Từ Điển Triệu Chứng Và Chẩn Đoán Bệnh

Tìm hiểu chung

Ung thư là bệnh gì?

Ung thư là tình trạng tăng trưởng không kiểm soát các tế bào bất thường (tế bào ung thư), dẫn đến xâm lấn và phá hủy cấu trúc mô bình thường của cơ thể. Theo các nghiên cứu, có hơn 200 loại ung thư khác nhau được báo cáo: ung thư vú, ung thư thận, ung thư âm hộ, ung thư vòm họng, ung thư phổi, ung thư dạ dày, ung thư cổ tử cung, ung thư da, v.v.

Triệu chứng thường gặp

Triệu chứng của ung thư là gì?

Những dấu hiệu ung thư phổ biến gồm:

• Mệt mỏi
• Khối u hoặc vùng mô dày lên bên dưới da
• Thay đổi cân nặng ngoài ý muốn
• Đỏ da, sậm màu da hoặc vàng da
• Vết loét không lành hoặc thay đổi hình dạng nốt ruồi
• Thay đổi tính chất phân hoặc thói quen đi tiểu
• Ho kéo dài hoặc khó thở
• Khó nuốt hoặc khàn tiếng
• Khó tiêu hoặc khó chịu sau khi ăn
• Đau cơ, khớp không giải thích được
• Sốt không giải thích được hoặc đổ mồ hôi trộm
• Chảy máu hoặc bầm da không giải thích được

Có thể có những triệu chứng không đề cập ở trên. Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào, hãy thảo luận thêm với bác sĩ.

Khi nào bạn cần đi khám bác sĩ?

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau. Vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án điều trị thích hợp nhất.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân gây ung thư là gì?

Ung thư gây ra do đột biến ADN trong tế bào. ADN trong tế bào chứa một lượng lớn các gen riêng lẻ mà mỗi gen thiết lập cấu trúc và chức năng của tế bào cũng như cách chúng tăng trưởng và phân chia. Sai sót trong cấu trúc có thể dẫn tới rối loạn hoạt động bình thường của tế bào và tế bào trở thành tế bào ung thư. Nguyên nhân gây đột biến gen có rất nhiều nhưng được chia thành hai nhóm chính sau:

Yếu tố nội tại. Bạn có thể được hưởng bộ gen đột biến thừa kế từ bố mẹ. Dạng đột biến này chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong ung thư.

Yếu tố bên ngoài. Phần lớn gen đột biến xảy ra sau khi bạn sinh ra và không phải do di truyền. Có một số yếu tố có thể gây đột biến gen như hút thuốc lá, phóng xạ, virus, hóa chất sinh ung, béo phì, hormone, viêm mạn tính và thiếu luyện tập.

Hậu quả là một gen đột biến thúc đẩy một tế bào bình thường tăng trưởng và phân chia nhanh không kiểm soát tạo nên nhiều tế bào mới có cùng kiểu đột biến. Những tế bào bình thường được thiết lập thời điểm ngừng phát triển, do đó mỗi loại tế bào trong cơ thể chỉ có một số lượng nhất định. Tế bào ung thư bị mất cơ chế kiểm soát (gen ức chế khối u) dừng phát triển. Một đột biến trong gen ức chế cho phép tế bào ung thư phát triển và phân chia liên tục. Nghiêm trọng hơn, đột biến ADN sửa lỗi gen có nghĩa là những gen sai sót không được sửa chữa như trong một ADN tế bào bình thường, làm cho tế bào có khuynh hướng bị ung thư.

Những gen đột biến này thường gặp ở người ung thư. Các nhà nghiên cứu chưa biết cách các đột biến tích tụ hình thành ung thư, việc này dường như khác nhau tùy theo từng loại ung thư.

Nguy cơ mắc phải

Những ai thường mắc phải ung thư?

Ung thư là bệnh rất phổ biến, có thể gặp ở tất cả mọi người, mọi lứa tuổi. Bệnh có thể được kiểm soát bằng cách làm giảm yếu tố nguy cơ. Hãy thảo luận với bác sĩ để có thêm thông tin.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc ung thư?

