Phải lòng hay hẹn hò với ai đó làm cuộc sống thú vị hơn?
Bị ai đó hấp dẫn thật tuyệt vời. Khi yêu, cuộc sống trở nên phong phú và phấn khích hơn. Nhưng khi yêu không phải lúc nào cũng vui. Câu hỏi đặt ra là: Người đó khiến bạn muốn làm việc chăm chỉ hơn hay làm bạn xao nhãng? Sự hiện diện của cô ấy hay cậu ấy có khiến bạn quyết tâm cống hiến thật nhiều năng lượng để tham gia các hoạt động ở trường, để trở thành một người bạn tốt hơn, một đứa con biết suy nghĩ hơn hay không? Cô ấy hay cậu ấy có truyền cho bạn cảm hứng để nhận ra được những mục đích tương lai của mình và hành động để đạt được chúng hay không? Hay người đó luôn chiếm trọn suy nghĩ của bạn, khiến bạn không còn thời gian cho những thứ khác?
Nếu bạn đang bỏ bê mọi việc, quên đi mục đích sống của mình để yêu, thì bạn đang sai đường lạc lối. Một mối quan hệ lành mạnh là mối quan hệ mà trong đó hai người khuyến khích lẫn nhau đạt được những mục tiêu của từng người trong khi chia sẻ cùng nhau những hy vọng và ước mơ. Một mối quan hệ có thể là nguồn cảm hứng, sinh lực và hy vọng.
Dante Alighieri, một trong những nhà thơ thời Trung cổ nổi tiếng ở châu Âu, có nàng Beatrice là nguồn cảm hứng cho ông. Ông đã yêu bà từ thời thơ ấu xa xôi. Một ngày nọ, sau thời gian dài xa cách, chàng trai 18 tuổi Dante chạy đến bên nàng trên phố. Sau đó ông sáng tác một bài thơ về niềm vui của lần gặp gỡ ấy, tựa đề là “Sự tái sinh”. Trong quá trình cố gắng truyền đạt cảm xúc của mình với cô gái trẻ, ông đã sáng tạo nên một thể thơ mới. Beatrice đã giúp Dante giải phóng tiềm năng nghệ thuật của mình.
Tuy nhiên, bà đã cưới một người đàn ông khác và chết khi còn rất trẻ. Nhưng Dante không bao giờ ngừng yêu bà. Cuối cùng, tình yêu đó đã giúp ông làm cho khả năng của mình mạnh mẽ hơn, sâu sắc hơn để sáng tạo ra điều gì đó thực sự cao quý và siêu phàm. Trong kiệt tác của mình – “Thần Khúc” – Dante miêu tả Beatrice là một người dịu dàng, nhân từ, người dẫn dắt ông tới Thiên đường.
Tất nhiên, Dante sống ở thời đại khác với chúng ta. Nhưng tôi nghĩ có thể học được nhiều điều từ nhà thơ vĩ đại đó, người đã sống thật với cảm xúc của mình dù chúng có được đáp trả hay không và chuyển hóa chúng thành cảm hứng của cuộc đời mình. Tôi thật lòng tin rằng tình yêu phải là nguồn cảm hứng định hướng cho cuộc đời chúng ta, lực thúc đẩy chúng ta sống can đảm hơn.
Nếu bạn sử dụng tình yêu như một lối thoát, thì chính bạn sẽ thấy mình gặp nhiều vấn đề hơn – cùng với nỗi đau và nỗi buồn khôn xiết. Có cố gắng đến đâu, chúng ta cũng không thể bỏ trốn chính mình. Nếu cứ duy trì sự yếu đuối, khổ đau sẽ theo chân chúng ta đến mọi nơi. Chúng ta sẽ không bao giờ tìm được hạnh phúc nếu không thay đổi mình từ bên trong.
Tôi muốn nói thêm rằng, đối xử với một mối quan hệ đơn giản như một lối thoát, thậm chí kể cả bạn không cố tình làm như vậy, cũng sẽ là cực kỳ thiếu tôn trọng người kia và chính bạn.
Hạnh phúc không phải là điều mà một người khác, như một cậu bạn trai hay cô bạn gái, có thể mang lại cho chúng ta. Chúng ta phải đạt được hạnh phúc cho chính mình. Và cách duy nhất để làm như vậy là phát triển tính cách và khả năng của bản thân, bằng cách nhận ra tiềm năng của chính mình. Nếu chúng ta hy sinh sự trưởng thành và tài năng cho tình yêu, chắc chắn chúng ta sẽ không tìm được hạnh phúc.
