Chắc chắn thực trạng không hứa hẹn một chân trời sáng sủa, tuy nhiên cũng đủ đem lại cho lũ trẻ một cảm tưởng được cứu vãn. Chúng không còn vui vẻ được như trước nữa. Chung quanh chúng, sóng nước đại dương vẫn thi nhau gầm thét, tức giận, nổi nóng như vừa chộp hụt những con mồi thơm phức.
Như những kẻ vừa thoát nạn tử thần, chúng gượng cười bên nhau. Nhưng rồi màn đêm dầy đặc thêm, càng gieo sâu mối kinh hoàng cho bọn trẻ. Hơn là một người cha che chở, Thành Cồ lúc này được coi như bà mẹ ấp ủ.
- Anh Thành ơi, em sợ quá…
- Em đói quá trời nè!
- Em lạnh quá xá!
- Bắt đền anh Thành đó, ai bảo rủ tụi em đi!
Thành Cồ vừa run sợ, vừa tỏ vẻ đàn anh lấn át:
- Tụi bay im đi, không đứa nào được kêu ca gì nữa. Tụi bay móc túi ra xem còn đồ gì ăn không? Đem góp lại ăn chung với nhau đi!
Đứa còn trái ổi, đứa mẩu bánh mì, đứa chiếc bánh nếp… Tất cả theo lệnh của đàn anh Thành Cồ góp lại. Sau đó chúng phân chia đều cho nhau. Bữa ăn đạm bạc chấm dứt mau lẹ với gói kẹo nhỏ của bé Hùng.
Giữa những mảnh ván nằm rải rác trên ghềnh đá, chúng mò mẫm được một bịch nước. Thế là chúng lại chia đều nhau mỗi đứa một vài ngụm.
Người ta thường nói đêm qua mau, nhưng phải chăng nó chỉ mau với những ai êm ái dưới mái nhà lặng gió, với chăn chiếu đầy đủ, chứ đâu phải với những kẻ màn trời chiếu đất như đám trẻ này? Ngày càng nóng, đêm càng lạnh. Sóng gió càng hung hãn, nỗi kinh hoàng càng dâng cao. Bọn trẻ ngồi bó gối dưới chân ghềnh đá, run rẩy, sụt sùi trong đêm tối dầy đặc. Bé Hùng thổn thức và nản lòng trước ghềnh đá chật hẹp, khô khan, khác hẳn tưởng tượng của nó về hải đảo thần tiên của Lỗ Bình Sơn. Thành Cồ ngồi trầm ngâm tìm kế hoạch. Có lẽ nó đang lớn lên thêm cả gang tay trong cái đêm muôn thuở này. Giữa những giờ phút hiểm nguy đó, nó cảm thấy cần phải gan dạ, cương quyết và nhanh trí. Nó đứng dậy đanh thép hịch quân sĩ:
- Tụi bay hãy im đi, nghe tao nói đây. Tụi bay không cảm thấy mắc cỡ khi khóc lóc và tỏ ra nhát đảm sao? Tụi bay nhớ rằng hèn yếu như vậy, tụi con Hằng, con Mai… chúng sẽ cười vào mặt vào mũi cho mà coi. Hãy tỏ ra chúng ta là những nam nhi can trường! Thằng Phát, mày xưng là Tarzan, vua rừng già kia mà! Thằng Minh, mày ham bắt chước Django bắn súng chì hết chỗ nói, sao bây giờ mày khóc dữ vậy? Còn thằng Hoà, mày chuyên bắt nạt thằng Thu gầy và con Lệ lé, sao lúc này mày tỏ ra yếu đuối thế!... Thay vì ngồi lúc nhúc vào nhau như đàn bò gặp lúc trời giông tố, tụi bay hãy nhớ rằng tụi bay là những con nhà chài lưới và một ngày kia tụi bay sẽ là những tay thủy thủ hào hùng. Nếu tụi bay muốn trở về Thanh Hải gặp lại ba má, anh em, tụi bay hãy gồng lên và phải tuân theo lời tao. Tụi bay có hứa thế không?
Như một luồng điện mạnh chuyền giật cả bọn trẻ, chúng nhao nhao lên:
- Đồng ý. Anh cứ ra lệnh đi, tụi em sẽ thi hành.
- Đứa nào không nghe, anh bợp tai liền đi.
