ÁC LÀ ĐẠO CHÍCH
Xào lại ý tưởng hay thành quả của người khác, hoặc đơn giản là chôm luôn ý tưởng của người ta và lờ tịt tác giả thật sự đi.
Ác là đạo chích có rất nhiều biến thể. Mấy tay đạo chích chất xám này lượn vè vè như chim ác là xung quanh hòng đạo những ý tưởng, dữ liệu và đề xuất hay ho từ người khác. Những ý tưởng này sẽ được đề xuất lên cấp trên nhưng tên tác giả lại là tên của “ác là”. Biến thể xấu xa hơn của mánh này là lắng nghe những ý tưởng tuyệt vời của người khác chia sẻ nhưng lại dội cho nạn nhân gáo nước lạnh bằng cách giả vờ góp ý chân thành rằng đây là ý tưởng tồi, đáng vứt vào sọt rác. Khi đã chắc chắn rằng ý tưởng này không còn hiện hữu nữa, họ sẽ xào lại ý và trình lên cấp trên. Hẳn chúng ta đã thấy điều này trong tình huống của Lewis từ đầu chương.
Không cần biết họ sử dụng biến thể nào, điều quan trọng là họ ăn cắp ý tưởng. Điều này không gì hơn ngoài mục đích nâng cao giá trị bản thân, để lừa mọi người tin vào khả năng cao siêu của họ. Thỉnh thoảng, họ vẫn sẽ chia sẻ ý tưởng này cùng nạn nhân. Vết thương sẽ càng trầm trọng khi nạn nhân được yêu cầu thêm thời gian và nỗ lực, và tên đạo chích ra tay vào phút cuối cùng.
Về bản chất, ác là rất không vững vàng, vài kẻ còn kém năng lực nữa kia, nhưng lại có nhu cầu thể hiện một trình độ cao hơn, hoặc bọn chúng chăm chăm đến việc được coi trọng nhưng lại không có khả năng thực hiện bằng năng lực thực sự của bản thân.
Thực tế đáng buồn là mánh này làm “nản lòng chiến sĩ” rất nhanh, đặc biệt là khi nó được giở ra với những nhân viên ở vị trí thấp hơn – những kẻ thấp cổ bé họng thực thi hành động. Mục ruỗng sẽ nhanh chóng xảy ra, ý tưởng và năng lượng sẽ dần cạn kiệt. Vấn đề ở đây là gì nếu năng lực của tôi không bao giờ được thừa nhận? Với tính cấp thiết của khẩu hiệu “đổi mới hay là chết”, mọi công ty nên được cảnh tỉnh trước nguy cơ tàn phá tài năng mà nhân viên của bạn đã phải cố gắng và chăm chỉ lắm mới có và phát triển được!
NHỮNG KẾ BẨN NÀY ĐE DỌA GÌ ĐẾN TỔ CHỨC
Cảnh báo về lợi nhuận – điều này đe dọa thế nào tới lợi ích của tổ chức?
Hậu quả công ty phải gánh chịu có thể không đáng kể trước mắt, xét đến cùng những ý tưởng này vẫn được trình lên cấp trên. Nhưng về lâu về dài, nó có ảnh hưởng xấu khi ý tưởng bắt đầu cạn kiệt và những nhân tài thật sự đội nón ra đi.
Độ mẫn cảm của tổ chức – công ty sẽ điêu đứng ra sao với những hành vi này?
Dưới áp lực chứng minh giá trị của bản thân, sức cám dỗ của “Ác là đạo chích” đang ở mức rất cao.
Đặc biệt ở các cấp càng thấp, chúng ta càng thường xuyên được “ác là đạo chích” ghé thăm.
Đe dọa văn hóa – điều này ảnh hưởng đến văn hóa doanh nghiệp và tinh thần nhân viên như thế nào?
Nếu trò này được nhân rộng, văn hóa công ty chắc chắn sẽ bị kéo lùi. Bởi còn đâu là văn hóa khi vừa đưa ra một ý tưởng lập tức bị ác là tới cuỗm đi!
Tỷ lệ rủi ro của kẻ chơi bẩn – mức độ rủi ro và khả năng bị vạch trần là bao nhiêu?
Đây là một trong những trò dễ nhận biết nhất, đặc biệt sau một sự kiện nào đó. Đây cũng là đại diện của mức rủi ro cao cho kẻ chơi bẩn ngay khi hắn vừa có được danh tiếng thì nhân viên của hắn sẽ học được cách cư xử. Cũng như vậy, kẻ chơi bẩn cũng có cơ chịu rủi ro làm suy giảm năng suất khi tinh thần giảm sút. Việc này nhanh chóng mang lại cho hắn nhiều rủi ro.
