Chàng con trai của vua Timuatat tự hứa sẽ nhìn bức chân dung của công chúa Tuaranđoc với con mắt dửng dưng. Chàng ngắm bức tranh, nhìn thật kỹ khuôn mặt xinh xắn với đường nét cân đối dịu dàng, đôi mắt tinh anh, cái mũi cái miệng hoàn hảo. Chàng ngạc nhiên sao một con người lại hội đủ vẻ đẹp của nhân loại như thế này. Và cho dù cố tự ngăn mình, chàng không khỏi cảm thấy bồi hồi. Mặc dù không muốn, trong lòng chàng vẫn dâng lên một niềm xúc động. Chàng tự hỏi: „Tại sao ta lại đâm ra bàng hoàng thế này nhỉ? Tại sao bức chân dung lại làm cho tâm hồn ta xáo động? Trời đất! Phải chăng là số phận của những ai nhìn thấy bức chân dung này đều đâm ra phải lòng nàng công chúa bất nhân? Hỡi ôi! Ta chẳng hiểu tại sao bức tranh lại gây cho ta cùng một cảm giác như từng gây cho hoàng tử bất hạnh đến từ Samacan. Ta đến phải qui hàng trước sắc đẹp đã giết chết chàng trai kia ư? Lạ quá, đã không kinh hãi số phận đáng thương của chàng, thiếu chút nữa thì ta đâm ra ganh tị với chàng ta. Trời đất! Sao có sự thay đổi trong ta thế này. Vừa nãy ta thấy thật vô nghĩa những anh chàng nào coi thường nội dung chiếu chỉ của nhà vua và đâm đầu vào cái chết, thì bây giờ ta lại chẳng thấy có gì làm mình kinh hãi; mọi hiểm nguy đã tan biến mất rồi.“
Chàng trai nhìn tiếp bức chân dung một cách trìu mến và nói:
- Hỡi nàng công chúa tuyệt thế giai nhân ơi, chẳng có trở lực nào ngăn cản ta được, ta vẫn cứ yêu nàng mặc cho sự dã man của nàng. Bởi vì vẫn có khả năng trông mong mình sẽ chiếm đoạt trái tim nàng, ta muốn ngay từ hôm nay thử việc ấy xem sao. Nếu qua việc thực hiện ý đồ cao quý này, ta phải bỏ mình, thì khi ta phải chết, ta chỉ nghĩ tới nỗi đau tại sao không chinh phục được nàng chứ chẳng hề oán trách ai.
Sau khi quyết định sẽ cầu hôn nàng công chúa, Calap tìm đường trở về nhà bà cụ già. Cũng chẳng khó khăn gì lắm vì hôm qua chàng đi lạc đâu có xa. Bà già nói:
- Ồ, chàng trai, ta rất mừng thấy anh trở về. Hôm qua ta rất lo lắng. Ta sợ xảy ra việc gì không may với anh chăng. Tại sao anh không về sớm hơn.
- Mẹ ơi,-chàng trai đáp- Tôi rất tự trách mình đã làm cho mẹ lo âu, quả là đêm tối quá nên tôi lạc mất đường về.
Tiếp đó chàng kể lại cho bà già nghe đã gặp viên quan phụ đạo của chàng hoàng tử Samacan vừa mới bỏ mạng hôm qua như thế nào. Chàng thuật lại tất cả những gì quan phụ đạo đã nói cho chàng biết rồi đưa cho bà già xem bức chân dung của công chúa Tuaranđoc:
- Mẹ xem có phải bức tranh này chưa diễn đạt đúng hình ảnh nàng công chúa Trung Hoa hay không. Riêng tôi, không thể hình dung nó không đẹp bằng nguyên mẫu.
Sau khi xem kỹ bức tranh, bà già thốt lên:
- Ta xin thề trước vong linh đức Khổng phu tử, nàng công chúa thật còn xinh đẹp hơn gấp nghìn lần, duyên dáng hơn nghìn lần những gì bức tranh này mô tả. Ta muốn con tự mắt nhìn thấy nàng, rồi con sẽ tin chắc cũng như ta, tất cả mọi hoạ sĩ trên thế gian này không thể thành công việc vẽ truyền thần chân dung nàng, kể cả nhà danh hoạ Maly thiên tài vô tiền khoáng hậu.
- Nghe mẹ nói tôi vui quá,-hoàng tử đáp- Bởi mẹ khẳng định một lần nữa sắc đẹp của nàng công chúa Tuaranđoc vượt trội trên tầm mọi tài năng hội họa. Những lời mẹ nói càng làm cho tôi thêm quyết tâm hơn trong ý đồ xin cầu hôn nàng công chúa. Tôi hết sức nôn nóng được thử sức xem mình có may mắn hơn chàng hoàng tử Samacan hay không.
- Anh vừa nói gì vậy, hỡi con trai-bà cụ bàng hoàng thốt lên-anh định làm việc gì vậy? Anh có nghĩ tới hậu quả của việc đó không?
- Có, mẹ ơi, -chàng trai nói- Tôi muốn ngay từ hôm nay được trả lời những câu hỏi hóc búa của công chúa. Trước đây tôi định đến Trung Hoa để phục vụ dưới trướng của hoàng đế Anh Tông vĩ đại, nhưng được làm phò mã cho nhà vua thì vinh quang hơn làm một võ quan trong quân đội của ngài.
Nghe chàng trai nói, bà cụ già bật ra khóc:
- Ôi, xin ngài chớ có khăng khăng một quyết định bạo gan đến vậy. Chắc chắn ngài sẽ bỏ mình nếu đến cầu hôn công chúa. Thôi, chớ nên say mê sắc đẹp của nàng, hãy căm ghét nàng thì hơn, bởi nàng công chúa ấy là nguyên nhân của bao nỗi bất hạnh. Con trai của ta ơi, anh hãy hình dung nỗi đau của cha mẹ anh sẽ dữ dội như thế nào khi được tin anh bỏ mạng bằng cung cách ấy. Anh hãy quan tâm đến những điều không vui dân chúng kinh thành này đã mắt thấy tai nghe.
Chàng trai ngắt lời:
- Con xin mẹ thôi đừng ngăn cản con. Con biết, nếu con phải qua đời, đó sẽ là nỗi đau không gì khuây khoả được của những vị đã sinh thành ra con. Mặc dù vậy, con vẫn không thể nào ngăn nổi lòng con. Con có thể nói với mẹ, chính nàng sẽ làm cho cha mẹ con vui mừng vì đem lại vinh quang cho con, cho nên con mới không ngại dấn thân trước hiểm nguy. Việc ấy coi như đã quyết. Mẹ chớ nên mất thì giờ thuyết phục con làm gì. Chẳng có gì lay chuyển con được nữa đâu.
Bà cụ già tốt bụng thấy chàng trai vẫn cứ khăng khăng không chịu nghe lời khuyên của mình, càng thêm buồn bã. Bà nói:
- Thế là hết, thưa ngài. Không có gì ngăn cản được ngài đi đến cái chết, vậy tại sao ngài lại đến trọ nhà tôi? Sao tôi lại đi nói với ngài về nàng công chúa Tuaranđoc độc ác? Khốn khổ thân tôi, chỉ tại vì tôi nói chuyện cho nên ngài mới biết và đâm đam mê nàng công chúa ấy. Chính tôi đã đưa ngài đến cái chết. Làm sao tôi không hối tiếc cơ chứ.
Một lần nữa hoàng tử Nogai lại ngắt lời bà:
- Không, mẹ của tôi ơi. Không phải thế đâu. Không phải vì mẹ mà tôi đem lòng yêu mến nàng công chúa ấy. Tôi yêu nàng vì duyên số của tôi với nàng. Hơn nữa, sao mẹ vội nghĩ tôi không trả lời được những câu hỏi của nàng? Tôi đâu phải là người vô học hay kém thông minh. Và biết đâu trời chẳng dành cho tôi vinh hạnh được giải thoát hoàng đế nước Trung Hoa khỏi nỗi buồn mà lời nguyền độc địa mang đến cho người.
Nói đến đây, chàng rút trong áo ra cái túi đựng tiền vàng mà vị Hãn người Belala đã cho hôm nào, trong túi cũng còn khá nhiều tiền, và thưa với bà già:
- Mẹ hãy cầm lấy túi tiền này. Tôi xin tặng mẹ để mẹ khuây khoả phần nào chẳng may tôi qua đời. Mẹ có thể bán con ngựa của tôi và giữ lấy số tiền bán được. Đằng nào thì tôi cũng chẳng cần đến những thứ ấy nữa. Hoặc là tôi lấy được nàng công chúa của hoàng đế Anh Tông, hoặc là tôi phải bỏ mình, thì những thứ nhỏ mọn này đều không cần thiết với tôi.
NGÀY THỨ SÁU MƯƠI BẢY.
