Ngày cuối cùng của phiên toà xử Paige, luật sư bào chữa cho cô, Alan Penn, tóm tắt ý kiến của mình trước đoàn bồi thẩm.
- Thưa quý bà, quý ông, các vị đã nghe nhiều nhân chứng nói về trình độ nghiệp vụ của bác sĩ Taylor.
Tất nhiên quan toà Young sẽ nhắc các vị rằng đó không phải là nội dung phiên toà hôm nay. Tôi tin chắc rằng với mỗi bác sĩ không đồng tình với công việc của cô ta, chúng ta lại có thể tìm cả tá bác sĩ khác ca ngợi cô ấy. Nhưng đó cũng không phải là vấn đề chủ yếu hôm nay.
Paige Taylor bị đưa ra toà do cái chết của John Cronin. Cô ta thừa nhận là đã giúp ông ấy chết. Cô ta làm như vậy vì ông ấy rất đau đớn và vì ông ấy yêu cầu cô ta làm. Đó là việc chấm dứt cuộc sống theo yêu cầu, nó đang được chấp nhận trên toàn thế giới.
Năm ngoái, toà thượng thẩm California đã chấp nhận quyền của người trưởng thành và tỉnh táo được từ chối hay đòi hỏi không bị điều trị bằng phương tiện y tế dưới bất kỳ hình thức nào. Cá nhân được quyền sống hay chết tuỳ thuộc vào sự chọn lựa hay từ chối việc chữa chạy.
Ông nhìn thẳng vào bồi thẩm đoàn.
- Chấm dứt cuộc sống theo yêu cầu là một hành động xuất phát từ lòng trắc ẩn và tình thương, và tôi dám chắc rằng nó được chấp nhận ở dạng này hay dạng khác trong các bệnh viện trên toàn thế giới. Công tố viên đòi hỏi bản án tử hình. Các vị đừng để ông ta đánh lận việc này với việc kia. Chưa bao giờ trên thế giới có bản án tử hình cho tội chấm dứt cuộc sống theo yêu cầu.
Sáu mươi ba phầm trăm người Mỹ tin rằng cần phải cho phép làm việc đó. Và thực tế, trên mười tám bang của nước Mỹ, nó đã là họp pháp. Vấn đề là ở chỗ liệu rằng chúng ta có quyền ép buộc những bệnh nhân vô phương cứu chữa phải sống trong đau đớn, sống và bị hành hạ hay không? Câu hỏi càng trở nên phức tạp vì những tiến bộ vĩ đại của công nghệ trong y học.
Chúng ta đã chuyển nhiệm vụ săn sóc bệnh nhân cho máy móc. Mà máy móc đâu có tình thương. Nếu một con ngựa bị gãy chân người ta giải thoát cho nó bằng cách bắn vào đầu. Còn với con người, người ta khép họ vào một cực hình sống dở chết dở - Đó là địa ngục.
- Bác sĩ Taylor không quyết định để John Crollin chết lúc nào. John Cronin tự quyết định lấy. Không còn nhầm lẫn gì nữa, điều bác sĩ Taylor làm là một hành động của tình thương. Cô ấy đã đứng ra chịu trách nhiệm hoàn toàn về điều đó. Các vị có thể tin rằng cô ấy không hề biết gì về số tiền ông ta để lạí cho cô. Điều cô ta đã làm là một sự đồng cảm với bệnh nhân.
John Crollin sống với một trái tim bệnh hoạn, không sao chữa chạy được, căn bệnh ung thư đã vào giai đoạn chót, di căn tới khắp cơ thể, gây ra những cơn đau khủng khiếp kéo dài. Các vị thử tự hỏi mình xem. Trong hoàn cảnh đó liệu các vị có muốn sống nữa không? Xin cám ơn.
Anh quay lại đi về phía bàn của mình và ngồi xuống bên cạnh Paige.
Gus Venable đứng dậy đi đến trước mặt Paige, lắc đầu rồi quay lại trước đoàn bồi thẩm.
- Đồng cảm ư? Tình thương ư? Thưa quý bà, quý ông trong đoàn bồi thẩm, tôi đã hành nghề luật hơn hai mươi năm và tôi phải nói rằng, trong suốt những năm ấy, chưa bao giờ tôi gặp phải một trường hợp giết người vụ lợi lại rõ ràng và tàn nhẫn như trường hợp này…
Paige cảm thấy chới với theo từng lời buộc tội của ông ta.
