Cuốn tiểu thuyết này, của một nhà văn cựu chiến binh quân đội Bắc Việt Nam, đã rất thành công trong việc tôn vinh tầm nhân văn của dân tộc mình, một dân tộc mà trước đây thường bị ngộ nhận là vô cảm như những rô-bốt.
Cuộc chiến tranh Việt Nam đã in dấu trong tâm trí của chúng ta qua vô số tác phẩm điện ảnh và văn học, nhưng chưa tác phẩm nào có thể gửi đến chúng ta một thông điệp đầy ám ảnh như là cuốn tiểu thuyết này của Bảo Ninh.
Một minh chứng vô song về chiến tranh nói chung và chiến tranh Việt Nam nói riêng.
Một tác phẩm có tầm cỡ quốc tế: mang tính văn học cao, rất dễ đọc mà đầy uy lực.
NỖI BUỒN CHIẾN TRANH đã chạm vào mẫu số chung của nhân loại - đó là câu chuyện của thân phận, của mất mát, của tình yêu và chiến tranh… Chỉ có những tác phẩm như vậy mới thực sự được đón nhận và sẻ chia.
Đây là một tác phẩm cực kỳ tương phản với dòng văn học của Mỹ về cuộc chiến tranh Việt Nam. Trong vai trò chuyển tải thông điệp, NỖI BUỒN CHIẾN TRANH là một tiểu thuyết vô cùng giá trị. Trôi dạt giữa thời gian và không gian, chuyển dịch nhuần nhuyễn giữa những ký ức của những ngày tháng trước chiến tranh với nhũng mô tả về các trận đánh, cuốn tiểu thuyết mang trong mình sự bình yên và nỗi đau buồn, chất thơ của văn học lãng mạn, sự sâu sắc của văn học hiện thực.
Một cuốn tiểu thuyết không thể đặt xuống. Bất kỳ nhà chính trị hoặc nhà hoạch định chính sách nào của Mỹ cũng cần nên đọc cuốn sách này. Nó lẽ ra phải được giải Pulitzer, nhưng đã không được. Nó quá hấp dẫn để xứng đáng được thế.
Nhân vật chính trong tiểu thuyết NỖI BUỒN CHIẾN TRANH không phải là một con người hành động; anh không mô tả, kể, tái hiện lại đời sống xã hội của một con người (tồn tại trong xã hội, tiếp xúc với những nhân vật khác, xung đột và giải quyết xung đột…) để từ đó khái quát những vấn đề nhân sinh. Trái lại, anh tái hiện lại một thế giới tâm lý đầy những dằn vặt, ẩn ức (trong đó có cả những ẩn ức tình dục - một yếu tố cho đến thời điểm đó không phải là quen thuộc đối với văn học Việt Nam), những hồi ức và những ám ảnh. Toàn bộ thiên truyện được xây dựng trên một tình huống giả định về một tự sự hai lần hư cấu.
Cái may của NỖI BUỒN CHIẾN TRANH là ở chỗ nó ra đời vào thời hội nhập. Nhiều khách phương xa đặt chân đến đây với cuốn truyện của Bảo Ninh. Trong chừng mực mà ở nhiều nơi, hai tiếng Việt Nam mới có nghĩa một cuộc chiến tranh - nó đã trở thành nguời đại sứ duy nhất của văn học mời gọi người ta đến với xứ sở này để khám phá tiếp.
Đây là một bức tranh trung thực và tàn nhẫn đến kinh ngạc. Đã đến lúc thế giới phải thức tỉnh trước nỗi đau mang tính phổ quát của những người lính ở mọi bên xung đột, và cuốn sách này là nên đọc đối với những ai chọn nghề “binh nghiệp”
Liệt kê đầy đủ các phẩm chất của sách này ở đây là không thể. Liên quan đến văn học Việt Nam, đây là một tác phẩm ngoại hạng so với tất cả các tác phẩm khác cùng lĩnh vực. Liên quan đến văn học chiến tranh thì chỉ có PHÍA TÂY KHÔNG CÓ GÌ LẠ là may ra có thể so sánh được. Bảo Ninh đã viết nên bản tụng ca đẹp đẽ đầy ám ảnh về sự trong trắng bị mất đi trong dòng xoáy chiến tranh. Tuổi trẻ, tình yêu và nghệ thuật đều được mô tả kỹ lưỡng dưới ánh của ẩn dụ tối hậu đối với cuộc sống là chiến tranh.
Hỗ trợ cho cách trình bày chủ đề không gì so sánh nổi của cuốn sách là thứ văn xuôi tuyệt vời của tác giả. Cuốn sách được viết bằng một văn phong nên thơ nhưng súc tích, nó là một mô hình tiết kiệm. Mỗi dòng của cuốn tiểu thuyết tương đối ngắn này chất chứa vẻ đẹp thẩm mỹ và chiều sâu tinh thần. Cuốn sách tràn đầy những suy tư thấu suốt về Việt Nam cũng như về tâm hồn con người. Đây là một trải nghiệm đọc không thể bỏ qua.