Cảnh báo về an nguy cho nạn nhân – nạn nhân có thể gặp phải những rủi ro nào khi kế bẩn được tung ra?
Thực ra thì tỷ lệ rủi ro thấp nhưng lại khá bực mình. Do bạn không được ai biết đến nhờ ý tưởng tuyệt vời hay sự mẫn cán của mình. Thường thì khi tên đạo chích bị vạch mặt, bạn sẽ nhận được tán dương liền sau đó. Điều này cũng mang lại một bất ngờ thú vị, đó là khiến cho chim ác là phụ thuộc vào bạn hơn, và nâng cao quyền lực cá nhân của bạn trong mối quan hệ giữa bạn và hắn. Hơn nữa, rủi thay cho hắn, kẻ đạo chất xám kia đôi khi thực sự hiểu ý tưởng của bạn nhưng lại không diễn giải cho rõ ràng và thuyết phục được.
THUỐC GIẢI CHO KẾ BẨN SỐ 5
Cách xử lý mấy con chim ác là này phụ thuộc vào cách bạn bắt chúng. Nếu bạn muốn bắt chúng ngay khi còn nằm trong tổ, hãy thử “chối từ và cương quyết”. Tuy nhiên, nếu chúng đã cao chạy xa bay trước khi bị phát hiện, bạn lại có thời gian để cân nhắc cẩn thận hơn chiến lược của mình.
Chối từ và cương quyết
Nếu họ là “chim ác là”, dùng sách lược này sẽ tạo cho họ những áp lực nghiêm trọng. Chưa cần phải lo lắng nếu bạn chưa bị con chim ác là nào lởn vởn trước mặt, bởi lẽ khi bạn có giọng điệu đúng đắn, họ sẽ tôn trọng bạn.
Khi được đề nghị “họ sẽ lo chuyện này từ bây giờ trở đi”, hãy từ chối một cách lịch sự, và cương quyết rằng bạn sẽ chịu trách nhiệm thuyết trình phần việc của mình. Hãy để cho họ biết, bạn có đủ khả năng đưa dự án đi xa hơn, và bạn muốn thấy nó thành công. Hãy cảm ơn họ vì đã hỗ trợ, quan tâm và đóng góp, nhưng phải kiên quyết rằng bạn cần cơ hội học hỏi này.
Những cơ hội này có thể thuộc dạng ngàn năm có một và bạn xứng đáng được kiểm nghiệm chính mình, nếu vượt qua được cửa ải này, ai biết bạn sẽ tiến được đến đâu. Xét cho cùng, không ai có thể nắm rõ dự án của bạn bằng chính bạn, vậy thì còn ai có thể thích hợp hơn bạn để đưa dự án đó lên một tầm cao mới?
Trong vài trường hợp, cần phải thừa nhận rằng họ có quyền đại diện bạn để đệ trình dự án lên cấp trên, vì có những nhân viên không được phép dự các cuộc họp quan trọng. Tuy nhiên, bạn vẫn được quyền trung kiên với việc “Chối từ và Cương quyết”, rằng bạn cần nắm được cơ hội trình bày sản phẩm của mình. Cần giữ thái độ bình tĩnh, dứt khoát và lịch sự khi chối từ, bạn sẽ tăng thêm cơ hội khiến chim ác là hiểu ra thông điệp và để cho chiếc tổ của bạn yên.
Nếu họ vẫn muốn làm Lý Thông cướp công Thạch Sanh, hãy sử dụng những câu hỏi sau để giải thoát:
– Anh sẽ trả lời như thế nào với những câu hỏi xoáy mà những người phê duyệt ý tưởng đưa ra?
– Cái giá phải trả nếu anh không trả lời được những câu hỏi đó?
– Anh sẽ mất gì nếu họ không thích báo cáo/ dự án/ ý tưởng này?
– Điều gì khiến anh nghĩ rằng tôi không thuyết trình hiệu quả bằng anh?
– Điều gì giúp anh có thể trình bày tốt hơn tôi về ý tưởng của chính tôi chứ?
– Tại sao việc thuyết trình sản phẩm này trước cấp trên lại quan trọng với anh như vậy?
– Anh nghĩ sao nếu chúng ta là những người tiên phong phá vỡ luật lệ về những “cuộc họp quan trọng” giới hạn người tham dự đó?