Khi trẻ, bạn còn thiếu kinh nghiệm, bạn có thể chưa tìm thấy lĩnh vực mà khả năng của bạn bộc lộ tốt nhất. Kể cả khi bạn đã nhận ra, bạn cũng rất dễ rơi vào bẫy của suy nghĩ rằng chẳng có gì đáng ao ước bằng tình yêu lãng mạn. Nhưng cuộc sống còn nhiều hơn thế.
Cái chính là đừng có vội vàng. Thực thế, yêu muộn có khi lại là có lợi. Điều đó cho phép bạn có thời gian học tập và tham gia vào các hoạt động ngoại khóa, giúp bạn xây dựng được nền tảng cho một cái tôi vững mạnh. Cô đơn không phải điều gì đáng lo ngại, bởi vì khi thời điểm chín muồi, bạn sẽ tìm được một người thích hợp để yêu. Bạn còn trẻ. Điều quan trọng bây giờ là cố gắng hết mình phát triển bản thân để trở thành một con người thực sự tuyệt vời.
Bạn có một nhiệm vụ cao quý – là làm điều gì đó quan trọng để góp phần làm cuộc sống của mọi người tươi đẹp hơn – mà chỉ có bạn có thể hoàn thành. Những người bất hạnh trên khắp thế giới đang chờ những nỗ lực can đảm của bạn. Bỏ bê nhiệm vụ đặc biệt của mình và tìm kiếm những vui thú cá nhân là dấu hiệu của sự ích kỷ. Một cá thể quá đề cao cái tôi, chỉ biết nghĩ đến mình thì không bao giờ có thể thực sự yêu được một người khác.
Mặt khác, nếu bạn yêu ai đó chân thành, thì qua mối quan hệ của bạn với người đó, bạn có thể trở thành một người mà tình yêu vượt lên trên toàn nhân loại. Mối quan hệ này sẽ làm cho thế giới nội tâm của bạn vững vàng hơn, giàu có hơn. Cuối cùng, những mối quan hệ bạn hình thành phản ánh trạng thái cuộc sống. Chỉ bằng cách mài giũa bản thân bây giờ bạn mới có thể hy vọng phát triển được những mối liên hệ tuyệt diệu với trái tim trong tương lai.
Đôi khi, trong tình yêu cháu không còn là chính mình nữa. Cháu cố để trở thành người mà đối phương mong muốn.
Cố gắng dành tình cảm của đối phương thực ra là tự hạ thấp mình. Những mối quan hệ đó tất nhiên không có được sự quan tâm, sự sâu sắc và không có tình yêu. Nếu bạn không được đối xử theo cách mà trái tim bạn cho rằng bạn xứng đáng, tôi hy vọng bạn sẽ có đủ can đảm và lòng tự trọng để từ bỏ mối quan hệ này còn hơn là chịu đựng cảm giác không hạnh phúc.
Một người nông cạn sẽ chỉ có những mối quan hệ hời hợt. Tình yêu đích thực không phải là một người bám víu vào người kia, nó chỉ có thể được bồi đắp giữa hai con người mạnh mẽ, tin vào bản thân mình. Thay vì trở nên quá mê muội vì yêu mà chỉ biết có hai bạn tồn tại trên đời, bạn cần tiếp tục tạo động lực cải thiện và phát triển bản thân trong khi học hỏi từ những khía cạnh mà bạn tôn trọng và ngưỡng mộ ở người ấy. Antonie de Saint-Exupéry, tác giả cuốn Hoàng tử bé, viết trong tác phẩm Gió, cát và những vì sao (Wind, Sand and Stars): “Tình yêu không phải là hai người nhìn nhau, mà là cùng nhìn về một hướng.” Những mối quan hệ tồn tại lâu dài hơn khi cả hai người cùng chia sẻ những giá trị và niềm tin giống nhau.
Tình yêu thực sự không có nghĩa là làm bất cứ điều gì người kia muốn hay giả vờ là một người không phải mình. Người nào đó yêu bạn chân thành sẽ không bao giờ bắt bạn phải làm bất cứ điều gì trái với ý muốn của bạn hay lôi kéo bạn vào những hoạt động nguy hiểm.
