Nathanael tức giận thấy Clara chối từ sự hiện diện của con quỷ, qui lỗi cho sự yếu ớt của tâm hồn chàng nên chàng muốn trình bày tất cả những lý thuyết về khoa huyền bí của thuật ma quỷ cốt xác định lập trường của mình, nhưng Clara chấm dứt cuộc tranh luận, với vẻ mặt vui tươi, bằng cách dứt ngang lời nói của chàng bằng một câu nói băng quơ, làm cho Nathanael buồn thiu thỉu. Do đó, chàng nghĩ rằng những tâm hồn lạnh nhạt chứa đựng những bí mật kia mà không hay biết và chính Clara thuộc về loại nầy nên chàng tự hứa với mình sẽ không sơ sót một phương thế nào để có thể hướng dẫn nàng vào những bí mật kia. Qua sáng mai, trong khi Clara lo dọn bữa ăn sáng, Nathanael đến gần nàng và bắt đầu đọc những đoạn của những sách nói về các khoa huyền bí. Sau một vài phút chú ý, Clara nói: “Nhưng, anh Nathanael ạ, anh sẽ nói như thế nào, nếu em nhìn anh như một nguyên tắc ám hại, một nguyên tắc gây ảnh hưởng đến ấm cà phê em đang chế? Vì nếu em từ bỏ thì giờ để nghe anh đọc và nhìn anh trong đôi mắt như anh muốn, nước cà phê của em sẽ trào ra ngoài tro, và trong buổi sáng nay, mọi người đều không có gì để điểm tâm vậy”.
Nathanael đóng mạnh sách lại, vụt chạy qua phòng một cách giận dữ. Ngày trước, chàng đã sáng tác rất nhiều nghệ thuật nhiều câu truyện hay ho và sống động và Clara cũng đã lấy làm sung sướng thích thú được nghe đọc những câu truyện ấy; nhưng từ dạo sau nầy, những sáng tác của chàng trở nên âm u, vô nghĩa, không ai hiểu nổi và qua sự im lặng của Clara, cũng dễ nhận thấy rằng nàng không thưởng thức một chút nào! Đối với Clara, không có gì nguy hiểm bằng sự buồn bực. Đôi mắt nàng, lời nói nàng biểu lộ ngay sự buồn chán hoặc một sự âm u mệt mỏi không thể che dấu được; và những sáng tác của Nathanael trở nên rõ ràng quá sức buồn tẻ. Thái độ của Nathanael chống lại sự lạnh lùng, sự thiết thực của vị hôn thê, hai tính chất nầy càng ngày càng tỏ rõ ra nơi nàng và Clara không còn thể che dấu được sự bất bình của mình, sự bất bình mà người yêu đã gây ra cho nàng bằng những huyền hoặc đen tối và chán mứa. Cứ thế, một cách không ai hay biết, đôi tâm hồn ngày càng xa nhau. Cuối cùng, Nathanael luôn luôn nuôi tư tưởng rằng cũng do chính Coppelius phá rối cuộc sống của chàng, tiến đến chỗ dùng Coppelius làm đề tài cho một trong những bài thơ chàng sáng tác. Nathanael đóng vai chính trong bài thơ kia với Clara, hai người gắn bó bằng một mối tình dịu dàng và trung thành; nhưng, một bàn tay đen thỉnh thoảng dang ra trên hai người và cướp mất một vài niềm vui của họ. Cuối cùng, đến khi hai người đứng trước bàn thờ để làm lễ thành hôn, tên Coppelius gớm ghiếc hiện ra và rờ vào đôi mắt huyền nhung của Clara, đôi mắt tức khắc vụt vào lồng ngực của Nathanael và xuyên qua lồng ngực ấy bằng sức nóng của hai cục than đỏ cháy. Coppelius nhảy vào người chàng và bắt quăng chàng vào một vòng lửa tròn, vòng lửa xoáy tít với sức nhanh của vũ bão để dần đưa chàng vào những tiếng thì thầm âm u, náo động. Đó là một cơn nỗi dậy giống như lúc phong ba quật lên những làn sóng trắng xóa, những làn sóng nhô lên, lắng xuống trong sự chống báng hùng hổ với sức gió tựa như những vị thần đen xẫm đầu tóc trắng phau. Từ những tiếng rên, tiếng la, tiếng ồn ào man rợ kia, thoát ra âm thanh của Clara: “Anh không còn thể nhìn được em sao?” “Coppelius đã lợi dụng anh. Không phải đôi mắt em cháy trong lồng ngực anh đâu, đó là những giọt nóng hổi của máu thoát từ tim anh. Em vẫn còn giữa đôi mắt. Hãy nhìn em đây!” Bỗng nhiên, vòng lửa tròn không còn xoay nữa, những tiếng ồn cũng êm dần. Nathanael nhìn thấy vị hôn thê của mình nhưng đó là một cái hình hài thoát nhục đang nhìn chàng với vẻ mặt thân yêu, với đôi mắt trong sáng thường ngày của Clara.
Trong lúc sáng tác bài thơ trên, Nathanael rất điềm nhiên và suy tưởng rất nhiều. Chàng gọt giũa vần thơ và vì thích hình thức cân đối trong các vần các vế, nên chàng cứ phải sửa đi sửa lại mãi cho đến lúc bài thơ trở nên thật trong sáng, thật nhịp nhàng. Nhưng, khi chàng đã hoàn thành công việc và đọc lại những vần kia, một sự ghê tởm xâm chiếm lấy chàng và chàng ré lên, sợ hãi “Cái tiếng nói gì mà ghê rợn đã vang lên!” Tiếp đó, chàng nhận ra là mình đã sáng tác được những vần thơ tuyệt diệu và chàng nghĩ rằng tâm hồn lạnh nhạt của Clara chắc phải bừng sôi khi nghe đọc lên bài thơ này, mặc dù chàng không ý thức sự cần thiết phải làm cho tâm hồn kia sống lại và cũng không ý thức về sự thỏa mãn được nhét vào tâm hồn ấy những hình ảnh ghê gớm và những linh cảm tác hại đối với mối tình của hai người.