- Bên bào chữa nói về sự chấm dứt cuộc sống theo yêu cầu. Có phải bác sĩ Taylor làm điều đó xuất phát từ lòng trắc ẩn? Tôi không nghĩ như vậy. Chính bác sĩ Taylor và những nhân chứng khác khẳng định rằng John Cronin chỉ có thể sống thêm vài ngày nữa. Có lẽ bởi vì cô ta sợ rằng bà Cronil sẽ biết được chuyện chồng bà thay đổi di chúc và sẽ ngăn chặn việc đó lại. Thật là một sự trùng hợp lý thú, ngay sau khi ông Cronin thay đổi di chúc, để lại cho bác sĩ Taylor một triệu đô-la, cô ta đã cho ông ta một liều insulin cao, giết chết ngay ông ấy.
Bằng chính lời của mình, bên bị đã tự buộc tội cho mình. Bị cáo nói rằng cô ta và John Cronin có quan hệ tốt và rằng ông ấy quý mến và kính trọng cô ta. Nhưng các vị đã nghe những nhân chứng khẳng định rằng họ nghe thấy ông ta gọi bác sĩ Taylor là "Con mẹ ấy" và "Đừng có đụng tay vào người tao?".
Gus Venable lại nhìn bị cáo. Ông ta quay lại đoàn bồi thẩm.
"Luật sư đã chứng thực rằng, khi nghe tin về một triệu đô-la dành cho mình, bác sĩ Taylor đã nói "Không phù hợp đạo lý. Ông ấy là bệnh nhân của tôi".
"Nhưng cô ta đã chụp lấy ngay số tiền ấy. Cô ta đang cần tiền. Cô ta có đầy ngăn kéo những quyển hướng dẫn du lịch đi Paris, London, Venice… Cần nhớ rằng không phải cô ta đến hỏi các hãng du lịch sau khi có tiền. Không, cô ta đã chuẩn bị trước. Tất cả những thứ mà cô ta cần là tiền và cơ hội. John Cronin có cả hai điều kiện ấy. Một người ốm yếu, sắp chết mà cô ta có thể khống chế. Cùng theo lời cô ta, một người đang chịu những đau đớn thì khó mà suy nghĩ tỉnh táo được. Chúng ta hiện giờ vẫn không biết bằng cách nào bác sĩ Taylor thuyết phục ông Cronin thay đổi di chúc, tước quyền lợi của gia đình mà ông ta yêu quý để trao lại tiền cho cô ta trong cái đêm định mệnh ấy. Họ nói những gì? Phải chăng ông ta đề nghị một triệu đô-la để chấm dứt thảm cảnh của ông?
Đó là một khả năng mà chúng ta phải tính đến. Nhưng trong mọi trường hợp nào đó thì cũng là việc giết người nhẫn tâm.
Thưa quý toà, trong suốt quá trình xử án, các vị có biết ai là nhân chứng buộc tội quan trọng nhất không? - Ông ta chỉ vào Paige. - Chính là bị cáo. Các vị nghe thấy cô ta nói rằng chưa bao giờ cô ta vi phạm lời thề thiêng liêng Hippocrat, nhưng đó là cô ta nói dối. Chúng ta đã được nghe người làm chứng nói về chuyện cô ta truyền máu không hợp pháp, sau đó lại giả mạo giấy tờ. Cô ta nói chưa hề giết ai ngoài Cronin.
Nhưng chúng ta đã được nghe rằng bác sĩ Barker, một thầy thuốc được mọi người kính trọng, đã lên án cô ta giết chết bệnh nhân của ông ấy.
Thật không may, thưa quý bà, quý ông, Lawrence Barker bị mệt nặng nên không thể có mặt ở đây để làm chứng chống lại bị cáo. Nhưng chúng ta hãy nghe ý kiến của bác sĩ Barker về bị cáo. Bác sĩ Peterson đã chứng nhận về bệnh nhân mà bị cáo đã mổ.
Ông ta đọc bản tốc ký.
"Bác sĩ Barker đã vào phòng mổ khi ca phẫu thuật đang tiến hành?
- Phải!
- Ông ta có nói gì không?
Trả lời: Ông ta quay lại bác sĩ Taylor và nói: "Cô đã giết ông ta rồi".
Còn đây là lời nói của y tá Berry.