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư như:

• Tuổi. Ung thư có thể cần cả thập kỷ để phát triển. Đó là lý do tại sao nhiều người được chẩn đoán ung thư khi 65 tuổi hoặc hơn. Tuy nhiên, ung thư không phải là bệnh chỉ gặp ở người già, ung thư có thể gặp ở mọi lứa tuổi.
• Những thói quen xấu như hút thuốc lá, uống nhiều rượu, phơi nắng nhiều, béo phì, quan hệ tình dục không an toàn có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc ung thư.
• Tiền sử gia đình. Mặc dù chỉ một số ít ung thư di truyền nhưng nếu nghi ngờ bạn nên làm kiểm tra gen để ngăn ngừa cho tương lai. Nhưng hãy nhớ rằng mang gen đột biến chưa chắc sẽ bị ung thư.
• Tình trạng sức khỏe. Một vài bệnh mạn tính như loét dạ dày tá tràng có thể làm tăng nguy cơ bị ung thư dạ dày.
• Môi trường sống. Những hóa chất độc hại như abestos và benzene trong nhà hoặc công xưởng có thể làm tăng yếu tố nguy cơ của ung thư. Thậm chí hút thuốc lá thụ động (ngửi khói thuốc lá) hoặc sống chung với người hút thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Chẩn đoán và điều trị

Những thông tin cung cấp không thay thế được những lời khuyên y khoa. Hãy luôn thảo luận với bác sĩ để có thêm thông tin.

Ung thư được chẩn đoán như thế nào?

Các bác sĩ khuyến cáo ung thư phải chẩn đoán càng sớm càng tốt, như thế cơ hội chữa khỏi sẽ cao, đặc biệt là trong giai đoạn sớm nhất. Bác sĩ có thể dùng một hoặc nhiều phương tiện chẩn đoán ung thư: khám lâm sàng, xét nghiệm cận lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh, sinh thiết. Tầm soát ung thư là cách tốt nhất để phát hiện bệnh sớm, từ đó việc điều trị sẽ hiệu quả hơn.

Ung thư được điều trị như thế nào?

Phương pháp điều trị tùy thuộc vào loại và giai đoạn ung thư, tác dụng phụ của thuốc, sự lựa chọn của bệnh nhân và sức khỏe chung. Các phương pháp bao gồm:

• Phẫu thuật
• Hóa trị, xạ trị
• Liệu pháp điều trị trúng đích và miễn dịch
• Vắc xin phòng ngừa

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Lối sống và thói quen sinh hoạt nào có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến ung thư?

Một số lối sống và thói quen sinh hoạt sau đây có thể hỗ trợ điều trị ung thư:

• Ngừng hút thuốc lá. Hút thuốc lá liên quan đến một số loại ung thư như phổi, hầu họng, tụy, bàng quang, cổ tử cung và thận
• Chế dộ ăn lành mạnh
• Ăn nhiều rau xanh và trái cây
• Ăn ít thịt đỏ
• Duy trì cân nặng lý tưởng và tập thể dục. Giữ cân nặng lý tưởng có thể làm giảm một số loại ung thư như vú, ung thư tiền liệt tuyến, ung thư phổi, ung thư đại trực tràng và ung thư thận.
• Tránh nắng, bảo vệ da
• Khám sức khỏe định kỳ.

Chìa khóa trong việc chữa khỏi ung thư là phải phát hiện bệnh trong giai đoạn sớm, khi tế bào bất thường còn khu trú tại chỗ. Để làm được thế, mọi người phải đi khám sức khỏe định kỳ và thực hiện các xét nghiệm tầm soát phù hợp theo chỉ định của bác sĩ, đặc biệt là khi trong gia đình có người bị ung thư. Hy vọng những kiến thức trên đây có thể giúp bạn và gia đình hiểu thêm về bệnh cũng như bớt lo lắng khi có những tình huống nghi ngờ.