Từ Điển Triệu Chứng Và Chẩn Đoán Bệnh

Tìm hiểu chung

Bệnh zona thần kinh là gì?

Zona thần kinh là bệnh nhiễm trùng do virus varicella-zoster, cũng là virus gây bệnh thủy đậu. Ngay cả sau khi bạn đã hết thủy đậu, virus vẫn có thể sống trong hệ thần kinh trong nhiều năm trước khi tái hoạt lại gây ra bệnh zona. Bệnh zona cũng có thể được gọi là herpes zoster. Đây là bệnh nhiễm trùng do virus được đặc trưng bởi dấu hiệu phát ban da màu đỏ gây đau và rát. Bệnh zona thường có biểu hiện là một dải mụn nước ở một bên của cơ thể, thường trên thân, cổ hoặc khuôn mặt. Bệnh này không phải là một tình trạng đe dọa tính mạng nhưng có thể gây đau. Vắc-xin có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh zona, điều trị sớm có thể giúp rút ngắn thời gian nhiễm bệnh và giảm nguy cơ biến chứng.

Triệu chứng thường gặp

Những dấu hiệu và triệu chứng bệnh zona thần kinh là gì?

Các triệu chứng zona thần kinh đầu tiên và đáng chú ý nhất thường là đau và nóng rát. Cơn đau thường điển hình ở một bên cơ thể và xuất hiện từng mảng nhỏ, theo sau là phát ban đỏ. Các biểu hiện phát ban bao gồm:

• Các mảng đỏ;
• Bóng nước đầy dịch và dễ vỡ;
• Phát ban khu trú xung quanh từ cột sống đến thân mình;
• Phát ban trên mặt và tai;
• Ngứa.

Một số người có dấu hiệu và triệu chứng ngoài đau và phát ban. Những triệu chứng này có thể bao gồm:

• Sốt;
• Ớn lạnh;
• Nhức đầu;
• Mệt mỏi;
• Yếu cơ.

Một số biến chứng hiếm và nghiêm trọng khác bao gồm:

• Đau hoặc phát ban có liên quan đến mắt, cần được điều trị để tránh tổn thương mắt vĩnh viễn;
• Mất thính lực hoặc đau ở một tai dữ dội, chóng mặt hoặc mất vị giác, có thể là triệu chứng của hội chứng Ramsay Hunt;
• Nhiễm trùng vi khuẩn, bạn có thể gặp phải nếu làn da trở nên đỏ, sưng và ấm khi chạm vào.

Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng zona thần kinh nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau. Vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân nào gây ra bệnh zona thần kinh?

Bệnh zona là một bệnh do virus varicella-zoster, cũng là virus gây bệnh thủy đậu. Bất kỳ ai bị bệnh thủy đậu có thể mắc bệnh zona. Sau khi phục hồi từ bệnh thủy đậu, virus sau đó có thể xâm nhập vào hệ thần kinh và ngủ trong đó nhiều năm. Cuối cùng, nó có thể kích hoạt lại và đi dọc theo đường thần kinh đến da và tạo ra các bóng nước. Cho đến nay, nhà khoa học vẫn chưa biết được lý do bệnh tái hoạt lại là gì, có thể là do khả năng miễn dịch phản ứng với nhiễm trùng bị suy giảm khi bạn già đi. Varicella-zoster là một phần của một nhóm vi khuẩn được gọi là virus herpes, bao gồm các loại virus gây mụn rộp và herpes sinh dục. Vì vậy, bệnh zona còn được gọi là herpes zoster. Tuy nhiên, virus gây bệnh thủy đậu và bệnh zona không phải là virus gây ra mụn rộp hoặc herpes sinh dục, một tình trạng nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục.

Nguy cơ mắc phải

Những ai thường mắc phải bệnh zona thần kinh?

Hầu hết các ca bệnh zona tự khỏi trong vòng 2-3 tuần. Bệnh zona hiếm khi xảy ra nhiều hơn một lần ở một người nhưng khoảng 1/3 người sẽ có bệnh zona ở một số thời điểm trong cuộc sống. Bệnh zona thần kinh thường gặp ở người lớn tuổi và những người có hệ miễn dịch kém.

Tuy nhiên, bạn có thể kiểm soát bệnh này bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh?

