Lựa chọn của ta là “Trung thần”, thầy cười ta, nói đây là đề mục rất chung chung, cũng rất mưu lợi, đề mục chỉ hai chữ “Trung thần” quá rộng, kỳ thật từ bất cứ góc độ nào cũng có thể phân ra rất nhiều đề mục nhỏ, sau đó mới làm văn.
Kỳ thật ta đối với trung thần nghĩa sĩ, đối với mặt quang minh hoàn mỹ như thế trong nhân tính, có rất nhiều điều không hiểu, tuyệt không phải một hai bài luận văn, một hai góc độ nhỏ nhặt có thể nói rõ.
Nhưng bị giới hạn trong quy củ, ta đành phải tùy tiện chọn một đề tài cặn kẽ hơn, tức “Lựa chọn của trung thần”. Một thần tử trung chính, trên con đường nhân sinh, hẳn là luôn phải làm đủ các loại lựa chọn, phàm nhân như ta căn bản không cách nào lý giải, con người ta làm sao có thể vứt bỏ sinh mệnh, hạnh phúc, khoái lạc của mình không chút do dự, vì mấy người và việc vô can mà bỏ ra, giá trị quan của họ rốt cuộc là gì?
Hạn chế trong quy tắc, luận đề của mọi người đều phải do bản thân tự thể nghiệm, cho nên, ta quyết định làm trung thần.
Vẫn nói văn tử gián, võ tử chiến, muốn làm trung thần dường như rất đơn giản, nhưng ta lại không muốn rơi vào khuôn sáo cũ rích như vậy, muốn chọn một thân phận thần tử không cần đối mặt với lựa chọn đại thị đại phi đại nghĩa nhất, vì thế đời thứ nhất, ta là Ngự y.
Ta cho rằng làm một thầy thuốc, chỉ cần chữa bệnh là được, thân phận rất đơn giản, công tác rất đơn giản, đâu cần phải mai một lương tâm, đâu cần phải đấu tranh lựa chọn.
Nhưng mà, hóa ra cung đình chân chính so với sách sử còn đáng sợ hơn nhiều, hóa ra, muốn làm một thầy thuốc chữa bệnh cứu người, cũng chẳng được sống yên ổn.
Đám nữ nhân trong hoàng cung từng kẻ đấu đến ngươi chết ta sống, ngoài mặt thì trinh tiết nhàn thục, sau lưng sát thủ dồn dập. Muốn cho người nào đó im hơi bặt tiếng chết đi, muốn cho thai nhi nào đó im hơi bặt tiếng mất đi, muốn cho hài tử nào đó im hơi bặt tiếng đột tử, hết thảy những việc này, đều không rời khỏi sự phối hợp của Ngự y.
Đó là lần đầu tiên ta chân chính đối mặt với những giết chóc đẫm máu âm mưu tàn khốc, mà tất cả, đều giấu dưới biểu tượng hậu cung tươi đẹp phồn hoa.
Trước sự bức bách của các loại lợi ích và quyền thế, lựa chọn của ta có thể là gì đây?
Ta thử ở trong đây tận lực chu toàn mà không hại người, hoặc không thể là công cụ cho người ta hại người, ta thử đừng làm trái lương tâm, đừng thương tổn tính mạng, ta thử tận khả năng dưới quyền lực nhỏ bé cứu hộ người khác.
Kỳ thật đây không thể coi là làm trung thần, hết thảy ta làm, không phải vì tận trung với Hoàng đế, mà chỉ là cái tâm trung với lương tri và thị phi tối thiểu của một con người…
Coi đi, cho dù là người như ta, cũng vẫn có chút lương tâm, không phải sao?
Vậy thì, ta không biết thời vụ thế này, sau khi nỗ lực hết lần này đến lần nọ, sau khi một quý nhân nào đó trong cung vô cớ trúng độc, tự dưng bị cho là người hạ độc rồi bắt giam vào ngục, rồi lại trước nghiêm hình tra tấn bức hỏi khẩu cung mà chết bất đắc kỳ tử, cũng là đương nhiên.
Mà những người ta từng cứu, từng hộ, từng thà chết không chịu gia hại đó, chẳng thèm một lần đưa tay cứu ta, nói giúp ta một câu, cũng là đương nhiên.
Trong cung cấm sâu thẳm ấy, bảo hộ bản thân thôi đã chẳng còn dư sức, ai lại còn có thể bảo hộ những người khác đâu.
Được rồi, đời thứ nhất, ta đã chứng kiến sự tàn nhẫn của hậu cung, lại sớm biết sự hiểm ác của tiền triều. Vậy đời thứ hai, ta cứ tránh xa cả hai nơi đó, mỗi ngày chỉ phụ trách quan sát sao trời, loại chuyện này chung quy không cần mai một lương tâm, đối mặt với lựa chọn gian nan đâu nhỉ?
