Vương An Thạch mặt không đổi sắc: - Đại Tống ta nay giống như người nhiễm bệnh trầm kha, dù là thuốc gì cũng có thể uống thử một phen, nếu thích hợp sẽ giúp Đại Tống cải tử hoàn sinh, nếu không được cũng chẳng tổn thất gì.
Ngã ngửa, ông trời ơi, té ra là ông ta mang suy nghĩ này nên mới bày đủ trò cải cách, Vân Tranh vỗ trán: - Phó sứ ngài nói không có tổn thất?
- Vân hầu ngài tuy thông tuệ, nhưng cách cục không đủ lớn, tầm nhìn không đủ rộng. Lão phu phân tích cho ngài nghe, Đại Tống ta vì hoàng vị kế thừa bất chính, từ thái tổ lấy võ lực lập quốc, rồi thêm sự kiện chúc quang phủ ảnh, nên từ gốc rễ đã hỏng rồi, tuy nói các vị tiên đế không ngừng bù đắp, nhưng bệnh không cách nào chữa lành.
- Bởi vì vậy mới dùng sách lược trọng văn khinh võ, sinh ra hoàng gia và sĩ đại phu cùng trị vì thiên hạ, vì quá mức o bế quan văn, cho nên mới sinh chuyện thôn tính ruộng đất. Những năm qua triều đình không khai khẩn ruộng đất quy mô lớn, mà thốn tính lại như sóng sau đè sóng trước, kết quả dẫn tới thuế nông ngày càng giảm. Ruộng đất sĩ đại phu không cần nộp thuế, đất phong thưởng như của hầu gia ngài cũng không nộp thuế, vậy ai nộp? Là nông gia tiểu hộ, bọn họ đất ít lại nộp thuế nhiều, tiếp tục thế này thì thiên hạ không ai canh nông nữa.
- Thanh miêu pháp từ đó mà ra, để nông gia có thêm phúc lợi, lão phu biết cách này không giải quyết được tận gốc vấn đề canh nông, nhưng có thể giúp họ phần nào.
- Trong quá trình thi hành, thế nào cũng có kẻ lợi dụng chính sách trục lợi, ta sẽ đưa ra pháp luật tương quan để bọn chúng không dám làm càn. Chỉ mong những huân quý thủ đoạn cao siêu như Vân hầu nương tay, cho dù không phải vì bách tính thì cũng vì để các vị có thể vơ vét thêm vài năm, đừng cạn tình quá, Đại Tống sập rồi, các vị đi đâu mà vơ vét?
Vân Tranh nhíu mày khó chịu: - Nói trước, ông có mỉa mai ai thì cũng đừng kéo nhà ta vào, thiên hạ không phải mỗi nhà ông trong sạch, đừng quy chụp linh tinh, nhà ta tuy có nhiều vàng bạc, nhưng ông cầm lên cắn, sẽ phát hiện chỉ có máu của Vân gia ta thôi.
- Nhà ta xưa nay không dính mồ hôi xương máu bách tính, có chút thuế dân triều đình cấp vì hai lần ta đánh người mà phạt sạch rồi, lão bà ta còn nói ta làm quan quá lỗ vốn.
Vương An Thạch chẳng biết có nghe vào tai không, càng nói càng hung dữ: - Lão phu hận không thể biến thành hổ, ăn sạch sẽ đám ký sinh trùng hút máu bách tính các ngươi, chỉ là ta không phải hổ, các ngươi mới là hổ báo sài lang, rất có thể sẽ bị các ngươi ăn thịt.
- Nhưng ta không làm thì ai làm, Bàng Tịch, Hàn Kỳ, Văn Ngạn Bác những kẻ chỉ biết kiềm tỏa chỉ biết hòa hoãn cho bớt chuyện đó sao? Hay là Phú Bật sắp về triều hả?
Thật điên đầu, ôi đây chính là hậu quả của cái gọi là mười năm đèn sách, tai không nghe chuyện ngoài cửa sổ, sống trong thế giới ảo tưởng của mình, luôn cho mình đúng, tự luyến tới cố chấp, làm họ tuy trí tuệ nhưng không đủ tỉnh táo tiếp nhận sự thực.
Vân Tranh càng nghe càng nổi cáu: - Ông còn chưa thấy cái ngu của mình à, nếu ông mà dùng quan phủ thực thi thanh miêu pháp, chắc chắn biến thành cưỡng ép bách tính vay tiền lãi suất cao, lúc đó ông bị chỉ trích là chuyện nhỏ, bách tính bị vắt kiệt tài sản cuối cùng, dù treo cổ mười tám họ nhà ông cũng ích gì?
- Nếu ông cố chấp như thế, ta khuyên ông nên lập tiền trang, chuyên môn xử lý chuyện vay vốn, đương nhiên là không phải để người ta tự nguyện, ai muốn đến vay, trâu không uống nước thì cũng đừng cố ấn đầu nó xuống.
- Ngoài ra lập tiền trang còn có tác dụng giúp tiền tệ lưu thông khắp thiên hạ.
Vương An Thạch lòng giật đánh thót một cái, mục đích của ông ta chính là đây, nhưng suy nghĩ lâu chưa tìm ra cách khả thi, mắt gần như chỉ còn khe hẹp: - Vân hầu nói như thế là sao?
- Ta lấy ví dụ đơn giản nhé, ta đi Quảng Châu làm ăn, cần mười vạn quan tiền làm vốn, ông là tam ti phó sứm quyển tiền bạc, nên ông thừa biết nó nặng bao nhiêu, cần bao nhiêu thuyền chở, nếu dọc đường gặp cướp thì sao, nếu thuyền chìm thì sao?
