HÀ NỘI - TÌNH NHÂN

Hôm ấy lên nhà anh Lâm thì mọi sự diễn ra bình lặng. Chị vợ anh Lâm nghe lào khào là tên thủa chưa lấy chồng là Gái. Đó là người đàn bà tuy không tham gia một công việc nào của xã, chỉ là một người xã viên bình thường trong hợp tác xã đan dây nan ở làng. Nghĩa là dân phi nông nghiệp, một bộ phận thiểu số bám lắt lẻo ở xóm ngoài đê khác hẳn đại bộ phận người làng Chiện làm nghề nông ở trong làng. Vậy mà nghe qua lời ăn tiếng nói cũng thấy chị là người có vai vế trong làng. Giọng chị oang oang, và mặc dù mới ba nhăm, ba sáu tuổi nhưng chị toàn gọi xách mé từ ông chủ tịch ông bí thư, công an xã đến ông xã đội bằng "thằng". "Tao chẳng dấu gì chúng mày, ngữ như thằng Chính (tên ông chủ tịch xã) hay thằng Đàn(tên ông xã đội trưởng dân quân)thì tao nói gì chúng nó chẳng phải nghe". Thoạt nghe, Long lấy làm ngạc nhiên lắm, sau này dần dần Long mới hiểu. Bố chị Gái là cụ cả Binh, trước là chánh bá, từng ăn hàm cửu phẩm, nên dân làng quen gọi là cụ Bá Binh. Hồi chưa cải cách ruộng đất. Ảnh thờ của ông cụ được trưng giữa bàn thờ. Đó là một bức truyền thần chân dung một ông già đội mũ cánh chuồn mặt mũi phương phi, nhất là đôi mắt hơi lim dim lộ rõ tỉnh lẳng của ngưòi đàn ông có tính hám lạ. Cuộc đời hơn bẩy mươi tuổi của cụ hiển hiện điều này. Chị gái cùng hai người một anh, một em trai là con bà vợ thứ ba của cụ Bá Binh. Ngoài mẹ chị Gái cụ bá Binh còn hai người vợ nữa cùng đàn con hơn chục người. Đó là chưa kể trong làng thỉnh thoảng người ta còn rỉ tai nhau ông nọ, ông kia hay thằng nọ con kia là con của cụ Bá. Việc gì phải đoán già đoán non. Đấy cứ nhìn cặp mắt có đuôi của thằng ý con nọ thì biết n Việc mẹ chị Gái làm vợ cụ Bá cũng chứng tỏ sự sát gái, tài tán tỉnh của cụ Bá. Trước đây mẹ chị Gái tên thời con gái là cô Lê thị Nhung đã có chồng làm nghề chạy thuyền chở nước mắm, muối theo thời vụ từ Nghệ an ra rồi lại chở ngô, thóc vải vóc, dao kéo nghĩa là những thứ hàng vào xứ Nghệ. Trong lần gặp bão thuyền của ông gặp va phải thuyền khác khiến cả hai thuyền đều đắm. Khi ông mất rồi thì một tay bà Nhung trông coi cả cơ ngơi gồm chín gian nhà ngói chạy dọc theo đê cùng ba kho, hai bể chứa nước mắm muối, chượp. Người ta bảo cụ Bá sát gái cũng chỉ đúng một phần, phần khác là bà Nhung đàn bà con gái lại là chủ một cơ ngơi chẳng những to nhất làng mà to nhất nhì cái tổng này. Mà thời đó trộm cướp không phải ít. Trộm cướp ở đây phải hiểu là những kẻ làm