Nhưng mà, Hoàng đế muốn tìm cái đinh trong mắt, cái gai trong thịt của y, muốn phiền phức tiền nhiệm Thái tử trước kia cùng y tranh đoạt hoàng vị, muốn ta nói, chân trời xẹt qua một ngôi sao băng, là bởi vì trời xanh tức giận tiền nhiệm Thái tử thất đức. Ta thật sự nghẹn họng trố mắt, hiện tượng thiên văn đơn giản như thế, họ lại có thể cố làm ra phong ba chính trị vô cùng quỷ dị. Lựa chọn của ta nên là gì, trung với quân chủ hay là trung với lương tri trong lòng? Tóm lại, lúc ta trầm mặc không nói, khâm thiên giám khác đã vội vàng báo lên theo ý Hoàng đế. Sau đó chính là một chuỗi phong ba, người liên lụy bị giết gần hai vạn, ta cũng dính dáng một vụ án nhỏ quái lạ mà mất quan chức, hạ ngục, sau đó im hơi lặng tiếng chết đi.
Biết cổ nhân thích làm văn chương dựa trên thiên ý, đời thứ ba ta liền quyết định làm một Hàn lâm vậy, một môn khách đế vương bồi bên cạnh Hoàng đế, chỉ cùng y ngâm thơ vẽ tranh, bồi rượu hầu yến.
Hậu cung tranh đấu không liên quan đến ta, tiền triều tranh quyền cũng chẳng liên can, ta chỉ cần làm một tài tử danh động một thời, lấy thanh danh mà chỉ lo thân mình là được. Chức vị mà Lý Bạch và Tư Mã Tương Như coi thường, không chịu an phận, ta làm thật khoái hoạt tự tại. Thật muốn xem, một chức vị thanh nhàn như vậy, có thể có lựa chọn nguy hiểm gì rơi xuống.
Nhưng mà, hóa ra thế giới này, quả nhiên chỗ có người là có thị phi, đúng là vô luận thế nào cũng trốn không hết. Trong triều quyền lực phân tranh, Tả tướng một phái vì tiến công Ngự sử tính tình trung chính cương trực, đã dùng hết mọi thủ đoạn ác độc. Thế nhưng Ngự sử kia làm việc cực kỳ ngay thẳng, lại thanh liêm tự thủ, rốt cuộc không có một chút nhược điểm nào có thể cho người bắt được.
Tả tướng như ý lấy được thơ Ngự sử thường ngày viết, bảo người kiếm nát nước cho ra chứng cứ ngỗ nghịch, sau đó báo lên trên, lại bởi vì ta văn danh rất trọng, liền muốn ta làm chứng, nói trong bài thơ kia quả có ý phản.
Ta tự nhiên không chịu làm chứng như vậy. Nhưng mà, đây là thân là trung thần, tận trung với quốc gia Hoàng đế sao, không không không, ta chẳng qua cảm thấy loại văn tự ngục này quá hoang đường nực cười, không chịu để mình dính vào đó thôi. Thậm chí nhịn không được nói hai câu phân giải giúp Ngự sử, lấy thân phận của ta tại văn đàn, giải thích thi từ theo góc độ bình thường.
Thế nhưng, hóa ra, trong quan trường, trong triều đình, không có chuyện nực cười gì là không thể xảy ra, không có chuyện hoang đường gì không bị coi là bình thường.
Tất cả quan viên tham gia thẩm tra đều nhận ý chỉ của Tả tướng mà làm việc, không tìm thấy chứng cứ, chỉ nói một câu, dưới ngòi bút của ngươi không viết, nhưng trong lòng ngươi nhất định có nghĩ, “ý động” hai chữ, lại cũng là tội sát thân. Tự mình trải qua mới biết được, hóa ra Trương Thang lấy “oán thầm” để định thần tử chết, Tần Cối lấy “có lẽ có” quyết tội anh hùng, Từ Hữu Trinh lấy “ý dục” phán Vu Khiêm vong, Cảnh Đế lại có thể lấy lý do âm phủ tạo phản, bức tử Chu Á Phu, hóa ra hết thảy những chuyện này đều là hoàn toàn bình thường và hợp lý.
Đương nhiên, ta là người từng biện hộ vài câu cho Ngự sử ý đồ mưu phản, cũng không trốn nổi tội danh đồng đảng mà bị giết.
Những tiểu nhân vật của ba đời kia, ta làm thật sự cực kỳ buồn bực, đến đời thứ tư thứ năm, dứt khoát một đời làm tướng quân kiêu ngạo, một đời trực tiếp làm đến Thừa tướng, cũng coi là xuất tướng nhập tướng, bề tôi địa vị đỉnh điểm.
