Bọn Đức đánh thức chúng ta dậy bằng cách nhổ những chiếc đinh ra khỏi mấy tấm ván chúng đã đóng trùm lên khung cửa. Ánh mặt trời chiếu qua những khe hở trên vách, những tia nắng li ti rọi sáng trên một vầng trán mồ hôi, một cái ủng đá vôi phần đế đang long ra khỏi mõm, những chiếc cúc bằng sừng trên áo khoác của một ông già.
Vika ngồi cạnh ta, gặm ngón tay. Cô gặm một cách tỉ mẩn, không phải như một người căng thẳng với thói quen khi hồi hộp mà là một đồ tể đang mài dao. Lúc nào đó trong đêm cô đã nhích ra khỏi ta mà ta không hề cảm thấy cô rời đi. Cô ngước nhìn lên khi cảm thấy ta đang nhìn và chẳng có vẻ gì là trìu mến trong mắt cô. Bất kỳ chút thân mật le lói nào ta cảm thấy trong bóng tối đã biến mất trong ánh sáng ban ngày.
Cánh cửa mở ra, bọn Đức quát bọn ta lên đường, và đám nông dân gỡ người ra khỏi nhau. Ta thấy lão Edik ép một ngón trỏ nhăn nheo vào một bên lỗ mũi và xì một cục nước mũi xuống sàn, suýt nữa thì trúng mặt một người khác.
“Ái dà,” Kolya vừa lẩm bẩm vừa quấn khăn vào quanh cổ, “chẳng phải mày vẫn ước được lớn lên cùng các đồng chí nông dân của chúng ta ở một hợp tác xã đấy thôi?”
Khi các tù binh bắt đầu đi hàng một ra khỏi cửa, một người ở phía bên kia nhà kho rú ầm lên. Những người quanh anh ta ngoảnh lại xem chuyện gì đã khiến anh ta hoảng sợ và chẳng mấy chốc họ đã sợ sệt thì thầm vào tai nhau. Từ góc của mình tất cả những gì bọn ta có thể thấy là lưng của đám nông dân. Kolya và ta đứng đó, tò mò trước cảnh lộn xộn. Vika, thờ ơ, bước về phía cửa.
Bọn ta bước tới phía bên kia căn nhà kho, lách vòng qua những người nông dân đang lầm rầm, và cúi nhìn xuống người đàn ông vẫn đang nằm đó. Chính là kẻ tố giác Markov, cổ họng hắn bị rạch toang, máu rút khỏi cơ thể hắn từ lâu và mặt hắn trắng bệch. Chắc hẳn hắn đã bị giết khi đang ngủ chứ không chúng ta đã nghe thấy hắn hét lên, nhưng mắt hắn đã mở choàng ra khi lưỡi dao cắt qua da thịt hắn; chúng lồi hẳn ra khỏi hốc mắt, nhìn trừng trừng trong nỗi kinh hoàng vào những khuôn mặt ngoảnh xuống của bọn ta.
Một người trong đám nông dân đã tháo lấy đôi ủng của người chết; người thứ hai lấy đôi găng tay da cừu của hắn; một người thứ ba kéo cái thắt lưng da thửa riêng ra khỏi những con đỉa trên quần hắn. Kolya quỳ xuống và giật lấy cái mũ chần bông trước khi người khác giành mất. Ta ngoảnh lại thì nhìn thấy Vika đang chỉnh cái mũ lông thỏ của mình, kéo sụp nó xuống thật thấp trên trán. Cô nhìn lại ta trong một giây rồi bước ra khỏi kho đồ dụng cụ. Lát sau một tên lính Đức bước vào trong, giận dữ vì sự chậm trễ, súng lăm lăm sẵn sàng nhả đạn. Hắn nhìn thấy cái xác, cái cổ họng toang hoác, vết máu bắt đầu từ dưới lưng của người chết và chảy loang ra ván sàn như một đôi cánh quái vật màu đen. Vụ giết người làm tên lính bực dọc - chuyện này đòi hỏi lời giải thích với bọn sĩ quan. Hắn hỏi một câu bằng tiếng Đức, chủ yếu là với chính mình hơn là với bất kỳ ai trong bọn ta, không trông đợi một câu trả lời. Kolya hắng giọng và trả lời. Ta không đánh giá được tiếng Đức của Kolya, nhưng tên lính có vẻ ngỡ ngàng khi nghe thấy tiếng mẹ đẻ của hắn cất lên từ một tên tù binh.