Không có sự tôn trọng, thì không một mối quan hệ nào có thể kéo dài và hai người cũng không thể mãi khiến người kia bộc lộ những điều tốt đẹp nhất trong con người họ. Cá nhân tôi hy vọng đàn ông sẽ cực kỳ nhã nhặn và ân cần với phụ nữ, tôn trọng họ và nỗ lực hết mình để hỗ trợ họ. Trách nhiệm của đàn ông là trở nên đủ mạnh mẽ, đủ cảm thông và đủ chín chắn để chăm lo hạnh phúc cả đời cho người con gái mình yêu. Đối với đàn ông, người nỗ lực để nuôi dưỡng giá trị này, đó cũng là một cách thể hiện của tình yêu thực sự.
Bạn cũng nên nghĩ đến lúc bạn có những đứa con của chính mình – khi chúng yêu, bạn sẽ muốn thấy chúng được đối xử như thế nào? Nếu bạn không thể tưởng tượng được cảnh đó thì chắc chắn bạn chưa sẵn sàng cho tình yêu đâu.
Tôi nghĩ với ai cũng vậy, việc có ít nhất một người để có thể nói chuyện về mọi thứ trên đời – nhất là về tình yêu – là điều rất quan trọng. Tôi đặc biệt lo lắng cho những bạn khép kín bản thân với bạn bè và cha mẹ - cũng tốt khi giữ lại gì đó cho riêng mình, nhưng đôi khi bí mật có thể làm bạn đau đớn. Trong những vấn đề liên quan đến tình yêu, chấp nhận rằng bạn không phải là người đánh giá tốt nhất tình huống của mình và đủ tỉnh táo đến với những người khác để tham khảo ý kiến khách quan cũng như lời khuyên của họ là những điều hoàn toàn vì lợi ích của bạn.
Dù hiện giờ bạn có vẻ như đang hạnh phúc hay bạn nghĩ bạn nghiêm túc về mối quan hệ của mình đến đâu, nếu bạn để yêu đương tiêu tốn thời gian và năng lượng, thì bạn chỉ đang chơi một trò chơi thôi. Và nếu lúc nào bạn cũng đang chơi, thì cuộc đời bạn cũng sẽ chỉ là như vậy – một trò chơi.
Bác nghĩ thế nào về những người lúc nào cũng bó hẹp mình trong một mối quan hệ và không bao giờ chịu được tình trạng cô đơn?
Ai cũng có quyền tự do sống theo cách của mình và tính cách mỗi người là khác nhau. Tuy nhiên, tôi thấy thật đáng xấu hổ nếu lúc nào cũng đuổi theo tình yêu.
Nếu ai đó sắp yêu, chẳng phải thật tuyệt nếu tình yêu đó dẫn đến hôn nhân ư? Và sẽ càng tuyệt hơn nữa nếu nó là một tình yêu lâu bền? Tất nhiên điều đó không phải lúc nào cũng xảy ra. Vì thế, thật không công bằng nếu bước vào một mối quan hệ với ai đó mà bạn chưa quyết định rằng bạn thực sự muốn biến mối quan hệ đó thành nghiêm túc và thay vào đó lúc nào cũng nghĩ sẽ thay thế mối quan hệ khác nếu mối quan hệ này không tốt đẹp.
Nếu bạn có một người bạn cảm thấy rằng cô ấy lúc nào cũng phải được ai đó yêu, sao bạn không nói chuyện thật chân thành với cô ấy? Cố gắng giải thích rằng tương lai còn nhiều điều thú vị hơn. Chẳng cần phải vội vàng bước vào bất cứ điều gì, không cần phải vội lớn lên. Nếu bạn của bạn thích ai đó, chẳng có gì sai nếu giữ lại tình cảm đó trong tim bạn ấy và quyết tâm tu luyện mình để ai cũng phải tự hào được ở bên cạnh bạn ấy. Tự phát triển bản thân là nền tảng cho những mối quan hệ hạnh phúc của bạn trong tương lai.
Làm sao để biết khi ai đó chỉ lợi dụng mình thôi?
