Cuộc sống không phải là do may mắn mà do chúng ta lựa chọn
“Không có điều gì là tự nhiên xảy đến. Tất cả chỉ xảy ra một khi bạn hiểu được rằng chính bạn phải tác động để mọi việc diễn ra theo cách mà bạn muốn.”
- Ben Stein
Quyền được lựa chọn – Khả năng kỳ diệu của con người
Có rất nhiều người đinh ninh rằng hiện tại của mình đã được số mệnh định sẵn, nhưng thực ra không phải như vậy. Khả năng kỳ diệu nhất của con người đó là có được quyền tự do chọn lựa, chọn lựa một thái độ, chọn lựa một cách sống, một cách nhìn…. Chúng ta vẫn quen đổ lỗi cho những người khác. Có những lúc tôi cũng cho là mình kém may mắn, nhưng rồi tôi hiểu ra rằng không ai có thể kiểm soát được những biến cố xảy đến, nhưng mỗi người luôn có quyền chọn lựa cách đối phó với chúng.
Những người suy sụp tinh thần hay thất bại, thường đưa ra những lý do như là: do không có tiền, không có thời gian, do kém may mắn, do quá mệt mỏi hay tâm trạng chán nản… để biện minh cho việc bỏ qua những cơ hội thuận lợi trong cuộc sống. Nhưng sự thực chỉ là do họ không biết sử dụng quyền được lựa chọn của mình. Chính vì thế, họ chỉ là đang tồn tại chứ không phải đang sống thực sự. Điều đó cũng giống như việc bạn muốn mở khóa để thoát khỏi nơi giam cầm, nhưng lại không biết rằng chiếc chìa khóa đang ở ngay trong chính bản thân mình, trong cách suy nghĩ của mình. Cuộc sống là do chúng ta lựa chọn chứ không phải do may rủi. Bản chất của sự việc xảy đến không quan trọng bằng cách chúng ta đối phó với nó. Chính điều chúng ta chọn để nghĩ và chọn để làm mới là quan trọng hơn cả.
Cuộc sống là một chuỗi những sự lựa chọn
Một trong những khuyết điểm lớn nhất của con người là suy nghĩ rằng họ phải làm việc, phải đi học, phải đến cửa hàng và phải làm rất nhiều việc khác nữa. Thực ra không ai phải làm gì cả - mà với một cách nhìn tích cực, là được làm.
Điều làm tôi ngạc nhiên là mọi người thường tranh cãi quyết liệt khi có ai đó cho rằng chúng ta có thể lựa chọn những việc mình làm. Gần đây, khi tôi nói chuyện về “việc đến lớp vào mỗi ngày” với các học sinh trung học, một trong những học sinh nói rằng: “Không có cách nào khác hơn, thầy ơi! Em phải đi học”. Sau đó rồi cậu ta liên tục đưa ra tất cả những sự việc tồi tệ sẽ xảy ra cho mình nếu cậu không đến lớp như: nhà trường sẽ gửi giấy thông báo về nhà, rồi thì cha mẹ la mắng, bị bạn bè coi thường, bản thân phải trình diện thầy hiệu phó, bị xuống hạng, v.v. Khi cậu học sinh ấy vừa dứt lời, tôi nói: “Vậy là em đã chọn việc đến lớp thay cho những hậu quả của việc không đến lớp. Và em vẫn có thể thay đổi sự lựa chọn của mình. Em thử nghĩ xem, hôm nay có một số bạn không đi học. Có thể các bạn ấy chọn việc ngủ thêm một chút hay việc đi mua sắm thay cho việc đến lớp sáng nay. Còn em, em đã chọn việc đến lớp. Tất cả tùy thuộc vào cách chúng ta nhìn nhận vấn đề, hãy thấy rằng chúng ta luôn được chọn lựa thay vì bắt buộc phải. Trong bất cứ tình huống nào, chúng ta đều có quyền lựa chọn làm gì và nghĩ gì.”
