PHẦN MỞ ĐẦU
oOo
MỘT DÃY NÚI TOÀN GẠCH VỠ
Trong phần này, người kể chuyện của chúng ta sẽ giới thiệu:
bản thân hắn – những sắc màu – và kẻ trộm sách
CÁI CHẾT VÀ MÀU SÔCÔLA
Trước hết là màu sắc
Rồi đến những con người.
Đó là cách tôi thường nhìn vào sự việc.
Hay ít ra, là cách tôi cố gắng nhìn vào sự việc.
* SAU ĐÂY LÀ MỘT THỰC TẾ NHO NHỎ *
Bạn sẽ chết.
Tôi thực sự rất cố gắng duy trì thái độ vui vẻ đối với toàn bộ chủ đề này, dù hầu hết mọi người đều khó mà tin được điều đó, mặc cho tôi có cam đoan long trọng thế nào đi nữa. Làm ơn, hãy tin tôi. Rõ ràng là tôi có thể trở nên vui vẻ được chứ. Tôi có thể cư xử nhã nhặn. Dễ chịu. Lịch sự. Và chỉ trong một chừng mực nào đó thôi nhé. Đừng đòi hỏi ở tôi sự tử tế. Cái sự tử tế ấy chả có dây mơ rễ má gì đến tôi sất.
* PHẢN ỨNG ĐỐI VỚI THỰC TẾ NÓI TRÊN *
Điều này làm bạn lo lắng?
Nghe đây - đừng sợ.
Tôi sẽ chẳng là gì hết nếu không công bằng.
Dĩ nhiên rồi, một lời giới thiệu.
Một khởi đầu.
Phép lịch sự của tôi để ở đâu cơ chứ?
Tôi có thể tự giới thiệu mình cho phải đạo, song quả thực việc đó không cần thiết. Bạn sẽ biết tôi là ai vào đúng thời điểm thích hợp, điều này phụ thuộc vào rất nhiều chuyện có thể xảy ra. Chỉ cần nói rằng, đến một lúc nào đó thì tôi sẽ ở sát bên cạnh bạn, thân ái hết mức có thể. Linh hồn của bạn rồi sẽ yên vị trong vòng tay tôi. Một sắc màu đọng lại trên vai tôi. Rồi tôi sẽ nhẹ nhàng đưa bạn đi.
[Chúc bạn đọc sách vui vẻ tại www.gacsach.com - gác nhỏ cho người yêu sách.]
Trong cái khoảnh khắc ấy, bạn sẽ nằm ngay đơ ở đó (hiếm khi tôi thấy người nào còn đứng được). Bạn bị đóng dính cứng ngắc ngay trong chính thân xác mình. Có thể người ta sẽ phát hiện ra bạn; rồi một tiếng thét sẽ cào xé không gian. Âm thanh duy nhất mà tôi sẽ nghe được sau đó là tiếng thở của chính mình, rồi đến âm thanh của mùi, của những bước chân tôi.
Câu hỏi được đặt ra ở đây là, vạn vật sẽ có sắc màu nào trong khoảnh khắc tôi đến rước bạn đi? Bầu trời sẽ nói lên điều gì?
* MỘT GIẢ THUYẾT NHO NHỎ *
Con người chỉ quan sát những sắc màu của một ngày vào lúc nó bắt đầu và kết thúc, nhưng với tôi, một ngày trong từng khoảnh khắc trôi qua, rõ ràng là sự hòa trộn của vô số lần chuyển màu và âm điệu.
Chỉ một giờ đồng hồ thôi cũng đã có thể bao gồm hàng ngàn màu sắc khác nhau. Màu vàng sáp ong, màu trời xanh trứng sáo. Những bóng tối ảm đạm. Trong lối làm việc của mình, tôi có lý do để chú ý đến chúng.
Như đã nói, ân điển cứu rỗi duy nhất của tôi là sự xao lãng.
Nó giữ cho tôi tỉnh táo. Nó giúp tôi vượt qua được khó khăn xét đến quãng thời gian dài dằng dặc mà tôi đã dành để làm cái công việc này. Vấn đề là ở chỗ, liệu ai có thể thay thế được tôi cơ chứ? Ai có thể làm công việc của tôi trong lúc tôi nghỉ ngơi thoải mái ở một điểm nghỉ mát đạt chuẩn chất lượng nào đó của các bạn, dù nó là khu nghỉ mát nhiệt đới hay khu du lịch trượt tuyết cũng được? Dĩ nhiên câu trả lời là: không có ai cả, và điều này đã khiến tôi đưa ra một quyết định hoàn toàn tỉnh táo, có cân nhắc - ấy là xem sự xao lãng này như kỳ nghỉ của mình. Đến đây thì chẳng cần nói chắc bạn cũng hiểu, tôi nghỉ mát trong khi đang làm việc. Trong những sắc màu.
