Bách Khoa Thư Lịch Sử

IRELAND (700–1350)

Thời kỳ này trong lịch sử Ireland (Ailen) chứng kiến sự thống trị ngày càng thường xuyên hơn của những kẻ ngoại bang sau những cuộc xâm lăng đầu tiên của người Viking, sau đó là của người Anh.

Cư dân ở Ireland chủ yếu là người Celt nhóm Gael, sống thành khoảng 150 bộ lạc (tuath). Họ thường hận thù và gây chiến với nhau, đó là một nguyên nhân cản trở sự thịnh vượng của xứ này. Sau đó vào năm 432, một người đã làm thay đổi tiến trình lịch sử của Ireland – đó là Thánh Patrick. Ông đi khắp Ireland, truyền đạo cho các thủ lĩnh Ireland thành tín đồ Ki-tô giáo và thuyết giảng về hòa bình. Đến khoảng năm 600, Ireland trở thành trung tâm Ki-tô giáo trọng yếu ở châu Âu và các tu sĩ Ireland đi giảng đạo khắp châu lục này. Người Viking xâm lược Ireland năm 795, và trong 40 năm tiếp theo đã tấn công, tàn phá nhiều tu viện ở đây. Đến năm 840, người Viking bắt đầu định cư ở Ireland, thành lập các đô thị như Dublin, Waterford, Cork và Limerick. Từ các đô thị này, họ buôn bán và giao thiệp với người Ireland, tiếp nhận nhiều phong tục địa phương.

Những vùng còn lại của Ireland vẫn giữ các phong tục truyền thống Ireland. Vào khoảng thời gian đó, tại Ireland có năm vương quốc lớn nhất là Ulster, Leinster, Munster, Connaught và Meath. Năm 976, vua xứ Munster là Brian Boru bắt đầu xâm chiếm các vương quốc láng giềng. Đến năm 1011 ông đã thống trị được Ireland, nhưng sau khi ông chết, các vị vua tiểu quốc lại tranh giành ngôi vua tối cao của Ireland. Vị vua tối cao hùng mạnh cuối cùng cai trị Ireland là Turlough O’Connor của xứ Connaught. Sau khi ông mất năm 1156, có hai vị vua trở thành đối thủ tranh giành ngôi vị này. Một người trong số đó là Dermot MacMurough của xứ Leinster đã cầu viện người Normandy ở Anh.

NGƯỜI ANH XUẤT HIỆN

Bá tước xứ Pembroke, có biệt danh là “Strongbow” (“Cây cung chắc chắn”), đã ủng hộ vua Dermot MacMurough để đổi lại việc ông kết hôn với con gái nhà vua và thừa kế vương quốc Leinster. Năm 1170, Strongbow và các quý tộc Normandy khác xâm lược và chiếm các vùng đất của Ireland cho riêng mình. Tình hình này gây lo lắng cho vua Anh Henry II, người đã tự xưng là đại lãnh chúa Ireland. Nhiều người Ireland lo sợ tình hình hỗn loạn nên đã ủng hộ vua Henry, và các quý tộc Normandy đành quy phục. Cũng giống những người Viking đến trước, nhiều người Normandy sớm tiếp nhận phong tục của người Ireland. Tuy nhiên, vào năm 1366, con trai của Edward III là Lionel đang cai quản Ireland ra lệnh cấm người thuộc các gia đình Normandy-Ireland nói tiếng Gael và kết hôn với phụ nữ Ireland. Lệnh này không được chấp nhận và những người mang hai dòng máu Normandy-Ireland lúc này xem người Anh là những kẻ ngoại quốc gây phiền phức. Đến cuối thế kỷ XV, sự cai trị của người Anh chỉ còn hiện hữu ở khu vực Dublin, gọi là “Khu Anh”.

CÁC MỐC THỜI GIAN CHÍNH

432 Thánh Patrick truyền bá đạo Ki-tô vào Ireland

795 Người Viking bắt đầu tấn công, tàn phá các tu viện ở Ireland

840 Người Viking định cư, thành lập các đô thị buôn bán ven biển

1014 Brian Boru, vua xứ Munster, đánh bại người Viking trong trận Clontarf

1148 Richard de Clare trở thành Bá tước xứ Pembroke

1166 Rory O’Connor trở thành ông vua đầu tiên của Ireland kể từ năm 1014

1170 Người Normandy do Richard de Clare chỉ huy xâm lược Ireland

1171 Richard de Clare trở thành vua xứ Leinster; Henry II thôn tính Ireland

1366 Những người Normandy-Ireland nổi dậy chống lệnh cấm nói tiếng Gael và hôn nhân khác sắc tộc

Thập kỷ 1530 Henry VIII áp đặt trở lại sự kiểm soát của người Anh