THÓI TIỂU NHƠN
Thằng Hồi ở với vợ chồng Tư Cu, nếu nói nó vui lòng thì không trúng, bởi vì nó nhớ má nó ngày trước tưng tiu, cho nó ăn đồ ngon, cho nó mặc áo tốt, còn bây giờ bận áo vải quần vải, lâu mới được ăn một gói bắp, hoặc một củ khoai, thì làm sao nó vui cho được; mà nếu nói nó cực khổ thì cũng chưa nhằm, bởi vì tuy nó không được như xưa, chớ nó cũng không đến nỗi trần truồng như thằng Quì vậy.
Nó là con nít, trí não còn non nớt, nên không hiểu việc cao xa. Không biết nhà cửa ở đâu nhưng mà nhà nó là nhà lầu trước có một cái sân, nó ở với má nó, bà nội nó, cô hai nó, trong nhà nó có thằng Diệu, con Lại với con Nên, mỗi bữa nó chơi với Phùng Sanh, mấy điều ấy không thế nào nó quên được. Có bữa ngồi buồn, nó nhớ tới chỗ nó ở, nó tưởng tới người nó quen hồi trước, thì nó khoan khoái trong lòng, nên ứa nước mắt, không muốn chơi. Mà cách buồn của con nít không phải sâu sắc như nỗi buồn của người lớn, bởi vậy nó buồn trong một giây lát hễ có thằng Quì thì nó chạy giỡn, dường như nó cam tâm ở chốn đê tiện nầy, chẳng trông mong việc chi hết.
Nó ở đây được mấy tháng chẳng có việc chi lạ vì mỗi ngày thấy Thị Đen đánh chửi con Châu với thằng Quì, ít bữa nghe mấy người ở trong xóm rầy lộn. Vợ chồng Tư Cu ở đây cũng bình an, chồng đi làm Ba Son hằng ngày, vợ đi mua bán cá mỗi buổi chợ.
Lật bật đến tết, ai ai cũng nghỉ ngơi mà ăn chơi ba ngày. Thị Đen rủ vợ chồng Sáu Nhỏ, tên Kim, tên Ky với Hai Vân lại nhà đánh bài cào nhỏ nhỏ chơi. Tư Cu thuở nay có tật uống rựơu, chớ không có tật bài bạc. Hôm nay nhơn dịp Xuân nhựt, anh ta uống rượu ngà ngà, rối thấy bên nhà cặp rằng Hơn có đánh bài cào, mới đứng coi chơi. Mấy người trong sòng mới rủ anh ta đánh chơi cho vui. Anh ta lắc đầu nói không biết đánh. Thị đen nói rằng: "Thứ bài cào có khó gì đâu mà không biết. Cứ đếm nút, hễ ai lớn thì ăn".
Tư Cu lặng thinh đứng coi một hồi, thấy tên Kim vùa hai ba phát, bạc cắc gom một đống, bạc giấy sắp một chồng, thì nóng mũi chạy về biểu vợ đưa vài đồng bạc qua đánh thử bài cào chơi. Tư Tiền vùng vằng không chịu đưa. Anh ta trợn mắt nói rằng: "Tiền của tao, chớ tiền gì của mầy hay sao mà mầy làm bộ?".
Tư Tiền sợ rầy rà trong mấy ngày tết nên móc túi quăng cho chồng một đồng bạc. Tư Cu lấy bạc trở qua, đổi bạc cắc đặt thử một vài cắc. Anh ta thua đi trúng lại, mà vì trúng ít còn thua nhiều, bởi vậy đặt một hồi tiêu hết đồng bạc. Anh ta nổi giận chạy về biểu vợ đưa năm đồng nữa. Vợ không chịu đưa, biểu thua lỡ thì bỏ đi. Anh ta không nghe, biểu phải đưa năm đồng nữa đặng anh ta gỡ. Vợ cản hết sức mà không được, cùng thế phải đưa cho chồng bốn đồng nữa.
Lần nầy Tư Tiền đi theo. Chị ta đứng sau lưng chồng coi, hai tay đeo hai đôi vàng chạm nhuộm màu bông vông đỏ dệ, dưới mặc quần lãnh đen, trên mặc áo khỉ trắng, lòi lưng quần màu huỳnh anh vàng khè.
