Lưu Công Kỳ Án

Yếu tu tìm lý tự gia tri.

Dịch thơ:

Sáng tối trong nhà tuy khác nhau

Lòng người vẫn thế chớ khinh nào

Đừng cho trời quỷ thần cao vắng

Trong tối tự mình biết trước sau.

Lại nói chuyện Lưu công và Hòa Thân chia tay nhau tại huyện Lương Hương, Hòa thủ tướng đi trước một bước. Lưu đại nhân trong công quán cải trang thành đạo sĩ vân du, binh mã, chấp sự đi trước chuẩn bị chỗ ăn nghỉ. Lưu công chậm rãi lên đường, vừa đi vừa dò xét dân tình. Đi qua quán trại bên sông Lưu Ly, tới cây cầu đá phía Bắc cổng thành Toại Châu, vào công quán nghỉ ngơi.

Ngày hôm sau, cơm nước xong xuôi, lại mặc quan phục, ngồi kiệu lên đường. Rời khỏi cửa Nam thành Toại Châu, nhằm hướng Tam Giác Điểm của phủ Hà Gian thẳng tiến. Rời khỏi cửa Nam thành Tân đi theo phía Nam tới sông Bạch Câu, vượt qua Triệu Bắc Khẩu, Thập Nhị Liên Kiều của huyện Hùng, tới công quán trấn Sào Châu nghỉ lại. Ngày hôm sau tới huyện Nhiệm Khâu, Nhị Thập Lý Bảo, tới Thương Gia Thôn của phủ Hà Gian nghỉ lại. Vượt qua huyện Hiến, theo hướng Nam tới Phú Trang Tao, lại tới thành Trụy, vượt qua thành. Binh mã, chấp sự đi trước, tới đường lớn phía Bắc bên ngoài thành Cảnh Châu, Lưu đại nhân ngồi trong kiệu ghé mắt nhìn ra, quan sát phong tục, tập quán và dân tình Cảnh Châu. Thấy người qua kẻ lại dập dìu, du khách, thương nhân tấp nập, trong lòng nghĩ thầm: "Có lẽ đây là đất Cảnh Châu. Rõ là vùng yên ổn, thái bình".

Đang nghĩ vẩn vơ, chợt thấy một con gió xoáy cao ngất trời bốc lên, bay ngang qua kiệu. Lưu đại nhân ngồi trong kiệu, lòng thầm kinh ngạc, đưa mắt nhìn cơn gió xoáy, nói:

- Cơn gió xoáy này nếu có điều oan khuất, hãy lượn ba vòng trước kiệu của bản bộ, bản bộ sẽ lập tức chấp nhận lời kêu oan của ngươi.

Chợt thấy cơn gió lượn qua, lượn lại ba lần trước kiệu. Lưu đại nhân biết nơi này hẳn có chuyện oan khuất, bèn sai Trương Thành đi theo cơn gió xoáy, kiệu của đại nhân cũng theo sau. Chỉ thấy cơn gió xoáy cuốn về phía Tây Nam. Tới nơi, thấy một ngôi mộ mới, bên cạnh có một thiếu phụ dung mạo xinh đẹp, mình mặc tang phục đang đốt tiền vàng, đổ rượu trước ngôi mộ mới, cất tiếng khóc vô cùng thảm thiết. Lại thấy cơn gió xoáy chuyển hướng, bay về phía ngôi mộ mới. Bộ đồ tang trên mình thiếu phụ bị gió thổi hất lên, để lộ ra tà áo đỏ bên trong. Đại nhân thấy vậy, khẽ gật đầu, trong lòng đã hiểu ra vài phần, dặn dò:

- Hạ kiệu!

Ngươi hầu mang ghế tới; Đại nhân ngồi xuống, nói:

- Lưu An, mau đi truyền châu quan của Cảnh Châu tới gặp bản đường.

Lưu An ứng tiếng, nhảy lên lưng ngựa, phóng như bay vào thành Cảnh Châu. Tới thẳng nha môn Tri Châu, ngồi trên lưng ngựa, quát vang:

- Sai dịch trong nha môn nghe đây: Nay lại bộ thượng thư Lưu đại nhân phụng chỉ tới Son Đông tra xét dân tình tới vùng ngoại ô phía Bắc thành Cảnh Châu, lệnh châu quan của Cảnh Châu mau ra nghênh đón.

Nói xong, xoay đầu ngựa đi thẳng.

