại cái thằng Thành khốn kiếp nhà tôi làm đầu têu rủ rê tụi nó đi chơi xa. Nó về đây sẽ biết tay tôi mà.
Giữa những tiếng bàn tán xôn xao, những tiếng than khóc nức nở, một tiếng kêu hãi hùng, rùng rợn buột vào vùng đêm hoang lạnh:
- Ú, ú, ú…
Mọi người nhìn nhau kinh hãi, rởn tóc gáy, nổi da gà, chạy dớn dác:
- Trời ơi, nguy to rồi, đúng tiếng thằng Tèo điên rú lên kìa!
Không ai biết rõ tông tích của nó. Nó từ đâu tới? Sinh trưởng ở nơi nào? Đến đây tự bao giờ? Tại sao dân làng này lại đặt tên cho nó là Tèo điên?
Bao câu hỏi. Không một giải đáp.
Vừa câm vừa điếc lại vừa đần độn, Tèo điên quả thực là nơi chứa đựng những gì vô duyên nhất của thiên nhiên. Quấn chung quanh con người đó là những áo quần rách rưới trăm mảnh. Bên hông là một túi đựng đủ thứ đồ ăn nhặt nhạnh khắp nơi. Đôi môi dầy thô kệch, bộ râu xơ xác dính dấp mọi thứ nhơ bẩn, những gì dơ dáy và đáng thương đều về họp mặt nơi con người bị đầy đoạ này.
Lêu bêu, lang bạt là kiếp sống của thằng Tèo điên. Nơi đây, những người chài lưới chất phác không nỡ xua đuổi kẻ xấu số đó. Mùa hè nó đóng đô tại hốc đá ngoài xa. Mùa mưa và gió lạnh, nó trú đóng tại chuồng heo hoặc chuồng bò. Ban ngày nó quanh quẩn ngoài bãi nhặt tôm cá, cua, ốc về nấu nướng ăn. Buổi chiều, nó tiếp tay với các bác ngư phủ kéo lưới lên bờ. Nó là tay sai vặt đắc lực nhất của mọi người. Khi nào được người ta cho nhiều tiền, thế nào nó cũng biệt tích một vài ngày cho tới lúc không còn một đồng xu dính túi, nó lại lên đường trở về Thanh Hải.
Tất cả bọn trẻ thơ, vừa trông thấy bóng dáng nó từ xa, đã chạy vội lại ôm chầm lấy má. Mỗi khi khóc lóc kêu la, các bà mẹ chỉ cần nhắc tới tên Tèo điên là con nít im bặt. Từ già tới trẻ, gặp thấy nó đâu là trêu chọc nhạo báng nó. Như thế làm sao nó không trở thành dữ tợn? Tuy nhiên, nó không làm hại ai cả. Hình như nó dồn tất cả những căm tức, trả thù một cách âm ỉ, dữ tợn dưới đáy lòng. Nó trả đũa loài người bằng cách cười rống lên mỗi khi dân làng bị đắm thuyền, cháy nhà, chết chóc, đau ốm nặng. Tiếng cười của nó lanh lảnh, chói chang, hằn học gào rống gieo rắc đầy ám khí, hãi hùng chạy khắp làng này sang làng khác. Đó là lối trả thù độc nhất của nó trước những tàn ác của thiên nhiên và của loài người. Người ta cười nhạo những tật xấu của nó, còn nó, nó cười nhạo các bất hạnh của loài người.
Từ ngày hai má con Ngọc Hạnh đến đây, tâm tính nó đã đổi thay chút ít. Thực vậy, Ngọc Hạnh nhìn thấy nó lần đầu, nàng đã thật tình cảm thương số phận tủi nhục của nó. Khi gặp nó, thay vì tò mò, khinh bỉ, chế diễu, nàng đã ân cần nhìn nó, mỉm cười và dúi vào túi nó mấy xu. Đôi lần nàng để bé Hùng đưa tiền, hoặc gói bánh vào tay nó.