- Thế nên ta gửi mười vạn quan tiền vào tiền trang Đông Kinh, ông viết cho ta cái phiếu, ta mang phiếu này ung dung du sơn ngoạn thủy, sau đó tới Quảng Châu, dùng phiếu này đổi ra mười vạn quan tiền, ông thấy có tiện không? Cách này đất Thục đã thực hiện nhiều năm, thương nhân Thục vang danh thiên hạ nhờ sự tiện lợi này, dùng giao tử do họ phát ra có thể tới đúng thương hiệu của nhà đó đổi tiền đồng, giờ khác đi một chút tiền trang này do triều đình lập ra, sự đảm bảo lớn hơn của dân gian.
Vương An Thạch tựa hiểu tựa không: - Không được, làm thế sẽ tăng thêm quan chức, không thích hợp, sẽ tăng gánh nặng cho lương bổng.
Vân Tranh chỉ muốn húc đầu vào đống rơm chết quách cho rồi, hít thật sâu, dùng kiên nhẫn lớn nhất của mình giải thích: - Ông cung cấp dịch vụ tiện lợi, chẳng lẽ không thu phí à? Ta đỡ tốn tiền thuê thuyền bé vận chuyển, đỡ tốn tiền bảo tiêu, xây kho tiền, dùng một phần trả phí chẳng lẽ không vui vẻ.
- Lại nữa, mười vạn quan tiền, từ Đông Kinh tới Quảng Châu đi hai tháng, lãi suất cho vay ở Đông Kinh hiện nay là bốn phân, ông cho vay hai tháng kiếm về bao nhiêu lợi nhuận?
Hôm nay chứng kiến Vương An Thạch cắn răng gặt lúa, Vân Tranh nhận ra không cách nào ngăn cản ông già cứng đầu này, vả lại giống đám Bàng Tịch, Hàn Kỳ, Văn Ngạn Bác, bọn họ tuy có người nhỏ nhen, người thành kiến, tư tưởng trọng văn khinh võ nghiêm trọng, nhưng cơ bản đều không vì bản thân mà đều vì Đại Tống, nên Vân Tranh không nhẫn tâm hạ sát thủ với họ, đấu tranh mà nương tay thì mình thua là cái chắc. Đã cản không được thì dẫn dắt họ đi vào đường đúng, ít nhất là giảm được tổn thất: - Đơn giản là như thế, nếu xa hơn nữa, bách tính đem tiền dư cất vào tiền trang, nguồn lực trong tay ông lớn thế nào, tiền trang sẽ còn giàu hơn quốc khố.
Vương An Thạch đầu tiên là phấn chấn, sau đó mặt tái dần, mồ hôi ròng ròng: - Không được, nếu tiền trang kinh doanh không thuận lợi, thiên hạ đại loạn, còn khủng bố hơn binh họa, thay triều đổi đại sẽ tới, phương bắc thừa cơ xâm nhập..
- Thế nên tiền trang và quốc khố phải tách bạch, tiền trang nằm ngoài triều đường, không chịu ảnh hưởng của mệnh lệnh hoàng đế mới được.
Vương An Thạch nghe thế mới dần lắng lại, ngẫm nghĩ: - Ai có thể gánh trọng trách này?
- Không phải ta. Nói xong câu này Vân Tranh thư thái ngả người xuống đống rơm, thư thái khép mắt lại, y biết Vương An Thạch đã động lòng, chuyện thành tám phần rồi.
Ngược lại Vương An Thạch nổi điên, rống lên: - Ngươi, ngươi đẩy lão phu lên dàn thiêu, ngươi có cách hay lại không dám làm, nên kích động ta làm.
- Ai xúi ông làm, ông không làm thì thôi, cứ thực hiện thanh miêu pháp của ông, rồi đợi quan địa phương bóp méo nó lấy hết tiền của bách tính, sau đó bách tính làm phản, chúng ta chết chùm là thiên hạ đại đồng. Vân Tranh chẳng buồn mở mắt ra:
- Ngươi, ngươi... Vương An Thạch chỉ tay vào Vân Tranh một lúc bất lực buông tay xuống: - Ngươi là kỳ tài thiên hạ, chỉ tiếc đảm lượng bị chó ăn mất rồi.
- Chẳng phải ông đã quyết tâm quyên mình vì nước, dù ngũ mã phân thây cũng không từ à? Ta giúp ông chỉ ra con đường đúng, không cám ơn thì thôi lại còn định chửi gì đó.
Vương An Thạch không còn gì để nói, khinh bỉ nhìn Vân Tranh, rồi lao ra ngoài, kệ cho mưa lớn trút lên người, đi về chỗ cúng tế.
Thong thả lấy trong lòng một miếng thịt bò khô, cho vào mồm, nhấm ngụm rượu, Vân Tranh chẳng để lời chỉ trích của Vương An Thạch vào lòng, lão tử giúp các ngươi đánh trận rồi, các ngươi còn muốn gì nữa.
…
**** Tương truyền, vào đêm hôm trước khi Thái Tổ Triệu Khuông Dận mất, ông ta đã cho truyền em trai là Tấn Vương Triệu Quang Nghĩa vào cung uống rượu. Thái giám cung nữ đều bị đuổi ra ngoài, trong phòng chỉ còn 2 huynh đệ. Đám cung nhân ở ngoài đến nửa đêm thì nhìn vào trong phòng thấy xuất hiện bóng của 1 người thứ ba, lúc đó cũng nghe thấy tiếng rìu và tiếng la của Thái Tổ, nhưng đã được dặn trước nên không ai dám vào xem. Sáng hôm sau, Triệu Quang Nghĩa bước ra ngoài, tuyên bố là hoàng đế đã băng hà và truyền lại ngôi báu cho mình.
Đây trở thành nghi án lớn của thời Tống, gọi là chúc quang phủ ảnh, bóng rìu ánh nến.