nghề thảo khấu và cả những kẻ luôn tìm cách dòm dỏ cơ ngơi, gia tài và cả thân xác của ngưòi đàn bà sắc sảo, tinh nhanh và cũng không kém xinh đẹp. Trong khi đó mấy đứa con còn đang lít nhít ấy chưa đỡ đần, nương tựa được gì. Vì thế việc bà Nhung nhanh chóng ngả về Cụ Bá đã hai vợ và có tiếng là lẳng trong làng, ngoài tổng cũng là sự tính tóan khôn ngoan của bà Nhung. Chồng chung còn hơn là không chồng. Mà lẽ đời đàn bà không chồng thì có khác gì nhà không có tường, không cổng. Chả cứ gió có thể ùa vào bất kì lúc nào mà cả những kẻ ba trợn ba trạo xông đến bất kì. Nói chồng chung. ừ thì là chồng chung đấy. Nhưng việc ai người nấy làm, nhà ai người nấy ở chả đụng chạm thằng ngô, con đĩ nào. ừ thì cứ cho là bà gá nghĩa sau với ông ấy nhưng bà cũng chỉ biết có mình ông Bá chứ chả phải lép vế kém cạnh lấy lẽ đứa nào sất. Muốn nói thế nào thì nói, cụ Bá Binh cũng là người có vai vế. Trong làng, trong tổng kẻ bằng vai phải lứa với cụ vì nể cũng nhiều mà đứa ghen ăn tức ở luôn kèn cựa với cụ cũng không phải ít. Còn đám dân đen trong làng, trong vùng mỗi khi nhắc đến cụ thì chỉ biết lắc đầu lè lưỡi trước cái uy và cái sung của cụ. Ngay cả khi cụ mất đi thì đám con cụ đều được thừa hưởng phúc, sung và cả cái uy của cụ mặc dù hơn tá con của cụ đều không thể so được cái oai cũng như sự ham chơi, tính lẳng rành rành, dường như chẳng những không muốn dấu mà bao giờ cũng muốn khoe một cách lộ liễu. Lần đầu tiên nghe chị Gái say mê và hồ hởi nói về sự đa thê và sự đa tình mà theo giọng chị Gái tức là sự "ăn chơi "của cụ thì Long cố im lặng không bàn ra tán vào để giữ sự lễ độ đối với người đã khuất nhưng khi nghe chị nói đến lần thứ hai, thứ ba. Ai là người tinh ý thì chỉ căn cứ vào những lời vợ anh Lâm trò chuyện một lần thì biết ngay người đàn bà này thích khoe mẽ, chuộng sự danh giá của gia đình, bản thân mình và cũng chóng quên những điều mình đã từng nói, nên những lần sau Long có nói dăm ba điều. Một là hỏi cho tỏ tường một số trường hợp chưa rõ, hay là nói tán thêm vào. Ngay sau đó, khi đưa Vân về, trên cả quãng đường dằng dặc mấp mô từ Chiện đến ô Yên Phụ Long đều nửa đùa nửa thật nói với Vân rất nhiều về chuyện cụ Bá, để cuối cùng anh chàng muốn rút cho người đàn bà đang dính vào mình trong mối quan hệ nửa rơi nửa chuột rằng. Người đàn ông, con trai nào tài hoa đều là người đa đoan vượt ra ngoài tập tục bình thường bởi phàm là ai có cái tính đó thì đều thích đèo bòng.