Dù vậy, có thể là bạn vẫn còn thắc mắc, Tại sao gã này lại cần đến một kỳ nghỉ cơ chứ? Gã cần sự xao lãng khỏi cái gì?
Điều đưa tôi đến với điểm dừng tiếp theo của mình.
Là những người còn lại.
Những kẻ sống sót.
Họ là những người mà cứ nhìn thấy họ là tôi lại không chịu nổi, dù tôi vẫn thường thất bại trong việc này. Tôi thận trọng tìm kiếm các sắc màu để giữ cho tâm trí mình không còn bị họ ám ảnh nữa, nhưng thỉnh thoảng, tôi vẫn phải làm chứng nhân cho những con người còn sót lại, bị sụp đổ giữa trò ghép hình của nhận thức, sự tuyệt vọng và nỗi kinh ngạc ấy. Họ có những trái tim thủng lỗ chỗ. Họ có những buồng phổi thoi thóp.
Đổi lại, việc này đã dẫn dắt tôi đến với chủ đề mà tôi đang kể lại cho bạn tối nay đây, hay hôm nay đây, vào bất cứ giờ nào và sắc màu nào. Đó là câu chuyện về một trong những người còn sống sót cho đến hết đời ấy - một bậc thầy trong việc bị bỏ lại đằng sau.
Cùng với những chuyện khác, thì đây thực ra chỉ là một câu chuyện nhỏ về:
- Một đứa bé gái
- Một vài lời nói
- Một người chơi đàn xếp
- Vài gã người Đức cuồng tín
- Một tay đấm Do Thái
- Và khá nhiều vụ ăn trộm.
Tôi đã nhìn thấy kẻ trộm sách ba lần.
BÊN ĐƯỜNG RAY TÀU HỎA
Trước hết là cái gì đó màu trắng. Trắng lóa cả mắt.
Vài người trong số các bạn thường cho rằng màu trắng không phải là một màu sắc thực sự, và là tất cả những gì vô nghĩa chán ngấy đại loại như thế. Để tôi nói cho bạn hay, nó đúng là một sắc màu đấy. Không nghi ngờ gì nữa, trắng là một sắc màu, và tôi không nghĩ là bạn muốn tranh cãi về chuyện đó.
* MỘT THÔNG BÁO ĐỂ BẠN VỮNG DẠ HƠN *
Làm ơn, hãy bình tĩnh, đừng để ý đến lời đe dọa ban nãy nhé.
Tôi chỉ hùng hổ thế thôi.
Tôi không bạo lực. Chẳng ác tâm.
Tôi chỉ là một kết cục.
Đúng, nó màu trắng.
Dường như cả tinh cầu đều mặc bộ cánh bằng tuyết. Nó khoác bộ cánh này lên cứ như bạn khoác lên mình một cái áo vậy. Bên cạnh đường ray, những bước chân đi ngập tuyết đến tận ống quyển. Đám cây cối trùm một tấm mền băng giá.
Đúng như điều bạn có thể tiên đoán, có người vừa chết.
Họ không thể đơn giản là để thằng bé lại trên mặt đất được. Bây giờ thì đó không phải là vấn đề gì lớn lắm, nhưng đường ray phía trước rồi sẽ sớm được dọn quang, và đoàn tàu cần phải đi tiếp.
Có hai nhân viên an ninh.
Một người mẹ và đứa con gái của bà ta.
Một cái thây ma.
Người mẹ, đứa con gái và cái thây ma ấy cứ lầm lì và yên lặng mãi như thế.
Nào, mày muốn tao làm gì nữa đây?
Có hai nhân viên bảo vệ, một thấp một cao. Gã cao luôn mở miệng trước, dù hắn không phải là người chịu trách nhiệm chính. Hắn nhìn tên thấp bé, đậm người hơn với vẻ dò hỏi. Thằng này có khuôn mặt đỏ ậng như gấc. Gã đáp:
Hừ, ta không thể cứ để mặc bọn họ thế này, đúng không?
Gã cao đang dần mất kiên nhẫn. “Tại sao lại không chứ?”