Bà già cầm túi tiền Calap trao và nói:
- Chàng trai ạ, anh sẽ nhầm nếu nghĩ rằng những đồng tiền vàng này có thể an ủi ta trước sự mất mát. Ta sẽ dùng nó vào việc làm phúc. Ta sẽ chia cho những người ốm đau nghèo khổ đang nằm trong những nhà làm thương làm phúc. Ta sẽ nhờ họ cầu nguyện trời đất. Ta sẽ đến khấn tại đền thờ đức Khổng tử, ta sẽ cầu xin các vị thần linh phù hộ cho anh từ bỏ ý định mang thân vào cái chết. Tất cả những gì ta yêu cầu anh lúc này là chớ vội xin gặp nàng công chúa nội nhật hôm nay. Hãy chờ đến sáng mai. Mong anh hãy giúp ta mỗi một việc ấy thôi để ta vui lòng. Nếu chẳng may anh mệnh hệ nà, thì đó sẽ là nỗi buồn không sao khuây khoả được với ta, vì không hiểu sao ta rất có cảm tình với anh.
Quả thật chàng Calap có vẻ mặt khôi ngô và dáng người cao ráo ai nhìn cũng mến. Chàng không chỉ là một trong những hoàng tử xinh trai nhất mà còn có phong thái đàng hoàng nhất thế giới. Cách sử xự của chàng thoải mái, dễ thương, không ai gặp chàng không đem lòng quý mến. Calap cũng xúc động trước nỗi lo âu và tình cảm của bà già tốt bụng đối với mình. Chàng nói:
không nghĩ đức Khổng phu tử của mẹ có thể làm cho con thay đổi ý định.
Cả ngày hôm ấy chàng giữ lời, không ra khỏi nhà bà cụ già. Trong khi ấy bà đi khắp các nhà thương trong thành phố chia của làm phúc, và dùng đến đồng tiền cuối cùng nhờ các nhà sư cầu nguyện đức Phật tổ. Bà lại bỏ tiền riêng của mình đi mua gà mái và cá chép cúng các đền thờ thần; rồi lại khấn vái khắp các miếu mạo thờ cô hồn bất đắc kỳ tử. Bà mua xôi oản cùng hoa quả dâng những chỗ bà cho là linh thiêng. Nhưng tất cả những lời cầu nguyện của các nhà sư cũng như các ông từ trông nom các đền chùa miếu mạo, cho dù được bà trả công khá hậu hĩnh, cùng với lời khấn thành tâm của bà chủ nhà tốt bụng, vẫn không gây nên hiệu quả bà chờ đợi. Sáng sớm ngày hôm sau, chàng hoàng tử Calap càng tỏ ra quyết tâm hơn bao giờ trong việc cầu hôn công chúa Turanđoc. Chàng thưa với bà cụ già:
- Xin vĩnh biệt, bà mẹ quý của con ơi, con rất băn khoăn là hôm qua mẹ đã vất vả xiết bao vì con. Lẽ ra mẹ nên ở nhà nghỉ ngơi cho khoẻ, bởi con đã quả quyết trước với mẹ rằng chẳng có gì làm thay đổi ý nghĩ của con ngày hôm nay đâu.
Nói xong chàng từ biệt bà cụ. Bà cảm thấy trong lòng vô cùng đau đớn. Bà ngồi phệt xuống đất lấy khăn che mặt, đầu úp xuống hai đôi đầu gối, thái độ rầu rĩ không thể nào diễn tả nổi.
Chàng hoàng tử người Nôgai trang phục đàng hoàng, nước hoa thơm phức, đẹp hơn mọi ngày, tìm đến hoàng thành. Trước cổng hoàng cung, chàng nhìn thấy có năm thớt voi lớn buộc bằng xích sắt. Hai bên cổng, dàn hàng đôi hai nghìn quân sĩ, đầu đội mũ chiến, tay cầm khiên, trên người thì mặc nhung y có gắn những mảnh sắt phòng ngừa tên bắn hoặc lao bay. Một viên võ quan chỉ huy đội quân này, nhìn thấy hoàng tử Calap, biết ngay đây là một người nước ngoài, liền ngăn lại hỏi chàng vào hoàng cung có việc gì Chàng trai con vua Timuatat đáp:
- Tôi là một hoàng tử ngoại quốc, tôi đến xin yết kiến hoàng thượng, cầu xin phép người cho tôi được trả lời các câu đố của nàng công chúa.
Viên võ quan ngạc nhiên nhìn chàng chăm chăm rồi hỏi:
- Thưa hoàng tử, ngài có biết ngài đến đây để tìm cái chết hay không? Nhẽ ra tốt hơn là ngài nên ở tại đất nước ngài, đừng để nảy sinh ý nghĩ dẫn thân mình đến đây. Xin ngài hãy trở về quý quốc. Xin ngài chớ có ảo tường có thể chinh phục trái tim nàng công chúa Tuaranđoc dã man. Cho dù ngài có tài giỏi hơn các vị học quan(l}[Nguyên tác phiên âm là hioquan, và chú thích mỗi tỉnh Trung Quốc có hai vị hioquan chuyên lo việc khảo thí (PQ).], ngài cũng chẳng thể hiểu thấu ý nghĩa bí ẩn những câu hỏi mơ hồ của nàng.
Tôi xin cảm tạ lời khuyên của ngài,- hoàng tử Calap đáp- Nhưng tôi không đến tận đây để rồi lùi bước.
Viên võ quan vẻ mặt buồn bã, đáp:
- Vậy thì xin mời hoàng tử hãy tự dẫn thân đến cái chết, bởi tôi đã không có cách nào ngăn ngài chớ nên làm việc. Nói xong ông để cho chàng đi thẳng vào hoàng cung, rồi quay lại nói với các võ quan khác vừa nghe hai người nới chuyện:
- Chàng hoàng tử trẻ tuổi này mới khôi ngô tuấn tú làm sao! Thật tiếc, sao chàng phải chết trẻ vậy.
Trong thời gian ấy hoàng tử Calap đi ngang qua nhiều gian phòng rộng, cuối cùng tới được chính điện nơi nhà vua vẫn xuất hiện để tiếp kiến dân chúng. Chính giữa điện, đặt một chiếc ngai bằng thép Trung Hoa(Nguyên tác gọi là thép Catay- Catay hoặc Ca thay là từ người phương Tây ngày trước dùng đê chỉ nước Trung Hoa(PQ). ) hình rồng uốn lượn cao chừng ba thước(Thước Trung Quốc.). Chung quanh có che bốn chiếc tàn lớn, cán rất cao bằng thép, mái tàn may bằng gấm vàng có tua đính rất nhiều vàng ngọc châu báu. Hoàng đế Anh Tông, mặc một chiếc áo bào nền đỏ thêu rồng vàng, đang ngự trên ngai. Vẻ đạo mạo của nhà vua càng được tôn lên bởi bộ râu ba chòm khá dài mọc đều đặn dưới cắm và hai bên mép.
Vị quân vương ấy sau khi nghe mấy người dân tâu trình việc gì tình cờ đưa mắt nhìn thấy hoàng tử người Nôgai đang đứng lẫn trong đám đông. Vua thấy chàng trai có vẻ là một người nước ngoài; hơn nữa qua vẻ mặt cao sang cũng như trang phục lộng lẫy, vua biết đây không phải là một con người bình thường. Vua liền gọi một viên quan đến
gần, đưa tay trỏ cho ông thấy chàng Calap, rồi thầm truyền cho ông xuống hỏi xem chàng thuộc phẩm trật gì, và nguyên nhân nào đưa chàng đến triều đình của hoàng đế hôm nay.
Viên quan tuân lệnh bước xuống gần chàng trai con của vua Timuatat, bảo cho chàng biết hoàng thượng muốn rõ chàng lài ai, chàng có điều gì cần tâu đức vua. Hoàng tử
- Xin ngài giúp tôi tâu với hoàng thượng, tôi là con trai duy nhất của một đấng quân vương, tôi đến đây hy vọng có vinh dự được làm phò mã của đức hoàng đế.
NGÀY THỨ SÁU MƯƠI TÁM.
Hoàng đế Anh Tông vừa nghe tâu lại lời hoàng tử xứ Nôgai, liền biến sắc mặt. Diện mạo trang nghiêm của người chợt tái nhợt như một xác chết. Hoàng đế ra lệnh bãi triều, cho tất cả mọi người ra về. Rồi vua thân hành bước xuống, đến gần Calap nói với chàng:
- Chàng trai trẻ bạo gan kia, anh đã biết chiếu chỉ của ta khắt khe dường nào chứ? Anh có rõ số phận đáng thương của những người đã từng đến đây muốn đòi được lấy công chúa con gái ta làm vợ?