Đám nha dịch không dám chậm trễ, vội chạy vào trong thông báo. Tri châu Lưu Tế Hiền nghe tin báo vội hạ lệnh:

- Chuẩn bị ngựa!

Lập tức lên ngựa, phía sau là một đám đông nha dịch, thư lại theo hầu. Không lâu sau đã ra khỏi châu thành, tới vùng ngoại ô phía Bắc. Thấy một đám binh mã, chấp sự đông như ong ở đó. Lưu tri châu vội vã xuống ngựa, tới trước mặt Lưu lại bộ, chắp tay, cúi mình thi lễ, nói:

- Bẩm đại nhân, tệ chức tri châu Cảnh Châu Lưu Tế Hiền xin chào ra mắt.

Hành lễ xong xuôi, đứng sang một bên. Lưu lại bộ nói:

- Quý tri châu, nay bản bộ phụng mệnh tra xét dân tình vùng Sơn Đông, dọc đường đi ngang qua nơi này, thấy một thiếu phụ đi tế mộ, trên mình mặc hiếu phục nhưng trong lại mặc áo đỏ. Lại có gió xoáy chặn kiệu, chắc hẳn phải có oan khúc chi đây? Quý châu hãy tiến lên giúp bản đường dò hỏi xem cô ta tên họ là gì, nhà ở đâu? Người dưới mộ là gì của cô ta? Mắc phải bệnh gì đến nỗi chết?

Lưu tri châu vâng dạ, lui đi. Hỏi ba ban nha dịch:

- Trong số các ngươi, có ai biết thiếu phụ ấy không?

Chợt thấy một tên nha dịch trong châu lật đật chạy ra, quỳ xuống nói:

- Bẩm đại nhân, tiểu nhân có biết thiếu phụ ấy. Nhà mẹ đẻ cô ta ở tại Tam Lý Bảo, nhà chồng ở tại Bồ Gia Loan. Thiếu phụ ấy họ Hoàng, tên ái Ngọc, được gọi là Đại Thư. Chồng chị ta là Xú quỷ Bồ Hiền. Bởi Xú quỷ Bồ Hiền lâm bệnh qua đời nên Hoàng thị tới đây cúng tế.

Đại nhân hỏi:

- Ngươi họ tên là gì?

Châu nha trả lời:

- Tiểu nhân họ Hoán, tên gọi "Sơn Đăng".

Đại nhân nói:

- Ngươi mau đi gọi bảo chính của Bồ Gia Loan tới đây.

Hầu đầu mục ứng tiếng, lui xuống, nhắm hướng Bồ Gia Loan chạy đi.

Còn đang lo phải chạy bộ hơn ba dặm đường đất, thụt may nửa đường lại gặp người cần tìm, nói:

- Chẳng phải Phiên Tam đó hay sao?

Bảo chính Phiên Tam nói:

- Đúng là tôi. Không biết có việc công gì?

Hầu đầu mục nói:

- Mau theo ta đi gặp đại nhân.

Không lâu sau, hai người bọn họ đã tới trước mặt đại nhân, quỳ cả xuống, nói:

- Bảo chính Bồ Gia Loan xin kính chào đại nhân.

Lưu đại nhân dặn dò, nói:

- Mau truyền gọi thiếu phụ bên mộ tới đây gặp bản bộ.

Bảo chính Phiên Tam ứng tiếng, nói:

- Dạ!

Rồi chạy tới bên ngôi mộ mới, thấy Hoàng Ái Ngọc, bất giác giật mình, nói:

- Không ổn! Nếu lật lại vụ này, điều tra rõ chuyện Hoàng Ái Ngọc cùng gian phu mưu hại chồng, ta được chúng đút lót tám xâu tiền. Gã Lưu gù không dễ giây như các vị quan trên khác. Ông quan này tính khí quái gở, lại hay xen vào việc của người khác. Nếu ông ta điều tra rõ vụ này, ngay cả Phiên Tam ta cũng khó lòng sống nổi.

Chẳng còn cách nào khác, bước tới bên ngôi mộ, hạ giọng, nói:

- Ái Ngọc, cô chớ có ở đây mà gào khóc nữa? Bao nhiêu chỗ cần tới cô chẳng tới, lại tới nơi này. Bao nhiêu ngày đáng tới cô chẳng tới lại chọn đúng ngày hôm nay. Nay có Lại bộ thương thư Lưu đại nhân từ kinh thành đi qua đây, thấy cô ngoài mặc tang phục, trong mặc áo hồng, trong lòng không vui, sai ta gọi cô tới nước kiệu hỏi chuyện. Cô phải cẩn thận một chút mới được. Lão Lưu gù này không phải như các vị quan khác đâu.