Thế là gã thấp đậm gần như phát khùng lên. Gã ngước nhìn vào cằm của tên kia và thét, “Spinnst du? Mày bị ngớ ngẩn à!?” Cái vẻ ghê tởm càng lúc càng hiện rõ trên đôi gò má hắn. Lỗ chân lông trên da hắn như giãn nở ra. “Coi nào,” hắn vừa nói vừa đi đi lại lại không mục đích trên đám tuyết. “Ta sẽ mang cả ba người bọn họ quay về chỗ đoàn tàu nếu buộc phải làm thế. Ta sẽ báo trạm dừng kế tiếp.”
Tôi quan sát bầu trời mờ mịt tuyết trắng in trên ô cửa sổ của đoàn tàu đang chuyển bánh. Tôi gần như đã hút nó vào, dẫu vậy, tôi đã lừng khừng. Tôi khởi sự - tôi trở nên quan tâm đến đứa bé gái. Thói tò mò đã khuất phục được tôi, tôi đành ở lại đến chừng nào quỹ thời gian của mình còn cho phép và dõi theo nó.
Hai mươi ba phút sau, khi đoàn tàu dừng bánh, tôi trèo ra ngoài cùng họ.
Một linh hồn bé nhỏ đã yên vị trong vòng tay tôi.
Tôi đứng hơi dịch về mé phải một chút.
Bộ đôi nhân viên an ninh đường sắt năng nổ nọ quay về chỗ người mẹ, đứa bé gái, và cái thây ma con trai nhỏ nhắn. Tôi nhớ rõ là hôm ấy tiếng thở của mình rất nặng, đến mức tôi lấy làm ngạc nhiên khi thấy hai nhân viên nọ chẳng hề đoái hoài gì đến tôi trong lúc họ bước ngang qua tôi. Thế gian dường như đang võng xuống, dưới sức nặng của tất cả số tuyết bên trên nó.
Chừng mười mét về bên trái tôi, đứa bé gái tái xanh tái mét bụng lép kẹp ấy đang đứng đó, rét run cầm cập.
Miệng nó đánh bò cạp.
Đôi cánh tay lạnh giá của đứa bé gái khép chặt.
Những giọt nước mắt đã đóng giá trên gương mặt của kẻ trộm sách.
THIÊN THỰC 1
[1] Thiên thực: Thiên thực là một hiện tượng thiên văn học khi một thiên thể chuyển dộng vào bóng tối của thiên thể khác. (Các chú thích trong sách đều của người dịch)
Kế đến là cái ký hiệu màu đen, để thể hiện những thái cực thay đổi của tôi, nếu bạn muốn. Ấy là khoảnh khắc đen tối nhất trước lúc bình minh.
Lần này tôi đến để rước một người đàn ông khoảng chừng hai mươi tư tuổi. Xét theo một khía cạnh nào đó, thì nó là một cảnh tượng thật đẹp đẽ. Chiếc máy bay vẫn đang khạc nhổ ầm ĩ. Khói đang rò ra từ cả hai bên buồng phổi của nó.
Khi rơi xuống, nó tạo nên ba cái hố sâu hoắm trên mặt đất. Cánh của nó giờ đây trông như những cánh tay bị cưa đứt. Chúng không còn vỗ phành phạch nữa. Không còn vỗ cánh được nữa rồi, cái con chim sắt nhỏ bé ấy.
* VÀI THỰC TẾ NHO NHỎ KHÁC *
Đôi khi tôi đến quá sớm.
Tôi thì vội vàng,
Trong khi có vài kẻ bám víu lấy sự sống dai dẳng hơn mức mong đợi.
Vài phút sau, đám khói đã trở nên kiệt sức. Chiếc máy bay chẳng còn biểu hiện gì của sự sống nữa.
Đứa bé trai đến nơi trước trong hơi thở đứt quãng, cùng một thứ trông có vẻ như là thùng đồ nghề. Run lẩy bẩy, nó tiến gần đến chỗ buồng lái và quan sát viên phi công, đoán xem anh ta có còn sống không, mà vào lúc đó thì anh ta vẫn còn sống. Kẻ trộm sách đến nơi chừng ba mươi giây sau đó.
Nhiều năm đã trôi qua, nhưng tôi vẫn nhận ra con bé.
Nó đang thở hổn hển.
Từ đống đồ lộn xộn trong thùng đồ nghề, đứa bé trai lấy ra một con gấu nhồi bông.
Nó thò tay qua tấm kính chắn gió đã nát bấy và đặt món đồ chơi lên ngực người phi công nọ. Con gấu đang cười ấy ngồi rúc vào cái đống lộn xộn gồm người đàn ông và đám máu me bê bết của anh ta. Vài phút sau, tôi nắm bắt lấy cơ hội của mình. Đã đến lúc rồi.