Tâu bệ hạ, tôi có biết rõ- chàng trai con của Timuatat đáp Tôi hiểu rất rõ tất cả hiểm nguy đang chờ đợi mình. Hơn nữa chính mắt tôi đã chứng kiến việc hành hình rất công bằng mà ngài vừa cho thực hiện đối với hoàng tứ xứ Samacan đêm hôm kia. Nhưng kết cục đáng thương của tất cả các hoàng tử táo bạo trước tôi đã không làm cho tôi bỏ đi ảo vọng được làm hôn phu nàng công chúa Tuaranđoc, hơn thế những điều vừa tai nghe mắt thấy chỉ thôi thúc tôi đạt cho được điều mà tôi tự nghĩ là xứng đáng.
- Thật điên rồ!- Nhà vua nói- Một hoàng tử vừa mới mất mạng thì đã có ngay một hoàng tử khác đến xin chịu cùng số phận. Dường như họ lấy làm thích thú được bỏ mình hay sao, thật mù quáng quá! Chàng hoàng tứ ạ, hãy suy nghĩ cho kỹ, chớ nên để lãng phí vô ích dòng máu của chàng. Chàng gợi trong ta lòng thương xót nhiều hơn tất cả những người đã đến đây trước chàng để tìm cái chết. Ta cảm thấy trong lòng dấy lên tình cảm quý mến chàng, ta muốn tìm mọi cách theo khả năng của ta ngăn cái chết của chàng. Hoàng tử hãy quay trở về đất nước phụ vương chàng. Chớ để cho ngài sẽ có điều không vui, là rồi sẽ được nghe đồn đại chẳng bao giờ ngài còn nhìn thấy lại cậu con trai duy nhất của mình.
Hoàng tử Calap đáp:
- Muôn tâu hoàng đế, tôi vô cùng cảm kích được nghe từ miệng hoàng thượng thốt ra lời, rằng tôi vinh hạnh được làm vui lòng ngài. Tôi cảm thấy đây là một điềm lành, có thể trời xúc động trước những bất hạnh mà sắc đẹp của nàng công chúa đã gây nên cho bao nhiêu người, cho nên trời xui khiến kẻ này đến để mong được kết thúc câu chuyện ấy, đồng thời qua đó để cuộc sống của hoàng thượng được thảnh thơi hơn, một khi ngài không còn phải băn khoăn về việc ngài buộc cho phép diễn ra những sự đáng buồn như thời gian qua.
Tôi xin phép mạo muội được hỏi hoàng thượng, sao ngài vội nghĩ tôi không có khả năng trả lời đúng đắn những câu đố công chúa sẽ đặt ta? Sao ngài sớm tin chắc tôi sẽ bỏ mình? Nếu những người khác không giải thích được ý nghĩa sâu xa những câu hỏi bí ẩn của công chúa Tuaranđoc, điều ấy đâu cắt nghĩa rằng tôi sẽ không thể có lời giải đáp đúng. Tâu bệ hạ, gương của những hoàng tử đã bỏ mình không đủ làm tôi khước từ vinh dự huy hoàng rồi đây được hoàng thượng ban cho vinh dự làm phò mã của ngài.
Hoàng đế Anh Tôn cảm động thốt lên:
- Ôi, hoàng tử bất hạnh, chàng không muốn sống nữa hay sao? Tất cả những chàng trai đắm say đã đến đây trước chàng với hy vọng giải đáp được các câu hỏi gây nên chết chóc của con gái ta, đều từng nói y như chàng. Họ đều hy vọng sẽ thấu hiểu ý nghĩa những câu đố ấy, nhưng một không ai làm được. Than ôi! Rồi chàng cũng sẽ bị niềm tự tin mù quáng đánh lừa mất thôi. Một lần nữa, chàng trai ạ, hãy nghe lời ta nói, ta thương con và muốn cứu sống con. Chớ có khăng khăng làm phụ lòng tốt của ta. Cho dù con suy nghĩ thế nào, chớ có quá tin vào ý nghĩ của mình. Con đang nhầm lẫn đấy. Con chớ có ảo tưởng sẽ trả lời đúng đắn và ngay tức khắc các câu hỏi công chúa đặt ra. Bởi mỗi lần con sẽ chỉ có chưa đầy nửa khắc đồng hồ để suy nghĩ, luật lệ đề ra như vậy. Nếu hết thời gian ấy con chưa nói lên câu trả lời đúng đắn, được tất cả các vị đại học sĩ thông thái đang làm giám khảo công nhận, ngay lập tức người ta tuyên bố con đáng tội chết, và ngay đêm hôm sau con sẽ bị dẫn đến nơi hành hình. Bởi vậy, chàng hoàng tử ơi, con hãy quay về. Con nên để cả ngày hôm nay để suy nghĩ thêm, rồi sẽ quyết định nên thế nào. Con hãy hỏi ý kiến những người thông thái khôn ngoan. Con hãy suy tư cho thật kỹ, rồi sáng mai con sẽ đến đây nói cho ta biết con quyết định như thế nào.
Nhà vua nói xong quay lưng trở vào điện. Hoàng tử ra khỏi hoàng cung lòng rầu rĩ vì lại phải chờ đến ngày hôm sau. Chàng không mảy may xúc động trước những lời nhà vua vừa nói. Chàng trở về nhà trọ của mình, không chút quan tâm nỗi nguy khủng khiếp đang chờ đợi. Vừa gặp lại bà cụ già, chàng kể cho bà nghe những gì vừa diễn ra trong hoàng cung. Bà già lại tiếp tục tìm cách thuyết phục, mong chàng thay đổi ý định. Nhưng cố gắng bao nhiêu cũng chẳng mang lại kết quả, mà dường như còn làm cho vị khách trọ trẻ tuổi của mình hăng hái thêm lên, quyết tâm hơn nữa.
Quả vậy, ngày hôm sau hoàng tử lại đến hoàng cung, nhờ người tâu nhà vua rõ. Vua tiếp chàng ngay trong thư phòng của mình, vì không muốn để có người nào khác nghe được câu chuyện giữa vua với chàng. Hoàng đế Anh Tông hỏi:
- Này chàng hoàng tử, hôm nay thấy chàng đến gặp ta, ta nên vui hay nên buồn đây? Hoàng tử quyết định như thế nào rồi?
Muôn tâu bệ hạ,- hoàng tử Calap đáp- trong đầu óc tôi vẫn giữ nguyên quyết định như ngày hôm qua, khi tôi có vinh dự được bái yết hoàng thượng ở chốn này. Tôi đã cân nhắc, suy nghĩ đầy đủ mọi bề. Tôi đã quyết tâm chịu cùng hình phạt với các hoàng tử trước tôi, nếu trời không cho tôi được có duyên số khác.
Nghe chàng trai trả lời, hoàng đế tự đấm vào ngực, xé rách tấm khăn quàng trước ngực, và bứt đứt cả mấy sợi râu cằm. Vua kêu lên:
- Ta mới khốn khổ làm sao! Bởi ta quá quý yêu chàng trai này. Cái chết của những người khác chưa làm ta buồn phiền đến mức ấy.
Vua nói tiếp, vừa ôm hôn chàng hoàng từ Nôgai với một vẻ trìu mến khiến cho chàng cũng xúc động:
- Con trai của ta ơi! Con hãy vì yêu quý tấm lòng đau đớn của ta mà bỏ cuộc, nếu mọi lý lẽ ta nói ra chưa đủ sức lay chuyển con. Ta cảm thấy rồi đây khi ta ra lệnh hành quyết con, trái tim ta sẽ không chịu đựng nổi sự đau buồn chết người. Ta van con hãy từ bỏ ý định chiếm đoạt trái tim đứa con gái độc ác của ta. Con sẽ tìm thấy trong trần thế này thiếu chi những nàng công chúa xinh đẹp để nâng khăn sửa túi cho con. Sao con cứ một mực theo đuổi một đứa con gái bất nhân mà con không thể nào chinh phục được! Nếu con muốn, con hãy ở lại đây trong triều đình ta, con sẽ được ta nâng lên địa vị hàng đầu các triều thần, chỉ kém có ta thôi. Con sẽ có nhiều cung nhân xinh đẹp. Con sẽ được vui lòng mọi bề và khắp nơi. Tóm lại ta sẽ coi con như chính hoàng tử con trai của ta. Vậy con chớ nên theo đuổi Tuaranđoc làm chi. ít nhất cũng làm cho ta hài lòng là bớt đi được một nạn nhân của một công chúa khát máu.
NGÀY THỨ SÁU MƯƠI CHÍN.