Tên Đức lắc đầu, buông một tiếng trả lời cụt lủn, rồi vung ngón tay cái ra hiệu cho bọn ta ra khỏi nhà kho. Khi bọn ta đã ở ngoài, ta hỏi Kolya xem anh ta đã nói gì.
“Tôi bảo hắn là đám nông dân còn căm ghét dân Do Thái hơn cả các ngài.”
“Thế hắn bảo sao?”
“‘Có một cách chuẩn để xử lý những chuyện thế này.’ Rất đúng chất Đức.” Anh ta đang cố chụp cái mũ mới lên đầu trần của mình; cái mũ không thực sự đủ rộng cho lắm, nhưng anh ta vẫn kéo được hai dải che tai xuống đủ dài để buộc lại với nhau.
“Anh nghĩ để chúng biết anh nói được tiếng Đức là khôn ngoan lắm à? Sau những gì chúng đã làm hôm qua?”
“Không, tôi nghĩ là nguy hiểm chứ. Nhưng ít nhất thì bây giờ chúng cũng không hỏi thêm câu gì nữa.”
Những người tù binh đã được tập hợp thành một hàng dọc; bọn ta lục đục bước tới, nheo mắt trong nắng mai rực rỡ, về phía một tên lính lừng lững, ngật ngưỡng, mắt vẫn còn dính chặt vì buồn ngủ, hắn phát cho mỗi người bọn ta một chiếc bánh quy tròn duy nhất, cứng và khô như một cục than.
“Dấu hiệu tốt đây,” Kolya vừa lẩm bẩm vừa lấy móng tay gõ gõ cái bánh quy.
Chẳng mấy chốc bọn ta đã đi về phía Nam cùng đại đội Gebirgsjäger, đầu cúi xuống tránh gió. Hôm nay bọn ta đi trên đường, mặc dù mặt đường bị vùi kín dưới những lớp tuyết chằng chịt vết bánh xe. Cách ngôi trường khoảng vài cây số bọn ta đi qua một tấm biển chỉ hướng Mga và ta chỉ nó cho Kolya.
“Hừm. Hôm nay là thứ mấy nhỉ?”
Ta phải ngẫm nghĩ mãi, đếm ngược lại trong đầu từ thứ Bảy.
“Thứ Tư. Chúng ta phải có mặt cùng số trứng trong ngày mai.”
“Thứ Tư… Tôi đã không ỉa suốt mười ba ngày rồi. Mười ba ngày… Có chuyện gì vậy nhỉ? Có phải là tôi không ăn gì đâu cơ chứ? Xúp Cục Cưng và mấy cái xúc xích, rồi lại khoai tây tẩm bơ chỗ mấy cô nàng, bánh mì khẩu phần… Nó đang làm gì chứ, cứ ngồi yên trong bụng tôi thế à, một đống mả mẹ?”
“Anh muốn ỉa à?” lão Edik hỏi, lão nông dân râu xồm, nãy giờ đã nghe Kolya kêu ca và lúc này thì ngoái lại cho lời khuyên. “Luộc một ít vỏ cây hắc mai rồi lấy nước uống. Không lần nào không hiệu nghiệm.”
“Tuyệt lắm. Lão có thấy cây hắc mai nào quanh đây không?”
Lão Edik liếc nhìn những cây thông bên đường và lắc đầu. “Tôi sẽ huýt sáo cho cậu khi chúng ta đi qua cây nào đó.”
“Cám ơn nhiều. Có khi lão còn tìm được cho tôi cả nước sôi luôn.”
Lão Edik đã ngoảnh mặt lại về phía trước và trở về vị trí của mình trong hàng, chột dạ thấy một tên lính đã nhìn về phía bọn ta.
“Anh có nghĩ cô ấy đã làm chuyện đó không?” tôi hỏi Kolya. Anh ta liếc nhìn ta, ngơ ngác trong giây lát, cho đến khi anh ta nhận ra ta đang nhìn Vika, hôm nay cô đi tách xa khỏi bọn ta, gần hàng đầu đoàn người.
