Nếu dành một từ để mô tả tỷ phú ‘hippi’ Richard Branson thì có lẽ người ta chỉ có thể nói đến từ ‘phi thường’. Đó là một con người phi thường với những kỳ tích phi thường cả ở phương diện cá nhân lẫn phương diện sự nghiệp. Việc Richard Branson được công nhận như một tài sản văn hóa quốc gia (Vương Quốc Anh) và cả cộng đồng quốc tế thì không ai có thể nghi ngờ, nhưng điều gì ẩn giấu phía sau những huyền thoại về ông và con người thực sự của Richard – ông là ai? thì công chúng vẫn rất tò mò muốn được khám phá. Và điều may mắn đối với bạn đọc thế giới cũng như bạn đọc Việt Nam là cuốn tự truyện Đường ra biển lớn đã ra đời.
Trước tiên hãy nói về sự phi thường của Richard Branson: Sự phi thường của Richard không đơn giản nằm ở những thành công ngoạn mục về kinh doanh (gây dựng một hệ thống kinh doanh mang thương hiệu Virgin trên 100 lĩnh vực khác nhau, sở hữu hơn 250 công ty trên toàn cầu); hay kỳ tích cá nhân (kỷ lục bay khinh khí cầu vượt Đại Tây Dương và Thái Bình Dương cùng nhiều kỷ lục khác). Sự phi thường của ông nằm ở việc ông luôn thách thức và vượt qua được mọi giới hạn của con người, ông là người dám làm những việc mà người ta có thể mơ ước nhưng không ai dám làm!
Khởi nghiệp kinh doanh năm 17 tuổi, từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, với tạp chí Student; cho ra đời thương hiệu gắn bó với toàn bộ cuộc đời ông, Virgin, năm 20 tuổi; trở thành một trong những doanh nghiệp tư nhân lớn nhất nước Anh và phát hành cổ phiếu thành công ra công chúng năm 36 tuổi; đưa Virgin trở thành tập đoàn hoạt động toàn cầu ở tuổi 40. Tốc độ phát triển phi thường này ta có thể thấy đâu đó (dù cũng không nhiều!) trong những thiên tài doanh nhân của nhân loại, nhưng cách mà Richard Branson thực hiện thì quả thực là kỳ lạ, nếu không muốn nói là điên rồ. Ông làm các cổ đông, đối tác, và nhân viên của mình ‘phát điên’ (và gần như luôn luôn sẵn sàng chống lại các ý tưởng của ông) với việc liên tục mở rộng lĩnh vực mới của mình: tốc độ mở rộng không phải là mỗi năm đưa ra một hướng mới, mà đôi khi vài tháng đã có một lĩnh vực mới với những kế hoạch đôi khi rất cảm tính, nhưng luôn luôn có một tầm nhìn đặc biệt mà ít người có thể hiểu được ngay. Rất khó tin một người khởi sự trong lĩnh vực thu âm và phân phối âm nhạc lại bước vào những lĩnh vực có vẻ như hoàn toàn không liên quan, như hàng không, đồ uống, mỹ phẩm, viễn thông, vận tải, năng lượng hay tài chính. Triết lý của ông: “Tôi sẵn sàng thử nghiệm bất cứ điều gì!”.
Con người phi thường này có điều gì cũng bình thường như chúng ta? Phải chăng định mệnh chỉ dành những sự nghiệp lớn cho những con người được sinh ra dưới một ngôi sao tốt? Thực tế từ cuốn tự truyện của ông, chúng ta có thể nhận ra những góc cạnh bình thường ở một con người phi thường. Ông có thể có những hành động ‘điên rồ’, nhưng cũng giống như mọi người bình thường khác, ông lo lắng và sợ hãi tột cùng trước những lần mạo hiểm, cả trong kinh doanh lẫn khi quyết định lao mình vào những cuộc chinh phục kỷ lục vượt đại dương đầy bão tố bằng khinh khí cầu. Đã bao nhiêu lần ông viết thư tuyệt mệnh trước khi bước lên những vật thể bay đầy rủi ro như vậy.
Trong kinh doanh, ông thừa nhận mình không đủ tài năng trong từng lĩnh vực cụ thể, nhưng với uy tín và sự chân thành, ông đã quy tụ được rất nhiều tài năng trong các cuộc chinh phục những lĩnh vực kinh doanh rất khác nhau. Ông vượt qua được cái tôi cá nhân để bỏ qua sự ‘phản bội’ của bạn thân, ‘lòng tham’ của cộng sự để gọi về những người thực sự có thể chèo lái công ty. Khi chia tay với những cộng sự không còn đủ kiên nhẫn theo đuổi những kế hoạch liều lĩnh của mình, ông cũng nhận phần thiệt hại tài chính về mình cho họ được ra đi thoải mái nhất, giúp họ có thể theo đuổi những sự nghiệp khác một cách thành công.