Một số yếu tố điển hình có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona bao gồm:

• Trên 50 tuổi. Bệnh zona thường gặp nhất ở những người lớn hơn 50 tuổi. Nguy cơ này tăng theo tuổi tác. Một số chuyên gia ước tính rằng một nửa những người 80 tuổi trở lên sẽ bị bệnh zona;
• Một số bệnh nhất định. Bệnh làm suy yếu hệ miễn dịch, chẳng hạn như HIV/AIDS và ung thư, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh;
• Điều trị ung thư. Xạ trị hoặc hóa trị có thể làm giảm sức đề kháng với bệnh và có thể gây ra bệnh zona thần kinh;
• Thuốc. Thuốc được dùng để ngăn thải ghép có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh nếu sử dụng lâu dài, chẳng hạn như thuốc steroid prednisone.

Điều trị hiệu quả

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh zona thần kinh?

Hầu hết các ca bệnh zona thần kinh có thể được chẩn đoán bằng khám lâm sàng. Do đó, nếu bác sĩ nghi ngờ bạn gặp tình trạng này, họ sẽ thực hiện khám ban đỏ và mụn nước. Họ có thể yêu cầu một số xét nghiệm trong vài trường hợp và hỏi bệnh sử.

Trong trường hợp hiếm hoi, bác sĩ có thể yêu cầu để kiểm tra một mẫu da hoặc các chất dịch từ mụn nước. Bác sĩ sẽ sử dụng một tăm bông vô trùng để thu thập một mẫu mô hoặc chất dịch. Các mẫu này sau đó được gửi đến phòng thí nghiệm y tế để xác nhận sự hiện diện của virus.

Những phương pháp nào dùng để điều trị zona thần kinh?

Đáng chú ý là cho đến nay vẫn chưa có thuốc chữa zona thần kinh nhưng việc điều trị kịp thời bằng các thuốc kháng virus theo toa có thể tăng tốc độ lành bệnh và giảm nguy cơ biến chứng. Những thuốc này bao gồm:

• Acyclovir (Zovirax®);
• Valacyclovir (Valtrex®);
• Famciclovir (Famvir®).

Bệnh zona có thể gây ra cơn đau nặng, do đó bác sĩ có thể kê đơn:

• Kem capsaicin;
• Thuốc chống co giật, như gabapentin (Neurontin®);
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng, chẳng hạn như amitriptyline;
• Thuốc tê như lidocain, dạng kem, gel, thuốc xịt hay miếng dán;
• Các chế phẩm có chứa chất ma tuý như codeine;
• Thuốc tiêm bao gồm corticosteroid và thuốc tê tại chỗ.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh zona thần kinh?

Bạn hãy nhớ tắm nước mát hoặc sử dụng gạc mát, ướt đắp lên các bóng nước để có thể giảm ngứa và đau. Ngoài ra, nếu có thể, bạn hãy cố gắng giảm căng thẳng trong cuộc sống.

Zona thần kinh có lây không?

Nhiều người thường thắc mắc bệnh zona thần kinh có lây không. Như đã đề cập ở trên, zona thần kinh là bệnh truyền nhiễm, vì vậy nó có thể lây nhiễm từ người sang người qua tiếp xúc thông thường như dùng chung khăn mặt, khăn tắm,… Tuy nhiên, người bị truyền nhiễm có thể không mắc zona thần kinh mà bị thủy đậu. Những người đã từng bị thủy đậu sẽ không bị nhiễm zona thần kinh từ khác, nhưng nếu đã bị zona thì có thể mắc bệnh ở những lần sau.

Bệnh zona thần kinh kiêng ăn gì?

Người bị zona thần kinh nên kiêng một số thực phẩm sau:

• Chất béo: những thực phẩm giàu chất béo chỉ làm cho tình trạng viêm nghiêm trọng hơn và thời gian lành bệnh lâu hơn.
• Đồ uống có cồn như rượu, bia: đồ uống có cồn sẽ ngăn cản hệ thống miễn dịch, làm cho virus gây bệnh lây lan nhanh hơn.
• Các loại hạt cây, các sản phẩm được chế biến từ đậu nành, sô cô la, yến mạch, mầm lúa mì, dừa, bột mì trắng và gelatin.
• Ngũ cốc tinh chế: những loại thực phẩm này sẽ làm tăng lượng đường trong máu, tăng nguy cơ bị nhiễm trùng và làm vết thương lâu lành hơn.

Những thực phẩm tốt cho người bệnh zona thần kinh bạn nên bổ sung mỗi ngày như:

• Thực phẩm giàu lysine: có nhiều trong sữa, các sản phẩm từ sữa, cá, các loại đậu, pho mát, thịt gà,…
• Thực phẩm giàu kẽm và vitamin C
• Cam thảo
• Vitamin B6, B12

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.

docsach24.com chỉ đưa ra thông tin tham khảo không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.