Có lần hai má con đang chơi trên bãi, nghe tiếng kêu của Tèo điên, chạy lại, thấy Tèo điên vấp đá ngã, máu chảy đỏ cả bàn chân, nàng giục bé Hùng:
- Hùng con, con chạy về nhà mau, lấy chai thuốc tím và bông gòn để má chữa cho người xấu số bị mọi người bạc đãi nầy nhé!
Lúc đầu mặt bé Hùng nhăn lại, nhưng rồi trước những lời nói thương tâm của má, nó cúi đầu chạy và không quên quay lại nhắc má nó:
- Má cho chú ấy chiếc bánh tráng của con đi nhé!
Đôi khi bé Hùng thực căm tức khi thấy người ta hành hạ sỉ nhục Tèo điên. Người ta đưa bánh đưa tiền ra dụ nó, bắt nó quỳ xuống chân, giơ tay vái lia lịa một hồi, giữa những tiếng cười nham nhở của bao người khác vây quanh, rồi mới bố thí cho nó. Những lần như thế, nó chạy về nũng nịu má:
- Má ơi, người ta tệ quá, hành hạ Tèo điên đủ kiểu. Má cho con đồng xu để con ra cho chú ấy đi!
Ngọc Hạnh cảm động, hãnh diện trao cho con đồng xu nhỏ.
Trước những cử chỉ cao đẹp này, thằng Tèo ra vẻ xúc động. Nó không ngờ loài người còn có những tâm hồn đẹp đẽ ấy. Khi nào hai má con nàng có việc gì nhờ vả tới nó, nó làm tận lực.
Thằng Tèo điên là thế đó. Những căm thù ghen ghét chứa đầy nhóc tim óc nó. Mỗi lần nhìn thấy những bất hạnh của người khác, nó khoái trá và hình như tâm tư nó nhẹ bớt được một chút. Nó ghét loài người, nhất là tụi nhỏ đã đối xử với nó như một trò chơi, một con vật để hành hạ. Ngay buổi sáng hôm nay, tụi nhỏ, trong đó không có bé Hùng, đã chọc ghẹo, xua đuổi thằng Tèo điên. Để chạy trốn những hành nhục đó, nó tìm tới trú ẩn nơi hốc đá ngoài xa. Cả ngày hôm đó, nó ngồi đó, thản nhiên nhìn ngắm biển rộng bao la, theo dõi con thuyền tụi nhỏ đang cuốn theo chiều nước lạc vào lòng biển cả.
Và bây giờ người ta hiểu được tại sao dân làng kinh hoàng lúc nghe thấy tiếng cười hú của thằng Tèo điên. Những tiếng cười hãi hùng đó báo tin cho họ như tiếng chim cú vang lên giữa lòng đêm tịch mịch: một tai hoạ đang giáng xuống trên xóm làng này. Mọi người xôn xao:
- Tại sao trời biển không giông tố mà thằng khùng này lại cười rống thế kia?
- Có ai đau ốm nặng, chết chóc trong làng này không?
- Hay là tụi trẻ lâm nạn gì rồi?
Thỉnh thoảng lại có người chạy ra bến thuyền đưa tin:
- Tôi sang mãi tận làng Trà Phát, cũng chẳng thấy chúng đâu cả!
- Tôi chạy tới tuốt chân núi gào thét, vẫn không một tiếng động!...
Có người lại trở về hớn hở, khoái chí được nhìn thấy con voi khổng lồ, chú vượn nham nhở, thằng lùn nhào lộn, con khỉ đỏ đít leo dây ở hội chợ và họ thản nhiên lắc đầu không nhìn thấy lũ trẻ đâu hết.
Sau cùng, không thèm bàn tán nữa, họ về nhà đốt đuốc sáng rực một góc trời, rồi tiếp tục đi tìm kiếm. Dưới ánh sáng bập bùng, họ tìm thấy thằng Tèo điên đang đứng trên mỏm đá, hai tay nó chỉ về phía biển như nói lên rằng đó là hướng tụi nhỏ đã ra đi và họ hãy đi về phía đó mà tìm kiếm.
