Lại nói Trung Tấn, Trung Thân chặn đường Triệu Vân. Vân hoa giáo đâm, Tấn giơ búa đở. Hai ngựa giao nhau, chưa được ba hiệp, Tấn bị Vân đâm một nhát giáo ngã nhào, rồi Vân cướp đường chạy. Trung Thân vác kích đuổi theo, sắp đến sau lưng, ngọn kích chỉ còn cách mnh Triệu Vân có vài tấc. Vân quay đầu ngựa lại, thì hai người chạm vào nhau. Vân tay trái lấy giáo gạt họa kích, tay phải rút gươm báu ra, chém một nhát, Thân đứt phăng nửa mũ và nữa mặt. Trung Thân chết lăn xuống ngựa, quân lính chạy tan cả Triệu Vân thoát được, chạy về cầu Trường Bản; lại nghe thấy đàng sau có tiếng reo, thì là Văn Sính dẫn quân đuổi tới. Vân đến đầu cầu thì người ngựa đã mỏi mệt, vẫn thấy Trương Phi cưỡi ngựa đứng trên cầu, liền kêu to:
- Dực Ðức cứu ta với Phi nói:
- Tử Long cứ chạy cho mau, còn quân đuổi để mặc ta chống cự Vân tế ngựa qua cầu, đi được hơn hai mươi dặm, thì gặp Huyền Ðức cùng mọi người đương nghỉ dưới gốc cây. Vân xuống ngựa thụp xuống đất khóc. Huyền Ðức cũng khóc. Vân thở hổn hển, nói:
- Tội Vân chết vạn lần cũng còn nhẹ. My phu nhân vì bị thương nặng, không chịu lên ngựa, nên gieo mình xuống giếng tự vẫn. Vân phải đạp đổ bức tường đất để lấp giếng đi. Bụng mang công tử, mình phá vòng vây, nhờ hồng phúc của chúa công, may mắn thoát nạn. Vừa nãy công tử còn oe oe ở trong bọc, bây giờ không thấy động đậy gì nữa, hay là thế nào rồi đây.. Vân vội cởi bọc ra xem, thì A Ðẩu vẫn ngủ say, Vân mừng rỡ nói:
- May quá, công tử không việc g Rồi hai tay nâng đưa cho Huyền Ðức Huyền Ðức đỡ lấy A Ðẩu, rồi ném phịch xuống đất, nói:
- Vì ngươi, suỵt nữa ta mất một viên đại tướng Triệu Vân vội vàng cúi xuống đất ôm lấy A Ðẩu, khóc lạy, nói:
- Vân dù gan óc lầy đất, cũng không đủ báo được Người sau có thơ rằng: Hổ thiêng vùng vẫy trong quân Tháo Rồng nhỏ nằm trong bọc Tử Lon Trung ấy lấy gì yên ủi được Ném con thu lấy bụng anh hùn Lại nói, Vân Sính đem quân đuổi theo Triệu Vân đến cầu Trường Bản, thì gặp Trương Phi, râu hùm vểnh ngược, hai mắt trợn trừng, tay cầm xà mâu, cượi ngựa đứng sững trên cầu. Lại thấy sau rừng ở mé Ðông cầu bụi bay mù mịt, Sính tưởng có quân phục, dừng ngay ngựa lại, không dám tiến nữa. Một lát, Tào Nhân, Lý Ðiển, Hạ Hầu Ðôn, Hạ Hầu Uyên, Nhạc Tiến, Trương Kiên, Hứa Chử lũ lượt kéo đến. Trương Phi vẫn cứ trợn mắt, cầm ngang ngọn mâu đứng sững trên cầu Tướng Tào thấy vậy, ai cũng sợ là mẹo Khổng Minh không dám tiến gần nữa và bày thành thế trận Các tướng Tào đứng dàn hàng chữ nhất ở bên Tây cầu, rồi sai người phi ngựa báo với Tào Tháo. Tháo nghe tin cũng lật đật lên ngựa chạy đến Trương Phi trợn mắt tròn xoe trông thấy hậu quân có tán vóc vàng, mao, việt, tinh, kỳ: đoán biết là Tào Tháo hoài nghi nên đến xem, Phi bèn thét lên một tiếng cực to rằng:
- Ta là Trương Dực Ðức nước Yên đây! Ai dám cùng ta quyết một trận tử chiến nào Tiếng Phi to như tiếng sấm, quân Tào nghe thấy run cầm cập Tào Tháo vội sai cụp tàn tán xuống, ngoảnh lại bảo tả hữu:
- Bây giờ ta mới nhớ lời Vân Trường nói khi trước rằng Trương Dực Ðức ở trong đám quân trăm vạn, lấy đầu thượng tướng như thò tay vào túi lấy đồ vật. Nay gặp Dực Ðức, không nên khinh địch Nói chưa dứt lời, Trương Phi lại trợn mắt quát một tiếng nữa:
- Trương Dực Ðức người nước Yên đây! Ai dám cùng ta quyết một trận tử chiến nào Tào Tháo thấy Trương Phi kiêu dũng như thế, có ý muốn lui Trương Phi thấy sau trận Tào hơi rục rịch, lại vác mâu quát to:
- Ðánh cũng không đánh, lui cũng chẳng lui, là cớ làm sao Phi quát chưa dứt tiếng, Hạ Hầu Kiệt ở bên cạnh Tào Tháo khiếp sợ quá, đứt ruột và gan, ngã nhào xuống ngựa. Tháo liền quay ngựa chạy. Quân tướng Tháo thấy vậy cũng nhằm phía Tây chạy cả. Thật là: ứa con nít miệng còn hơi sữa chịu làm sao được tiếng sấm sét; kẻ tiều phu ốm yếu sao chịu nổi tiếng gầm của hổ báo? Lúc ấy, người vứt giáo, kẻ rớt mũ, không biết bao nhiêu mà kể. Người như nước trào, ngựa như núi lở, quân lính giày xéo lên nhau Ðời sau có thơ rằng: Trường Bản cầu này sát khí sinh Ngang mâu, chững ngựa, mắt long lanh Bên tai một tiếng vang như sấm Khiếp vía quân Tào vội rút nhanh Tào Tháo sợ oai Trương Phi, tế ngựa về Tây, mũ trâm rơi cả, đầu tóc rũ rượi. Trương Liêu, Hứa Chử phải chạy lên giữ lấy giây cương. Trương Liêu thấy Tào Tháo rụng rời, hết vía bèn nói rằng:
- Thừa Tướng đừng sợ, Trương Phi chỉ có một mình thôi! Giờ ta quay binh lại đánh, chắc bắt được Lưu Bị Tháo bấy giờ mới hoàn hồn, sai ngay Trương Liêu, Hứa Chử trở lại cầu Trường Bản xem ra sao Nói về Trương Phi thấy quân Tào xô nhau chạy cả, không dám đuổi theo, liền truyền cho hai mươi tên kỵ mã đương tế ngựa sau rừng, cởi những cành cây buộc ở đuôi ngựa ra, chặt phá cầu đi, rồi về ra mắt Huyền Ðức, thuật lại việc chặt cầu. Huyền Ðức nói:
- Em ta dũng cảm thì dũng cảm thực, nhưng tiếc vì mưu mẹo kém Phi hỏi sao, Huyền Ðức nói:
- Tào Tháo khôn lắm, em chặt cầu đi, tất hắn sắp đem quân đuổi đến bây giờ Phi nói:
- Tôi quát mấy tiếng, đẩy lui hắn mấy dặm, đâu còn dám quay đầu lại Huyền Ðức nói:
- Giá em để nguyên cái cầu, thì hắn tưởng có quân mai phục tất không dám sang. Nay chặt cầu đi, hắn biết mnh ít quân sợ hãi, tất hắn đuổi theo. Mà quân hắn hàng trăm vạn, dẫu có qua sông Trường Giang, sông Hàn Thủy thì lấy người mà lấp cũng được, một cái cầu gãy có coi ra mùi gì Nói xong, lập tức dẫn cả bọn theo đường nhỏ đi tắt ra Hán Tân theo lối Miện Dương Trương Liêu, Hứa Chử đi dò xem tin tức cầu Trường Bản, về báo rằng:
- Trương Phi đã chặt cầu và đi rồi Tháo nói:
- Nếu hắn chặt cầu tức là có ỵ sợ rồi Bèn truyền ngay lệnh, sai một vạn quân dựng ba nhịp cầu nổi, đến đêm hôm ấy phải xong Lý Ðiển nói:
- Tôi sợ đó là mưu Gia Cát Lượng chăng, không nên khinh tiến Tháo nói:
- Trương Phi là một đứa dũng phu, có mưu mẹo gì mà sợ Bèn truyền lệnh hỏa tốc tiến quân Huyền Ðức đi gần đến Hán Tân, bỗng thấy phía sau bụi bay mù mịt, trống đánh vang trời, tiếng reo dậy đất, liền nói:
- Trước mặt có sông to ngăn trở, sau lưng có quân đuổi theo, làm thế nào bây giờ Vội vàng sai Triệu Vân chuẩn bị cự địch Tào Tháo truyền lệnh trong quân rằng:
- Nay Lưu Bị như cá trong chậu, như hổ trong cũi, nếu không bắt sống lúc này th khác nào thả cá xuống biển, đuổi hổ về rừng, các tướng nến cố sức Quân tướng nghe vậy, ai cũng ra sức đuổi riết. Bỗng sau núi tiếng trống nổi lên, một đội quân mã kéo ra, gọi to lên rằng:
- Ta đợi đây đã lâu rồi Tướng đi đầu là Vân Trường, tay vác đao thanh long, cưỡi ngựa xích thố, sang Giang Hạ mượn được một vạn quân mã, về đến nửa đường dò biết được tin đánh nhau ở Ðương Dương, Trường Bản, nên từ đường ấy đánh lại. Tào Tháo trông thấy Vân Trường, lập tức dừng ngựa, ngoảnh lại bảo các tướng rằng:
- Lại mắc mẹo Gia Cát Lượng rồi Liền cấp tốc truyền lệnh đại quân rút lui Vân Trường đuổi theo hơn mười dặm, rồi trở lại bảo vệ bọn Huyền Ðức đến Hán Tân. Tới nơi, thấy bè đã trực sẳn rồi, Vân Trường mời Huyền Ðức, Cam phu nhân và A Ðẩu xuống ngồi yên ổn dưới thuyền. Vân Trường hỏi rằng:
- Chị hai sao không có ở đây Huyền Ðức bèn thuật lại chuyện ở Ðương Dương. Vân Trường than rằng:
- Khi trước săn ở Hứa Ðiền, nếu theo ý tôi, bây giờ đâu có tai họa này Huyền Ðức nói:
- Ta biết vậy, nhưng lúc đó "ném chuột sợ vở đồ quý" đó thôi. Còn đương trò chuyện, bỗng thấy trên bờ phía Nam trống trận thùng thùng, thuyền bè như kiến, thuận buồm xuôi gió đương vùn vụt kéo đến. Huyền Ðức giật mình. Khi thuyền lại gần, thấy một tướng mặc bào trắng, giáp bạc, đứng trên mũi thuyền lên tiếng hỏi rằng:
- Thúc phụ lâu nay mạnh khỏe chứ? Cháu thật có tội to Trông ra thì là Lưu Kỳ. Kỳ sang thuyền khóc lạy nói:
- Ðược tin thúc phụ bị khốn với Tào Tháo, nên cháu đem quân lại tiếp ứng Huyền Ðức mừng lắm. Hai bên hội quân làm một rồi phóng thuyền đi. Ðương đi, bỗng lại thấy phía Tây Nam có một đội chiến thuyền xếp hàng chữ nhất theo gió lướt tới. Lưu Kỳ giật mnh nói:
- Quân Giang Hạ cháu đã huy động hết đến đây rồi, nay lại có chiến thuyền đến chặn đường, nếu không là quân Tào Tháo tất là quân Giang Ðông thôi, làm thế nào bây giờ Huyền Ðức ra mũi thuyền đứng trông thì thấy một người khăn lượt, áo bào ngồi ở mũi thuyền, té ra là Khổng Minh, có Tôn Càn đứng sau lưng. Huyền Ðức vội mời sang thuyền, hỏi sao lại đến đây. Khổng Minh nói:
- Lượng đến Giang Hạ trước hết sai Vân Trường về Hán Tân để lên bộ tiếp ứng. Tôi cũng đoán Tào Tháo thế nào cũng đuổi theo, chúa công th không đi về Giang Lăng là gì, tất thế nào cũng tìm đường tắt về Hán Tân; nên tôi mời công tử đến trước để tiếp ứng, còn tôi thì ra Hạ Khẩu đem hết quân lại đây giúp đỡ. Huyền Ðức mừng rỡ , hội quân làm một, rồi bàn kế phá Tào Tháo. Khổng Minh nói Thành Hạ Khẩu hiểm trở, lại nhiều lương thảo có thể giữ được lâu. Xin chúa công hãy đến đóng đồn ở đó. Công tử về ngay Giang Hạ, thu xếp chiến thuyền, sắm sửa khí giới làm thế ỷ dóc, mới có thể chống cự được Tào Tháo. Nếu về cả Giang Hạ, thì cô thế lắm Lưu Kỳ nói:
- Quân sư dạy rất phải, nhưng tôi lại muốn mời thúc phụ hãy tạm đến Giang Hạ, thu xếp quân mã đâu đó đã, rồi sẽ về Hạ Khẩu cũng vừa Huyền Ðức nói:
- Cháu nói cũng phải Rồi sai ngay Vân Trường lĩnh năm ngàn quân đến giữ Hạ Khẩu; Huyền Ðức, Khổng Minh và Lưu Kỳ cùng sang Giang Hạ Hãy nói, Tào Tháo gặp Vân Trường chặn mất đường, nghi có quân phục, không dám đuổi theo; lại sợ đường thủy bị Huyền Ðức cướp mất Giang Lăng trước, nên cấp tốc kéo quân đến Giang Lăng. Quan thị trung là Ðặng Nghĩa và quan biệt giá là Lưu Tiên đã biết hết việc Tương Dương rồi, liệu không địch nổi với Tào Tháo, bèn dẫn quân dân Kinh Châu ra hàng Tào Tháo vào thành yên dân xong, tha cho Hàn Tung bị giam và phong cho làm Ðại Hồng Lô. Các quan viên đều được phong thưởng cả. Tào Tháo bàn với các tướng rằng:
- Nay Lưu Bị đã sang Giang Hạ, sợ hắn cấu kết với Ðông Ngô, thì càng khó trị, phải tìm kế trừ ngay đi mới được Tuân Du nói:
- Nay nên huy động đại quân để ra oai rồi sai người đưa hịch đến Giang Ðông, mời Tôn Quyền hội săn ở Giang Hạ, cùng bắt Lưu Bị, chia sẻ Kinh Châu và kết đồng minh vĩnh viễn với nhau. Tôn Quyền tất sợ hãi lại hàng, thì việc của ta chắc thành công Tháo nghe kế ấy, lập tức ra hịch sai sứ sang Giang Ðông, một mặt điểm quân mã, quân bộ và quân thủy, cả thẩy tám mươi ba vạn, lại nói thăng lên những một trăm vạn quân: thủy, lục đều tiến, quân thuyền quân kỵ cùng đi, theo dọc bờ sông Trường Giang kéo đến: phía Tây nối liền với đất Kinh Giáp, phía Ðông tiếp giáp Kỳ Hoàng, doanh trại nối nhau dài hơn ba trăm dặm Nói về Giang Ðông, Tôn Quyền đương đóng quân ở quận Sài Tang, được tin đại quân Tào Tháo đến Tương Dương. Lưu Tôn đã ra hàng, mà quân Tào lại sớm khuya đi gấp đường đến lấy Giang Lăng. Quyền bèn họp các mưu sĩ lại bàn kế phòng thủ Lỗ Túc nói:
- Kinh Châu tiếp giáp nước ta, giang sơn hiểm trở, nhân dân giàu có, nếu chiếm được đất ấy th đủ để xây nghiệp đế vương. Nay Lưu Biểu mới chết, Lưu Bị mới thua, tôi xin phụng mệnh sang Giang Hạ viếng tang, nhân tiện bảo Lưu Bị phủ dụ các tướng của Lưu Biểu, đồng tâm hiệp lực với ta để phá Tào Tháo, nếu Bị vui lòng nghe theo thì việc lớn phải xong Quyền đồng ý, lập tức sai Lỗ Túc đem lễ vật sang Giang Hạ viếng tang Lại nói Huyền Ðức đến Giang Hạ cùng với Khổng Minh và Lưu Kỳ bàn việc. Khổng Minh nói:
- Tào Tháo thế to lắm, khó lòng địch nổi, không bằng ta sang nhờ Tôn Quyền ở Giang Ðông để làm ứng viện. Nam, Bắc hai bên giữ miếng với nhau, ta ở giữa kiếm lợi, có gì mà chẳng được.