Chàng con trai của vua Timuatat rất xúc động trước tình cảm hoàng đế Trung Hoa bày tỏ với mình. Nhưng chàng vẫn đáp:
- Muôn tâu bệ hạ, xin ngài hạ cố ban ơn cho kẻ này được dấn thân vào nỗi nguy mà ngài muốn cho tôi tránh trước. Hiểm nguy càng lớn tôi càng muốn vượt qua. Tôi xin thú thật với ngài sự độc ác của công chúa vẫn làm cho tôi yêu quý nàng. Tôi hết sức thú vị khi nghĩ, biết đâu mình có thể là con người hạnh phúc chiến thằng được nàng công chúa kiêu căng. Nhân danh Thượng đế, cúi xin hoàng thượng thôi, xin đừng ngăn cản tôi tìm đạt tới vinh quang. Cuộc đời của kẻ này mai đây chỉ có thể thanh thản nếu thực hiện được ý đồ của mình, bởi rốt cuộc tôi chẳng thể nào sống trên dời nếu không được kết hôn cùng nàng. Trước quyết tâm không gì lay chuyển nổi của Calap, hoàng đế Anh Tông hết sức buồn bã:
- Hỡi chàng trẻ tuổi táo gan, anh cầm chắc cái chết rồi đấy bởi anh cứ khăng khăng đòi kết hôn với con gái ta. Xin trời hãy chứng giám cho ta đã làm đủ hết cách trong khả năng của mình, mong làm cho anh có suy nghĩ biết điều hơn. Anh đã khước từ mọi lời khuyên báo chân tình của ta, anh muốn chết chứ không muốn nghe theo lời khuyên. Vậy chúng ta chẳng nên nói đến chuyện ấy nữa. Rồi anh sẽ mau chóng phải trả giá bởi sự kiên định điên cuồng của anh. Ta chấp thuận cho phép anh ra mắt trước triều đình và trả lời các câu hỏi của công chúa Tuaranđoc.
Nhưng trước đó, hãy để cho ta thực hiện các vinh dự lâu nay ta vẫn dành cho các hoàng tử đến cầu hôn công chúa con ta.
Nói đến đấy hoàng đế cho gọi viên đại thần cai quản các thái giám trong cung. Vua truyền cho ông hãy mời hoàng tử Calap đến một biệt điện (Trong hoàng cung Trung Hoa có xây sẵn nhiều cung điện, dành riêng cho các hoàng tử của vua.) và cắt cử hai trăm viên hoạn quan sang bên ấy để phục vụ chàng.
Hoàng tử xứ Nôgai vừa bước vào đến cung điện dành riêng cho mình, nhiều quan đại thần trong triều đã đến ngay để ra mắt chàng. Họ quỳ rạp xuống giập đầu sát đất, rồi hết người này đến người khác lần lượt thưa:
- Thưa hoàng tử, kẻ hạ thần đến xin được chúc mừng hoàng tử.
Lạy chào xong, mỗi người trao cho chàng một tặng phẩm rồi lui ra.
Trong khi ấy hoàng đế Trung Hoa vẫn cảm thấy rất tiếc nuối, sợ chết mất chàng trai mà vua rất có cảm tình và đem lòng thương hại, liền sai tìm vị đại học sĩ giỏi giang nhất, uyên bác nhất trong triều đến và phán bảo ông ta:
- Quan đại học sĩ à, vừa có một hoàng tử nữa mới đến ra mắt triều đình, xin được kết hôn với công chúa con ta. Ta đã chẳng từ nan bất kỳ việc gì để khuyên can chàng trai hãy nên từ bỏ ý định ấy, nhưng không sao cản được. Ta muốn nhờ đại học sĩ dùng tài hùng biện của mình giúp chàng trai may ra hiểu ra lẽ phải. Ta cho mời ông đến đây chính vì mỗi một việc ấy.
Vị đại học sĩ tuân lệnh vua, đến gặp ngay chàng Calap và chuyện trò với chàng rất lâu. Sau đó, ông quay trở lại gặp hoàng đế Anh Tông:
- Muôn tâu bệ hạ, tôi xin chịu, không thể thuyết phục được chàng hoàng tử trẻ tuổi ấy. Chàng cứ một mực đòi hoặc chinh phục được nàng công chúa hoặc bỏ mình. Khi tôi nhận ra, không có cách nào lay chuyển ý chí của chàng trai, tôi hiếu kỳ muốn rõ chàng hoàng tử cứng đầu này còn có cơ sở nào khác nữa hay không ngoài mối tình say đắm, mà đám quả quyết mình sẽ là người chiến thắng. Tôi đã đặt ra cho chàng nhiều câu hỏi khó về những vấn đề khác nhau, chàng đều tỏ ra thông thái đến nỗi tôi kinh ngạc. Hoàng tử ấy là người theo đạo Hồi, có vẻ như chàng hiểu biết hoàn hảo mọi vấn đề liên quan đến tôn giáo ấy. Tóm lại, xin phép được tâu hoàng thượng điều tôi suy nghĩ: nếu có một chàng hoàng tử nào may ra có khả năng giải đáp đúng các câu đố của công chúa, chính là chàng này.
Nhà vua thốt lên:
- Quan đại học sĩ! Lời ông vừa nói làm tôi vui thích quá chừng. Cầu trời cho chàng hoàng tử ấy có cơ may trở thành phò mã của ta. Thoạt gặp chàng, ta đã cảm thấy dâng lên trong lòng tình cảm thương yêu. Cầu trời cho chàng may mắn hơn hoàng tử đã từ các xứ đến bỏ mình tại kinh thành này.
Hoàng đế Anh Tông tốt bụng không chỉ khẩn cầu Thượng đế phù hộ Calap, vua còn sai dâng lễ cầu nguyện thần Mặt Trời và Thần Mặt trăng soi sáng đầu óc chàng trai. Vua ra lệnh tổ chức những buổi tế công cộng. Tại tất cả các đền thờ đều có cuộc khẩn cầu dâng hiến. Theo lệnh vua, người ta dâng lễ tam sinh: con bò dâng Thượng đế, một con dê cúng thần Mặt Trời, một con lợn cúng thần Mặt Trăng. Hơn nữa, vua còn sai ban bố khắp kinh thành Bắc Kinh để các phường hội hãy mở tiệc khẩn cầu các vị tổ sư giúp cho chàng hoàng tử có được hạnh phúc thành hôn với nàng công chúa.
Sau nhiều buổi tế lễ và nguyện cầu, hoàng đế Trung Hoa sai quan thái giám đến báo cho hoàng tử xứ Nôgai biết hãy sẵn sàng để sáng sớm mai giải đáp các câu đố của nàng công chúa. Vua cho chàng biết ngày mai vào giờ nọ sẽ có ngươi đến mời chàng đến điện thiết triều, lúc ấy đã có các vị thành viên hội đồng chứng giám được lệnh tề tựu sẵn ở đấy.
NGÀY THỨ BẢY MƯƠI.
Cho dù quyết tâm vượt qua cuộc thử thách này đến bao nhiêu, đêm hôm ấy hoàng tử không phải không lo âu. Khi thì chàng tin tài năng sẵn có có thể đưa chàng đến thành công, khi thì ngả lòng hình dung cảnh mình không làm hài lòng hội đồng giám khảo ở điện thiết triều bởi không sao trá lời đúng các câu hỏi. Thỉnh thoảng chàng lại nghĩ đến hoàng hậu Enma và phụ vương Timuatat. Chàng tự bảo: "Hỡi ôi! Nếu ta bỏ mình ở đây, cha mẹ ta sẽ ra sao". Chàng băn khoăn trăn trớ gần suốt đêm. Vừa rạng sáng đã nghe tiếng chiêng tiếng trống khua vang. Chàng nghĩ đấy chính là hiệu lệnh mời các vị trong hội đồng đến điện thiết triều chứng giám buổi trả lời. Thế là chàng nguyện cầu Đức Mahomêt: "Hỡi đấng Tiên tri vĩ đại, ngài hiểu tâm trạng tôi lúc này. Xin ngài hãy gợi ý cho tôi, nên đi đến điện thiết triều hay nên cho người tâu với hoàng đế rằng tôi run sợ trước nổi nguy đang chờ đợi".
Vừa cầu nguyện xong chàng trai đã cảm thấy tan biến mọi nổi lo âu, và trở lại tự tin. Chàng dậy mặc chiếc áo dài và chiếc áo chầu bằng lụa đỏ có thêu hoa vàng mà hoàng đế Anh Tông đã sai người mang đến cùng với giày và tất đều bằng lụa xanh.
Chàng mặc trang phục xong, đã thấy sáu viên đại thần đi hia và mặc áo thụng rất rộng màu tía bước vào điện. Sau khi quỳ chào chàng theo cung cách như ngày hôm qua, họ thưa hoàng thượng sai họ đến mời chàng đến điện thiết triều. Hoàng tử đi theo. Họ đi ngang qua một sân rộng giữa hai hàng lính hầu, khi bước vào gian đầu tiên của chính điện, hoàng tử thấy đã chực sẵn ở đấy một nghìn ca sĩ và một nghìn nhạc công. Mọi người vừa hát vừa hòa tấu nghe rất ồn ã. Từ phòng hoà nhạc họ tiến vào chính điện nơi nhà vua thiết triều. Điện này có một lối đi thông với nội cung.