Hỏi: Cô hãy nói những điều mà bác sĩ Barker nói về bác sĩ Taylor?
Trả lời: Ông ta nói rằng cô ta là một bác sĩ tồi. Lần khác ông ấy nói sẽ không cho cô ta mổ ngay cả một con chó.
Gus Venable nhìn lên.
- Ở đây có một âm mưu gì đó, hoặc là tất cả những bác sĩ, y tá đáng kính đều đã nói dối về bác sĩ Taylor hoặc là chính bị cáo nói dối. Không chỉ nói dối đơn thuần mà còn bệnh hoạn…
Cánh cửa ngách phòng xử án bật mở và một trợ lý công tố bước vào. Anh ta dừng lại một lát trên ngưỡng cửa, hơi do dự. Sau đó anh ta tiến thẳng đến bên Gus Venable.
- Thưa ngài…
Gus Venable quay lại, tức giận.
- Anh không thấy tôi đang…
Người trợ lý thì thầm điểu gì đó. Gus Venable nhìn anh ta ngạc nhiên.
- Sao? Thật tuyệt…
Chánh án Young nhoài người về phía trước, giọng nghiêm khắc.
- Tôi xin lỗi ngắt lời, hai ông nghĩ gì về việc các ông đang làm?
Gus Venable quay lại nói với quan toà, giọng phấn khích.
- Thưa quý toà, tôi vừa được thông báo là bác sĩ Lawrence Barker đang chờ bên ngoài phòng xử án.
- Ông ấy ngồi trên xe đẩy, nhưng vẫn sẵn sàng làm nhân chứng. Tôi muốn hỏi ông ta mấy điều.
Tiếng ồn ào nổi lên trong gian phòng.
Alan Penn đứng bật dậy.
- Tôi phản đối! - Ông kêu lên - Công tố viên đang kết thúc lời của ông ta. Chẳng có lệ nào lại cho gọi nhân chứng muộn như thế này. Tôi…
Chánh án Young đập búa.
- Đề nghị hai vị luật sư lại gần đây. - Penn và Venable làm theo.
- Điều này không bình thường, thưa quý toà, tôi phản đối… - Penn tiếp tục.
Young thong thả đáp.
- Đúng là không bình thường, thưa ông Penn, nhưng ông đã lầm khi nói rằng chưa có tiền lệ. Tôi có thể dẫn ra cả tá trường hợp trong đó những nhân chứng quan trọng được ra làm chứng trong những tình huống đặc biệt. Nếu muốn quan tâm đến, ông có thể xem lại phiên toà cách đây năm năm. Chính tôi chủ toạ phiên đó.
Alan Penn hậm hực.
- Như vậy là toà cho phép ông ta ra làm chứng?
Chánh án Young suy nghĩ giây lâu rồi nói.
- Bởi vì bác sĩ Barker là một nhân chứng quan trọng, trước đây ông ta không thể ra làm chứng do sức khoẻ. Vì lợi ích của công lý, tôi sẽ cho phép ông ta làm việc đó vào lúc này.
- Ngoại lệ! Nhưng tôi đòi ông ấy phải được kiểm tra khả năng trước khi làm chứng.
- Ông Penn, trước toà ông không được dùng từ đòi mà phải dùng từ yêu cầu. - Quay sang Venable, bà nói. - Ông có thể gọi nhân chứng vào.
Alan Penn đứng đó, bất lực. Thế là hết, chẳng còn cơ may nào nữa.
Gus Venable quay sang viên trợ lý.
- Dẫn bác sĩ Barker vào.
Cánh cửa mở ra chậm chạp, bác sĩ Barker tiến vào trên cái ghế có bánh xe. Tóc ông bạc trắng.
Mọi người nhìn cả vào người đàn ông nhợt nhạt trên xe đẩy. Khi xe lăn ngang Paige, ông chỉ nhìn lướt qua cô.
Trong mắt ông chẳng có một chút thân thiện nào và Paige nhớ những lời cuối cùng ông nói với cô: "Cô nghĩ cô là cái quái gì…"
Khi xe dừng lại trước quan toà. Young nhoài người về phía trước và hỏi từ tốn.
- Bác sĩ Barker, ông có đủ sức làm nhân chứng hôm nay không?
- Có, thưa quý toà! - Barker nói.