Nếu bạn thất bại trong việc thuyết phục, đừng để thất bại trong việc hiểu rõ nguyên nhân tại sao Chim ác là làm như vậy.
Phòng ngừa
Nếu phát hiện sản phẩm xương máu của mình đã bị ăn cắp, đặc biệt là khi thủ phạm phạm tội hàng loạt, bạn cần cân nhắc thiệt hơn nếu tính chuyện đối đầu với hắn. Không còn nghi ngờ gì nữa, việc này cực kỳ bực mình và chán ngắt, hãy xem xét cẩn thận những tổn thất thực sự bạn phải gánh chịu. Vẫn có những cách khác để tránh được việc này mà không đẩy mối quan hệ đến bên bờ vực thẳm. Bởi có thể một lúc nào đó, bạn còn phải hợp tác hoặc làm việc dưới quyền Chim ác là.
Trước hết, chúng tôi tán thành việc đối mặt, xử lý triệt để trong trường hợp này. Hãy lưu tâm đến lợi ích bạn nhận được từ việc ghi nhận công bằng, không chỉ với sự nghiệp mà còn với sự phát triển và thái độ với nơi làm việc của bạn. Bạn có thấy tự tin hơn khi thành công trong việc ngăn chặn tình huống xấu xảy ra? Và bạn còn có thể tiến xa đến đâu khi sự tự tin ấy ngày càng lớn?
Trước tiên, bạn phải tìm được bằng chứng, từ việc rà soát các sự kiện cẩn thận hết mức có thể. Đừng bao giờ dựa vào những lời chim lợn ở chỗ máy pha cà phê. Khi đã sẵn sàng, gặp Chim ác là và đưa ra bằng chứng. Làm việc này với tinh thần điều tra, thẩm vấn nghiêm túc.
Nếu đưa ra được những bằng chứng quá thuyết phục, có thể bạn sẽ nhận được vài lời biện minh. Chớ có quan tâm đến chúng! Nhanh chóng đi thẳng vào việc trình bày cảm xúc của mình trong chuyện này cho họ thấy. Nhớ rằng, Chim ác là có thể sẽ thấy khó xử đấy. Bởi không chỉ hắn bị vạch mặt mà bạn còn thể hiện cảm xúc của mình. Do đó, kết thúc câu chuyện bằng những đề xuất tích cực đã được chuẩn bị trước có thể sẽ giúp cải thiện tình hình. Phần lớn mọi người đã thực hiện điều này đều hết sức ngạc nhiên với kết quả thu được. Cách này đặc biệt hiệu quả nếu bạn có thể giữ bình tĩnh, đưa ra những bằng chứng rõ ràng và những đề nghị tích cực. Cũng phải nói rằng, ngay cả khi tình huống không thuận lợi như bạn dự tính, Chim ác là sẽ cẩn trọng hơn và chắc chắn sẽ phải suy nghĩ lại trước khi có ý định chôm ý tưởng của bạn thêm lần nữa!
Mẹo vặt
Ở một khía cạnh nào đó, rất có thể kẻ chơi bẩn bạn đang muốn đối đầu lại với bạn. Trong tương lai, bạn còn phải làm việc với họ dài dài. Vì vậy, phải hết sức khéo léo trong ứng xử nếu không muốn hủy hoại vĩnh viễn mối quan hệ đó. Những chiến lược của bạn cũng cần được cân nhắc kỹ lưỡng xem chúng có giúp bạn đưa mối quan hệ hiện tại tiến triển trên một nền móng chân thành và vững chắc hơn không. Hãy suy nghĩ thấu đáo để có thể giúp cả đôi bên giữ thể diện. Nên nhớ rằng, quan hệ và kết quả luôn luôn đi cùng với nhau, vì vậy, chúng ta cần phải sáng tạo, đảm bảo điểm mấu chốt của cuộc trò chuyện theo hướng đôi bên cùng có lợi.
Bạn nên chuẩn bị ít nhất ba cách để đưa tình hình tiến triển theo chiều hướng tích cực, đảm bảo tính linh hoạt cao nhất. Nếu không thể đạt được thế “đôi bên cùng có lợi”, thì lựa chọn kết quả “không vấn đề gì” bao giờ cũng tốt hơn chuyện đổ thêm dầu vào lửa. Chúng ta có thể trở thành đối thủ, nhưng chí ít, ta cũng biết rõ mình đang đứng ở đâu và tránh trường hợp trở thành kẻ thù của nhau. Với những cuộc đụng độ mang màu sắc chính trị nơi công sở, nỗ lực sẽ giúp mối quan hệ luôn ở chiều hướng tích cực.