Tất cả những vị có nhiệm vụ tham gia hội đồng chứng giám đều đã ngồi yên vị dưới những cây lọng đủ màu sắc, cắm chung quanh phòng. Một phía là các vị đại thần quan trọng nhất trong triều cùng các thành viên của Viện cơ mật, và phía bên kia, các vị đại học sĩ mà ai cũng biết hết sức uyên thâm. Chính giữa điện kê hai cái ngai vàng, đặt trên hai cái bục hình tam giác. Hoàng tử Nôgai vừa xuất hiện, tất cả cử toạ cao sang và uyên bác ấy đều cúi đầu chào chàng một cách trọng thị nhưng chẳng ai thốt lên một lời, vì trong khi chờ đợi hoàng đế vào điện tuyệt đối phải giữ lặng yên.
Mặt trời sắp mọc. Khi những tia sáng đầu tiên của mặt trời vừa chiếu lên, thì hai viên thái giám kéo bức mành che ngăn cái lối vào nội cung. Và ngay lập tức hoàng đế bước ra, theo sau có công chúa Tuaranđoc. Nàng mặc một chiếc áo dài bằng lụa thêu kim tuyến, mang một tấm mạng lụa phủ ngoài khuôn mặt. Hoàng đế cùng công chúa theo năm bậc cấp bạc, bước lên ngai. Khi vua và công chúa đã yên vị, có hai tiểu thư xinh đẹp tuyệt trần bước tới. Một cô đứng hầu cạnh vua, một cô đứng hầu cạnh công chúa, đấy là hai cung nhân của hoàng đế Anh Tôn. Hai nàng để mặt trần, không đeo mạng, tai đính những hạt ngọc lớn. Mỗi nàng cầm một tập giấy và quản bút ở tay, sẵn sàng ghi những điều nhà vua ra lệnh. Tất cả cử toạ đều đã đứng lên khi hoàng đế Anh Tông bước vào và cứ trang trọng đứng yên như vậy, mắt không dám ngước nhìn lên. Chỉ có hoàng tử Calap mạnh dạn đưa mắt nhìn khắp bốn bên, đúng hơn chàng chỉ nhìn chăm chăm vào nàng công chúa, và thầm ngợi ca dáng điệu uy nghi của nàng.
Sau khi vị hoàng đế Trung Hoa hùng mạnh truyền lệnh cho phép các vị đại thần cùng các đại học sĩ an toạ, một trong sáu vị quan vừa dẫn hoàng tử Calap đến đây, quỳ xuống đọc một bản tấu. Nội dung tâu, chàng hoàng tử ngoại quốc này muốn ngỏ lời cầu hôn công chúa Tuaranđoc. Lúc ấy hoàng tử Calap đứng cách hai ngai vàng chừng mười lăm thước. Sau khi đọc bản tấu, viên đại thần ấy đứng lên, bảo hoàng tử Calap vái đức vua ba vái. Chàng hoàng tứ xứ Nogai làm việc ấy một cách đàng hoàng và khéo léo, khiến hoàng đế Anh Tông không nén khỏi mỉm cười, chứng tỏ nhà vua thú vị được gặp lại chàng. Tiếp đó một vị đại thần đứng lên, cao giọng đọc chiếu chỉ của nhà vua, truyền cho bàn dân thiên hạ trong và ngoài nước biết, sẽ xử tội chết tất cả những chàng trai đam mê nào dám bạo gan ngỏ lời cầu hôn mà đã không trả lời đúng các câu hỏi công chúa Tuaranđoc sẽ nêu.
Tuyên đọc xong, ông quay sang hoàng tử Calap và hỏi chàng:
- Thưa hoàng tứ, ngài đã nghe rõ những điều kiện để được kết hôn cùng công chúa? Nếu lúc này ngài cảm thấy có chút băn khoăn hay chưa yên tâm lắm, ngài vẫn được phép xin rút lui.
Hoàng tử xứ Nôgai đáp:
- Thưa không. Thành quả sẽ đạt được quá ư tuyệt vời, khước từ vinh hạnh ấy là hèn.
NGÀY THỨ BẢY MƯƠI MỐT.
Hoàng đế thấy chàng Calap đã sẵn sàng trả lời các câu hỏi của nàng Tuaranđoc, liền quay về phía công chúa và phán:
-Con gái ta ạ, bây giờ đến lượt con cất lời. Con hãy đề xuất với chàng hoàng tử kia những câu đố con đã chuẩn bị. Ta cầu mong các vị thần linh hôm qua triều đình đã cử hành lễ tế, phù hộ cho chàng hiểu thấu ý nghĩa những câu đố của con.
Vua nói xong, công chúa Tuaranđoc cất lời:
- Tôi nói lên điều này, xin đức Khổng phu tử chứng giám cho, tôi rất tiếc thấy bao nhiêu hoàng tử đã phải bỏ mình vì chuyện này. Nhưng tại sao họ cứ khăng khăng một mực đòi chiếm hữu người tôi? Sao họ không để cho tôi sống bình yên trong cung riêng của mình? Sao họ không chịu để yên cho tôi được tự do không phải ràng buộc vào một người đàn ông? Hỡi chàng trai trẻ bạo gan kia,- nàng nói tiếp với hoàng tử Calap- vậy xin chàng chớ trách cứ ta, một khi chàng theo bước các hoàng tử trước mà chịu tội phải hành hình. Chính chàng đã tự gây nên cái chết của mình, bởi đâu có ai buộc ép chàng đến đây đòi kết hôn với tôi.
Hoàng tứ đáp:
- Kính thưa công chúa, tôi hiểu rất rõ tất cả những điều mọi người muốn cho tôi rõ. Xin công chúa hãy vui lòng đặt ra cho các câu đố, tôi sẽ cố gắng giải đáp.
- Vậy thì,- công chúa Tuaranđoc cất lời- xin ngài hãy nói cho biết vật gì có mặt ở khắp nơi mọi chốn, nó là bạn của tất cả mọi người nhưng lại không chịu được có ai giống mình.
- Thưa công chúa- hoàng tử Calap đáp- đấy là mặt trời.
- Chàng trả lời đúng!- Tất cả các vị đại học sĩ đồng thanh thốt lên.- Đấy là mặt trời.
Công chúa lại hỏi:
- Ai là người mẹ sau khi sinh hạ các con lại nuốt chửng hết chúng lúc các con đã lớn khôn?
Đấy là biển,- hoàng tử xứ Nôgai đáp- bởi tất cả các con sông đều lấy nước từ nguồn, và tất cả các dòng sông đều tuôn vào biển cả.
Công chúa Tuaranđoc thấy chàng hoàng tử trẻ trả lời đúng hai câu đố của mình, lấy làm tự ái và nhất quyết sẽ tìm đủ mọi cách để chàng trai này phải mất mạng. Nàng hỏi tiếp:
- Cây gì mà tất cả các lá, mặt lá này thì trắng mặt lá kia thì đen?
Nàng công chúa không bằng lòng chỉ nêu câu đố, cô gái tinh ranh ấy muốn chàng trai nhìn thấy sắc đẹp của mình rồi đâm ra choáng váng mất bình tĩnh, liền giở luôn tấm mạng che mặt, để tất cả mọi người cùng nhìn thấy trọn vẹn vẻ đẹp vô song của khuôn mặt, ở đấy sự thẹn thùng và nỗi bực bội hiện lên, càng làm tăng sự hấp dẫn. Mái tóc công chúa đeo một vòng hoa tết bằng những bông hoa tươi với nghệ thuật hết sức tinh xảo. Đôi mắt nàng sáng trong hơn các vì sao. Mặt nàng đẹp tựa mặt trời khi vừa ló ra khỏi một đám mây dày che khuất, và xuất hiện trên bầu trời với tất cả ánh hào quang. Chàng trai con vua Timuatat vốn đang si tình, nhìn thấy sắc đẹp tuyệt thế giai nhân của nàng công chúa, trong lúc đáng lẽ phải cất tiếng giải đáp câu đố nàng đề ra, thì lại lặng câm và đứng yên như phỗng. Ngay lập tức tất cả mọi người có mặt trong điện thiết triều, vốn ai cũng quan tâm đến mạng sống của chàng, đều vô cùng lo sợ. Bản thân hoàng đế cũng tái mặt, vua nghĩ thế là thôi, chàng hoàng tử trẻ này đến bỏ mạng mất rồi.