Tôi bước vào, tách linh hồn ra khỏi thân xác người phi công nọ, và nhẹ nhàng mang nó ra ngoài.
Tất cả những gì còn lại là cái thây người, mùi khói khét lẹt đang phai dần, và con gấu bông đang mỉm cười.
Khi đám đông đến nơi, thì dĩ nhiên mọi việc đã thay đổi. Đường chân trời dần hiện ra như một nét vẽ bằng than. Những gì còn sót lại của bóng tối bên trên giờ chỉ là một nét nguệch ngoạc, và nhanh chóng tan biến.
Còn người đàn ông nọ có thể ví với màu xương. Bộ da màu xương. Một bộ quân phục nhàu nát. Đôi mắt nâu của anh ta lạnh ngắt - như đôi vệt cà phê vương vãi - và cái nét nguệch ngoạc ở trên cùng định hình thành một thứ theo tôi có vẻ như là một hình dạng kỳ quặc, nhưng lại khá quen thuộc. Đó là một ký hiệu.
Đám đông làm điều mà các đám đông vẫn làm.
Khi tôi đi qua, mỗi người đều đứng đó và chơi đùa với sự câm lặng của riêng mình. Đó là một hỗn hợp những cử động rời rạc cua bàn tay, những câu nói nghẹn ngào, và những cái quay người lặng lẽ, tự chủ.
Khi tôi liếc nhìn lại chiếc máy bay, cái miệng há ra của ngươi phi công nọ khiến anh ta trông như đang cười. Một trò đùa nhơ bẩn cuối cùng.
Điểm nút của trò đùa ấy lại là một con người khác.
Anh ta cứ nằm dó, như được liệm trong bộ quân phục của mình trong lúc ánh sáng ảm đạm đang đánh vật với bầu trời. Cũng như với nhiều người khác, khi tôi bắt đầu rời đi, dường như lại có một bóng tốì ngắn ngủi nữa, một khoảnh khắc cuối cùng của thiên thực - một sự chứng nhận rằng vừa có một linh hồn nữa ra đi.
Bạn thấy đấy, đối với tôi - chỉ trong một khoảnh khắc thôi, mặc cho tất cả những sắc màu đã chạm vào và níu giữ lấy cái mà tôi nhìn thấy trên thế giới này - tôi thường bắt gặp thiên thực khi có một con người lìa bỏ cõi đời.
Tôi đã nhìn thấy thiên thực hàng triệu triệu lần.
Tôi đã nhìn thấy thiên thực nhiều đến mức tôi không thể nhớ nổi.
LÁ CỜ
Lần cuối cùng tôi thấy đứa bé gái ấy là màu đỏ. Bầu trời hôm đó trông như một nồi súp sôi sùng sục và đầy bất ổn. Đôi chỗ đã bị cháy sém. Có những mẩu vụn màu đen và màu muối tiêu đọng thành vệt giữa cái nền màu đỏ ấy.
Trước đó chưa lâu, bọn trẻ con đã chơi lò cò ở đây, trên con đường trông như những trang giấy loang đầy vệt dầu mỡ này. Lúc đến tôi vẫn có thể nghe thấy được những âm vọng. Tiếng chân chạm mặt đường. Giọng cười của bọn trẻ con, những nụ cười chân thật, nhưng tất cả đều thối rữa rất nhanh.
Sau đó, là những quả bom.
Lần này, mọi thứ đều quá trễ.
Những hồi còi báo động. Tiếng hú inh ỏi trên loa phát thanh. Tất cả đều quá trễ.
Chỉ trong vòng vài phút, rất nhiều bê tông và đất đá đã chất thành từng đống lớn. Những con đường bị đứt mạch. Máu chảy thành dòng cho đến khi khô đi trên mặt đường, và xác người mắc kẹt lại, như những súc gỗ trôi dạt sau cơn lũ.
Họ đã bị dán chặt xuống mặt đất, từng người một. Một cái bọc toàn những linh hồn.
Đó phải chăng là số mệnh?
Hay một tai họa?
Có phải đó là thứ đã dán chặt họ xuống đất như vậy không?
Dĩ nhiên là không.
Đừng có ngốc như thế chứ.
Hẳn cảnh tượng này có liên quan đến những quả bom dược thả xuống xối xả từ đám người đang nấp trên mây kia.
