Bách Khoa Thư Lịch Sử

HENRY XỨ ANJOU (1154–1189)

Năm 1154, Henry xứ Anjou (miền Tây nước Pháp) trở thành Henry II, vị vua xứ Anh đầu tiên của dòng họ Plantagenet. Với các vùng đất mà ông cai quản ở Pháp, Henry trở thành một trong những nhà vua quyền lực nhất châu Âu.

Henry xứ Anjou là chắt trai của vua William Người Chinh phạt. Bà Matilda mẹ ông là vợ góa của Hoàng đế La Mã Thần thánh Henry V (mất năm 1125). Bà là con gái của vua Anh Henry I, người chỉ định bà lên nối ngôi sau khi các con trai của ông đều đã chết. Vua Henry I muốn tăng cường kiểm soát vùng Normandy nên đã gả con gái Matilda cho Bá tước Geoffrey xứ Anjou ở Pháp vào năm 1128. Năm 1127, vua Henry đã buộc giới quý tộc Anh chấp nhận việc phụ nữ được thừa kế ngai vàng của xứ Anh và vùng Normandy, nhưng giới quý tộc tức giận trước việc Matilda lấy chồng thuộc hoàng gia Pháp. Khi vua Henry mất năm 1135, Giáo hội và tầng lớp quý tộc bị chia rẽ, phần lớn ủng hộ Stephen, anh họ của Matilda, lên làm vua. Nội chiến bùng nổ năm 1139, nhưng cuối cùng Stephen vẫn ở ngôi vua. Sau đó ông buộc phải đưa con trai của Matilda và Bá tước Geoffrey là Henry xứ Anjou làm người kế vị.

Khi Henry xứ Anjou trở thành vua Henry II của xứ Anh vào năm 21 tuổi, ông thừa kế các tỉnh Anjou, Maine và Touraine của cha cũng như vùng Normandy (Normandie) và Brittany (Bretagne) của mẹ ở Pháp. Năm 1152 ông cưới Eleanor, người vợ bị ruồng bỏ của vua Pháp Louis VII, do đó kiểm soát luôn cả vùng Aquitaine. Như vậy, Henry II cai trị xứ Anh và hai phần ba nước Pháp.

HENRY VÀ BECKET

Henry là nhà cai trị rất năng nổ, ông đi khắp nơi trong vương quốc của mình. Ông được hưởng một chế độ giáo dục tốt và có văn hóa, cung điện của ông ở Chinon (Pháp) có nhiều học giả uyên bác và nghệ sĩ hát rong lui tới. Henry đưa giới quý tộc vào vòng kiểm soát chặt chẽ, cải thiện luật pháp của xứ Anh, buộc người xứ Scotland và xứ Wales phải tuân phục. Khi giới quý tộc vùng Normandy nắm quyền kiểm soát ở Ireland, ông đánh bại họ và xưng là vua Ireland năm 1172. Henry chọn những quan cận thần có năng lực, trong số đó có Thomas Becket được phong làm Đại pháp quan. Khi được vua Henry phong làm Tổng giám mục Canterbury (đứng đầu Giáo hội Anh), Becket bắt đầu đòi các quyền của Giáo hội. Sau nhiều năm bất hòa, vua Henry phải thốt lên “Ai có thể giải thoát ta khỏi tên thầy tu ngỗ ngược này đây?”. Bốn hiệp sĩ đã tưởng rằng ông nói thật và ra tay giết Becket. Vua Henry sau đó đã phải sám hối vì tội ác này.

Đế quốc mà vua Henry có được là tài sản của gia đình chứ không phải là một nước, và ông định chia cho bốn người con trai. Các con ông tranh cãi về vấn đề này và sau đó nổi loạn chống lại ông. Hai người chết, còn lại Richard Tim Sư tử và John. Richard trở thành vua xứ Anh vào năm 1189, tiếp đó John nối ngôi sau khi Richard mất năm 1199. Mặc dù Henry là một ông vua vĩ đại, rất sáng tạo, đã soạn bộ thông luật của nước Anh, nhưng đến lúc sắp qua đời vào năm 1189, Henry cảm thấy cuộc đời mình là một thất bại. Sau khi ông mất, các con trai ông để mất hầu hết các vùng đất ở Pháp, và trật tự mới do ông gây dựng ở xứ Anh chẳng bao lâu cũng tan rã.

CÁC MỐC THỜI GIAN CHÍNH

1122 Eleanor xứ Aquitaine chào đời

1133 Henry xứ Anjou ra đời

1139 Eleanor xứ Aquitaine cưới vua Pháp Louis VII; cuộc hôn nhân bị hủy bỏ

1152 Henry cưới Eleanor xứ Aquitaine

1154 Henry trở thành vua xứ Anh

1157 Vua xứ Scotland quy phục

1162 Thomas Becket trở thành Tổng giám mục Canterbury

1166-1176 Cải cách luật pháp ở Anh

1170 Thomas Becket bị sát hại

1171 Henry trở thành vua Ireland

1173 Thomas Becket được phong thánh

1174 Các con trai của Henry nổi loạn

1189 Henry qua đời tại Pháp