“Tất nhiên là cô ấy làm còn gì.”
“Tôi chỉ… Cô ấy ngồi ép sát vào người tôi suốt cả đêm. Lúc tôi ngủ thiếp đi, đầu cô ấy vẫn còn trên vai tôi…”
“Như thế là hành động gần với chuyện ấy nhất của cậu trước giờ còn gì. Cậu thấy không? Cậu đã nghe lời tôi, cậu đã học hỏi rồi đấy.”
“… và không hiểu bằng cách nào cô ấy dứt ra khỏi tôi được, mà tôi là người khó ngủ lắm, mò qua ba chục người nông dân trong bóng tối như hũ nút, rồi cắt cổ tên đó, và quay lại? Không hề làm một ai thức giấc?”
Kolya gật đầu, vẫn nhìn Vika, cô đang bước một mình, vừa lia mắt bên đường và vị trí của bọn lính Đức.
“Cô ấy là một sát thủ tài năng.”
“Nhất là với một nhà thiên văn học.”
“Ha. Đừng có tin tất cả những gì cậu nghe được.”
“Anh nghĩ cô ấy nói dối à?”
“Tôi chắc chắn là cô ấy có ở trường đại học một thời gian. Đó là nơi họ tuyển quân mà. Nhưng thôi nào, chú sư tử nhỏ, cậu nghĩ cô ấy học bắn được như thế trong một lớp thiên văn thật à? Cô ấy là NKVD. Họ có gián điệp ở mọi đơn vị du kích.”
“Anh biết làm sao được chuyện ấy.”
Anh ta dừng lại trong vài giây để đá bên ủng này vào bên kia, vừa giũ chỗ tuyết mắc trong đế ủng, vừa nắm tay ta để giữ thăng bằng.
“Tôi không biết gì cả. Có thể tên cậu cũng không phải là Lev. Có thể cậu là gã nhân tình vĩ đại nhất trong lịch sử nước Nga. Nhưng tôi xem xét các dữ kiện và tôi đưa ra một phỏng đoán có cơ sở. Các đội viên du kích là người địa phương. Đó là lý do tại sao họ lại hiệu quả thế - bao giờ họ cũng hiểu rõ vùng đất hơn là bọn Đức. Họ có bạn bè trong vùng, người thân, những người có thể cung cấp thực phẩm cho họ, một chỗ an toàn để ngủ. Giờ hãy cho tôi biết nào, chúng ta cách Archangel bao xa?”
“Tôi không biết.”
“Tôi cũng không biết. Bảy, hay tám trăm cây số? Biên giới Đức có lẽ còn gần hơn. Cậu tưởng những du kích địa phương cứ thế quyết định tin tưởng vào một cô gái nào đó chẳng biết xuất hiện ở đâu ra? Không, cô ấy được cử đến chỗ họ.”
Cô lội qua mặt tuyết phía trước, hai tay cô nhét sâu trong túi bộ quần áo bảo hộ. Từ phía sau trông cô giống một thằng bé mười hai tuổi đang mặc bộ quần áo bảo hộ ăn cắp của một tay thợ máy.
“Tôi băn khoăn không hiểu cô ấy có vú vê gì không nhỉ,” Kolya nói.
Sự tục tĩu của anh ta làm ta khó chịu, mặc dù ta cũng đã băn khoăn đúng điều ấy. Thật không thể nào đánh giá được cơ thể cô bên dưới bộ quần áo bảo hộ thùng thình đó, nhưng căn cứ vào những gì ta có thể thấy thì người cô thẳng đuột và mảnh dẻ như một cọng cỏ.
Anh ta nhận ra nét mặt của ta và mỉm cười.
“Tôi vừa xúc phạm cậu à? Tôi xin lỗi. Cậu thực sự thích cô nàng này đúng không?”
“Tôi không biết.”
“Tôi sẽ không nói chuyện về cô ấy theo kiểu đó nữa. Cậu sẽ tha thứ cho tôi chứ?”
“Anh cứ việc nói chuyện về cô ấy theo bất kể kiểu gì anh muốn.”
“Không, không. Giờ thì tôi hiểu rồi. nghe này, đây không phải là một con cá dễ câu đâu.”