Thế là mọi người đổ xô về bến thuyền:
- Thôi, tụi nhỏ trôi ra ngoài biển rồi bà con ơi!
- Ối làng nước ơi, con chết mất ngoài biển rồi!
- Sao con bỏ má con ơi, hu, hu hu…
- Đúng rồi, chiếc thuyền của tôi buộc dây hồi sáng, bây giờ đâu mất rồi?
- Chắc tụi nhỏ đã lên chiếc thuyền đó ra khơi!
Tiếng báo động lan truyền sâu rộng và mau chóng giữa thôn làng. Các bác ngư phủ bị đánh thức dậy, hốt hoảng thắp đèn đuốc chạy ra thuyền. Các con thuyền thi nhau rời bến. Người chèo chống vào sâu đại dương, kẻ men thuyền dọc bờ vịnh nước. Khắp nơi đầy tiếng gọi, tiếng nói hoà lẫn với tiếng sóng gầm lúc này trở nên dữ dội, với tiếng cười thật rùng rợn của thằng Tèo điên.
Giữa cảnh xáo trộn bấn loạn, Ngọc Hạnh chỉ còn biết ôm mặt khóc:
- Trời ơi, trời đã cướp mất đứa con cuối cùng của tôi rồi, trời ơi. Hai đứa con của tôi đã chết rồi, chưa đủ sao?! Con ơi, sao con không nghe lời má mà lại ra đi lúc má đang ngủ? Bây giờ con ở đâu? Còn sống hay chết? Con có lạnh không? Có đói không? Lậy trời, đừng cướp mất con tôi! Tôi chết mất! Trời ơi là trời… Hu, hu hu!...
Các bà vừa cảm kích, vừa thương con, nước mắt chảy dàn dụa theo Ngọc Hạnh, vật mình vật mẩy, kêu la vang trời. Và lúc này thằng Tèo điên đã tiến đến gần họ. Nó cười vui trước cảnh đại hoạ của dân làng. Thấy bóng nó, Ngọc Hạnh chạy tới như điên như khùng:
- Tèo ơi, mày biết không, mày còn nhớ bé Hùng không, nó đang ở ngoài biển kia với cả bọn trẻ. Bé Hùng vẫn cho mày kẹo bánh, tiền bạc đó. Nó nhịn ăn để cho mày đó. Bây giờ nó lâm nạn rồi, Tèo ơi. Tao mất con rồi. Tao không còn con nữa, Tèo ơi. Mày cố gắng đi tìm nó cho tao đi. Hãy mang nó về. Trời, nó chết lạnh, chết khát mất. Này Tèo ơi, mày hãy cầm lấy chiếc khăn này đi kiếm nó và choàng cho nó. Mày hãy đi đi! Tao thương mày nhiều. Tao sẽ săn sóc thêm cho mày.
Ngọc Hạnh chắp tay van lơn thằng Tèo điên. Nó nhìn biển rồi lại cười. Còn nàng, mỗi lúc mỗi thêm điên khùng:
- Mày không hiểu tao nói sao, Tèo ơi? Bé Hùng hôm nọ nó chạy về lấy thuốc băng chân cho mày đó. Nó tốt với mày mà? Nó đang ở ngoài khơi đấy. Mày hãy đi tìm nó đi! Tại sao mày cười? Sao mày ác thế? Đi tìm nó mau lên, Tèo ơi, tao van mày!
Nàng khóc không thành tiếng nữa. Lúc này thằng Tèo cũng không cười nữa. Nó đứng ngơ ngác bất động đưa mắt hết nhìn nàng lại nhìn ra biển, hết nhìn ra biển lại quay nhìn nàng, trong lúc nó cuốn chiếc khăn quàng quanh tay áo nó.