Nhưng hoàng tử Calap kịp bình tĩnh trở lại sau cơn kinh ngạc do sắc đẹp của nàng Tuaranđoc gây nên. Chàng làm toàn cử toạ yên tâm ngay khi ngỏ lời nói như sau:
- Kính thưa nàng công chúa vô cùng xinh đẹp, xin nàng hãy tha thứ cho tôi đã ngẩn người trong chốc lát. Tôi ngỡ mình vừa nhìn thấy xuất hiện một tiên nữ đẹp nhất trong các tiên nữ trên thiên đường. Nhan sắc của công chúa làm tôi bối rối. Xin công chúa hãy rộng lòng nhắc lại câu đố công chúa vừa ra, bởi tôi qua hoang mang không sao nhớ được sắc đẹp công chúa làm tôi quên mất hết mọi sự trên đời.
Công chúa Tuarađoc nói:
- Tôi đã đặt với ngài câu đố như sau: cây gì mà tất cả các lá mặt lá nào thì trắng mặt lá kia thì đen?
Hoàng tứ Calap đáp:
- Cây ấy biểu hiện thời gian năm, mỗi năm gồm có ngày và có đêm.
Câu trả lời này lại được mọi người có mặt trong điện thiết triều hoan hô. Các đại thần cũng như các đại học sĩ đều cho câu trả lời chính xác và khen ngợi chàng hoàng tử. Lúc này hoàng đế Anh Tông nói với công chúa Tuaranđoc:
- Nào con gái của ta, con hãy thừa nhận con đã chiến bại, và hãy chấp thuận nhận người chiến thắng hôm nay làm chồng. Tất cả các hoàng tử từng đến đây trước không ai có thể giải nổi một câu đố của con, chàng hoàng tử này như con vừa thấy đã giải đúng tất cả ba câu.
- Chàng ấy chưa thể chiến thắng được con đâu- công chúa vừa nói vừa kéo tấm mạng che mặt để giấu vẻ bối rối và những dòng nước mắt tủi hổ không sao cầm được.- Con còn có nhiều câu đố khác sẽ đặt ra cho chàng. Nhưng con xin được lui đến ngày mai.
- Ồ, việc này không được đâu,- nhà vua nói.- Ta không thể cho phép con đặt ra vô vàn câu hỏi. Tất cả những gì ta có thể chấp thuận, ấy là cho phép con hãy đặt thêm một câu đố nữa ngay tức khắc.
Công chúa thưa, mình chỉ chuẩn bị có mấy câu đố vừa rồi, và xin phép vua cha cho nàng được đặt câu đố với hoàng tử vào ngày hôm sau.
Hoàng đế Trung Hoa nổi giận:
- Ta không thể nào cho phép con như vậy. Con chỉ nghĩ đến chuyện làm sao cho trí óc hoàng tử bối rối, trong khi ta lại lọ cách làm sao giải thoát cho mình khỏi lời thề khủng khiếp mà trước đây ta đã nhỡ thiếu cẩn trọng và trót ngỏ lời thề. Này, con gái độc ác kia, hình như con chỉ thích nhìn máu chảy, hình như cái chết của những chàng trai yêu thương con là một cảnh tượng khoái trá đối với con sao? Hoàng hậu sinh ra con, qua đau đớn buồn phiền vì bao nhiêu điều bất hạnh con gây nên cho những người khác, đã qua đời trong đau khổ, cho ràng mình đã trót sinh hạ một đứa con gái dã man như con. Còn ta, con chẳng nhìn thấy sao, ta buồn rầu không một lúc nguôi, mỗi lần ta chứng kiến những hậu quả chết người do ta quá chiều chuộng con mà gây nên. Hôm nay, nhờ các đấng thần linh ngư trị trên trời, nhờ có thần Mặt Trời và thần Mặt Trăng phù hộ, các vị cảm động trước thành tâm của ta, đã cho phép từ nay trong hoàng cung không còn diễn ra nữa những cuộc hành quyết làm Ô danh tên tuổi của con. Bởi vị hoàng tứ này đã giải đúng tất cả những câu đố con đề ra cho chàng, ta xin hỏi tất cả những vị đại thần và đại học sĩ trong hội đồng chứng giám hôm nay, có phải hoàng tử này trở thành hôn phu của công chúa là công bằng hay không?
Tất cả các đại thần và các đại học sĩ thì thầm trao đổi với nhau, sau đó viên thái giám trường đứng lên thay mặt tâu:
- Muôn tâu bệ hạ, từ nay hoàng thượng không còn bị ràng buộc bởi lời thề khi ngài cho ban bố chiếu chỉ nêu những điều kiện khắt khe. Bây giờ, đến lượt công chúa phải làm trọn nghĩa vụ của mình. Công chúa đã hứa sẽ chấp thuận thành hôn với chàng trai nào giải được các câu đố bà đặt ra. Một hoàng tử đã giải đáp được tất cả như mọi người vừa thấy, làm hài lòng toàn thể triều thần có mặt hôm nay. Vậy công chúa phải giữ vẹn lời thề. Nếu không, các vị thần linh trông nom phán quyết việc thề thốt của người trần sẽ không thể dung tha sự bội ước.
NGÀY THỨ BẢY MƯƠI HAI.
Trong thời gian ấy công chúa Tuaranđoc ngồi lặng đi, đầu gục xuống đầu gối, có vẻ như đang đắm chìm trong một nỗi buồn vô cùng sâu sắc. Chàng Calap nhận ra điều đó, chàng phủ phục trước hoàng đế Anh Tông và tâu:
- Muôn tâu hoàng đế vĩ đại, mà đức công minh và lòng hào hiệp đã làm rạng rỡ và thịnh vượng đế quốc Trung Hoa mênh mông, tôi cầu xin hoàng thượng ban cho một ân huệ. Tôi nhận thấy công chúa đang tuyệt vọng bởi tôi có diễm hạnh giải đáp đúng các câu đố của nàng. Chắc hẳn nàng muốn tôi đáng được chết hơn muốn cho tôi sống. Bởi công chúa đã có sự đố kỵ đàn ông đến mức ấy, mặc dù đã có lời hứa, nàng vẫn muốn khước từ không chịu kết hôn với tôi, vậy tôi xin được từ bỏ các quyền của tôi trong việc này, với điều kiện là xin công chúa nàng trả lời đúng đắn một câu hỏi mà tôi sẽ nêu ra với nàng.
Tất cả mọi người ai nấy đều khá ngạc nhiên khi nghe lời hoàng tử nói. Nhiều người thầm thì với nhau, chàng hoàng tử trẻ tuổi này điên rồ mất rồi, sao lại tự mình tạo ra cái cớ để người ta có thể phủ nhận thành quả chàng vừa đạt được với cái giá tính mạng của mình. Hẳn chàng ta nghĩ, có thể nêu ra một câu hỏi làm công chúa Tuaranđoc bối rối chăng? Nếu thế, hẳn chàng chưa hiểu hết thực tế. Bản thân hoàng đế Anh Tông cũng khá ngạc nhiên về điều chàng Calap ngỏ lời cầu xin. Vua bảo chàng:
- Này hoàng tử, chàng có suy nghĩ kỹ về những lời vừa buột miệng nói ra ấy hay không.
- Tâu bệ hạ tôi có suy nghĩ kỹ,- chàng hoàng tử người Nôgai đáp- và tôi kính cẩn khẩn cầu hoàng thượng ban cho ân huệ ấy.
Ta chấp thuận,- hoàng đế đáp.- Nhưng cho dù có việc gì xảy ra sau này, ta tuyên bố từ nay ta không còn bị ràng buộc bởi lời thề, từ nay ta không bắt bất kỳ một hoàng tử nào phải chịu tội chết nữa.
Được lời hoàng đế phán, chàng trai con của vua Timuatat hướng về phía nàng công chúa và nói:
- Trình nàng công chúa Tuaranđoc cao sang, hẳn nàng đã nghe rõ những điều tôi vừa thưa. Cho dù theo lời phán quyết của cử toạ uyên bác này, nàng phải chấp nhận tôi làm chồng. Cho dù nàng đã thuộc về sở hữu của tôi, tôi vẫn xin trả lại tự do cho nàng. Tôi khước từ quyền của mình, tôi vui lòng để mất đi một tài sản quý báu vô ngần, miễn là rồi đây nàng trả lời đúng đắn một câu hỏi mà tôi sẽ đặt ra với nàng. Nhưng về phía nàng, xin nàng thề nếu không thể trả lời đúng câu hỏi ấy, thì nàng hãy vui lòng và tự nguyện tạo nên hạnh phúc của đời tôi, để cho tình yêu tha thiết của tôi đạt tới thành đạt quang vinh.
Vâng, thưa hoàng tử,- nàng Tuaranđoc đáp- ta chấp nhận điều kiện. Ta xin thề trước tất cả những gì thiêng liêng nhất là ta chấp nhận điều kiện ấy, và xin nhờ các vị đại thần và đại học sĩ có mặt hôm nay làm chứng cho lời thề của ta.