“Anh lại sắp cho tôi thêm lời khuyên từ cuốn sách bịa nhảm của anh chắc?”
“Cứ nghe đi. Cứ việc giễu cợt đi, tốt thôi, nhưng tôi biết những chuyện kiểu này nhiều hơn là cậu đấy. Theo tôi đoán thì cô ấy cũng ít nhiều phải lòng tay Korsakov kia. Và anh ta là một tay cứng cựa hơn cậu, vì thế cậu không thể gây ấn tượng với cô ấy bằng vẻ cứng cỏi được.”
“Cô ấy không phải lòng anh ta.”
“Chỉ là một chút thôi.”
“Tôi không bao giờ nghĩ tôi sẽ gây ấn tượng với cô ấy bằng vẻ cứng cỏi cả. Anh nghĩ tôi ngu thế cơ à?”
“Vậy câu hỏi đặt ra là, cậu sẽ gây ấn tượng với cô ấy bằng cái gì đây?”
Đến đây Kolya lặng thinh một hồi lâu, mắt nhướng lên, trán nhíu lại thành những nếp nhăn lo lắng khi anh ta ngẫm nghĩ về các điểm mạnh của ta. Trước khi anh ta nghĩ ra được cái gì thì bọn ta nghe thấy tiếng quát tháo phía sau mình và quay lại thấy bọn lính đang vẫy bọn ta đứng vào vệ đường.
Một đoàn xe bánh xích[26] - Mercedes với những thùng xe phủ bạt ầm ầm đi qua, chở đồ tiếp tế và vũ khí trang bị cho tiền tuyến. Bọn ta đứng nhìn cả năm phút đồng hồ mà vẫn chưa thấy hết đoàn xe đang chầm chậm lăn bánh. Bọn Đức chắc cũng chẳng thừa hơi đâu mà quan tâm đến việc gây ấn tượng với đám tù binh của chúng, nhưng ta thấy ấn tượng thật. Việc cấp phát nhiên liệu theo tiêu chuẩn ở Piter đồng nghĩa với họa hoằn lắm ta mới thấy bốn hoặc năm chiếc xe di chuyển một ngày. Chưa gì ta đã đếm được tới bốn mươi chiếc xe tải hỗn hợp, với những hàng lốp cao su ở phía trước và xích xe tăng ở phía sau, những ngôi sao ba cánh trên lưới tản nhiệt và những chữ thập màu đen viền trắng sơn trên đuôi xe. Sau những chiếc bánh xích là đến những chiếc xe bọc thép tám bánh, những khẩu pháo cối bánh xích, và xe tải nhẹ chở bọn lính ngồi trên những băng ghế song song, những bộ mặt mệt mỏi và không cạo tỉa, súng trường quàng trên vai, co ro trong những bộ áo choàng trắng. Bọn ta nghe thấy những tiếng chửi rủa từ phía trước của đoàn xe, đám lái xe nhoài ra ngoài cửa sổ để tìm hiểu xem có vấn đề gì. Một trong số những khẩu pháo tự hành đã bị trượt bánh xích, và trong lúc những tên điều khiển nó xúm xít lại khắc phục thì khẩu lựu pháo đã chặn cứng tất cả mọi thứ phía sau. Bọn bộ binh tranh thủ cơ hội này để nhảy ra khỏi xe tải của chúng và đái dọc vệ đường. Chẳng mấy chốc đã có một hàng dài mấy trăm tên lính và đám lái xe tải cùng bọn pháo binh đứng giẫm ủng và hô hố với bạn bè chúng, ngả người ra sau xem tên nào đái được xa nhất. Hơi nước bốc lên từ mặt tuyết vàng ệch.
“Hãy nhìn bọn liếm đít kia đái trên đất của chúng ta kìa,” Kolya lẩm bẩm. “Chúng sẽ không còn cười to như thế khi tôi ngồi xổm xuống ỉa ngay giữa Berlin.” Ý nghĩ đó làm anh ta phấn chấn. “Có khi đó là lý do tại sao tôi không rặn ra được cục nào. Dạ dày tôi nó đang chờ ngày chiến thắng.”
“Cái dạ dày yêu nước.”