Hai Vân làm cái, tên Kim đặt trên hai đồng dưới dưới một đồng, còn mấy người kia thì đặt mỗi người hoặc một đồng hoặc năm bảy cắc. Tư Cu đổi một đồng bạc rồi đặt trên hai cắc dưới một cắc. Hai Vân chia bài rồi, mỗi người cầm một lá bài đưa lên nặn nặn mà coi, duy có một mình Tư Cu dở bẹt ra mà đếm nút, Tư Tiền la lớn lên rằng: "Chín rồi! Sướng hôn! vậy mà đặt có ba cắc chớ! Xôm lên đi!".
Hai Vân ngồi tỉnh queo không thèm kể, duy liếc mắt ngó chừng hai tay của tên Kim mà thôi. Tên Kim nặn một hồi rồi thổi. Ban đầu sắc mặt lo lắm, thổi một đầu coi bộ bay mất nút bài được hay sao nên cười, mà cười rồi trở đầu kia mà thổi nữa, thổi một hơi rồi xu xị, quăn bài nói "Bù". mấy người kia trải bài ra, kẻ ba nút, người sáu nút, duy có Thị Đen được tám nút. Hai Vân nói: "Chạy cái tám, chung cái chín, còn bao nhiêu ăn hết". Anh ta bỏ bài thiệt tám nút, lượm mấy đồng bạc cắc của tên Kim, đùa ba cắc bên kia rồi chung cho Tư Cu ba cắc, Tư Cu day lại ngó vợ mà cười.
Tới quận tên Kim làm cái, Kim hai tay trộn bài miệng nói rằng: "Đặt lớn đi, sạt hĩ mà, đặt bao nhiêu cũng được…". Ai nấy bỏ bạc ra mà đặt. Hai Vân đặt hai đồng một tụ.
Tư Tiền đứng ngoài nổi giận nên đáp rằng: "Ta muốn đặt bao nhiêu ta đặt chớ, cái gì lại nhập tụ. Chắc ăn lắm hay sao?"
Tên Kim day qua nói với tên Ky rằng: "Đặt lớn đi mậy, Ky. Mới ăn ta một phát một đồng, rồi bây giờ cơm gạo, đặt có năm cắc".
- Ừ, tao đặt năm cắc he, mầy làm sao tao?
- Gạy gạo hoài! Chơi với tao sướng lắm mà ăn ăn thua thua, không đời nào tao chịu làm dày đâu.
- Tao biết mầy sướng mà! Tiền mầy ăn cướp của người ta, chớ mầy có làm cực khổ như tao vậy đâu mà mầy tiếc.
- Tao ăn cướp của ai? Nói bậy đánh chết cha đa mầy!
- Mầy đòi đánh chết cha ai?
Tên Ky lượm tiền dứng dậy. Thị Đen kéo nó ngồi xuống và nói rằng: "Thôi mà! Muốn đánh lộn với nhau sao? Chia bài đi Kim"
Ky đặt tiền lại, Kim để bài cho Hai Vân kinh rồi cầm lên mà chia. Tư Cu lật ngửa ra. Tư Tiền hô tám điểm. Mấy người kia cũng thổi bài một hồi rõ ra thì kẻ năm nút, người bảy nút. Cái bị "hai tây cắp trứng gà" nên chung hết.
Tư Cu trúng được ba cắc nữa, nên ngó vợ mà cười ngỏn ngoẻn.
Tư Tiền thúc tay trên lưng chồng và nói rằng: "Đặt lớn đại đi mà sợ gì" Tư Cu nghe lời vợ, nên qua quận sau Sáu nhỏ làm cái, anh ta đặt năm cắc. Cái ba tây nên dùa ráo.
