"Bao giờ chết thì chết. Tao đếch quan tâm, bởi vì nó chả phải vấn đề của tao.
Tao chỉ mong đừng có đùn ra quần dọc đường mà thôi."
Mặc dù mẹ tôi sinh ra trong một gia đình Công giáo, và bố tôi, bản thân vốn không theo tôn giáo nào, hiểu rất sâu về Do Thái giáo, họ vẫn quyết định nuôi tôi cùng hai ông anh dưới một mái nhà hoàn toàn vô đạo. Bố tôi chẳng hâm mộ một tôn giáo có tổ chức nào cả. Ông là dân khoa học, vì vậy ông tin vào khoa học, thế thôi. “Người ta có thể tin vào bất cứ cái bỏ mẹ gì họ muốn. Con rùa là Chúa, cái gì cũng được, tao đếch quan tâm. Tao có niềm tin riêng của tao,” ông trả lời vậy khi lần đầu tiên tôi hỏi về Chúa lúc đang ăn sáng hồi mười một tuổi.
Trên thực tế, lần duy nhất tôi được nếm mùi giáo dục tín ngưỡng là khi mẹ tôi nhất định bắt tôi phải tiếp xúc với “gốc rễ Do Thái” của mình và gửi tôi đến khu cắm trại ban ngày ở hạt San Diego dành cho trẻ em có một phụ huynh Do Thái và một phụ huynh Công giáo muốn tìm hiểu thêm về Do Thái giáo. Tôi tham gia được ba buổi thì vị giáo sĩ phàn nàn với bố mẹ tôi rằng suốt ngày tôi bắt ông ta chứng minh làm thế nào mà ông ta biết là có Chúa.
“Ờ, thế ông trả lời nó sao?” bố tôi hỏi vị giáo sĩ.
“Tôi thảo luận với cháu về vấn đề lòng tin, và Chúa đã…”
“Nghe này, tôi nghĩ chẳng qua là nó ghét phải bỏ ngày Chủ nhật để học về điều đó chứ chả có ý gì đâu,” bố tôi nói, cắt ngang lời vị giáo sĩ.
Chuyện có mỗi thế. Tôi không bao giờ quay lại nữa.
Nhưng cuộc đụng độ của tôi với tôn giáo lại chẳng liên quan gì đến chuyện tôi sợ chết. Giống như rất nhiều người, lúc nào tôi cũng sợ chết và ám ảnh với câu hỏi: “Mình đang làm cái gì ở đây?” Và do lớn lên trong môi trường không tôn giáo hay tâm linh, tôi chẳng bao giờ có được câu trả lời hoặc bất cứ điều gì an ủi mỗi khi nỗi lo lắng xâm chiếm tâm trí tôi. Thỉnh thoảng tôi lại nghe tin về một người nổi tiếng hay một người bạn nào đó của gia đình qua đời, và tôi bắt đầu suy nghĩ về cái chết, thế nào mà tôi lại chẳng biết được chuyện gì sẽ xảy ra với mình, và tôi sẽ về đâu, nếu chẳng may tôi có hiểu được chuyện gì đang xảy ra đi nữa. Lúc ý nghĩ của tôi tăng lên dồn dập cũng là lúc tim tôi bắt đầu đập nhanh, da mặt tôi trắng bệch, và sau đó tôi phải nằm xuống. Khi tập bóng chày ở trường, tôi nghe nói về một thằng bé học cùng phổ thông với tôi bị chết vì đụng xe. Đúng như triệu chứng trước đó, tôi có cảm giác váng vất đến mức phải nằm xuống, và khi đồng đội cùng huấn luyện viên hỏi tại sao tôi lại nằm trên sân, tôi buộc phải đưa ra lời biện hộ không-ai-thắc-mắc-gì-được: “Em nghĩ em bị tiêu chảy.”
Sau đó, tôi nhận ra rằng dù có sợ hết hồn cái chết thì tôi cũng chưa chắc đã chết ngay, vì vậy tôi phải học cách đối mặt với nó theo kiểu người lớn càng sớm càng tốt. Tôi quyết định nói chuyện với bố bởi vì bố là người bình tĩnh nhất mà tôi từng gặp trong vấn đề chết chóc.
“Bao giờ chết thì chết. Tao đếch quan tâm, bởi vì nó chả phải là vấn đề của tao. Tao chỉ mong đừng có đùn ra quần dọc đường mà thôi,” là câu nói tôi nghe được từ miệng ông không ít lần. Tôi cũng muốn có thái độ đó. Hoặc ít nhất thì tôi cũng muốn biết làm thế nào mà ông lại ung dung được như thế.