“Mọi bộ phận của tôi đều yêu nước. Cu tôi còn huýt sáo bài ‘Quốc ca Liên Xô’ lúc nó phóng tinh cơ.”
“Lúc nào tôi nghe hai anh nói chuyện cũng chỉ thấy toàn cu với đít,” Vika nói. Cô đã lẻn tới sau lưng bọn ta theo kiểu khẽ khàng mọi khi, khiến ta giật mình khi cô cất tiếng. “Tại sao các anh không lột truồng ra rồi làm luôn cho xong đi?”
“Tôi không phải là người mà cậu ta muốn lột truồng,” Kolya nói với vẻ dâm dật.
Ta cảm thấy giận sôi lên và xấu hổ, nhưng Vika phớt lờ câu đó, vừa để mắt nhìn bọn lính gác đang cảnh giác và những tù binh khác vừa nhét cho cả hai bọn ta nửa lát bánh mì đen ngon lành của cô.
“Các anh nhìn thấy những chiếc xe của bọn sĩ quan ở cuối đoàn chứ?” cô hỏi, mắt nhìn về hướng đó nhưng không giơ tay lên chỉ.
“Đó là thứ bánh mì ngon nhất tôi được ăn từ hè đến giờ,” Kolya nói, phần của anh ta đã được ngấu nghiến xong.
“Các anh có thấy chiếc Kommandeurwagen[27] với cái cản sốc có biểu tượng chữ thập ngoặc không? Đó là xe của Abendroth.”
“Làm sao cô biết được?” ta hỏi cô.
“Vì chúng tôi đã theo dõi hắn suốt ba tháng rồi. Tôi đã suýt ra tay được với hắn bên ngoài Budogoshch. Đó là xe của hắn.”
“Kế hoạch là gì nào?” Kolya vừa hỏi vừa cạy một cái hạt caraway mắc vào răng.
“Khi đoàn xe bắt đầu lên đường tiếp, tôi sẽ chờ đến khi hắn tới gần và tôi sẽ bắn. Sẽ không khó đâu.”
Ta nhìn qua nhìn lại con đường. Bọn ta đứng ở giữa dám chắc phải đến cả một tiểu đoàn, vây xung quanh là hàng trăm tên lính Đức vung vẩy súng trường đang đứng và ngồi trong những chiếc xe bọc thép. Tuyên bố của Vika nghĩa là bọn ta sẽ chết trong vài phút nữa, bất kể cô có bắn trúng mục tiêu hay không.
“Tôi sẽ bắn,” Kolya nói. “Cô và Lev đứng ra đằng kia cùng lũ dân hợp tác xã ấy. Chẳng ích gì lôi tất cả cùng chết.”
Vika bĩu môi lên cười nửa miệng và lắc đầu. “Tôi mới là người bắn giỏi hơn.”
“Cô đã thấy tôi bắn bao giờ đâu.”
“Đúng đấy. Và tôi là người bắn giỏi hơn.”
“Quan trọng gì đâu,” ta bảo họ. “Cả hai người cùng bắn, có khác gì đâu cơ chứ? Hai người nghĩ chúng sẽ để bất kỳ ai trong chúng ta sống sau đó à?”
“Cậu nhóc nói có lý đấy,” Kolya nói. Anh ta chăm chú nhìn đám tù binh mù chữ đứng quanh bọn ta, đang giẫm chân và đập tay để giữ ấm, hầu hết trong số họ là những nông dân chưa bao giờ đi xa khỏi nông trang tập thể của mình vài cây số. Một vài người lính Hồng quân đứng lẫn trong đám đó. Một hay hai người trong đó, ta dám chắc, cũng biết đọc chẳng kém gì ta.
“Chúng nói là có bao nhiêu tù binh ấy nhỉ? Ba mươi tám à?”
“Giờ là ba bảy,” Vika nói. Cô nhận ra ta đang chằm chằm nhìn cô và cô nhìn lại ngay lập tức với đôi mắt màu xanh không một chút xót thương ấy. “Cậu nghĩ cậu sẽ trụ được bao lâu trước khi một trong những gã nông dân ấy nhận ra là cậu thiếu mất một vài mẩu thịt dưới kia” nói đến đây cô chỉ vào đũng quần ta “và tố giác cậu để đổi lấy thêm một bát xúp?”