Khởi sự từ ngành âm nhạc, ông đưa văn hóa ‘rock-and-roll’ vào tất cả các doanh nghiệp của mình để nhân viên có thể phá tan mọi rào cản của những lối tư duy cũ và tận thu thành quả của sự sáng tạo. Cũng như bất kỳ doanh nhân nào, số lần thất bại của ông cũng không kém số lần thành công, nhưng ông chưa bao giờ bị sự thất bại đánh bại! Cũng như bất kỳ con người bình thường nào khác, Richard cũng gặp nhiều may mắn. Và đối với ông, may mắn lớn nhất chính là gia đình, những người luôn ủng hộ khi ông khởi sự kinh doanh với những ý tưởng ngông cuồng, đứng trước nguy cơ bị bỏ tù, phá sản hay quăng mình vào những trò chơi mạo hiểm chết người.
Richard Branson cũng là một người bình thường như bất cứ ai, điều tạo ra sự khác biệt ở ông chính là việc dám ước mơ và bản lĩnh để vượt qua tất cả những khó khăn (mà có lẽ quá nửa là những khó khăn ông tự đẩy mình vào). Với một lối sống phóng khoáng kỳ lạ, ông luôn đặt mình vào tình trạng nguy hiểm để vượt qua nó hàng ngày. Có lẽ không có ai ‘ham chơi’ đến mức ngay khi chuẩn bị cho ra đời hãng hàng không với đầy rẫy trở ngại gần như không thể vượt qua về luật pháp, tài chính, cạnh tranh, mà lại dành thời gian lên khinh khí cầu vượt đại dương – theo một hành trình mà những người ưa mạo hiểm khác đều đã thiệt mạng. Đây không phải thói chơi ngông của người giàu mà thực sự Richard luôn luôn làm những việc như vậy ngay khi ông còn tay trắng. Sự ‘ham chơi’ đối với những trò chơi nguy hiểm thực sự là dấu ấn làm nên đặc trưng con người của Richard Branson. Đối với ông, cuộc sống và sự nghiệp giống như một cuộc dạo chơi đầy hứng thú, mạo hiểm và không bao
giờ dừng lại.
Bạn có thể chưa từng biết đến Richard Branson và những cuộc dạo chơi mạo hiểm của ông, nhưng dường như bất cứ ai trong chúng ta đều đã từng trải nghiệm một sản phẩm nào đó do ông đem đến với thế giới, nếu chưa đi máy bay hay dùng đồ uống của Virgin, không lẽ bạn chưa từng nghe Janet Jackson hay Phil Colins hát. Giờ đây bạn có thể biết thêm về con người đã tạo ra thế giới thương hiệu đặc biệt này với Đường ra biển lớn, một cuốn tự truyện mà ở đó người ta không chỉ hiểu được những huyền thoại được tạo ra như thế nào – mà còn
học được rất nhiều tư tưởng lớn, hiểu được những giá trị cơ bản của cuộc sống mà đôi khi người ta hoàn toàn lãng quên trong sự thay đổi của nhân loại 40 năm qua, khám phá khả năng xoay chuyển thế giới bằng ý chí và tầm nhìn vượt thời cuộc, và đặc biệt là có thể trải nghiệm được những cảm giác chân thực như chính Richard Branson thông qua những trang viết có văn phong đặc biệt hấp dẫn của chính con người đã tạo nên những kỳ tích đó.
Trước khi bạn lật giở những trang đầu tiên về cuộc đời con người kỳ lạ này, hãy một lần nữa quay về với cái tên đi cùng sự nghiệp của Richard Branson: Khi một nhóm những người trẻ tuổi khởi sự dự án kinh doanh đầu tiên cùng nhau chọn cái tên “Trinh nguyên (Virgin)” như là một thông điệp đơn giản rằng ‘chúng tôi là những người hoàn toàn mới bắt đầu đến với việc kinh doanh’, thì toàn bộ sự nghiệp và cuộc đời của Richard cũng giống như cái tên mà ông đã lựa chọn. Đối với ông mọi thứ luôn luôn là nguyên sơ để khám phá. Đối với ông mọi thứ đều luôn luôn là khởi sự, là bắt đầu để có thể chinh phục biển cả kinh doanh và đại dương cuộc sống.
Trân trọng giới thiệu với bạn đọc tác phẩm đặc biệt này!
NGUYỄN HỒNG TRƯỜNG
Quỹ đầu tư mạo hiểm IDG VENTURES VIETNAM