Vì vậy một buổi sáng, khi ông đang ăn món Grape-Nuts ở chiếc bàn nhà bếp và đọc báo, tôi ngồi xuống cạnh ông và rót cho tôi một bát. Sau khi lắng nghe cả hai bố con nghiền hết hai khẩu phần hạt lúa mì và lúa mạch nguyên chất nên dùng hàng ngày được vài phút, tôi mở miệng.
“Bố ơi, con có một câu hỏi.”
Ông hé mắt qua tờ báo nhìn tôi.
“Gì thế?” ông hỏi.
Tôi bắt đầu lòng vòng từ đường quang sang đồng rậm, triết lý về tôn giáo và khả năng có thiên đường địa ngục hay không, sau đó bố ngắt lời tôi.
“Sắp đến câu hỏi chết tiệt nào đấy chưa?”
“Bố nghĩ chuyện gì sẽ xảy ra sau khi chết?”
Ông đặt tờ báo xuống và xúc một thìa Grape-Nuts to tướng vào miệng.
“Ờ. Là hư vô vĩnh cửu,” ông thờ ơ đáp, sau đó cầm tờ báo lên và đọc tiếp.
“Bố nói ‘hư vô’ là sao?” tôi hỏi, cảm thấy tim mình bắt đầu đập rộn lên một chút.
Ông lại đặt tờ báo xuống.
“Hư vô ấy, mày biết mà. Chả có gì cả. Giống như, làm sao mà mô tả được bởi vì nó chẳng là cái gì cả. Bố không biết, nếu nó khiến mày cảm thấy dễ chịu hơn, cứ hình dung một màn đêm tuyệt đối, không tiếng động, không có gì cả. Nghe thế nào?”
Nhịp tim tôi tăng nhanh hơn, và tôi bắt đầu cảm thấy váng vất. Tôi chỉ không hiểu làm thế nào mà bố có thể tin được điều này và chấp nhận được nó. Hơn nữa, định nghĩa của bố về cái chết chỉ thêm vào nỗi sợ của tôi một điều rằng vấn đề này là vô hạn. Tôi luôn ám ảnh về việc theo dõi thời gian. Hồi ở trường đại học, một đêm tôi hút cần sa, mấy đứa bạn cùng phòng về và thấy tôi ngồi bên lò vi sóng, đặt chế độ hẹn giờ mười lăm giây hết lần này đến lần khác để đếm xem bao nhiêu phút đang trôi qua. Bây giờ tôi lại được bảo là chẳng những không có kiếp sau mà những gì tất cả chúng ta có được trong tương lai chỉ là hư vô vĩnh viễn.
“Làm thế nào mà bố biết được điều đó? Bố không biết, chẳng qua chỉ là ý kiến của bố mà thôi,” tôi nói.
“Không. Chẳng phải ý kiến của bố. Đấy là điều xảy ra. Thực tế đấy,” ông trả lời, lại lôi tờ báo ra và bắt đầu đọc. Tôi cảm thấy có thể mình sắp sửa chết, vì vậy tôi loạng choạng đứng dậy và đi đến phòng bố mẹ tôi, mẹ tôi đang ngồi trên giường. Ngay lập tức, bà nhận ra có chuyện không ổn.
“Justy, trông con kinh quá! Có chuyện gì thế?” bà hỏi, vỗ tay lên khoảng trống bên cạnh mình, ra hiệu cho tôi ngồi xuống.
Tôi kể cho bà nghe những điều bố vừa nói, và bà cố gắng an ủi tôi bằng cách bảo rằng rõ ràng là bố chẳng biết gì về những điều xảy ra sau khi chúng ta chết.
“Ông ấy chưa bao giờ chết, và đấy là cách duy nhất để người ta có thể biết, đúng không?” bà khẽ lẩm bẩm.
“Vâng, con nghĩ là mẹ nói đúng,” tôi trả lời, chưa tin cho lắm.
Đúng lúc đấy bố tôi đi vào và mẹ tôi nghiêm nghị nhìn thẳng vào mắt ông rồi nói, “Sam này, anh hãy bảo với Justin là anh không biết điều gì sẽ xảy ra sau khi người ta chết đi cả. Thằng bé biết vậy, chỉ cần anh thừa nhận thôi.”