Hoàng Ái Ngọc nghe vậy, khẽ nháy mắt, nói:

- Quan qua đường thì làm gì nổi tôi?

Phiên Tam nói:

- Cô nói sai rồi. Quan trong thiên hạ thì quản dân trong thiên hạ. Mau theo ta đi gặp Lại bộ đại nhân. Cần phải cẩn thận một chút.

Hoàng Ái Ngọc đành phải đứng dậy, phủi bụi đất bám trên mình, tới trước mặt Lưu lại bộ, quỳ xuống, nói:

- Dân nữ xin khấu đầu trước đại nhân. Không biết đại nhân cho gọi dân nữ tới đây có chuyện gì chỉ bảo?

Lưu đại nhân thấy thiếu phụ này không hề sợ quan, bèn hỏi:

- Thiếu phụ này nhà ở đâu? Tên là gì? Người dưới ngôi mộ mới ấy là gì của ngươi?

Hoàng Ái Ngọc chưa nói năng gì, hai hàng lệ đã trào ra, nói:

- Bẩm đại nhân. Nhà đẻ của tiểu nô họ Hoàng, ở tại Tam Lý Bảo. Nhà chồng ở tại Bồ Gia Loan, tiểu nô tên gọi Hoàng Đại Thư. Người chết chôn dưới mộ là chồng của tiểu nô, tên gọi là Bồ Hiền.

Đại nhân hỏi:

- Ngươi là vợ chính thức của hắn hay là vợ lẽ? Chồng người mắc bệnh gì đến nổi qua đời?

Hoàng Ái Ngọc nói:

- Là vợ chính thức, cưới nhau đã được ba năm, cha mẹ chồng đều đã qua đời, hai vợ chồng sống rất khổ cực. Chồng tiểu nô suất ngày chỉ mê cờ bạc, không lo gì tới việc đồng áng. Nô gia cả ngày dệt vải, không hề oán thán chi. Việc đã tới nước này, cũng chẳng còn gì phải giấu. Đêm ấy, vợ chồng tiểu nô cùng ngủ một giương. Tiểu nô cũng xin khai thực, mong đại nhân đèn trời soi xét. Chồng của nô gia khát nước, đòi uống, uống hết một bát nước lạnh.

Đại nhân hỏi:

- Các ngươi là vợ chồng với nhau, phải ngăn hắn, không cho hắn uống nước lạnh mới phải. Hơn nữa, hắn đã mắc bệnh, phải gọi thầy thuốc tới khám mới đúng.

Ái Ngọc nói:

- Tiểu nô nhất thời buồn ngủ. Tới khi tỉnh dậy, anh ấy đã uống xong rồi. Vốn biết anh ấy bị bệnh, tiểu nô đã mời Vương Bán Tiên tới khám bệnh. Thầy lang nói anh ấy bị nhiễm cảm lạnh quá nặng, khó lòng chữa khỏi. Trời còn chưa sáng, người đã tắt thở. Sáng hôm sau, tiểu nô bỏ ra năm lượng ba tiền bạc mua một cỗ quan tài về khâm liệm. Bởi anh ta chết trong phòng nên thi thể không để được lâu. Chôn xuống tới hôm nay vừa tròn ba ngày. Tiểu nô tới mộ cúng tế, gặp đúng lúc đại nhân ngang qua. Tiểu phụ nói đây toàn là sự thật.

Đại nhân hỏi:

- Đã là vợ chồng với nhau, chồng ngươi mới chết được ba ngày, người mặc đồ tang là sẽ đương nhiên, tại sao bên trong lại mặc áo đỏ?

Ái Ngọc nghe hỏi, vội quỳ sụp xuống lạy bốn lạy, nói:

- Bẩm đại nhân! Cũng bởi chồng tiểu nô ngày thường không chịu chăm chỉ đồng áng, chỉ ham cờ bạc, thua sạch ruộng vườn, ngay cả đồ trang sức của nô gia anh ta cũng mang cầm bán hết. Tấm áo đỏ này là của hồi môn tiểu nô mang từ nhà mẹ đẻ về quanh năm suốt tháng không phải mặc tới, cũng không dám để trong nhà nên đã gửi sang nhà hàng xóm. Nay vừa đúng ba ngày chồng tiểu nô chết, lại gặp đúng lúc tiểu nô hết váy áo mặc, đành phải lấy chiếc áo đỏ này ra mặc cho đỡ lạnh. Nếu nô gia sớm biết mặc áo đỏ sẽ bị tội thì rét đến chết, nô gia cũng không đám mặc.