Nhưng mà địa vị cao như vậy, làm trung thần, tự nhiên cũng chết càng oanh liệt bi thảm.
Đại tướng quân đời thứ tư, tay nắm binh quyền, lại khó tránh công cao chấn chủ, càng liên tục lập công không thưởng, bảo Hoàng đế nào có thể yên tâm được?
Khi thủ hạ khuyên ta khởi binh tạo phản, ta trái lại đã chân chính làm một lựa chọn tất nhiên của trung thần, quân đội là bộ máy của quốc gia, há có thể vì tư lợi mà dẫn đến quốc gia nội loạn?
Sau đó bị tru sát cũng chẳng phải là điều gì quá bất ngờ.
Về phần đời thứ năm, kết cục lại không thảm lắm, chí ít không phải là bị Hoàng đế giết chết. Làm một trung thần, làm một người tốt, ta đã lựa chọn dùng phương thức gì để vận dụng quyền lực trong tay, thì không hề nghĩ ngợi nữa.
Đương nhiên cẩn cẩn khuyên bảo là không tránh được, đấu tranh với tà ác là không ít được, vì bách tính chủ trì công đạo thì càng không thiếu được.
Vì thế, hôm nay không để Hoàng thượng tuyển tú nữ rộng rãi, ngày mai không cho Hoàng đế đại kiến cung thất, ngày mốt yêu cầu quét sạch tham quan, ngày kia lại làm thịt bốn năm thiếu niên hư hỏng cướp đoạt dân gian, ngày kìa nhảy dựng lên bác bỏ ý chỉ muốn tăng thuế của Hoàng đế.
Kết quả là, Hoàng đế, đại thần, mọi người từ trên xuống dưới đều đã đắc tội hết.
Đám Ngự sử bắt đầu liên danh vạch tội ta chuyên quyền thiện đoán, trong triều dấy lên công nghị đối kháng ta. Cuối cùng ta không thể không xin từ tướng vị, đóng cửa chờ tội.
Về sau lại liên tiếp bị giáng chức, lưu đày đến nơi hoang lương, giữa cảnh gió thảm mưa sầu, lúc chịu đựng nỗi khổ bần bệnh, bị tiểu lại lăng nhục hành hạ, trong triều và dân gian, cũng chẳng một người vì ta mà ra tay tương trợ.
Có lẽ từng có vài năm, ta còn được người nhớ, còn được người khen ngợi là người tốt, là trung thần. Nhưng mà, ba thu vừa qua, người đời liền quên mất ta.
Lúc ta chết, vắng vẻ thê lương, thi thể được lấp một lớp đất mỏng, sau vài lần mưa gió, liền phơi ra, bị chó hoang tha đi.
Ta trải qua năm đời, lấy năm loại thân phận bất đồng mà đưa ra lựa chọn đối với nhân sinh, cũng đã nhận kết cục.
Giáo sư cho rằng ta rất xứng chức, có lẽ không phải là đặc biệt xuất sắc, nhưng làm mô phỏng trong quy trong củ, không phạm sai lầm gì cả, hết thảy lựa chọn, hết thảy hành vi, đều cực kỳ phù hợp với nhân vật ta phải sắm vai.
Đúng vậy, so với Khinh Trần làm việc quá mức cực đoan kia, cùng với A Hán mọi sự đều không lưu tâm, chưa bao giờ cố gắng kia, ta và Tiểu Dung, những học sinh ngoan thật sự nghe lời này, biết đi đâu mà cầu.
Lúc ấy trừ những học trò chọn đề tài đặc biệt dễ dàng như Trương Mẫn Hân, luận văn đã qua, ta và Tiểu Dung xem như những người mô phỏng thuận lợi nhất, trên cơ bản giáo sư đã tỏ ý với chúng ta, đời tiếp theo chỉ cần không phạm sai lầm lớn, luận văn trăm phần trăm qua cửa.
Nhưng mà, ta đã mệt mỏi rồi. Ta không hiểu yêu cầu của giáo sư tại sao có thể thấp như vậy, luận văn của ta thật sự có thể tính là tốt sao?
Tất cả mô phỏng của ta thật sự đã hoàn toàn biểu hiện ra lựa chọn của trung thần sao?
Ta thật là trung thần sao?
Ta có thể vào lúc đối mặt với uy hiếp sinh mệnh lựa chọn bảo vệ những người khác, ta có thể khi bị quyền lực áp bức không chịu vu oan cho người khác, ta có thể vì quốc gia đại cục mà không tiếc hủy diệt chính mình, ta có thể vì bảo hộ bách tính mà tình nguyện gánh chịu kết cục bi thảm trong dự liệu.