- Thôi đi. Cứ vin vào sự giăng hoa ấy thì chỉ sướng mình mình còn đàn bà, con gái dính vào người ấy có mà lấy mo mà che khi ra thiên hạ, hay làvác bị đi ăn mày chứ sống sao nổi với thiên hạ chưa chưa nói đến chuyện làm ăn.

Lúc vui Vân vừa cười vừa đấm thùm thụp vào lưng Long còn lúc buồn thì Vân im lặng, mặt lộ rõ sự ủ ê, đôi khi lại sụt sùi nước mắt ngắn nước mắt dài giọng khe khẽ gắt "thôi, hay hớm gì mà ăn nói cợt nhả thế, nẫu ruột lắm". Lúc đó Long lại ôm diết lấy thân hình Vân dỗ dành mặc cho người đàn bà đang buỗn bã và tức giận cố sức đẩy ra.

Sự đời bao giờ cũng vậy vì một lý do nào đấy nên có những điều, những việc, những mối quan hệ người ta muốn dấu nhẹm đi hoặc chẳng bao giờ nhắc lại. ở Long cũng vậy. Việc Long quan hệ với Hiên chẳng hạn thì anh chàng này không bao giờ muốn Vân biết vậy mà tình cờ Vân lại biết thật tường tận kể cả việc Long bị dẫn vào uỷ ban xã Tiền Phong. Và chỉ thiếu một chút nữa thôi thì Vân đã dứt khoát chấm dứt mối quan hệ với Long. Nói là tình cờ nhưng nó lại có cái lý của nó. ấy là cạnh nhà của chủ tịch Hai Ngạn cũng tức là láng giềng của Hiên có người đàn bà tên thời con gái là Mùi, sau lấy chồng mạn trên Xù, gạ thì gọi theo tên chồng là cả Nhỡ. Con gái tứ xứ thủa còn ở nhà với bố mẹ thì quen nghề gì chả biết nhưng khi đã làm dâu người Xù, Gạ thì chẳng chóng thì lâu sẽ theo nghề bán xôi. Sáng tinh mơ nào cũng đội một thúng xôi tuỳ theo mùa mà là xôi ngô xôi lạc, hay xôi đậu xôi đậu xanh vào các phố Hà nội. Chị cả Nhỡ thì quen ngồi ở góc đầu phố Ngõ Huyện nối với phố Lý quốc Sư. Ngay từ thủa còn là con gái chị đã sẵn là người bụng để ngoài da, tếu táo, chả để trong lòng mình lâu được cái gì. Thế cho nên thằng chồng chuyên nghề bổ gốc tre, gốc xoan thuê của chị dù đêm đến cứ quấn lấy giải yếm sặc mùi nước đái trẻ con và mùi lúa gạo nếp của vợ thỉnh thoảng cũng thượng cẳng chân, hạ cẳng tay với chị chỉ vì cái mồm bô lô ba la của chị. Mặc dù chả bao giờ thù ghét ai nhưng khi mồm không có nắp thì chuyện nào lọt vào tai này của cả Nhỡ thì chỉ vài phút sau đã lọt ra đằng mồm. Mà sự đời có phải ai cũng thích chuyện của mình được cả làng, cả thiên hạ dòm dỏ đâu. Cả Nhỡ đánh vợ chỉ vì cái tính đưa chuyện vô thưởng vô phạt đó đôi lúc làm nhà người khác lục đục, cắn rứt nhau. Hôm đưa con về ăn cỗ dỗ đầu bà thím dâu chết vì bệnh dạ dầy, dạ mỏng gì đấy chị cả tình cờ nhìn thấy cái Hiên hàng xóm có vẻ xoắn xuýt một anh chàng mà chỉ cần thoáng trông thấy cách ăn mặc, nghe qua lời ăn tiếng nói của nó đã thấy rõ là người thành phố. Anh chàng này chính là Long. Hôm đó chẳng biết vui vẻ điều gì mà Long còn cho chị cả Nhỡ một ô phiếu đậu. Khi Long đi khuất chị cả nức lời kể về lòng dạ rộng rãi của chú bạn cô Hiên và khen cái Hiên mà lấy được một người như thế thì sướng cả đời. Loại người ấy thì muốn vợ kiếm được bao nhiêu cũng chả bao giờ hạch vợ một đồng xu. Cả xóm đều biết tính chị nên chẳng mấy ai để ý đến những lời bô lô, ba la của chị mãi sau con Liễn là em út chị cả. Con bé duy nhất ở nhà chịu khó và cũng ham thích học hành đang là học sinh lớp tám của trường cấp 3 mới chuyển từ Thuỵ khê về ngay cạnh trụ sở uỷ ban hành chính xã vỗ vào vai chị nói nhỏ "chị đừng quang quác lên thế. Hôm nọ chỉ vì thấy anh ấy đèo chị Hiên mà bị dân quân xã gọi vào, may có anh hai Ngạn nói đỡ chứ chỉ suýt nữa là bị giải lên huyện đấy". "Mày cứ thậm xưng lên thế, đèo nhau thì làm gì mà bị bắt". Chị Cả Nhỡ dài mồm đai, mặt cau lại. Cái Liền càng hạ thấp giọng hơn "Chị chả biết gì cả, nếu anh Long mà dính vào chị Hiên tức là làm sai chính sách hậu phương. Ai lại đi trai gái quan hệ yêu nhau với vợ bộ đội đang ngòai chiến trường". "Thế hả? ừ thì biết thế. Không cho bàn tán nữa thì tao thôi". Tuy nói thế nhưng chị cả có vẻ hậm hực lắm. Chẳng gì trông hai người cũng quả là đẹp đôi thật. Người trắng trẻo, nõn nà, mỏng mày hay hạt như con Hiên phải lấy cái anh người ngoài phố ấy mới hợp chứ lấy thằng Lan còn bà Vịn thì phí cả đời. Thằng này ăn không đọi nói không nên lời. Tháng năm một tiếng tháng mười một tiếng. Sống với người chậm mồm chậm miệng ấy thì rõ thật chán mớ đời. Tưởng mọi chuyện sẽ như làn gió thoảng qua, ai dè… Một hôm khi trong thúng của chị chỉ còn vài ba tảng xôi nữa thì hết, đúng lúc ấy Long xịch đèo Vân đến. Vân là khách quen của chị cả Nhỡ thì không nói làm gì nhưng vừa nhìn thấy Long chị cả đã định cất tiếng chào thật to. Không dè Long cũng trông thấy chị, anh kín đáo đi tránh ra xa. Long đâu có ngờ, tay thì thoăn thoắt gói xôi còn mắt chị cả vẫn dõi theo anh chàng. Đến khi đưa cho Vân gói xôi thì chị cả tuy hạ thấp giọng nhưng vẫn có vẻ sốt sắng:

- Này cái nhà anh đi với cô đã lên nhà mẹ chị ở trong Cáo rồi đấy

- Anh ấy lên nhà chị làm gì? Vân không dấu vẻ ngạc nhiên hỏi

Lúc ấy chị cả hình như quên hết lời dặn của cái Liên cứ xơi xơi kể rành rẽ một tràng như sợ có đứa nào rỗi mồm nói xen vào:

- Ờ thế cô không biết anh ấy chơi rất thân, đâu như có quan hệ mật thiết kiểu như là yêu đương gì đấy với cái Hiên ở cạnh nhà chị trong quê cơ đấy Con bé lại là vợ bộ đội đang đi B nên có lần anh chàng này bị dân quân xã bắt đưa vào trụ sở uỷ ban cơ đấy. Cô là em thì cô phải bảo chú ấy. Tuy hai đứa trông thì đẹp đôi thật nhưng đừng dính vào những người chính sách mà khổ ra đấy.

Càng nghe chị bán xôi nói Vân càng xây xẩm mặt mày, nhưng cô cố trấn tĩnh không để lộ cảm xúc của mình ra ngoài. Vân cầm hai gói xôi đi thẳng đến đặt nhanh một gói vào tay Long, tay cầm chặt một gói rảo chân đi thật nhanh về nhà làm Long trố mắt ra nhìn. Anh định thần chưa kịp gọi thì Vân đã đi khuất sau dẫy phố. Một tay Long vừa cầm nắm xôi vừa nắm ghi đông, anh nhẩy vội lên xe, đạp theo hút Vân. Nhưng mới đến chỗ ngoặt đầu phố, Long đã thấy Vân mở cửa đi thẳng vào nhà, đầu không hề ngoảnh lại. Ngay sau đó cánh cửa gỗ sơn mầu xanh có lẽ từ rất lâu nên đã hiện lên loang lổ vì tróc sơn đóng xập lại. Ba ngày liền, mặc dù Long tìm mọi cách để tìm gặp được Vân, nhưng tất cả đều không thành. Trong khi đó cách một ngày Vân lại tìm cớ về Phùng khoang rồi ở lỳ nhà mấy nhà chị em họ hàng. Thực bụng cô cũng mấy lần định ra gặp chị cả Nhỡ để hỏi cho rõ ràng cụ thể chuyện cô Hiên nào đó để biết cho hết bụng dạ anh chàng Long. Nom bề ngoài rồi nghe tiếng thấy cũng có đến nỗi nào, vậy mà lại bắt cá hai tay Không với anh chàng này phải nói là bắt cá ba tay chứ không phải chơi. Đã từ lâu, ngay từ hồi còn bé, vào độ mười hai, mười ba tuổi. Lúc đã bén hiểu những điều ngưòi lớn nói. Đôi khi Vân đã nghe thấy người ta bảo. Bụng dạ đàn ông thì vô cùng, chả tin được đâu. Nó như cái thùng không đáy, tài thánh cũng không đo được. Nhưng đấy là việc nghe thấy một cách tào lào chứ thực ra vừa là đứa trẻ, vừa chưa bao giờ thực mục sở thị, chưa cảm thấy sự đời nó rắc rối ra sao nên ngay đến tận bây giờ Vân vẫn chưa hiểu tường tận lời nói này. May đến tối thứ ba sau sự việc xẩy ra lại rơi vào ngày thứ bẩy. Cơm nước xong, tự nhiên cô cảm thấy lòng dạ xốn xang, gan ruột cứ như có hòn than đỏ lừ đang ủ trong đó. Vân cập rập đi vào nhà thờ. Định bụng cô sẽ đến xưng tội với cha, mong tìm ở cha lời an ủi và cả sự mách bảo của đấng thiêng liêng. Cha xứ ngó nghiêng nhìn Vân qua ô cửa nhỏ dưới tấm lưới mắt quả trám khiến cô cảm giác dường như cha mới gặp cô lần đầu. Giọng cha trầm trầm, đục đục khác hẳn mọi khi. Bàn tay dài có chiếc nhẫn bạc vồng lên hình tròn mặt đá trong đó có khảm cây thánh giá nổi:

- Lạy Đức chúa cha, đức chúa con. Hình như trong tâm con hôm nay không được yên tĩnh.

- Jê su ma lạy chúa tôi… Vân mới nói đến đấy thì cổ cô nghẹn lại. Hai bàn tay cô chắp trước ngực. Nước mắt tự nhiên chảy rịn trên má buồn buồn như có sợi chỉ nào đó mơn man.

- Chúa lòng lành vô hạn. Có gì con cứ nói. Trên đời này không ai có thể dấu được Chúa. Con cứ bình tĩnh suy ngẫm. Không phải vội vàng.

Vân như bị thôi miên vào khoảng tối chập chờn có đỉêm vài chấm ánh sáng. Mắt cô vô hồn dõi theo bàn tay mập mạp và trắng trẻo của cha vung lên. Giọng cô hình như không phải do cô nói mà như có người nào đó ngầm xui, thúc dục khiến cô cứ để lọt ra tuồn tuột những dòng suy nghĩ vô định, bất chợt ào đến. Chốc chốc cô lại nghe văng vẳng những lời trầm đục như từ trời cao rót xuống.

- Tội của con như vậy là đã rõ ràng. Con phải nhanh chóng tránh xa vùng địa ngục ấy. Con cần nhớ rằng, trong ba cõi thì những Ju đa và đệ tử của tên lừa thầy phản bạn đó nhan nhản khắp mọi nơi. Chúng hành hạ con ngưòi bằng sự lừa lọc và dối trá. Con người nhiễm phải những thứ đó lại tiếp tục làm khổ nhau vì chính những sự tương tự.

- Lạy chúa tôi. Nhưng con biết làm gì bây giờ. Xin Cha mách báo, chỉ dẫn cho con.

- Như mọi thứ bùa mê. Sự lừa gạt bao giờ cũng được phủ bằng bề ngoài ngọt ngào, mềm dịu dễ lọt lòng người. Đã là con người thì có mấy ai chịu được và chấp nhận dễ dàng những lời cay đắng nói rõ thân phận và sự thật lạnh lùng. Đa số nhân loại thích nghe những lời thuận tai, phỉnh phờ, ca ngợi.

- Vâng. Vâng. Con xin Cha, xin Cha. Con phải nói gì, xử xự ra sao với anh ta. Ôi ruột gan con rối bời tất cả.

- Con cứ bình tâm, nhẫn nại nghe cha nói đã. Con không phải làm gì cả. Anh ta cũng là người. Cũng chẳng phải kẻ ác độc, và ở góc độ nào đó anh ta cũng yêu thương con. Chỉ có điều sự yêu thương đó không hợp với lời khuyên của Chúa. Một bản tính xấu của giống người là tham lam. Sự tham lam nào mà chẳng gây phiền nhiễu cho cuộc sống của người khác. ít ra cho vợ anh ta hay cô Hiên nào đó, và cuối cùng là con. Vậy là có đến ba người đàn bà đã đau khổ vì những hành vi của anh ta. Đó là chưa kể những đứa con của anh ta sau này, khi chúng lớn lên.