- Ông có biết hết những gì đang diễn ra ở đây, trong phòng xử án này không?
- Có thưa quý toà. - Ông nhìn về phía Paige ngồi.
- Người đàn bà kia bị khép vào tội giết người, giết bệnh nhân của mình.
Paige rùng mình. Người đàn bà kia...
Quan toà Young đã quyết. Bà quay sang người trợ lý.
Để nhân chứng thề đi.
Sau khi tuyên thệ xong, chánh án Young nói với bác sĩ Barker.
- Ông có thể ngồi trên ghế của ông. Công tố sẽ hỏi và luật sư bên bị cũng được phép kiểm tra chéo.
Gus Venable mỉm cười.
- Tôi cám ơn, thưa quý toà! - Ông ta tiến đến trước cái xe lăn.
- Chúng tôi sẽ không làm ông mất nhiếu thì giờ, thưa bác sĩ, và toà sẽ đánh giá rất cao việc ông cố gắng đến đây làm chứng. Ông có biết những nhân chứng và lời khai của nọ trong suốt tháng vừa rồi?
Bác sĩ Barker gật đầu.
- Tôi có theo dõi qua báo chí và tivi, và những điều đó khiến tôi lộn mửa.
Paige lấy tay bưng mặt.
Gus Venable cố che dấu cảm giác thắng lợi. Ông ta nói.
- Bản thân tôi cũng có cảm giác tương tự như vậy.
- Tôi đến đây vì tôi muốn công lý được thực thi. - Bác sĩ Barker nói.
Venable mỉm cười.
- Chúng tôi cũng thế.
Lawrence Barker hít một hơi dài, và khi ông nói, trong giọng ông đượm nỗi tức giận.
- Vậy thì vì cái quái gì mà các người lôi bác sĩ Taylor ra xử.
Venable nghĩ rằng ông ta hiểu nhầm.
- Tôi chưa rõ ý ông?
- Phiên toà này là một trò hề?
Paige và Alan nhìn nhau, choáng váng.
Mặt Gus Venable nhợt ra.
- Bác sĩ Barker…
- Đừng cắt ngang lời tôi. - Barker cáu kỉnh. - Các vị đã sử dụng quá nhiều lời chứng của những kẻ ghen tức nhỏ nhen để công kích một phẫu thuật gia xuất sắc. Cô ấy…
- Chờ một chút… - Venable bắt đầu cuống - Có đúng là chính ông đã phê phán bác sĩ Taylor nặng nề đến mức cô ta đã định rời bỏ bệnh viện Embarcadero không?
- Phải?
Gus Venable cảm thấy dễ chịu hơn.
- Vậy thì sao ông lại cho rằng bác sĩ Taylor là một phẫu thuật gia xuất sắc.
- Bởi vì đó là sự thật? - Barker quay về phía Paige và khi ông nói, dường như trong phòng xử án chỉ có hai người. - Chỉ có một số người sinh ra để làm bác sĩ. Cô là người trong số hiếm hoi ấy. Ta biết ngay từ đầu khả năng của cô. Ta đã nghiêm khắc với cô có lẽ là hơi quá, bởi vì ta trông đợi ở cô rất nhiều. Ta nghiêm với cô để cô nghiêm với bản thân mình hơn. Ta muốn cô thật hoàn hảo vì trong nghề của chúng ta không có chỗ cho sự sai lầm. Không thể.
Paige nhìn ông, đầu óc cô chao đảo. Mọi việc xảy ra quá nhanh và quá đột ngột.
Phòng xử án ồn ào.
- Ta không thể để cô rời bệnh viện được. - Bác sĩ Barker nói nốt câu nói dở…
Gus Venable cảm thấy chiến thắng đang tuột dần. Nhân chứng có giá nhất lại biến thành giấc mơ khủng khiếp.
- Bác sĩ Barker, người ta làm chứng rằng ông đã lên án bác sĩ Taylor giết bệnh nhân của ông, Lauce Kelly. Tại sao…?
- Tôi nói điều đó vì cỏ ấy là nhà phẫu thuật. Cô ấy phải chịu trách nhiệm sau cùng. Sự thật là người gây mê đã làm ông ta chết.
Đến lúc này thì phòng xử án đã trở nên náo động.
Paige ngồi đó, kinh ngạc đến sững sờ.
Bác sĩ Barker chậm rãi nói tiếp, có vẻ khó nhọc.