“Ba mươi bảy… Có vẻ như là hy sinh quá nhiều để đổi lấy một tên Đức,” Kolya nói.
“Ba mươi bảy tù binh bị lùa đến nhà máy thép ấy à? Những người này đâu còn là tài sản đối với nước Nga nữa,” cô nói với cái giọng khẽ khàng, điềm nhiên của mình. “Họ là lao động của bọn Đức. Và tên Abendroth thì đáng để hy sinh.”
Kolya gật đầu, chăm chú nhìn chiếc Kommandeurwagen đằng xa.
“Chúng ta là những con tốt còn hắn là một con xe, đó là điều cô đang nói.”
“Chúng ta còn không bằng lũ tốt. Tốt cũng còn có giá trị.”
“Nếu chúng ta có thể hạ một con xe, chúng ta cũng sẽ có giá trị.”
Vừa nói câu đó Kolya vừa nháy mắt và nhìn ta. Anh ta vụt nở một nụ cười đầy quyết đoán; cả cái bộ mặt Cossack của anh ta sáng bừng lên vì sự vĩ đại của một ý tưởng mới.
“Có lẽ là còn có một cách khác. Chờ ở đây một phút.”
“Anh đang làm gì thế?” Vika hỏi, nhưng đã quá muộn rồi; chưa gì anh ta đã sải bước về phía đám lính gần nhất. Bọn Đức nheo mắt lại khi chúng nhận ra anh ta đang tới và đưa ngón tay về phía vành cò súng, nhưng Kolya đã giơ hai tay lên và bắt đầu nói bằng tiếng mẹ đẻ của chúng, hăm hở và thoải mái như thể tất cả bọn ta đang tụ tập cùng nhau để xem một cuộc diễu binh. Sau ba mươi giây thì chúng đã cười vì câu chuyện quái gở mà anh ta đang kể. Một tên trong đám lính còn cho phép anh ta rít một hơi dài từ điếu thuốc lá của hắn.
“Anh ta có sức hút thật,” Vika nói. Giọng cô nghe như một nhà côn trùng học đang nói về lớp vỏ cứng của một con bọ rùa.
“Có khi chúng tưởng anh ta là một người anh em Arya thất lạc bấy lâu.”
“Hai người các cậu là một đôi lạ lùng.”
“Chúng tôi không phải là một đôi.”
“Ý tôi không phải là như thế. Đừng lo, Lyova. Tôi biết là cậu thích phụ nữ.”
Cha ta vẫn gọi ta là Lyova và nghe cái tên đó cất lên từ miệng cô - thật bất ngờ nhưng cũng thật tự nhiên, như thể cô vẫn gọi ta như thế suốt bao năm - gần như làm ta chỉ muốn khóc òa.
“Lúc nãy anh ta khiến cậu tức giận, đúng không? Khi anh ta nói câu gì về việc muốn thấy tôi khỏa thân ấy.”
“Anh ta nói rất nhiều điều ngu xuẩn.”
“Vậy là cậu không muốn thấy tôi khỏa thân?”
Lúc này thì Vika đang nở nụ cười giễu cợt của cô, đứng với hai chân dang rộng, tay cô đút sâu trong túi bộ quần áo bảo hộ.
“Tôi không biết.” Ừ, đó quả là một câu trả lời ngu xuẩn và hèn nhát, nhưng ta không thể nào gánh nổi những đỉnh cao và vực sâu của buổi sáng đó. Mới lúc này ta tưởng mình chỉ còn vài phút để sống; thì ngay sau đó một xạ thủ bắn tỉa từ Archangel lại đang tán tỉnh ta. Có phải cô ấy đang tán tỉnh ta không nhỉ? Những ngày vừa rồi đã trở thành một mớ thảm họa hỗn độn; điều mới buổi chiều còn tưởng như không thể thì đến tối đã là một sự thật trần trụi. Những cái xác Đức rơi từ trên trời xuống; lũ ăn thịt người bán những dây xúc xích làm từ thịt người xay ở Chợ Giời; những tòa chung cư sụp đổ tan tành; lũ chó biến thành những quả bom; những người lính đóng băng trở thành bảng chỉ đường; một người du kích còn nửa khuôn mặt đứng lảo đảo trong tuyết, trân trối nhìn những kẻ vừa giết mình. Ta không có tí thức ăn nào trong bụng, không còn chút mỡ nào trên xương, và chẳng còn hơi sức đâu để mà nghĩ ngợi về mớ kinh hoàng đang diễu qua này. Ta chỉ lầm lũi bước, hy vọng tìm được nửa lát bánh mì nữa cho mình và một tá trứng cho con gái viên đại tá.