-  Vậy thì anh ấy bị trừng phạt…?

- Làm sao mà tránh khỏi. Địa ngục và những hình phạt của quỉ sẽ làm cho anh ta tỉnh ngộ. Lúc đó, lúc đó…

- Không không. Có cách nào làm anh ấy tỉnh ra mà không bị xa xuống địa ngục, không bị trừng phạt đau đớn hay sao?... Vân lắp bắp những lơì gần như không bật ra từ suy nghĩ của cô.

Có tiếng cười nhẹ như rơi từ vòm nhà thờ uốn cong cao vời vợi, tiếp đó là tiếng nói nhẹ nhàng như gió thoảng của Cha.

- Vậy là con còn yêu thương anh chàng đó lắm. Như thế thì làm sao con có thể dứt được tội lỗi ấy. Thế thì khổ aỉ vẫn như tấm lưới bao phủ tâm hồn con. Biết làm sao được. Ân bao giờ cũng mang oán. Reo giống nào thì thu hoạch trái cây đó. Chúa đã bắt con phải tuân theo định mệnh nhân quả đó.

- Không, không con sẽ chấm dứt. Chấm dứt tất cả với con ngưòi ấy. Con thề, con hứa.

- Con cứ làm đi. Dũng cảm mà làm. Nếu con thực hiện được. Chúa lòng lành sẽ luôn luôn bên con. Con cứ tin đi thì mọi điều sẽ đến. Vất vả, gian nan lắm đấy. Những trái núi sọ. Những dòng sông lửa sẽ ngăn bước của con. Con gắng mà vượt qua.

Con sẽ vượt qua… Vân thều thào trong hơi thở dồn dập của mình.

- Cầu phước cho con. Vững tâm lên. Cuộc đời của mỗi con người trên trái đất này ai chả có cây thánh giá của đời mình. Con vác đi rồi sẽ đến thiên đàng của lòng tin, nơi tràn ngập niềm hạnh phúc và sự sung sướng.

Vân lảo đảo, chân cô lâng lâng tựa như không bám vào mặt đất. Cô cố nhấc chân hạ xuống các bậc thang của nhà thờ. Những đứa trẻ đang nhảy chân sáo, miệng nói liên thiên. Nhìn thấy cô có đứa đứng sững ngó nghiêng Giá cô được quay lại tuổi thơ vô tư như chúng, giá cô… Vân giữ vẻ bình thản cố nở nụ cười lặng nở trên môi. Vượt qua khoảng sân đầy tiếng chân chạy của lũ trẻ cùng lũ chim sẻ rạn rĩ chốc chốc lại bay ào lên như vốc cát ném từ bàn tay vô hình bởi tốp trẻ xô lại. Lũ chim bay lên đậu vào hàng rào sắt vây quanh bức tượng Chúa mẹ đang bế đức chúa Jê su âu yếm. "Cầu Chúa cho lòng con yên tĩnh. Cầu Chúa… ". Cô vừa lẩm nhẩm vừa ngước lên thành kính nhìn sự yên ả và hạnh phúc của khuôn mặt Đức bà đang nựng đứa con. Nhưng ngay lúc ấy Vân đột ngột ngạc nhiên khi thấy rõ nếp áo dài của Chúa có những mảng rỉ màu xanh đang loang dần theo chiều dài của vạt váy. Ngay trong chốn linh thiêng, rỉ sét vẫn còn bám, và có thể cả bùn nữa. Biết đâu. Vân đang ngứơc lên chăm chú nhìn để có tìm ra điều mình nghĩ thì đột ngột tiếng còi báo động cất lên lảnh lót và ngay sau đó là tiếng nói lảnh lót từ chiếc loa hình nón treo ở góc sân sau tường nhà Chung "đồng bào chú ý. Đồng bào chú ý, hiện nay có một tốp máy bay địch cách Hà nội 50 cây số về phía đông… "