Lưu lại bộ nghe vậy, nở nụ cười, nói:

- Ả đàn bà lẻo mép, dám dùng lời dối trá quanh co: Nay có gió xoáy chặn kiệu, chắc hẳn phải có oan tình. Bản bộ đường quyết phải quật mộ khám nghiệm lại tử thi.

Ái Ngọc hô to:

- Thanh thiên đại nhân muốn mở nắp quan tài, khám nghiệm lại tử thi, tiểu nô cũng không dám ngăn cản. Nhưng có một việc phải nói cho rõ. Nếu khám thấy thương tích, tiểu nô nguyện xin chịu tội. Còn nếu không khám ra thương tích, đại nhân sẽ phải làm sao đây?

Lưu lại bộ cười nhạt, nói:

- Nếu bản bộ trưởng không tìm ra thương tích trên tử thi, tất sẽ tự xin từ chức.

Rồi lập tức lệnh cho nha dịch đào mộ, mở quan tài. Có rất nhiều người quỳ xuống, nói:

- Nay không có dụng cụ, khó lòng đào mộ, mở quan.

Lưu lại bộ vội lệnh cho bảo chính Phiên Tam đi gọi dân làng mang cuốc, xẻng tới. Phiên Tam ứng tiếng, đứng dậy đi ngay, trong lòng nghĩ thầm:

- Mở quan tài ra, nếu không khám nghiệm ra thương tích thì thôi. Còn nếu khám nghiệm ra, vụ này liên quan tới tính mạng của tám người. Giờ ta chưa về Bồ Gia Loan vội, hãy vào thành báo tin cho Trương võ cử trước, sau đó sẽ về Bồ Gia Loan gọi người.

Nghĩ xong, nhằm hướng châu thành tiến tới.

Chợt cảm thấy có người theo dõi. Quay đầu nhìn lại, thì ra là hai viên thương sai họ Trương, Vương đang nhìn chằm chằm.

Hắn bèn giả lả chơi, nói:

- Hai vị thương sai sao lại theo tôi?

Trượng, Vương hai vị công sai nhất tề hỏi:

- Đại nhân sai người về Bồ Gia Loan gọi người, sao người lại đi về phía Nam là hướng vào châu thành?

Phiên Tam nghe vậy, trong lòng hơi cuống, chợt nảy ra một kế, mỉm cười, nói:

- Nhị vị thương sai không biết đó thôi. Khi nãy, Châu đại gia sai tôi vào thành truyền một việc. Rẽ qua thành một chút rồi tới Bồ Gia Loan sau. Hai vị thương sai lệnh cho tôi lập tức tới Bồ Gia Loan, tôi sẽ về Bồ Gia Loan trước, sau đó sẽ vào thành cũng không muộn.

Không lâu sau, ba người đã tới Bồ Gia Loan. Phiên Tam lớn tiếng hò hét:

- Các vị hương thân, mau ra đây. Trong thôn của chúng ta xảy ra chuyện rồi.

Đám dân thôn thấy vậy, già, trẻ, trai, gái đều kéo ùa cả ra, hỏi Phiên Tam:

- Thôn ta đã xảy ra chuyện gì? Cớ sao ông lại kêu ầm lên như vậy?

Phiên Tam nói:

- Bồ Hiền trong thôn ta chẳng phải đã bỏ ra ba mươi xâu tiền mua Đại Thư nhà họ Hoàng ở Tam Lý Bảo về làm vợ hay sao? Hoàng Đại Thư chê Bồ Hiền xấu xí, nay gây chuyện, mai cãi cọ. Hôm trước Bồ Hiền qua đời. Nay Hoàng Đại Thư đi lễ mộ, gặp đúng lúc Lưu lại bộ đi ngang qua đó, thấy Hoàng Đại Thư mình mặc đồ tang nhưng bên trong mặc áo đỏ, trong lòng nghi ngờ chồng cô ta chết mờ ám, nay muốn quật mộ khám nghiệm tử thi, sai ta về đây mời mười mấy dân thôn mang theo cuốc, xẻng tới đào mộ, mở quan.

Đám hương dân nghe vậy, ngươi nọ nhìn người kia, trên mặt đều lộ vẻ buồn bực.

Một người nói:

- Tối qua chúng tôi còn ngồi hút thuốc, nói chuyện với nhau mà.

Người khác nói:

- Hay là chưa chết hẳn?