- Hoan hô thuyền trưởng Thành Cồ!
Hùng khí vươn lên rồi, bọn trẻ quên hẳn khóc lóc, hãi kinh. Chúng tỏ ra cứng rắn lại. Trí tưởng tượng của chúng bày vẻ ra những câu truyện kể lại những chuyến tầu phiêu lưu, thám hiểm, rồi đắm tầu và đoàn thủy thủ tìm cách thoát nạn. Thành Cồ đưa ra sáng kiến:
- Này, tụi bay. Tụi bay phong tao làm thuyền trưởng, thì giờ phút này, tao phong tụi bay là bộ tham mưu của tao. Đồng ý hết không?
Cả bọn gật đầu tán thành. Thành Cồ nói tiếp:
- Nếu vậy, tao bàn hỏi ý kiến tụi bay. Bây giờ tụi mình cùng kiếm cách nào tốt nhất để thoát nạn. Mỗi đứa đều phải suy nghĩ và đưa ra sáng kiến. Sau đó chúng ta sẽ quyết định. Toàn lém, mày hiến kế đầu tiên xem nào?
Bằng một giọng khàn khàn, Toàn lém phát biểu:
- Theo ý kiến em, chúng ta cần phải bắn súng đại bác tới chiếc tầu nào gần nhất để họ giật mình và đi tìm kiếm chúng ta.
- Thằng Toàn ba xạo, tụi mình làm gì có súng đại bác mà bắn?
- Ừ nhỉ, cũng chẳng có đạn nốt!
Toàn lém gân cổ cãi lại:
- Tao bất xét, hỏi ý kiến tao, tao đề nghị, còn theo hay không có ai bắt tụi bay phải theo đâu?
Thành Cồ chận lại và quay sang hỏi ý kiến thằng Vĩnh thẹo. Thằng Vĩnh giật mình, rồi cũng đưa ra sáng kiến:
- Em đề nghị tụi mình leo lên đỉnh ghềnh đá kêu la rầm trời rồi vẫy áo ra dấu hiệu.
- Không được, thằng Hoà sún nhào vô, thằng này ngu quá trời, trời tối thui như thế này mà mày vẫy áo thì ma xó nó nhìn thấy à? Em đề nghị với anh Thành thế này, tụi mình viết thư, bỏ vào chai, nút kín lại, rồi thả xuống biển.
- Mày lại còn ngốc hơn nữa, thằng Minh hô nhập cuộc, mày thả chai, lỡ nó trôi sang phía bên kia bờ thì sao? Tao có ý kiến là chúng mình đốn cây, rồi khoét ruột. Thế là tụi mình chèo chống về nhà có ngon không?
Bé Hùng, lúc nãy đến giờ ngồi im nghe bạn bè thảo luận, nóng ruột, nó lại chê thằng Minh hô:
- Thằng này cũng ngốc luôn, ở đây làm gì có cây mà đốn. Tốt hơn tụi mình nhặt các mảnh ván ghép lại thành một cái bè, thế có xuôi không?
Lúc này, sáng kiến đã cạn, đứa nào cũng trịnh trọng tựa cằm trên đầu gối. cả bộ tham mưu thuyền trưởng Thành Cồ đi vào bế tắc. Thành Cồ tỏ vẻ lo ngại, bối rối vì chưa tìm được giải pháp mới mẻ nào. Thành Cồ tức tối quay sang Dũng, đứa lớn thứ nhì trong đám.
- Con nhà Dũng, sao mày lì thế, đưa ý kiến lẹ lên chứ!
- Theo tao nghĩ, Dũng gật gù, chúng mình không còn cách nào cả. Đừng đi tìm mặt trời lúc nửa đêm. Chắc ăn hơn hết là chúng mình phải rời bỏ đây ngay. Về nhà cười nói vui vẻ như không xẩy ra chuyện gì, nếu không ốm đòn cả lũ bây giờ. Ngồi đây tán nhảm hoài cho cọp biển nó nuốt à?
Nghe con nhà Dũng nói có vẻ xuôi tai, cả bọn tán thưởng:
- Hoan hô thằng Dũng. Mày chì quá. Nên theo ý kiến của nó đi!