- Giang Ðông lắm mưu thần giỏi, nhìn xa thấy rộng, sao họ chịu dung nạp ta Khổng Minh cười đáp rằng:
- Nay Tào Tháo dàn quân trăn vạn, chiếm cứ Giang Hán; tất nhiên Giang Ðông phải cho người lại đây dò xem hư thực thế nào? Nhược bằng có sứ đến, tôi xin mượn một cánh buồm thuận gió đến thẳng Giang Ðông, chỉ ba tấc lưỡi đủ làm cho hai quân Nam Bắc thôn tính lẫn nhau. Nếu quân Nam được, ta cùng đánh Tào Tháo, lấy đất Kinh Châu. Nếu quân Bắc được, ta thừa thế tính lấy Giang Nam cũng nên Huyền Ðức nói:
- Kế ấy rất hay, nhưng làm thế nào khiến cho Giang Ðông sai người đến đây được Vừa nói dứt lời, có tin báo rằng:
- Tôn Quyền ở Giang Ðông sai Lỗ Túc lại viếng tang, thuyền đã ghé bờ Khổng Minh cười, nói:
- Việc to chắc xong Rồi hỏi luôn Lưu Kỳ:
- Ngày trước Tôn Sách mất, Tương Dương có sai người sang viếng không Kỳ đáp:
- Giang Ðông với nhà tôi có tử thù, đâu có đi lại hiếu hỉ Khổng Minh nói:
- Thế th ì Lỗ Túc đến đây, không phải để viếng tang mà là để dò xét tình hình ta đó thôi Lại bảo với Huyền Ðức rằng:
- Hễ Lỗ Túc hỏi đến việc động tĩnh của Tào Tháo thì chúa công cứ một mực nói không biết. Hễ hỏi đến hai ba lần, thì bấy giờ chúa công bảo hắn hỏi Gia Cát Lượng Bàn định xong xuôi bèn sai người ra đón Lỗ Túc vào. Túc vào viếng tang xong, Lưu Kỳ nhận đồ phúng rồi mời Túc đến gặp Huyền Ðức. Huyền Ðức rước vào nhà trong uống rượu, Túc nói:
- Lâu nay, nghe thấy đại danh hoàng thúc, nhưng chưa có dịp nào được bái kiến, nay được gặp, thực là hân hạnh. Mới đây, Hoàng Thúc đánh nhau với Tào Tháo, tất biết rõ tình hình. Dám hỏi quân Tào ước được độ bao nhiêu Huyền Ðức đáp:
- Tôi binh mọn tướng ít, Tháo đến là chạy, còn biết gì đến tình hình bên ấy thế nào Túc nói:
- Tôi nghe Hoàng Thúc dùng mưu của Khổng Minh, hai phen đánh hỏa công làm cho Tào Tháo kinh hồn lạc phách, sao Hoàng Thúc lại bảo không biết Huyền Ðức nói:
- Họa chăng hỏi Khổng Minh thì mới biết được rõ Túc nói:
- Khổng Minh ở đâu, xin cho được gặp một chút Huyền Ðức sai mời Khổng Minh ra. Túc vái chào, rồi hỏi:
- Xưa nay vẫn mộ tài đức tiên sinh, chưa được bái kiến bao giờ. Nay may mắn được gặp, xin cho biết việc an nguy ngày nay Khổng Minh nói:
- Mưu gian của Tào Tháo, tôi đã biết cả, chỉ giận sức mình chưa đủ, nên còn tạm lánh đó thôi Lúc lại hỏi:
- Hoàng Thúc nay định ở đây hay đi đâu Khổng Minh đáp:
- Sứ quân tôi có quen thái thú Ngô Thần ở Thương Ngô, nay sắp sang đó để nhờ Túc nói:
- Ngô Thần lương khan binh ít, giữ mình còn chẳng nổi, cho ai nhờ được Khổng Minh nói:
- Chỗ ấy tôi cũng biết không ở lâu được, nay hãy nương tạm, rồi sẽ liệu kế khác Túc nói:
- Tôn tướng quân tôi hùng cứ sáu quận, binh giỏi lương nhiều, lại kính hiền trọng sĩ, anh hùng miền Giang Ðông nhiều người quy phục. Nay xin hiến ông một kế. Chi bằng tiên sinh sai người tâm phúc sang liên kết với Ðông Ngô để cùng mưu toan việc lớn Khổng Minh nói:
- Lưu sứ quân cùng với Tôn tướng quân xưa nay không được quen nhau, sợ uổng mất lời. Vả lại, không có ai là tâm phúc có thể sai đi được Túc nói:
- Lệnh huynh Gia Cát Cẩn hiện đương làm tham mưu ở Giang Ðông, đêm ngày mong được gặp tiên sinh. Tôi tuy không có tài, xin cùng tiên sinh vào ra mắt Tôn tướng quân để bàn việc lớn Huyền Ðức nói:
- Khổng Minh là thầy ta, rời ra một lúc không xong, đi thế nào được Túc cố nài ba bốn lần, Huyền Ðức cứ giả vờ không nghe. Khổng Minh nói:
- Việc đã kíp rồi, tôi xin phụng mệnh đi một chuyến Huyền Ðức bấy giờ mới đồng ý Lỗ Túc đứng dậy từ biệt Huyền Ðức, Lưu Kỳ, rồi cùng với Khổng Minh lên thuyền đến quận Sài Tang Ấy là Chỉ bởi con thuyền Gia Cát chạ Khiến cho tướng sĩ giặc Tào tan Chưa biết Khổng Minh đi chuyến này ra thế nào, xem đến hồi sau sẽ rõ.