Một người trong đám ấy hạ giọng nói:

- Các anh đều không rõ về Bồ Hiền. Từ sau khi mua Hoàng Đại Thư về ngày nào cũng cãi nhau, tất cả chỉ vì một chữ “Xấu”.

Người kia hỏi:

- Sao anh biết?

Người này nói:

- Tối hôm ấy tới gặp tay võ cử họ Trương tên Viễn, sống ở cổng thành phía tây. Người ấy năm nay ba mươi hai tuổi, gia cảnh phú quý, chuyên chui lỗ chó. Thường cứ tới canh hai, canh ba lại tới đẩy cửa nhà họ Bồ. Tôi hỏi: "Anh có quan hệ với nhà họ Bồ ư?" Hắn trả lời: "Không quan hệ thân thích. Tôi tới đây lấy ấn và tiền". Tôi đã nghi Trương võ cử và Hoàng Đại Thư có quan hệ lén lút với nhau. Bồ Hiền chết, chúng ta đâu rõ anh ta chết vì đâu!

Mọi người nói:

- Quan phủ cho gọi, chúng ta hãy mau mang cuốc, thuổng tới đó. Vừa là đào đất cũng là đi xem cho biết.

Không lâu sau mọi việc chuẩn bị đã xong. Phiên Tam nói:

- Nhị vị thương sai. Các vị hãy dẫn mọi người đi đào đất, mở quan. Còn tôi đi có chút việc.

Hai vị công sai Trương, Vương nói:

- Đi mau về mau.

Phiên Tam nói:

- Tôi biết rồi!

Rồi sải bước chạy tới cổng Tây châu thành, tới trước cổng nhà Trương võ cử, xông thẳng vào trong. Gia đinh canh của ngăn lại, nói:

- Phiên Tam, ngươi điên rồi à? Đi đâu vậy?

Phiên Tam kêu ầm lên, nói:

- Chớ có cản ta. Ta có việc gấp cần vào gặp đại gia. Trương Võ Cử lúc ấy đang ở trong sân, thấy bên ngoài có tiếng người huyên náo, vội ra ngoài xem. Thì ra là bảo chính Phiên Tam của Bồ Gia Loan, nói:

- Phiên Tam, ngươi lại tới đây vay tiền đấy à?

Phiên Tam nói:

- Không phải.

Rồi tiến tới bên võ cử, ghé sát tai vào miệng hắn, thấp giọng kể cho hắn nghe một lượt chuyện của Hoàng ái Ngọc. Trương Bồi Nguyên nghe xong, sững người, trong lòng phát hoảng, chẳng biết phải làm sao. Phiên Tam thấy vậy, nói:

- Đại gia, chớ sợ. Tiểu nhân xin tới mộ trước. Ngài hãy mang theo hai đĩnh vàng tới đó sau, ngầm trao hai đĩnh vàng ấy cho kẻ khám nghiệm tử thi, bảo hắn chớ nên khám kỹ quá. Kẻ khám nghiệm tử thi nhận của đút không báo lên kết quả thực. Lưu gù không tìm được chứng cứ gì phải mất quan chức. Ngài thấy kế này thế nào?

Trương Bồi Nguyên nói:

- Cứ làm theo kế ấy. Ngươi hãy đi trước, ta sẽ tới sau.

Phiên Tam chạy thẳng tới ngôi mộ. Chỉ thấy dân chúng Bồ Gia Loan người cầm cuốc, kẻ cầm xẻng, chân năm tay mười đang đào mộ lên, để lộ ra cổ quan tài màu trắng đục. Lưu lại bộ thấy cổ quan tài, bất giác nổi giận trong lòng, thể hiện ra nét mặt, đưa mắt nhìn Hoàng ái Ngọc, nói:

- Ngươi miệng nói là vợ của hắn, vợ chồng ân ái, tình nặng tựa non. vậy tại sao lại dùng một cổ quan tài tồi tệ như vậy để khâm liệm cho hắn?

Hoàng ái Ngọc vội vàng quỳ xuống, nói:

- Đại nhân: Gia sản cơ nghiệp nhà tiểu nô đã bị chồng nô gia khi còn sống đánh thua cả rồi. Mua được cỗ quan tài này là hết sạch tiền, đâu còn đồng nào cho thợ sơn đến sơn nữa. Mong đại nhân khai ân.

Lưu đại nhân dặn dò:

- Khênh lên khỏi huyệt.

Không biết sự việc rồi sẽ ra sao? Mời quý vị xem tiếp hồi sau.