Tư Tiền nổi nóng nên xúi chồng rằng: "Đặt một đồng cưa đi. May thì ăn, không may thì thua, sợ gì". Tư Cu nghe lời. Quận nầy, trúng tụ đầu được năm cắc. Đánh được một hồi, Tư Cu đếm lén trong túi vừa vốn và lời hết thảy được bảy đồng bạc. Ai nấy xúi anh ta làm cái. Anh ta lắc đầu bỏ ra một đồng bạc xuất tụ. Tên Kim nói rằng: "Sạt đại đi mà! Nãy giờ trúng người ta luôn luôn, khéo làm bộ!" Tư Tiền châu mày, tay chống nạnh, miệng nói rằng: "Sạt đi, để họ nói mình nhát". Tư Cu vừa trộn bài vừa nói rằng: “Thôi, sạt thì sạt. Mà đặt nhỏ nhỏ vậy đa, nghe hôn?”.
Ai nấy lui cui đặt tiền kẻ năm bảy cắc, người một đồng, duy nhứt có tên Kim đặt tới hai đồng một tụ. Tư Cu không giở, buộc nó phải bớt. Tên Tiền xì xò rồi lấy bớt vô một đồng.
Giở bài ra cái có hai nút. Ăn có một cây bù, còn bao nhiêu thì chung hết. Tư Cu móc chung ba đồng hai, mặt mày buồn xo. Đánh xục xịch tới chiều, Tư Cu thua mòn, chừng xên sòng đứng dậy thì trong túi còn có bảy cắc, nghĩa là thua trước và sau hết bốn đồng ba.
Khi ngồi lại ăn cơm chiều, Tư Cu buồn hiu, còn Tư Tiền thì bộ mặt hầm hầm. Hai vợ chồng không thèm ngó tới thằng Hội: bởi vậy nó ăn riết cho hết chén rồi nhảy xuống đi theo thằng Quì mà lượm pháo.
Tối lại. Bên nhà cặp rằng Hơn ráp đánh bài cào nữa. Thị Đen kêu Tư Cu rằng: "Anh Tư ơi, qua đánh mà gỡ anh". Tư Tiền ngó chồng trong ý muốn xúi đi đánh nữa, xong không dám nói ra. Tư Cu nín he một hồi rồi nói rằng: "Đánh nữa chắc thua nữa. Thôi thua ít đồng bỏ phứt cái cho xong". Anh ta kéo gối nằm ngay trên ván, một lát thì ngủ ngáy khò khò.
Tư Tiền bước ra cửa, thấy bên nhà cặp rằng Hơn đông dày. Chị ta lần lần men vô, thấy mấy người hồi trưa đang đánh, mà bây giờ lại có cặp rằng Hơn với thằng Cậy, thằng Vạn là hai thằng nấu ăn ở dãy phố phía trước nữa. Chị ta đứng coi chơi, hễ ai ăn thì chị ta ngó tiền bạc lom lom, coi bộ vừa ý lắm. Thị Đen dòm thấy, bèn hỏi rằng:
- Sao ảnh không qua chơi vậy chị?
- Ở nhà tôi ngủ rồi.
- Thua hồi trưa không gỡ, lại ngủ đi?
- Nó uống rượu rồi buồn ngủ nên nó ngủ.
- Thôi chị đặt chơi. Lại ngồi dựa bên tôi đây.
- Ê! Ai mà biết đánh.
- Hồi trưa chị coi bài lẹ quá, còn làm bộ giống gì. Lại đây mà. Như không dám đánh lớn thì ké chung một tụ với tôi đây.
Thị Đen ngồi nép lại đặng trống một chỗ cho Tư Tiền ngồi. Tư Tiền cười ngỏn ngoẻn, dục dặc, ngó chừng về nhà rồi ngồi xề một bên Thị Đen. Chị ta ngồi coi hai phát bài mà không chịu đánh. Thị Đen thôi thúc biểu ké chút đỉnh chơi cho vui. Tư Tiền thấy Thị Đen trúng luôn hai phát mới chịu móc túi lấy hai cắc bạc mà ké.
Đánh hơn một giờ đồng hồ, có nhiều người thua hết tiền nên xên. Tên Kim ăn vài chục, bộ no nê, nên đứng dậy đi ra cửa và nói rằng: "Tôi ra tiệm thuốc hút ít điếu. Như có ai chơi, chị kêu tôi nghe hôn chị cặp rằng".