Những lựa chọn quan trọng nhất
Được sinh ra đời và một ngày nào đó phải lìa đời đều không thuộc về sự lựa chọn của chúng ta. Tuy nhiên, khoảng thời gian rất dài giữa hai sự kiện đó mà chúng ta thường gọi là cuộc sống mang đến cho chúng ta vô số những lựa chọn. Có những chọn lựa được xem là mặc nhiên, ví dụ như chọn bạn bè, nghề nghiệp, chọn cách sống, chọn hướng đi, chọn niềm tin, chọn nơi cư trú… Nhưng cũng có những sự lựa chọn mà chúng ta ít nhận ra hoặc không nghĩ nhiều đến chúng nhưng lại rất quan trọng, đó là:
* Chọn cho mình một tính cách – từ đó hình thành nên con người mà chúng ta mong muốn: Chúng ta có thể chọn lựa giữa việc cho phép bản thân mình bị nhào nặn bởi những suy nghĩ, mong muốn của người khác, của môi trường chung quanh và việc trở thành một người như chính chúng ta mong đợi. Chúng ta có thể trở nên tốt hơn hoặc kém cỏi hơn một người như chúng ta vốn sẽ trở thành – Tất cả tùy thuộc vào chính chúng ta.
* Chọn cho mình những nguyên tắc, chuẩn mực sống: Chúng ta có thể bị ảnh hưởng bởi các phương tiện truyền thông thường mách bảo rằng như thế nào là tốt, hoặc chúng ta sẽ tự mình quyết định điều đó. Chúng ta có thể đặt tiêu chuẩn cho mình dựa vào những gì người khác nói và làm hoặc dựa vào những điều chúng ta biết rõ là đúng và tốt.
* Chọn cách cư xử với người khác: Không ai có thể bắt buộc chúng ta phải xem thường người này hay đề cao người khác, mà điều đó hoàn toàn tùy thuộc vào chúng ta. Chúng ta có thể trở thành một người tự kiêu, không quan tâm đến ai, hoặc là một người tử tế, tốt bụng và luôn tôn trọng người khác.
* Chọn cách thích ứng với nghịch cảnh: Chúng ta có thể cho phép mình bị nghiền nát, chấp nhận đầu hàng, mãi chìm đắm trong tâm trạng dằn vặt, nuối tiếc hoặc tìm ra nguồn sức mạnh nội tại để vượt lên, kiên trì tạo những điều mà cuộc sống trước giờ không ban tặng cho mình.
* Chọn việc mình sẽ trưởng thành hơn như thế nào: Chúng ta có thể xem việc học hỏi, tích lũy thêm những kinh ngiệm như là một nhiệm vụ chẳng thích thú gì, hoặc xem đây như là một cơ hội tuyệt vời giúp bản thân trưởng thành hơn. Chúng ta có thể chọn khép chặt những hiểu biết, suy nghĩ của mình trong một không gian chật hẹp hay luôn khám phá, tiếp thu những điều mới.
* Chọn những gì chúng ta sẽ thực hiện, sẽ hoàn thành: Chúng ta có thể để cho hoàn cảnh và những người khác quyết định thay cho chúng ta, hoặc chính chúng ta sẽ đi tìm ý nghĩa đích thực của cuộc sống và sống hết mình vì mục đích ấy.
* Chọn niềm tin trong cuộc sống: Chúng ta có thể phớt lờ trạng thái tinh thần của mình hoặc xem tinh thần chính là một trong những yếu tố quan trọng hình thành nên cuộc sống của chính mình.
* Chọn một thái độ sống: Đây là chọn lựa quan trọng nhất bởi nó ảnh hưởng đến mọi việc chúng ta sẽ làm và ảnh hưởng đến tâm trạng của chúng ta và người khác. Chúng ta không thể lựa chọn những biến cố xảy đến với chúng ta nhưng chúng ta hoàn toàn có thể chọn lựa cách đối phó với những biến cố đó: can đảm đương đầu để vượt qua hay bị nhấn chìm, tất cả đều tùy thuộc ở thái độc của chúng ta.