Thực tế, có những bạn trai chỉ lợi dụng các bạn gái để thoả mãn ham muốn tình dục của mình. Vì thế, các bạn gái cần phải cảnh giác và trau dồi khả năng hiểu biết và đánh giá để nhìn thấu được những kẻ như vậy. Các bạn gái cũng có thể là người khởi xướng quan hệ tình dục, dù thông thường động lực của họ là làm mối quan hệ gắn bó hơn, nhưng điều này có thể dễ dàng trở thành phản tác dụng.
Nếu mối quan hệ của bạn đang khiến cha mẹ bạn lo lắng hay làm bạn xao nhãng học hành hoặc dính líu vào hành vi phá hoại, thì bạn và người mà bạn đang hẹn hò chỉ đang ảnh hưởng xấu lên nhau mà thôi. Không ai trong các bạn sẽ được hạnh phúc và cuối cùng các bạn có thể sẽ gây tổn thương cho nhau.
Cha mẹ và bạn bè cháu lo lắng vì cháu đang hẹn hò với một người lớn tuổi hơn. Cháu không thấy điều đó có gì là trầm trọng cả.
Rất nhiều cô gái trẻ cực kỳ dễ dao động trước những lời tán tỉnh ngọt ngào của đàn ông, nhất là những người đàn ông lớn tuổi hơn. Họ hành động như thể bị choáng váng và mất khả năng giữ bình tĩnh hay quyết định một cách tỉnh táo. Đây chính xác là lý do vì sao việc những cô gái trẻ phát triển sức mạnh nội tại và lòng tự trọng là điều tối quan trọng. Vì phụ nữ là người thường bị tổn thương nhất, nên họ có mọi quyền để bảo vệ phẩm giá và sự an toàn của mình. Nếu người đàn ông trong câu hỏi trên không tôn trọng quyền đó thì anh ta không đáng để bạn ở bên.
Dù sao, một khi đã thực sự bước vào một mối quan hệ, có những lúc bạn thật khó nói “không” vì sợ mất người kia. Trong những trường hợp như thế, yêu giống như là ngồi lái trong một chiếc xe không phanh. Thậm chí nếu bạn ân hận vì đã bắt đầu mối quan hệ và muốn cắt đứt, chiếc xe cũng sẽ không dừng lại. Mọi người thường mắc vào một mối quan hệ, nghĩ rằng họ tự do và độc lập, nhưng có những lúc họ lại thấy mình không thể thoát ra khỏi mối quan hệ đó. Điều này đúng cho cả nam và nữ.
Chắc chắn bạn rất yêu bản thân mình. Vì thế, tôi hy vọng bạn sẽ tôn trọng bản thân. Thay vì đi theo con đường sẽ gây đau khổ cho mình, xin hãy chọn con đường tốt nhất cho bạn.
Sự thật, tình yêu lý tưởng chỉ được vun đắp giữa hai người chân thành, chín chắn và độc lập. Vì thế, điều cực kỳ thiết yếu là bạn hãy ưu tiên việc trau dồi bản thân và đừng để bị sự lãng mạn khi yêu cuốn đi.
Bạn trai cháu muốn làm chuyện đó với cháu. Cháu yêu anh ấy và không muốn mất anh ấy. Cháu nên làm gì?
Thanh niên thích rất nhiều thứ, bao gồm cả chuyện quan hệ, là một nhu cầu tự nhiên trong quá trình trưởng thành. Tuy nhiên, bạn có thể ân hận cả đời nếu bạn bị những ham muốn thể xác cuốn đi một cách mù quáng, nhất thời.
Sự thúc giục muốn khám phá tình dục rất mạnh mẽ, được tiếp năng lượng bởi cả cơ thể lẫn tâm trí bạn, vì thế quan trọng là phải có thái độ đúng đắn và hiểu rằng những quyết định bạn đưa ra hôm nay, những hành động bạn làm, luôn mang lại kết quả ở một tương lai không xa lắm. Hạt giống cho hạnh phúc tương lai nằm trong chính hành động hôm nay của bạn, cách nghĩ của bạn ở ngay chính giây phút này đây. Vì thế, quan trọng là phải nghĩ về kiểu quan hệ tốt đẹp nhất mà bạn có thể có với bạn bè, người yêu và bất cứ ai quan trọng với bạn. Nếu bạn yêu, tôi hy vọng bạn sẽ ghi nhớ rằng cuối cùng, mối quan hệ tốt đẹp nhất là mối quan hệ mà trong đó cả bạn và người bạn yêu thương đều có thể tiếp tục phát triển bản thân.