Thị Đen đếm tiền rồi nói với chồng rằng: "Tôi ăn có năm đồng mấy". Tư Tiền cũng điếm tiền rồi nói: "Tôi bị thua hai phát nặng quá nên còn ăn hai đồng hai".
Tư Tiền tuốt về nhà kéo cẳng chồng thức dậy mà nói rằng: "Tôi ké chị cặp rằng tôi gỡ giùm cho mình hai đồng hai, còn thua có hai đồng mốt nữa".
Tư Cu giụi con mắt và hỏi rằng:
- Nãy giờ mầy đi đánh hay sao?
- Ta ké chớ ai mà đánh.
- Coi chừng đa. Lấp lửng đây thua chết, nói cho mầy biết.
- Tưởng đâu ta dại đa!
- Ừ, tao nói hờ cho mà giữ mình.
- Ai dở như mình vậy hay sao mà sợ thua. Ta đánh ta phải liệu coi nước bài tốt xấu, rồi ta sẽ đặt chớ. Bài xấu mà đặt cố mạng thì làm sao khỏi thua được.
- Mầy nói mầy gỡ được bao nhiêu?
- Hai đồng hai.
- Còn thua hai đồng mốt nữa.
- Tôi bị thua lại hai phát sau tới một đồng mấy, chớ không thì còn khá hơn nữa. Bài của chị cặp rằng tốt quá, tại tụi nó hết tiền, nó xên, chớ phải mà còn đánh nữa, chắc là tôi ăn nhiều.
- Xên rồi ai ăn?
- Chị cặp rằng ăn năm sáu đồng. Còn thằng Kim nó vệt sòng, nó nói ăn có mười đồng, mà tôi chắc nó ăn trên vài chục.
- Thôi đóng cửa ngủ đặng sáng đi làm. Hết tết rồi! Tư Tiền kêu thằng Hồi về rồi đóng cửa tắt đèn đi ngủ.
Sáng bữa sau là mùng bốn. Tư Cu thay đồ đi làm. Tư Tiền nói mới hết Tết, chợ còn thưa thớt, buôn bán không khá, nên ở nhà nghỉ ít bữa.
Buổi sớm mơi lộn xộn, đàn ông mắc đi làm, đàn bà mắc nấu ăn, nên trong đường hẻm không ai bài bạc. Đến trưa ăn cơm rồi ráp lại đánh. Tư Tiền nói với chồng để qua coi chơi. Đến một giờ rưỡi xên sòng, Chị ta chạy về, mặt mày hớn hở, khoe với chồng rằng: "Tôi ăn chẵn năm đồng. Giỏi hôn hử? Gỡ giùm chơi mình được rồi lại ăn thêm gần ba đồng. Tụ bài của tôi thiệt là tốt. Tôi nhát quá chớ phải tôi dám làm cái thì tôi ăn nhiều nữa".
Tư Cu cười rồi đội nón đi làm.
Cái thói bài bạc nó gạt gẫm người ta lắm. Ai mới tập thử một vài sòng đầu nó thường cho ăn, đặng mê sa mà theo rồi sau nó mới bắt thua cho tàn cho mạt, thua tới cầm áo cầm quần, thua tới bán nhà bán ruộng, thua tới bán vợ đợ con. Xưa nay ai cũng biết như vậy, mà nhiều người không tránh khỏi. Thường thấy những bậc trí thức sâu rộng, địa vị giàu sang, mà vì bài bạc còn phải còn mang nhơ, phải mang nghèo thay, huống chi là bậc hạ lưu như Tư Tiền, không có giáo dục, không biết dằn lòng, không biết giữ nết, hễ thấy đồng bạc thì mừng, hễ mất đồng bạc thì rầu, nếu thò tay vào sòng bài bạc rồi thì làm sao rút ra cho được.
Tư Tiền đã thấy gỡ thua cho chồng được mà lại còn ăn thêm thì lấy làm phấn chí, hầm hầm muốn đánh nữa, trong bụng chắc rằng hễ mình đánh thì phải ăn luôn luôn. Tư Cu ban đầu cản vợ thì phải lắm, mà chừng thấy vợ ăn chút đỉnh, anh ta lại vui lòng tuy không xúi, song không rầy, làm như vậy tự nhiên vợ tưởng chồng cho phép, nên chẳng còn ái ngại chi nữa.