Trước ý kiến bất ngờ này, thuyền trưởng Thành Cồ nao núng. Thần tượng như đang sụp đổ và nhường ngai cho con nhà Dũng. Bình tâm lại, nó nhấn mạnh từng chữ chậm rãi và đanh thép:
- Tao đồng ý chúng ta phải rời khỏi nơi đây ngay lập tức như thằng Dũng nói, nhưng nó quên một điều quan trọng là chưa chỉ cho chúng ta phải về nhà bằng phương tiện nào?
Con nhà Dũng đớ ra, thế là Thành Cồ thừa thắng xông lên:
- Thằng Dũng này có lẽ muốn nhạo tụi mình. Theo tao nghĩ, ý kiến của nó đưa ra là vô duyên nhất, dư thừa nữa.
- Mày có duyên dữ, con nhà Dũng nổi sùng, từ đầu đến giờ mày đã đưa ra ý kiến nào đâu? Chưa muộn đâu con ạ. Thử coi!
- Tao chưa nói, không phải vì tao không có sáng kiến. Tao muốn nghe tụi bay nói trước đã. Bây giờ tao ra lệnh tụi bay hãy lục lọi khắp nơi trong người xem đứa nào có quẹt.
Cả bọn kiểm soát lại các túi áo. Trong lúc đó Thành Cồ dõng dạc nói tiếp:
- Tao nghĩ rằng tất cả các ý kiến của tụi bay không đưa ra xài được. Cách “suya” nhất là thu góp tất cả các mảnh ván lại và đốt lửa lên, lên thật cao để từ xa người ta có thể nhìn thấy hoặc các con tầu nhận ra dấu hiệu kêu cứu, họ sẽ tới giúp đỡ. Còn tụi bay hãy bình tĩnh ngồi vòng quanh lửa hồng chờ người khác đến chở về và luôn tiện ngồi sưởi ấm và sấy khô quần áo.
Những câu nói hùng biện vừa rồi lấy lại uy tín cho Thành Cồ. Tất cả đều bị lôi cuốn theo. Một lần nữa tụi nhỏ ca tụng thiên tài thuyền trưởng:
- Thuyền trưởng chì nhất. Tụi em tuân theo hết mình.
Được đà Thành Cồ ra lệnh:
- Tất cả đoàn thủy thủ chuẩn bị. Trong giây lát nữa sẽ lên đường!
Đám trẻ lần lượt đứng dậy. Dưới ánh sáng yếu ớt của sao đêm, cả bọn bước theo thuyền trưởng lần mò tới chiếc thuyền tàn phế mắc cạn đưới thềm đá, lục soát, tìm tòi, hy vọng tìm được đồ gì ăn hoặc nấu nướng. Nhưng chúng chỉ tìm ra mấy miếng giẻ, một mảnh buồm rách, một cái rìu và mấy đoạn dây. Không có gì vô dụng và dư thừa trong lúc này cả. Lũ nhỏ tận tình chiếu cố. Với cái rìu trong đôi bàn tay run rẩy, chúng thay đổi nhau bổ xuống chiếc thuyền đã vỡ và thi nhau nhặt các mảnh gỗ văng ra rồi xếp đặt lại thành đống củi. Chung tay nhau làm việc, bọn trẻ quên đi hẳn cảnh khốn cùng của chúng.
Những mảnh ván vẫn bắn ra tứ tung, lũ nhỏ tranh nhau lượm nhặt trong đêm tối. có đứa trượt chân ngã hoặc vồ lấy nhau kêu la oai oái. Thế là vùng biển hoang lại vang lên những tiếng hò la nhộn nhịp.
Đống củi đã được chất cao ngang tầm đầu chúng. Thuyền trưởng ra lệnh cho bộ tham mưu ngồi vây quanh đống củi và chỉ trong chốc lát, sau khi Thành Cồ quẹt diêm đốt vào đống giẻ, mọi người nín thở, chờ đợi, hồi hộp, ánh lửa đang lan dần giữa trời về đêm.
Niềm vui và hy vọng đang dâng lên. Tiếng gỗ bắt đầu nức nở kêu lách tách theo ngọn lửa liếm dần. Lửa khói đang rủ nhau vùng dậy, cố với tới nóc đống củi và sau cùng toàn đống củi bừng bừng rực sáng chiếu soi khắp tảng đá cheo leo và sóng biển chập chùng. Bọn trẻ hân hoan reo mừng chờ giờ phút người thân hoặc các con tầu gần đó nhìn thấy ngọn lửa và tới giải cứu chúng.