Nathanael và Clara đang đứng trong khu vườn sau nhà., Clara rất vui vẻ bởi vì từ ba ngày qua, Nathanael bận rộn làm thơ nên chàng không phá rối nàng với những mộng mị và những ảo giác của chàng. Còn Nathanael hôm nay đã trở lại ăn nói rất tươi tắn và hình như được vui vẻ hơn thường ngày. Clara nói với chàng “Rốt cuộc, em lại được anh lại hoàn toàn! Anh đã thấy rõ chưa, chúng ta đã xua đuổi ra khỏi hẳn tâm trí chúng ta tên Coppelius rồi phải không? Nathanael nhớ đến những vần thơ trong túi áo, liền lấy ra và bắt đầu đọc, Clara đoán trước được những gì buồn tẻ như thường lệ, nhưng nàng vẫn cố ráng chịu đựng. Nàng bắt đầu ngồi im lặng, đan áo. Nhưng những đám mây càng lúc càng chồng chất trước mắt nàng, khiến nàng phải bỏ áo đan xuống và nhìn thẳng vào Nathanael. Chàng vẫn tiếp tục đọc thơ, đôi má ửng đỏ, những giọt nước mắt chảy từ khóe mắt xuống. Cuối cùng, khi chấm dứt, âm thanh của chàng tắt lịm và chàng ngã vật trong một niềm xao xuyến sâu xa. Chàng cầm lấy tay Clara, đọc lên nhiều lần tên nàng và thở ra. Clara ôm đầu chàng vào người và nói với chàng bằng một giọng trầm trầm: “Nathanael, anh yêu dấu của em, Nathanael, hãy đốt đi câu chuyện điên rồ và vô lý ấy!”
Nathanael đứng vụt dậy, đẩy Clara và hét lên “Hãy xa ta ra con người máy khốn kiếp, hạ cấp!” và chàng bỏ chạy. Clara khóc nức nở. Nàng kêu “A! Hắn không bao giờ yêu ta cả, vì hắn không hiểu ta” và nàng bắt đầu than vãn. Lothaire bước vào khu vườn, Clara bắt buộc phải thuật lại sự việc vừa xảy ra. Lothaire yêu em gái với tất cả tâm hồn, mỗi lời nói của nàng càng làm cho Lothaire tức tối thêm và sự bất bình mà chàng đã có sẵn đối với Nathanael, nhất là đối với những mơ mộng kỳ quái của người sinh viên ấy giờ đây nhường chỗ cho một sự công phẫn cực độ. Lothaire chạy đi tìm Nathanael và mắng Nathanael một cách thậm tệ về sự cư xử đối với Clara, sự mắng nhiếc nầy làm cho Nathanael hăng say, không còn thể chịu đựng lâu hơn nữa. Những tiếng mắng nào là “hề, vô nghĩa, điên, thác loạn, quái thai” được đối lại bằng cái cười khỉnh “tâm hồn duy vật, tầm thường, hạ cấp” Cuộc so tài trở nên không thể tránh được. Hai người quyết định qua mai, đến sau khu vườn và theo thủ tục văn học, hai đối thủ sẽ tranh tài nhau bằng những trường kiếm. Cả hai từ giã nhau với vẻ mặt tăm tối. Clara đã nghe được một phần của sự cãi vả ấy; nàng đoán được sẽ phải xảy ra những gì. Khi đến địa điểm của cuộc so tài, Lothaire và Nathanael vừa cởi áo một cách im lặng, đứng đối diện nhau, nhìn nhau bằng những tia mắt sáng quắc giết người, thì Clara mở nhanh cánh cửa khu vườn, xong vào giữa hai người,
- Khi các anh đánh nhau thì hãy giết em trước đi. Các anh ghê sợ quá! Giết em đi. Ô! Giết em đi” Các anh muốn rằng tôi phải sống sau cái chết của các anh tôi hoặc sau cái chết của người yêu tôi!
Lothaire bỏ rơi vũ khí và sụp mi mắt im lặng; nhưng Nathanael cảm thấy bừng dậy nơi người tất cả ngọn lửa của ái tình; chàng nhìn thấy Clara như trước kia chàng đã nhìn: gươm rơi từ tay chàng và chàng sụp xuống đôi bàn chân của Clara – “Em có thể tha thứ cho anh không Clara, em yêu dấu của anh, mối tình duy nhất của anh? Hỡi anh Lothaire! Anh có quên được những lầm lỗi của tôi không?”
Lothaire ngã vào đôi tay của Nathanael. Cả ba người ôm nhau khóc rưng rức và họ nguyền sát vai nhau mãi mãi do tình yêu và tình bạn. Đối với Nathanael, hình như chàng được vơi nhẹ một sự nặng trĩu đã làm chàng đuối sức và chàng đã tìm lại được một chỗ nương tựa để chống lại những ảnh hưởng tai hại đã làm đen tối cả cuộc đời chàng. Sau ba ngày hưởng hạnh phúc chung với những thân yêu, chàng lại đi Goettingue và phải ở tại đấy một năm, sau đó mới về ở luôn tại thành phố quê hương. Người ta dấu mẹ Nathanael về những sự việc có dính líu đến Coppelius vì người ta biết rằng bà không thể nghĩ tới mà không khỏi sợ hãi con người mà bà đã qui cho là nguyên nhân của cái chết chồng bà.