“Không được. Anh biết chính xác điều gì xảy ra, và đấy là thực tế.” Rồi bố ra khỏi phòng.
Đêm đó tôi ngủ rất ít. Tôi cố gắng suy nghĩ quanh vấn đề hư vô vĩnh cửu. Lần gần đây nhất tôi bị khó ngủ đến thế là năm tôi mười lăm tuổi khi thức gần hết đêm để nghiền ngẫm bộ phim Trở về tương lai II, suy nghĩ đến tất cả khu vực lân cận tương tự ở Hill Valley có thể khiến Michael J. Fox trở lại và thay đổi thời gian. Lần đó tôi mất ngủ vì phấn khích và bối rối; lần này chỉ nỗi sợ khiến tôi không tài nào ngủ được.
Sau khi trằn trọc gần hết đêm, cuối cùng tôi quyết định không nằm nữa và lê xác ra khỏi giường vào lúc 5 giờ 30 sáng. Tôi bước ra khỏi phòng và thấy bố đang ngồi bên bàn, ăn món Grape-Nuts. Ông bảo tôi ngồi xuống, và tôi ngồi.
“Mày có biết cái hay của vô cực không?” ông hỏi.
“Không ạ.”
“Nó không bao giờ mất. Mày, cơ thể mày, năng lượng bên trong, tất cả đều đi đến một nơi nào đó, ngay cả khi mày đã chết. Không bao giờ mất sạch cả.”
Rõ ràng là mẹ đã có lời với bố.
“Như vậy bố nghĩ chúng ta sẽ sống mãi? Giống như hồn ma hay những thứ tương tự như vậy?” tôi cầu khẩn.
“Không. Lạy Chúa. Mày cần phải theo một lớp khoa học bỏ mẹ nào đấy mới được. Tao đang cố gắng nói rằng những gì tạo nên bản thân mày đã từng hiện hữu, và vẫn luôn luôn hiện hữu. Như vậy, thực ra điều duy nhất mày cần lo lắng là cái phần hiện tại của mày bây giờ. Nơi mày hiện hữu với một cơ thể, một cái đầu và tất cả những thứ vớ vẩn tương tự. Cứ lo sống đi, chết là chuyện nhỏ.”
Rồi ông đặt chiếc thìa xuống, nhìn tôi, và đứng dậy.
“Giờ thì xin phép mày cho bố làm một trong những việc sướng nhất khi đang sống: ị một phát.”
Nghe điện thoại của bọn tiếp thị từ xa
“A lô?... Mẹ mày.”
Tôi quan tâm đến hút xì gà
“Mày không hợp với xì gà đâu… Ờ, lý do đầu tiên tao nghĩ đến là trông mày ngậm điếu thuốc như cóc ngậm giun.”
Xem xét ý định xăm mình
“Mày muốn làm gì thì cứ làm. Nhưng tao cũng muốn làm gì thì làm đấy nhé. Và việc tao sẽ làm là kể cho mọi người biết hình xăm của mày trông dở hơi thế nào.”
Trông nhà
“Gọi cho tao nếu như có cháy; và đừng có phịch gái trên giường của tao đấy.”
Về chuyến đi châu Âu của tôi
“Tao biết mày nghĩ rằng mày sẽ được phang gái đủ kiểu. Đấy không phải là xứ sở thần tiên đâu, nó cũng giống như ở đây thôi. Đừng có mà ngớ ngẩn thế.”
Thẻ bóng chày
“Nếu như ngoài hai mươi tuổi rồi mà còn đi bán thẻ thì có nghĩa là hoặc mày chưa bao giờ được phịch gái, hoặc là mày dính ma túy.”
Bộ phim X-Files trên truyền hình
“Như vậy là cái con bé và thằng cha nhìn như nghiện kia phịch nhau, sau đó đi tìm người ngoài hành tinh hay là bọn nó chỉ mỗi phịch nhau thôi và thỉnh thoảng lại có người ngoài hành tinh đi theo bọn nó?”
Lần đầu tiên quyết định áp dụng giảm giá cho người cao tuổi
“Mẹ nó chứ, tao già rồi. Cho tao cái gì miễn phí đi.”
Nên bầu cho George W. Bush hay cho Al Gore
“Có vẻ Gore là loại thích phô trương, nhưng mỗi lần nhìn thấy Bush tao lại có cảm giác như lão đùn ra quần suốt năm vừa rồi và đây là điều khiến lão lo lắng thì phải.”