- Về chuyện John Cronin để lại tiền, cô ấy chẳng biết gì hết. Tôi đã nói chuyện trực tiếp với ông ta. Cronin nói rằng ông ấy để lại tiền cho bác sĩ Taylor vì ông ta căm ghét gia đình mình, ông ấy còn nói sẽ đề nghị bác sĩ Taylor giải phóng khỏi tình trạng khổ sở đó cho mình và tôi đã đồng ý.
Từ phía những người tham dự phiên toà tiếng ồn ào lại nổi lên. Gus Venable đứng đó, mặt nghệt ra.
Alan Penn đứng bật.
- Thưa quý toà, tôi đề nghị hủy bỏ mọi lời buộc tội!
Quan toà Young gõ búa.
- Im lặng! - Bà quát lên. Rồi hướng về hai luật sư bà nói. - Vào phòng tôi.
Khi ba người đã vào trong phòng chánh án, Gus Venable vẫn ở trong trạng thái bị sốc.
- Tôi, tôi chẳng biết bình luận gì. Rõ ràng ông ta là không bình thường. Ông ta lẫn lộn. Tôi muốn để các bác sĩ tâm thần kiểm tra ông ấy. Ông không thể vừa thế này vừa thế khác.
- Gus ạ! Có vẻ lời buộc tội của ông đang sắp thành mây khói. Để tránh cho ông những sự khó xử thêm nữa, tôi định hủy lời buộc tội giết người này. Có ai phản đối gì không?
Một sự im lặng kéo đài. Cuối cùng Venable gật đầu.
- Tôi không phản đối gì.
Young nói.
- Ông quyết định đúng. Tôi muốn cho ông một lời khuyên. Đừng bao giờ, đừng bao giờ gọi ra một nhân chứng khi chưa biết ông ta sẽ nói gì.
***
Phiên toà lại tiếp tục. Chánh án Young nói:
- Thưa quý toà, thưa bồi thẩm đoàn, chúng tôi xin cám ơn quý vị vì thời gian và sự nhẫn nại mà quý vị dành cho phiên toà. Chúng tôi xin hủy mọi lời buộc tội. Bị cáo được tự do.
Paige quay lại gửi về phía Jason một nụ hôn rồi cô tiến về phía bác sĩ Barker đang ngồi trên xe đẩy.
Cô quỳ xuống ôm lấy ông.
- Tôi chẳng biết làm gì để cám ơn ông, - Cô thì thầm.
- Đáng lẽ cô không bị lôi kéo vào cái trò này mới phải. - Ông làu bàu. - Thật là một sự ngu xuẩn. Nào, hãy ra khỏi đây và đến chỗ nào đó mà ta có thể chuyện trò được!
Quan toà Young nghe thấy. Bà đứng dậy và nói:
- Các vị có thể sử dụng phòng làm việc của tôi. Ít nhất tôi cũng có thể giúp các vị điều đó.
Trong phòng làm việc của quan toà chỉ có ba người Paige, Jason và bác sĩ Barker.
Barker nói.
- Rất tiếc là họ không cho phép ta đến đây sớm hơn. Cô cũng biết các bác sĩ nghiêm khắc như thế nào.
Paige gần như khóc.
- Tôi không thể nói tôi cám ơn…
- Đừng nói thế, - Ông gạt đi.
Paige im lặng rồi như chợt nhớ ra điều gì.
- Ông nói chuyện với John Cronin khi nào?
- Cái gì?
- Ông nghe thấy rồi còn gì. Ông nói chuyện với John Cronin khi nào?
- Khi nào á?
Cô nói chậm rãi.
- Chưa bao giờ ông gặp John Cronin cả. Thậm chí ta còn không biết tên ông ấy.
Trên môi Barker thoáng hiện nụ cười.
- Đúng. Nhưng ta biết cô.
Paige nhoài về phía trước vòng tay quanh người ông.
- Đừng uỷ mị thế. - Ông nói. Rồi ông nhìn Jason. - Thỉnh thoảng cô ấy lại yếu đuối thế đấy. Cậu hãy quan tâm hơn đến cô ấy, nếu không cậu phải trả lời trước tôi đấy.
Jason nói:
- Xin ông đừng lo. Tôi sẽ làm như vậy.
Paige và Jason cưới nhau ngay hôm sau. Bác sĩ Barker là người chủ hôn của họ.