Mấy bữa Tư Tiền lén chồng mà đánh luôn luôn. Ban đầu đặt nhỏ thua, lần lần nổi nóng đặt lớn. Thiệt có bữa thua có bữa ăn, chớ không phải thua hoài, song chị ta đánh chừng một tháng thì mấy trăm đồng bạc vốn chị tiêu hết. Chị ta buồn rầu thất thơ thất thiểu, hết muốn buôn bán nữa, ngặt vì sợ chồng hay rồi nó đánh, nên ở nhà phải gượng làm vui, mỗi bữa phải ráng gánh gánh mà đi.
Chị ta nghe Thị Đen nói bài bạc có tháng hên, có tháng xui, nên chị ta thua hết tiền rồi mà không tởn, hầm hầm tính trong bụng để nghỉ ít bữa xổ xui rồi để tháng sau đánh mà gỡ. Thiệt quả, qua tháng sau chị ta cởi bớt một đôi vàng đem lại tiệm cầm đồ mà cầm.
Chị ta sợ chồng thấy thiếu một đôi vàng nó nghĩ nên mua hai chiếc vòng chai mà đeo rồi lần phía trong tay áo cho chồng tưởng vàng còn đủ. chị ta làm như vậy chẳng phải chị ta quyết gạt mà giựt của chồng, ấy là chị quyền đỡ đặng có tiền mà đánh, nếu chị có ăn được thì chị ta đi chuộc liền.
Nào do cái vận của Tư Tiền chưa lên, chị ta đánh có một sòng thì thua hết. Chị ta tức mình ngủ không được. Qua bữa sau chị ta đi mua một đôi vòng chai khác mà thế, rồi cởi đôi vòng thứ nhì đem cầm nữa. Lần nầy chị ta ăn được vài chục, vừa muốn đi chuộc bớt một đôi thì kế họ rủ đánh nữa, chị ta đánh thua sạch tay, té ra vốn liếng đã tiêu, mà hai đôi vòng cũng đi tuốt hết.
Chị ta to nhỏ than thở với Thị Đen. Chị ta tính bỏ chồng trốn mà đi. Thị Đen nói rằng: "Chuyện gì mà phải đi. Chị sợ ảnh đánh phải hôn? Nếu chị sợ thì bữa nào chị tri hô vàng bạc chị bỏ túi rớt mất hết, việc rủi ro thì thôi, ảnh có hay chị thua đâu mà đánh chị".
Tư Tiền nghe bày mưu như vậy thì chíp trong bụng. Nên bữa sau đi bán cá, cứ ngồi hoài ở chợ, Nhắm chừng chồng đi làm về rồi, chị ta mới quảy gánh đi về mà bước vô đường hẻm thì làm bộ than khóc, kêu trời, kêu đất, nói đi mua bán, vàng bạc gói bỏ trong túi, rớt hồi mà không biết. Cả xóm nghe việc như vậy đều chạy ra hỏi thăm.
Tư Cu không dè vợ thua nên anh ta tưởng rớt mất thiệt. Anh ta giận xanh mặt, mắng chửi vợ tưng bừng cho đến giờ đi làm, Anh ta ra đi mà còn hăm rằng: "Mầy phải làm sao kiếm cho được. Nếu mầy kiếm không được thì mầy coi tao. Thứ đàn bà hư! Tiền bạc để trong mình mà rớt mất không hay!"
Tư Cu đi rồi, Thị Đen bước qua nói nhỏ với Tư Tiền rằng: "Tôi bày mưu hay hôn hử? Có giống gì đâu mà sợ, bất quá ảnh chửi ít tiếng rồi thôi"
Thị Đen tưởng như vậy rồi thôi, té ra Tư Cu không chịu thôi. Anh ta vô làm trong sở mà vì mất vàng bạc tức quá, nên anh ta suy nghĩ lại hoài. Vì chồng mắc đi làm, vợ mắc đi bán, nhà khóa cửa bỏ đó, sợ kẻ trộm cắp lỏn vô, nên tiền bạc có bao nhiên thì vợ bỏ trong túi. Như có rớt dọc đường hay là bị người ta móc túi, thế thì mất bạc mà thôi, chớ hai đôi vàng thuở nay vợ đeo trong tay luôn luôn. Vì ý gì mà bữa nay lại cởi ra bỏ túi cho đến nỗi mất.