Đặc biệt, xu hướng của các bạn tuổi teen là yêu mù quáng. Nhưng tôi phải nói với các bạn nữ, tình yêu có ý nghĩa hơn là chỉ làm bất cứ điều gì bạn trai mình gợi ý. Tôi thấy rất lo ngại vì quá nhiều bạn ở tuổi vị thành niên mang bầu hay mắc bệnh và phải đau khổ một thời gian dài, đôi khi là mãi mãi, do hậu quả của những đam mê nhất thời.
Mối quan hệ lý tưởng là mối quan hệ mà trong đó các bạn cùng nhau hướng tới mục tiêu to lớn trong tương lai, động viên và giúp đỡ lẫn nhau phát triển. Nếu bạn trai bạn thực sự quan tâm tới bạn, cậu ấy sẽ không ép bạn làm điều bạn không muốn. Bằng cách thẳng thắn từ chối, bạn có thể thấy cậu ấy chân thành đến đâu.
Tôi hy vọng bạn sẽ làm những việc có ích cho tương lai mà bạn mơ ước và không bị ảnh hưởng bởi những nhận định của người khác về việc cái gì mới là thú vị.
Cháu có thể nói gì với người bạn vừa mang bầu hay với những bạn may mắn chưa dính bầu nhưng hiện tại vẫn đang có quan hệ mà lại không dùng các biện pháp phòng tránh?
Có thai ngoài mong muốn là một bi kịch. Các bạn trẻ hay có xu hướng cảm thấy mình là bất khả xâm phạm – rằng cho dù họ có làm gì, mọi việc sẽ ổn cả. Đó không phải là thái độ tích cực mà đó là sự liều lĩnh. Không ai thoát khỏi luật nhân quả.
Với những ai có hoạt động tình dục nhiều nhưng vẫn may mắn chưa mang thai ngoài ý muốn, hãy lưu ý những điều sau:
Bỏ thai, đặc biệt là khi còn rất trẻ, có thể là một sự suy sụp tinh thần và mối nguy hiểm đối với cơ thể. Và nếu bạn quyết định giữ lại cái thai, chắc chắn bạn sẽ phải hy sinh tự do được góp mặt vào các hoạt động mà các bạn khác thoải mái tham gia. Những năm tháng ở độ tuổi cấp 2, cấp 3 là giai đoạn xây dựng nền tảng cho hạnh phúc sau này của bạn. Đó là độ tuổi mà cả cơ thể và tâm lý bạn đều rất trong sáng và dễ bị dao động, và bạn có thể hấp thụ rất nhiều điều sẽ đóng vai trò quan trọng trong suốt cuộc đời bạn. Đó là độ tuổi mà bạn có thể nắm vững được vài kỹ năng nào đó hoặc chuyên tâm học hành, ở đó bạn có thể tự do định hình tương lai của mình theo cách bạn muốn. Thật bi đát nếu từ bỏ sự tự do tuyệt vời đó khi còn quá trẻ. Bạn sẽ làm hại không chỉ bản thân mà còn cả cha mẹ và những người lo lắng cho bạn.
Đối với người bạn mang bầu của bạn, tôi tin rằng điều tối quan trọng là bạn phải duy trì một tình bạn thật chân thành với bạn ấy. Như thế không có nghĩa chỉ đơn thuần là thông cảm với bạn ấy mà còn phải truyền cho bạn ấy sức mạnh để tự đứng dậy. Bạn ấy có thể đang đau buồn và bối rối. Trong khi tôn trọng các quyết định của bạn ấy, tôi hy vọng bạn có thể tiếp tục động viên bạn ấy. Nói với bạn ấy rằng dù hoàn cảnh ngay lúc này có khó khăn đến đâu, bạn ấy chắc chắn có thể thay đổi tình thế thành một điều gì đó vui vẻ. Tất nhiên, đây không nên là lý do biện hộ để cứ thả sự cẩn trọng theo gió. Chỉ là, dù chúng ta rơi vào hoàn cảnh như thế nào, chúng ta vẫn luôn có sự hy vọng.
Gần đây cháu mới chia tay với người yêu và cháu cảm thấy thực sự suy sụp.