Trong nhiều giờ, bầu trời vẫn giữ nguyên một sắc đỏ hủy hoại, đặc quánh như thế. Cái thị trấn nhỏ bé của nước Đức này thêm một lần nữa bị tàn phá. Những bông tro tàn tung bay trong không trung một cách đáng yêu đến mức bạn chỉ muốn thè lưỡi ra mà bắt lấy chúng, nhấm nháp mùi vị của chúng. Chỉ có một vấn đề là chúng sẽ làm môi bạn cháy sém, chúng sẽ nấu chín miệng bạn.
Tôi nhìn thấy một cách rõ ràng.
Tôi đã chuẩn bị rời đi rồi, thì lại thấy nó đang quỳ gối ở đó. Một dãy núi toàn gạch đá vỡ đã được tạo ra, được thiết kế, được dựng lên xung quanh nó. Nó đang giật lấy một quyển sách.
Hơn hết, kẻ trộm sách rất muốn quay lại căn hầm, để viết, hoặc để đọc lại toàn bộ câu chuyện của con bé một lần cuối cùng. Trong tầm ngắm của mình, tôi thấy điều này hiển hiện trên gương mặt nó. Nó thèm muốn vô cùng sự an toàn, mái ấm gia đình nó - nhưng nó không thể di chuyển được. Ngoài ra, căn hầm không còn nữa rồi. Nó đã trở thành một phần của khung cảnh nham nhở ấy.
Một lần nữa, tôi rất mong các bạn hãy tin tôi.
Tôi đã muốn dừng lại. Để cúi xuống.
Tôi đã muốn nói thế này.
“Ta rất tiếc, cô bé ạ.”
Nhưng điều này là không được phép.
Tôi đã không cúi xuống. Tôi đã chẳng nói gì cả.
Thay vào đó, tôi ngắm nhìn con bé một lúc. Khi nó đã có thể di chuyển được, tôi liền đi theo nó.
Cuốn sách tuột rơi khỏi tay.
Đôi chân nó khuỵu xuống.
Kẻ trộm sách rống lên khóc.
Quyển sách của nó đã bị dẫm lên vài lần khi quá trình dọn dẹp bắt đầu; và dù đã có lệnh chỉ dọn dẹp những đống bê tông và đất đá thôi, thì món đồ quý giá nhất của nó vẫn bị ném lên một cái xe tải chở rác. Lúc này, tôi thấy mình buộc phải ra tay. Tôi trèo lên xe và nhặt quyển sách, không hề nhận thức được rằng tôi sẽ đọc câu chuyện của nó đến vài trăm lần trong nhiều năm nữa, trong những chuyến đi của mình. Tôi sẽ để mắt đến những nơi chốn chúng tôi gặp nhau, và kinh ngạc trước những điều đứa bé gái ấy đã nhìn thấy cũng như cách mà nó đã sống sót. Đó là điều tốt nhất mà tôi có thể làm được - khi thấy những điều nó viết ứng với mọi sự kiện tôi đã chứng kiến trong suốt thời gian đó.
Khi nhớ về đứa bé gái ấy, tôi luôn nhìn thấy một bản liệt kê dài những màu sắc khác nhau, nhưng ba sắc màu mà qua đó tôi nhìn thấy nó bằng xương bằng thịt thì luôn có sức âm vang mạnh mẽ nhất. Đôi lúc tôi cố gắng tránh xa ba khoảnh khắc đó. Tôi cứ lơ lửng như thế trên không trung, cho đến khi một sự việc trở nên thối rữa và hình thành nên hiện thực rõ ràng.
Đó là khi tôi thấy chúng cấu thành một công thức.
* NHỮNG SẮC MÀU *
MÀU ĐỎ - MÀU TRẮNG – MÀU ĐEN
Chúng chồng lên nhau. Nét vẽ nguệch ngoạc màu đen, trên hình cầu mờ mịt màu trắng, trên cái nền màu đỏ đặc sệt.
Phải, tôi thường nhớ đến đứa bé gái ấy, và trong một trong rất nhiều hàng túi của mình, tôi đã lưu giữ câu chuyện của nó để kể lại. Đây chỉ là một thứ rất nhỏ trong nhiều thứ mà tôi mang theo bên mình, mỗi cái đều phi thường theo cách riêng của nó. Mỗi cái đều là một cố gắng - một nỗ lực tột bực - để chứng tỏ với tôi rằng, bạn, và sự tồn tại của loài người các bạn trên cõi đời này, là đáng giá.
Nó đây. Một trong số rất nhiều thứ như vậy.
Chuyện kể trộm sách.
Nếu bạn thích, hãy đến với tôi. Tôi sẽ kể cho bạn nghe một câu chuyện.
Tôi sẽ cho bạn thấy một thứ.