“Anh ta kể với tôi rằng cha cậu là một nhà thơ nổi tiếng.”
“Ông ấy không nổi tiếng đến thế đâu.”
“Cậu muốn trở thành như thế à? Một nhà thơ?”
“Không. Tôi chẳng có tí năng khiếu nào cho cái đó cả.”
“Thế cậu có năng khiếu cho cái gì?”
“Tôi không biết. Đâu phải ai cũng có năng khiếu.”
“Điều đó thì đúng đấy. Bất kể những gì họ vẫn luôn nói với chúng ta.”
Theo quan sát thì Kolya đang chuyển tải một bài rao giảng hoành tráng tới bọn lính tụ tập quanh anh ta thành hình bán nguyệt, làm những cử chỉ khoát tay đầy tinh tế để nhấn câu. Anh ta chỉ vào ta và ta cảm thấy cổ họng mình thắt lại khi bọn lính Đức quay đầu liếc nhìn về phía ta, tò mò và thích thú.
“Anh ta đang nói cái quái gì với chúng vậy?”
Vika nhún vai. “Anh ta sẽ tự khiến mình ăn đạn nếu không cẩn thận.”
Bọn lính tỏ vẻ ngờ vực, nhưng Kolya tiếp tục phỉnh phờ chúng và cuối cùng một tên trong bọn, lắc đầu như thể không tin được là mình lại đang lắng nghe cái thằng người Nga điên rồ này, chỉnh lại quai đeo khẩu MP40 và rảo bước về phía cuối đoàn xe. Kolya gật đầu với đám lính còn lại túm tụm quanh anh ta, làm thêm vài câu pha trò cuối cùng khiến chúng lại cười toe toét, và nhơn nhơn quay lại chỗ bọn ta.
“Bọn Quốc xã mê mẩn anh đấy,” Vika nói. “Anh đã trích dẫn quyển Mein Kampf[28]” đấy à?”
“Thử đọc một lần rồi. Chán bỏ xừ.”
“Anh đã nói gì với chúng vậy?”
“Tôi bảo chúng là tôi muốn đánh cược với Herr[29] Abendroth. Rằng anh bạn tôi đây, một thiếu niên mười lăm tuổi đến từ cái mạn kém sang trọng hơn của Leningrad, có thể chấp cả quân hậu mà vẫn thắng ngài Sturmbannführer trong một ván cờ vua.”
“Tôi mười bảy rồi.”
“Ồ. Ừm, mười lăm nghe nó xúc phạm hơn.”
“Đây là một trò đùa à?” Vika hỏi, nghiêng đầu sang một bên, chăm chú nhìn Kolya và đợi anh ta mỉm cười và giải thích rằng anh ta đã không hề làm cái chuyện ngu xuẩn đến thế.
“Không đùa.”
“Anh không nghĩ hắn sẽ băn khoăn tại sao anh lại biết hắn đang ở đây? Biết cả cấp bậc của hắn, biết là hắn chơi cờ vua?”
“Tôi nghĩ hắn sẽ băn khoăn tất cả những điều đó. Và như thế sẽ khiến hắn tò mò, và như thế sẽ khiến hắn đến với chúng ta.”
“Đánh cược thế nào?” tôi hỏi anh ta.
“Nếu hắn thắng, hắn có thể bắn chết bọn ta ngay tại đây.”
“Hắn có thể bắn chết bọn ta ở bất kỳ lúc nào hắn muốn, anh là cái đồ ngu đầu đất.”
“Bọn lính cũng bảo thế. Tất nhiên là hắn có thể. Nhưng tôi bảo chúng rằng Sturmbannführer là một người trọng danh dự, một người đàn ông có nguyên tắc. Tôi nói với chúng rằng tôi tin lời của hắn và tôi tin vào tinh thần tranh đua của hắn. Tất cả bọn chúng đều khoái cái trò máu với chả danh dự ấy.”