Nhiều người có thể trải qua những cảm giác như thế. Nhưng bạn sẽ chỉ tự làm mình buồn hơn nếu trở thành nạn nhân cho những nỗi ám ảnh tiêu cực hay quá mù quáng vì tình yêu đến nỗi không thể nhìn thấy điều gì khác. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, hãy luôn luôn cố gắng hết mình để sống thật dũng cảm, mạnh mẽ. Tuổi trẻ là thời điểm bạn cần can đảm bước tới tương lai. Thế nên hãy đừng để mình chệch hướng, tụt lại phía sau hay trốn trong bóng tối.
Tuổi trẻ không phải là lúc để bi quan hay thương hại cho bản thân. Kiểu tư duy đó là dành cho những kẻ thất bại. Thay vào đó, đối diện với sự chối bỏ, tôi hy vọng bạn sẽ nuôi dưỡng được một tinh thần kiên cường, rằng bạn sẽ có tự tin để nghĩ: “Đó là sự thiệt thòi của họ nếu họ không trân trọng giá trị của mình!.”
John D.Rockefeller – nhà tư bản công nghiệp và nhà từ thiện người Mỹ – đã tích lũy được một gia sản khổng lồ, từng là một người như thế. Thời trẻ, khi còn nghèo khó, ông cầu hôn với cô gái là mối tình đầu của ông, nhưng cô gái ấy đã từ chối ông. Mỉa mai thay, mẹ của cô gái không đồng ý cho con gái bà cưới một người mà tài sản quá ít ỏi, một ví dụ hoàn hảo cho thấy tiềm năng là một điều thật khó đánh giá. Thay vì suy sụp, việc đó dường như đã trở thành động lực thúc đẩy chàng Rockefeller trẻ tuổi.
Đừng để cho một trái tim tan vỡ làm bạn nản lòng. Hãy tự nhủ rằng bạn không quá yếu đuối hay mong manh đến nỗi một việc nhỏ nhoi như thế có thể hạ gục bạn. Bạn có thể nghĩ chẳng ai có thể sánh được với người mà bạn đã để mất. Nhưng làm sao người đó có thể sánh được với mười, một trăm, một ngàn người tiếp theo mà bạn sẽ gặp? Bạn không thể tuyên bố chắc chắn rằng trong lòng bạn sẽ không có ai vượt xa được người đó nữa. Khi lớn lên, cách nhìn nhận của bạn về người khác cũng sẽ thay đổi.
Tôi chắc rằng trong số các bạn không ít người đã từng phải chịu đựng sự tan vỡ và cảm thấy không thể tiếp tục, lòng tự trọng của các bạn mất hết giá trị. Nhưng không bao giờ được nghĩ mình vô giá trị. Không ai có thể thay thế được cho bạn, người quý giá hơn tất cả kho báu trong vũ trụ gộp lại. Dù cho hoàn cảnh hiện tại của bạn có thế nào, bạn cũng là người không thể thay thế. Hãy giữ lấy suy nghĩ đó, đấu tranh để vượt qua mọi trở ngại và rũ bỏ mọi khổ đau, thất vọng.
Quan trọng là bạn phải trở nên mạnh mẽ. Nếu mạnh mẽ, ngay cả nỗi buồn của bạn cũng sẽ trở thành nguồn nuôi dưỡng, và những điều khiến bạn buồn khổ sẽ thanh lọc cuộc đời bạn. Chính xác là nhờ nếm trải những đau thương to lớn mà chúng ta ngày càng cứng cáp và trở thành những người lớn giỏi giang.
Tôi đã từng nghe: “Nếu bạn buồn, hãy khóc – khóc cho đến khi nước mắt bạn gột sạch hết nỗi đau,” giống như vượt qua con sông khổ đau. Những người làm được như vậy có được một chiều sâu và một vầng hào quang mà những người không qua trải nghiệm đó không biết đến. Vấn đề là đừng chết đuối dưới dòng sông ấy.
Điều quan trọng là tiếp tục tiến lên. Nếu bạn dùng nỗi buồn như một nguồn lực để trưởng thành, bạn sẽ trở thành một người sâu sắc và khoáng đạt – một bản thể tuyệt vời hơn của bạn. Đó là những gì thu hoạch được nhờ những vết thương và sự khổ đau.
Hãy ngẩng cao đầu. Vì bạn đã sống với tất cả sự kiên cường, bạn là người chiến thắng.