Nhưng đó không phải bởi vì ta vĩ đại, không phải bởi vì ta dũng cảm, không phải bởi vì ta cao thượng, chỉ bởi vì, tất cả những việc này đối với ta mà nói, chỉ là một trò chơi một giấc mộng.
Ta không phải trung thần, ta chỉ hoàn thành một vai diễn mà ta đóng vai trong trò chơi một cách hoàn mỹ. Mọi thương tổn gặp phải trong trò chơi đều không thể ảnh hưởng đến ta trong hiện thực.
Không lo lắng thất bại, không sợ hãi đả kích, sẽ chẳng mất đi thứ gì, dưới tình huống như vậy, đi bảo trì lương tâm của mình, đi giữ gìn cái gọi là chính nghĩa, có gì tài ba hơn người đâu?
Ta như vậy, làm sao tính là trung thần, lại làm sao có thể chân chính hiểu được lựa chọn của trung thần. Kỳ thật vô luận là ta, là Khinh Trần, là Tiểu Dung, thậm chí là A Hán đều một kiểu, vô luận chúng ta chọn đề mục như thế nào, vô luận chúng ta là thành công hay thất bại, độ hoàn thành rốt cuộc như thế nào, chúng ta cũng không thể chân chính hiểu rõ hiện tượng chúng ta muốn nghiên cứu.
Lúc ấy, ta thật sự cảm thấy, cái gọi là mô phỏng, cái gọi là khảo thí, kỳ thật chỉ là một trò cười náo nhiệt, một trò chơi nhàm chán, hoàn toàn không có bất cứ ý nghĩa hiện thực nào.
Bất quá, chế độ đã như thế, vậy thì cứ chơi theo quy tắc trò chơi đi.
Nhưng mà đời này, ta rốt cuộc vẫn mệt mỏi, không muốn cuốn mình vào trong phong ba nhanh như vậy, vì thế ta phóng túng bản thân, ta để mình làm một thương nhân trước, ta để mình có được tài phú khuynh quốc, ta để mình có đủ tiền tài, có thể sống cuộc sống tự do tự tại.
Ta biết, đời này ta cuối cùng sẽ phải hoàn thành luận văn, chung quy phải làm một trung thần cúc cung tận tụy, nhưng trước đó, ta phải tùy ý hưởng thụ nhân sinh.
Kỳ thật ta cũng biết, tâm tính kiểu này, phương pháp kiểu này, đã hơi lệch hướng yêu cầu của trung thần, bất quá, dù sao giáo sư đã ám thị, có thể cho ta qua, chỉ cần ta không xảy ra sai lầm lớn là được, cũng chẳng cần phải cần cù nghiêm túc quá mức.
Dù sao không phải mỗi người đều như Tiểu Dung, đối với danh đệ nhất trong cuộc thi, được kết quả tốt nhất, có chấp niệm như thế.
Kỳ thật ngay cả cuối cùng làm một viên quan đậu mè thế này, cũng là nhân sinh mà ta tự mình khắc ý lựa chọn sẵn. Đời này ta sẽ thật sự rời xa trung khu triều đình, đến biên quan ngoài ngàn vạn dặm kia, cả đời đều là một tiểu quan, thậm chí có khả năng suốt đời không gặp mặt Hoàng đế và những kẻ quyền quý khác, ta thật muốn xem thử, làm trung thần thế này, lựa chọn cuộc sống thế này, kết cục sẽ là thế nào.
Kỳ thật gọi là trung thần, cũng không nhất định phải là danh tướng, cũng không nhất định phải là đại thần trong triều, cũng không nhất định phải là quan phụ mẫu một phương. Những tiểu nhân vật bé nhỏ không đáng kể ấy, những tiểu quan mà sách sử cũng chẳng lãng phí giấy mực ghi lại ấy, những người suốt đời suốt kiếp không ai biết đến lại âm thầm vì quốc gia, vì bách tính, vì người trong thiên hạ mà tận lực ấy, chẳng lẽ không phải là trung thần sao?
Đời này, kỳ thật ta ôm ý tưởng được ngày nào hay ngày ấy, qua được một ngày là một ngày, chỉ cần theo yêu cầu của luận đề mà qua hết là được. Dù sao giáo sư đã khẳng định sẽ thông qua luận văn của ta, mà ta, cũng đã mệt mỏi đến mức chẳng muốn suy nghĩ nữa, tìm kiếm nữa, nghiên cứu nữa. Chỉ có bản thân ta biết, luận văn của ta là không hợp quy cách, chí ít, theo tiêu chuẩn của ta mà nói, hoàn toàn không hợp quy cách.
Mà chính khi ta mọi sự ra sao cũng được, chỉ muốn sống đại cho qua, ta đã gặp ngươi.
–
Trương Thang là một ác quan nổi tiếng của Trung Quốc ngày xưa, lại lấy liêm khiết mà nổi danh.