Tất cả triều đình lúc ấy đều nóng lòng chờ nghe câu hỏi mà chàng Calap sẽ đặt ra với công chúa. Ai cũng thầm trách hoàng tử trẻ tuổi tại sao lại tạo ra một cơ hội không cần thiết, vì qua đó có nguy cơ bỏ mất khả năng lấy nàng công chúa con hoàng đế Anh Tông. Ai nấy đều cảm thấy sững sờ trước sự táo bạo của chàng trai. Hoàng từ Calap cất tiếng hỏi:
- Thưa nàng công chúa xinh đẹp, ai là chàng hoàng tử sau khi phải chịu đựng vô vàn khổ ải và có lúc ăn xin để hiếm sống, lúc này đang chói lọi vinh quang và hứng thú?
Công chúa lặng im suy nghĩ một chốc, rồi đáp:
- Lúc này đây ta chưa thể trả lời câu hỏi ấy, nhưng ta hứa ngày mai ta sẽ nói ra với mọi người danh tính chàng hoàng tứ ấy.
- Thưa công chúa,- chàng Calap thốt lên- khi nàng đặt ra câu đố tôi đâu có xin thêm thời hạn, bây giờ sẽ không công bằng nêu tôi chấp nhận gia thêm thời hạn cho nàng. Mặc dù vậy, tôi vẫn muốn một lần nữa làm vui lòng nàng; tôi hy vọng sau đấy nàng sẽ quá hài lòng, và không gây thêm khó khăn nào nữa để chấp thuận thành hôn với tôi.
Hoàng đế Anh Tông phán:
- Công chúa phải quyết định dứt khoát về việc này. Giả sử trong trường hợp rồi công chúa không trả lời đúng câu hỏi đặt ra, thì không được lấy cớ mình lâm bệnh, hoặc giả vờ đau yếu để khước từ không chịu kết hôn với người yêu của mình. Cho dù lời thề của ta trước đây không tính đến việc này, công chúa không bị buộc phải thi hành đúng như nội dung chiếu chỉ, song ta sẽ xử công chúa chịu tội chết, còn hơn là cho chàng hoàng tử trẻ tuổi này đi khỏi triều đình ta. Đời ta chưa bao giờ gặp một con người khả ái hơn chàng trai này.
Nói xong, hoàng đế đứng lên, truyền lệnh bãi triều. Vua cùng công chúa lui vào nội cung, từ đấy vua trở về phòng riêng của mình.
Sau khi hoàng đế ra khỏi điện thiết triều, tất cả các vị đại học sĩ và các quan đại thần đều xúm đến khen ngợi chàng Calap về trí tuệ thông minh của chàng. Một người nói: "Ta khâm phục chàng suy nghĩ rất nhanh và rất dễ dàng". Người khác bảo: "Tôi thì tôi cho không có vị tú tài, cừ nhân hay tiến sĩ nào có kiến thức sâu rộng như ngài. Chưa từng có một hoàng tứ nào đã đến đây cầu hôn công chúa trước ngài, có thể sánh một chút thôi tài hoa phong nhã và hiểu biết uyên thâm của ngài. Chúng tôi hết sức vui mừng ngài đã thành công trong việc cầu hôn Chàng hoàng tứ Nôgai trân trọng cảm tạ tất cả những vị ngợi khen chàng, không bỏ sót một ai.
Tiếp đó, sáu vị đại thần đã dẫn chàng đến nơi thiết triều, đưa chàng trở về biệt điện dành riêng cho chàng.
Trong khi mọi người, kể cả các đại học sĩ được triệu đến vì việc này, ai nấy trở về nhà riêng, lòng ai cũng không khỏi thoáng lo âu về câu trả lời của nàng công chúa con hoàng đế Anh Tông vào ngày mai .
NGÀY THỨ BẢY MƯƠI BA.
Công chúa Tuaranđoc trở về cung, theo sau chỉ có hai cung nữ tâm phúc. Vừa vào đến phòng riêng, nàng cất tấm mạng che mặt, gieo mình xuống chiếc sập rồi buông mình theo những nổi bực bội đang xáo động tâm can. Mọi người nhìn thấy rõ trên khuôn mặt của nàng hiện lên sự xấu hổ cùng nỗi đớn đau. Đôi mắt nàng vốn đã đẫm lệ giờ lại tuôn rơi nước mắt ròng ròng. Nàng bứt những bông hoa cài trên đầu vứt đi, xoã mái tóc rối bù. Hai cung nữ tâm phúc muốn an ủi công chúa, nhưng nàng bảo họ:
- Hai em hãy để ta yên; đừng có quan tâm săn sóc ta, vô ích. Giờ đây ta không nghe không thấy gì hết ngoài nỗi tuyệt vọng của ta. Hãy để yên cho ta khóc, cho ta buồn. ôi! Ngày mai, ta sẽ bối rối đến đâu, khi trước mặt toàn thể triều đình, trước các vị đại học sĩ uyên bác nhất nước Trung Hoa, ta đành thú nhận ta không thể trả lời câu hỏi chàng đề ra cho ta! Mọi người sẽ nói, đấy nàng công chúa thông minh tuyệt vời lúc nào cũng tự cho mình hiểu biết tất cả, thế mà một điều bí ẩn chẳng có gì khó khăn lắm lại không thể nào đoán ra.
- Than ôi!- Nàng nói tiếp.- Tất cả mọi người đều chỉ quan tâm đến mỗi chàng hoàng tử trẻ tuổi ấy thôi. Ta nhận thấy mọi người tái mặt lo lắng khi chàng ta có vẻ hơi bối rối. Và ta lại thấy mọi người mừng vui hớn hở khi chàng ta hiểu thấu được ý nghĩa các câu hỏi của ta. Bởi vậy, ta càng thêm buồn bã thấy mọi người sẽ lại một lần nữa vui thích trước nỗi khổ của ta khi ta đành chịu nhận thua cuộc. Lời thú nhận đáng hổ thẹn của ta càng là niềm vui lớn đối với mọi người thì càng là cực hình lớn đối với ta.
Một cung nữ thưa:
- Tâu công chúa, đáng ra công chúa không nên buồn rầu sớm quá. Không nên mường tượng ra nỗi xấu hổ mà nàng phải chịu ngày mai. Tốt hơn là công chúa nên nghĩ chuyện làm sao chớ để xảy ra điều ấy. Câu hỏi của chàng hoàng tử có đến nỗi khó khăn tới mức nàng không thể nào giải đáp Với thiên tài bẩm sinh và học vấn uyên thâm của bà, công chúa sẽ có cách xử lý tốt.
- Không,- công chúa Tuaranđoc nói.- Đấy là một điều không thể, bởi chàng hỏi ta ai là hoàng tử sau khi đã chịu đựng vô vàn khổ ải và từng ăn mày để kiếm sống, lúc này đây đang chói lọi vinh quang và vui thích? Ta hiểu đấy chính là chàng hoàng tử ấy. Nhưng ta có quen biết chàng ta đâu, làm sao ta nói ra đúng tên họ của chàng.
- Tuy nhiên, thưa công chúa,- cung nữ ấy lại nói.- Bà từng hứa trước triều đình ngày mai sẽ nói ra tên chàng hoàng tử ấy. Khi bảy tỏ lời hứa, hẳn công chúa có hy vọng mình sẽ thực hiện được?
- Ta chẳng hy vọng gì sất,- công chúa đáp.- Ta chỉ xin có thêm thời gian để chết vì buồn phiền trước khi buộc phải thú nhận sự hổ thẹn của mình và phải kết hôn với chàng hoàng tử kia.
- Quyết định của công chúa hơi quá cứng nhắc đấy,- cung nữ tâm phúc kia lại nói.- Em biết không có người đàn ông nào trên đời có thể sánh ngang bà, thưa công chúa. Nhưng phải công nhận chàng hoàng tử này đặc biệt ưu việt, chàng rất khôi ngô tuấn tú, thông minh dĩnh ngộ, tất cả những cái đó hẳn khiến công chúa nên ưu ái chàng chút nào chứ.
Công chúa ngắt lời:
- Nói cho công bằng, nếu trên đời này có một hoàng tử nào đáng cho ta để mắt nhìn vào thì chính là hoàng tử này. Ta thừa nhận có lần, trước khi ra câu đố với chàng, ta sinh lòng thương hại; ta đã buột tiếng thở dài khi nhìn thấy chàng, ấy là điều cho đến bây giờ chưa từng xảy ra với ta. Suýt nữa ta đã mong chàng giải đáp đúng các câu đố.
Quả là lúc ấy ta có đỏ mặt lên hổ thẹn vì sự yếu đuối chốc lát của mình, nhưng rốt cuộc lòng kiêu ngạo đã chiến thắng tình cảm. Hơn thế, những lời giải đúng đắn của chàng làm cho ta càng thêm bất bình. Tất cả những lời hoan hô mà các vị đại học sĩ dành cho chàng làm ta rất đỗi buồn bã. Ta không tự chủ được nữa, ta chỉ còn thấy thù hận chàng nữa thôi. Ôi, hỡi Tuaranđoc khốn khổ! Hãy mau chóng chết đi vì hối tiếc và buồn phiền, sao mi phải gặp một chàng trai trẻ đủ sức mang lại hổ thẹn cho mi và buộc mi phải trở thành hôn thê của chàng ấy!