“Chúng ta được gì nếu chúng ta thắng?”
“Thứ nhất, hắn thả tự do cho cả ba chúng ta.” Anh ta nhìn thấy vẻ mặt của bọn ta và ngắt lời trước khi bọn ta kịp lên tiếng. “Phải, phải, hai người nghĩ tôi là một thằng ngốc, nhưng hai người mới là những kẻ chậm hiểu. Chúng ta không thể chơi ở đây, trong khi đoàn xe di chuyển thế này. Nếu may mắn thì ván cờ sẽ diễn ra vào đêm nay, bên trong, tránh xa tất cả khung cảnh này.” Kolya khoát tay, chỉ vào đám lính Đức đang đứng thành những vòng rộng, trò chuyện và hút thuốc; những chiếc xe tải chất đầy đồ tiếp tế; những khẩu pháo hạng nặng.
“Hắn sẽ không bao giờ thả chúng ta.”
“Đương nhiên là hắn sẽ không bao giờ thả chúng ta rồi. Nhưng chúng ta sẽ có cơ hội ra tay với hắn dễ dàng hơn. Và nếu thần linh run rủi, có khi chúng ta sẽ còn có cơ hội bỏ chạy ấy chứ.”
“Nếu thần linh run rủi,” Vika nói, chế nhạo vẻ trịnh trọng của Kolya. “Từ đầu đến giờ anh có để ý gì đến cuộc chiến này không vậy?”
Bọn thợ máy đã lắp lại xích vào khẩu lựu pháo tự hành. Tên tài lái và khẩu đội của hắn chui tọt vào trong nắp pháo. Lát sau động cơ khạc tiếng nổ trở lại và con quái vật nòng dài gầm gừ chuyển động, nghiến qua lớp băng đã đóng lại quanh những bánh xích bằng thép đúc của nó. Bọn bộ binh chẳng có vẻ gì là vội vã quay trở lại những chiếc xe tải của chúng, nhưng sau những lời tạm biệt khàn đục cuối cùng, cùng bọn sĩ quan đang quát tháo và đoàn xe bắt đầu rục rịch tiến, chúng rít nốt những hơi thuốc dài cuối cùng, búng đi, rồi nhảy lại lên những thùng xe phủ bạt.
Tên lính đã đi khỏi cùng thông điệp cho Abendroth quay trở lại đơn vị của hắn. Khi nhìn thấy bọn ta đang nhìn mình, hắn gật đầu và mỉm cười. Mặt hắn hồng hào và nhẵn thín, cặp má tròn trịa, và thật dễ tưởng tượng ra hắn như một đứa bé chưa mọc tóc đang oe oe khóc. Hắn quát to với bọn ta, một từ tiếng Đức cụt lủn, trước khi đuổi kịp với chiếc xe tải đã chuyển bánh của mình, với một tay lên để cho một tên đồng đội kéo hắn lên thùng.
“Tối nay,” Kolya nói.
Chưa gì lũ gác đã sủa quát bọn ta, biết thừa bọn ta không hiểu nhưng chúng cũng chẳng quan tâm. Thông điệp quá là đơn giản. Những tù binh lại đứng vào hàng, Vika lững thững tách ra khỏi bọn ta, và bọn ta chờ cho đoàn xe dài đi khỏi. Khi chiếc Kommandeurwagen chạy qua, ta cố để ý tìm Abendroth, nhưng kính cửa sổ đã bị phủ kín sương giá.
Ta nhớ ra điều đã làm mình bận tâm suốt nãy giờ và ta quay sang Kolya.
“Điều thứ hai mà anh đề nghị là gì?”
“Hử?”
“Anh bảo là nếu tôi thắng, thứ nhất là hắn thả chúng ta ra. Vậy điều thứ hai mà anh đòi hỏi là gì?”
Anh ta cúi nhìn xuống ta, lông mày anh ta nhíu lại với nhau, không tin nổi là ta lại không đoán ra được.
“Chẳng hiển nhiên ra đấy còn gì? Một tá trứng.”