Anh ta nghĩ như vậy rồi trong lòng sanh nghi. Chiều lại anh ta về ăn cơm như thường, không thèm rầy vợ nữa. Ăn cơm rồi bỏ đi chơi. Anh ta kiếm thằng Ky là người kéo xe kéo, rủ nó lại quán rượu chơi. Hai người nói chuyện, Tư Cu dỗ thằng Ky mà hỏi thăm, lần lần mới hay mấy tháng nay vợ mình lén đánh bài cào thua mấy trăm bạc. Anh ta trở về nhà, thấy mặt vợ thì giận quá, nên nắm đầu rồi tay thoi chân đạp, đánh vợ u đầu sưng mặt và chửi rằng: "Mầy là đồ trâu sanh, tiền tao làm ra, tao giao cho mầy thua bài thua bạc cho hết rồi mầy còn bày chuyện gạt tao nữa".
Tư Tiền bị đánh la khóc om sòm. Chừng nghe chồng nói như vậy thì biết cơ mưu đã lậu rồi, nên cùng thế không nhịn nữa, chị ta chửi lại mà trừ. Tư Cu càng thêm giận, muốn áp vô đánh nữa. vợ chồng cặp rằng Hơn chạy qua can, kẻ ôm Tư Cu, người ôm Tư Tiền. Tư Cu đánh vợ không được thì giận, nên chửi hoài.
Tư Tiền bị Thị Đen kéo về bên nhà. Chị nghe chồng chửi thì nói rằng: "Mầy đừng có ào ào chó. Mầy muốn tao khai tệ mầy ra hôn? Hứ! Tuồng mặt ăn trộm mà nó nói hơi tử tế! Khéo nói hôn, tiền đó là tiền mầy đi ăm trộm chớ mầy làm mệt nhọc gì đó mà bây giờ mầy làm dữ vậy?"
Tư Cu bị vợ khai cái tội ác của mình thì giận quá, chạy vô bếp xách con dao phay quyết qua đâm vợ. May nhờ có cặp rằng Hơn với Sáu Nhỏ ngó thấy, đón ôm giựt dao, nên Tư Tiền mới khỏi bị hại.
Trong lúc náo động ấy thì thằng Hồi sợ quá, nên chạy ra đường hẻm mà mà trốn. Tư Cu đóng cửa mà ngủ; vợ chồng cặp rằng Hơn bắt Tư Tiền ở bên nầy không cho về, rồi cũng đóng cửa.
Chừng thằng Hồi nghe êm rồi, nó trở vô thì nhà nào nhà nấy đóng cửa hết. Nó lấy làm bối rối, không dám kêu cửa, mà cũng không biết ngủ ở đâu. Nó đi lại mấy căn phố trống dòm vô thấy tối hù, nó sợ ma nên không dám vô. Nó trở về nhà nó, ngồi ngoài mà dựa lưng vào cửa, tính chờ chừng nào Tư Cu mở cửa nó sẽ vô. Nó ngồi một hồi rồi ngủ quên.
Đến sáng, Tư Cu mở bét cửa ra, thằng Hồi bật ngửa, dện đầu xuống đất đau quá. Nó lồm cồm ngồi dậy vò đầu. Tư Cu không thèm kể, bước tránh nó mà ra cửa đi làm.
Tuy vợ chồng Tư Cu rầy rà dữ dội như vậy; rầy rà vợ khai tội của chồng, rồi chồng xách dao muốn đâm vợ, nhưng mà trong vài ngày thì thấy vợ chồng ở với nhau lại. Cử chỉ như vậy mà trong xóm không ai dị nghị chi hết. Thiệt là kỳ.