Nói đến đấy, nàng lại khóc lóc già hơn. Trong cơn bực bội, nàng bứt các lọn tóc, xé rách áo quần; thậm chí có lần nàng định đưa tay cào cấu đôi má xinh như hai nụ hoa hồng để mình không còn có nhan sắc nữa, bởi nàng cho chính sắc đẹp này là nguyên nhân gây nên nỗi bối rối lo buồn nàng đang phải chịu lúc này. May sao các cung nữ lúc nào cũng sẵn sàng ngừa trước mọi hành động của công chúa, đã kịp giữ tay nàng lại. Nhưng cho dù mọi người xúm lại giúp đỡ khuyên giải, không ai có cách làm cho công chúa bình tâm trở lại.
Trong khi nàng công chúa đang sống trong tình trạng khủng khiếp ấy, thì chàng hoàng tử xứ Ngoài thích thú vì kết quả đạt được trước triều đình, đang tràn ngập niềm vui. Chàng dạt dào hy vọng ngày hôm sau sẽ chiếm hữu trái tim nàng công chúa.
NGÀY THỨ BẢY MƯƠI TƯ.
Hoàng đế từ điện thiết triều trở về đến phòng riêng, liền sai người đi tìm hoàng tử Calap đến ngay để đàm đạo riêng với chàng về những việc vừa xảy ra trước toàn thể triều đình. Được lệnh của hoàng đế, chàng hoàng tử người Nôgai vội vã đến ngay. Trông thấy chàng hoàng đế ôm hôn rất trìu mến:
- Chao, con trai của ta! Hãy đến đây giúp ta giải nỗi băn khoăn. Ta đang lo sáng mai con gái ta sẽ trả lời đúng câu hỏi con vừa đặt ra cho nó. Tại sao con lại tự mình bày ra nguy cơ có thể khiến con hụt mất người con yêu thương?
Tâu bệ hạ,- hoàng tử Calap đáp- xin hoàng thượng chớ lo âu Không thể nào công chúa nói đúng họ tên chàng hoàng tử mà tôi đã hỏi, bởi tôi chính là hoàng tử ấy, và từ khi tôi đặt chân đến quý quốc, chưa hề có ai hay biết kẻ này là ai.
Con nói làm ta yên lòng,- nhà vua vui vẻ thốt lên.- Ta thú thật hồi nãy ta hơi lo lắng, bởi Tuaranđoc là một cô gái học vấn rất uyên thâm, trí tuệ nó rất tinh tế, khiến ta e ngại thay cho con. Nhưng ơn trời, con làm cho ta trở lại yên tâm. Cho dù công chúa có thông minh đến đâu, đủ sức hiếu thấu mọi điều bí ẩn, vẫn chẳng thể nào đoán ra được tên con. Giờ ta không trách con quá bạo gan nữa. Ta đã nhận ra, điều ta những tưởng con thiếu thận trọng lại là một hành động rất tài tình của con nhằm buộc con gái ta không thể viện ra bất kỳ cớ nào nữa để khước từ mong ước cua con.
Sau khi hài lòng về câu hỏi chàng Calap đặt ra với nàng công chúa, hoàng đế Anh Tông muốn thư giãn sau mấy ngày căng thẳng bằng việc đi săn. vua mặc một chiếc áo choàng nhẹ và chẽn, sai cuộn bộ râu ba chòm vào trong một cái túi bằng xa tanh đen. Hoàng đế truyền cho các đại thần hãy sẵn sàng cùng mình tham dự cuộc giải trí, và sai người mang trang phục dã ngoại đến cho hoàng tử Nôgai mặc. Mọi người dùng vội bữa điểm tâm nhẹ rồi ra khỏi hoàng cung.
Mở đầu đoàn, các vị đại thần mỗi người ngồi trên một chiếc kiệu bằng ngà voi được trang trí vàng son, trên kiệu không có mái che. Mỗi chiếc kiệu sáu người khiêng. Đi trước kiệu có hai người tay cầm roi. Theo sau kiệu lại có hai người khác cầm những tấm biển ghi bằng đại tự mọi chức tước của mỗi vị đại thần. Hoàng đế và hoàng tử Calap ngồi riêng trên một chiếc kiệu đóng bằng gỗ trầm hương đỏ, cũng không có mui che, do hai mươi sĩ quan quân đội khiêng. Trên kiệu ghi rõ vương hiệu của hoàng đế, còn. được trang trí thêm hình thù nhiều linh thú khảm bạc. Kiệu của hoàng đế đi sau kiệu các vị đại thần. Hai bên kiệu của vua Anh Tông, có hai vị tướng quân theo hầu, tay cầm những chiếc quạt lớn che bớt ánh nắng mặt trời. Và cuối cùng ba nghìn quân cấm vệ đi sau cùng.
Khi đoàn đến nơi mà các vị quan chuyên lo việc săn bắn đã chờ sẵn với những con chim mồi, mọi người bắt đầu cuộc săn chim cút. Khi mặt trời sắp lặn, cuộc săn mới chấm dứt.
Hoàng đế và đoàn tuỳ tùng quay trở lại hoàng cung, đoàn xa giá vẫn theo trật tự như khi khởi hành.
Giữa một cái sân rộng trong hoàng thành, đã cắm sẵn nhiều cái lọng che bằng lụa đủ màu sắc, và bày nhiều chiếc bàn nhỏ. Các bàn ăn được phủ sơn mài, không trải khăn bàn, bên trên đặt các đĩa thịt đã thái thành những miếng nhỏ. Sau khi nhà vua ngồi xuống một bàn, hoàng tử Calap và các đại thần theo thứ tự mỗi người ngồi vào một cái bàn con riêng rẽ, cạnh cái bàn con này có một cái khác bày sẵn các loại thức ăn. Trước khi dùng các món ăn, mọi người cùng nâng ly, uống rượu cất bằng gạo nếp. Sau đó suốt bữa ăn không ai uống rượu thêm nữa.
Bữa tiệc tối kết thúc, hoàng đế Anh Tông dẫn hoàng tử xứ Nôgai đến một gian phòng sáng rực. Trong phòng đã xếp sẵn những hàng ghế cho người ngồi xem hát. Sau khi hoàng đế an toạ, các quan đại thần lần lượt ngồi vào chỗ dành cho mình. Đích thân hoàng đế kiểm tra thứ bậc các hàng quan. Vua cho hoàng tử Calap ngồi ngay bên cạnh mình, trên một chiếc ngai bằng gỗ mun có trang trí hoa văn thếp vàng.
Mọi người yên vị đâu vào đấy, các ca sĩ và nhạc công cầm nhạc cụ bước ra sân khấu, trình diễn một cuộc hoà tấu vừa đàn vừa hát. Hoàng đế Anh Tông tỏ ra thích thú lắm.
Hoàng đế dường như rất am hiểu âm nhạc Trung Hoa, thỉnh thoảng vua quay lại hỏi hoàng tử nghĩ thế nào về khúc hoà tấu. Để làm vui lòng hoàng đế, hoàng tử nói âm nhạc Trung Hoa hay nhất thế giới.
Buổi hoà nhạc kết thúc, các ca sĩ và nhạc công lui khỏi sân khấu, nhường chỗ cho một con voi nhân tạo bước vào. Con voi di chuyển nhờ những chiếc lò xo gắn dưới chân. Nó nhả từ trong miệng ra sáu tráng sĩ. Các nhà võ thuật này bắt đầu biểu diễn những trò nhảy múa rất tài tình và khá nguy hiểm. Sáu người gần như để mình trần, chân đeo những đôi hài nhẹ, quần cụt may bằng vải ấn Độ, đầu đội mũ gấm thêu. Sau khi biểu diễn nhiều trò kỹ xảo vô cùng kỳ lạ, tất cả sáu chàng trai lại chui tọt vào bụng con voi, và con vật nhân tạo lại đủng đỉnh bước ra khỏi sân khấu y như lúc nó vào. Tiếp đó, đến các nghệ nhân kinh kịch. Vua ra một đề tài. Mọi người ngay lập tức dựa theo đó diễn cương và ứng khẩu hát, tạo nên một vở ca kịch, ở triều đình Trung Hoa có lệ các buổi kịch không được dựa theo một kịch bản viết sẵn từ trước.
Khi cuộc vui chơi chấm dứt, đêm đã khá khuya. Hoàng đế Anh Tông cùng chàng Calap đứng lên, mỗi người trở về nghỉ trong biệt điện của mình. Tất cả các đại thần cũng lần lượt lui về nhà riêng.