Không có lấy một phút nghỉ ngơi dù là vào ngày chủ nhật, Nessie bắt đầu gấp rút ôn lại hình học Euclide, quyển thứ ba. Mặt nó đỏ gay vì phòng khách quá nóng và tiếng kêu vù vù của mấy con ruồi làm cho nó bực mình, không tập trung tư tưởng được. Nó chưa rành hình học lắm, và rất lo lắng. Nó nhăn trán mấp máy đôi môi để bắt đầu khắc ghi trong trí nhớ định đề thứ tám, nhưng những dòng chữ cứ chao đảo trên trang giấy, những hình vẽ cứ nhảy múa, tạo thành những hình dạng kỳ quái: “Đường phân giác của góc vuông”. Nhưng không, không phải, nó đang nói về cái gì vậy…thật là vô lý. Nó cần phải chăm chú hơn nữa, nếu không cái học bổng Latta sẽ lướt qua trước mũi nó và chuồn đi mất. Không khí thật là nóng, nóng đến không chịu nổi: Và nó lại thấy nhức đầu. Môn Anh văn nó rất giỏi, môn La tính nó hoàn toàn, môn Pháp văn nó rất khá, môn Đại số nó hay tuyệt…phải, nó rất thông minh, tất cả mọi người đều xác nhận điều đó, và các thầy giáo đều nhận thấy điều đó! Khi Nessie đi đến trường vào những ngày làm bài thi trong lớp, nó luôn luôn có vẻ kiêu hãnh và tự tin với ý thức rõ rệt về khả năng trội hẳn của mình so với các bạn. Nó luôn luôn có cảm giác mọi người thì thầm với nhau: “Đó là Nessie Brodie, học sinh giỏi nhất của trường, nó sẽ thi đậu hạng nhất, cũng chắc chắn như tên nó là Brodie”. Có lẽ những giáo sư của trường Đại học cũng sẽ thì thầm vào tai nhau như thế khi họ đọc những bài thi của nó. Phải như thế mới được, nếu không họ sẽ trả lời cho ba nó biết tại sao. Nói một cách thực tế, nếu họ không nhận biết nó là ai và không cho nó đứng hạng nhất, ông sẽ đập bẹp đầu họ như đập những trái dừa. Những trái dừa…khi đi qua Ấn Độ, Matt có hứa sẽ đem về cho nó những trái dừa. Nó cũng muốn có một con khỉ và một con két nữa, nhưng Matt đã quên lời hứa, và giờ đây cậu đã ra đi với người đàn bà ghê tởm đó, cậu sẽ không bao giờ còn nhớ đến cô bé Nessie Brodie nữa. Cậu có cưới Nancy làm vợ không? Nó không biết, nhưng đó là một người đàn bà xấu xa, dầu Matt có đeo vào ngón tay cô ta một chiếc nhẫn cưới đi nữa…không phải như chị Mary rất tốt đối với nó. Nhưng Mary, dù không lấy chồng vẫn có một đứa con đã chết. Mary không bao giờ nói gì về đứa bé đó, nhưng luôn luôn có một vẻ u buồn như thể đang mang trong tâm trí một điều gì không thể quên được.
Mary bao giờ cũng ở bên cạnh nó, cho nó ăn xúp, trứng, sữa, cưng chiều nó và khuyên nó đừng học hành quá sức. Mary muốn nó đoạt được học bổng Latta, nhưng một cách hợp lý, và chỉ với mục đích ngăn không cho cha nó hành hạ nó. Người chị yêu dấu của nó sẽ khóc nếu nó không chiếm được học bổng …dầu nàng không thiếu chuyện buồn. Nếu có thi rớt, cách tốt nhất là không bao giờ cho Mary biết, và để năm tháng trôi qua mà không một lần hé môi tiết lộ điều đó. Nhưng nó nghĩ đến chuyện gì kỳ cục vậy? Không thể thất bại được. Nếu nó không đứng đầu lớp như cha nó luôn luôn nói thì chính nó sẽ phải chịu những hậu quả. “Tao sẽ bẻ gãy cổ mày, nếu mày để bị đánh bại bởi bất cứ ai, sau khi tao đã tận tâm chăm sóc và khích lệ mày, cố giúp mày thành công…” Nessie rùng mình, tưởng tượng ra những bàn tay to lớn của James Brodie…
-“Đường phân giác của góc vuông…” Thật là một sự vô lý khi nó phải học câu đó giữa một bầu không khí nóng bức như thế này, mà lại vào một ngày chủ nhật nữa. Đáng lẽ bây giờ nó phải đang ở lớp giáo lý, mặc chiếc áo đầm trắng và ngang thắt lưng là sợi dây nịt màu hồng mà mẹ đã sắm cho nó. Nessie đã trở thành một cô gái lớn…Tuy vậy, mẹ bao giờ cũng muốn nó đi học lớp giáo lý vào ngày chủ nhật sau bữa ăn trưa, với những chiếc găng tay bằng da dê và gương mặt thật sạch sẽ. Thế mà nó vẫn phải học ở nhà và luôn luôn cố gắng hết sức. “Phải, thưa ba, con cương quyết chăm học, điều gì cần phải làm con đều làm cho thật hoàn hảo”. Mẹ muốn Nessie làm cho cha vui lòng…Nhưng mẹ đã chết. Nó không còn mẹ nữa và Mary không còn đứa con của nàng. Mẹ và đứa con của Mary cùng đứng trên mây và ra dấu với nó, vừa ca hát: “Nessie Brodie sẽ chiếm được học bổng Latta”. Nó cũng muốn hòa giọng hát của nó với hai người nhưng có một cái gì đó làm cổ họng nó nghẹn lại. Từ ít lâu nay, nó không còn mấy tự tin nơi nó nữa! Không, thật là tuyệt vời đối với một đứa con gái và lại là một Brodie, nếu đoạt được học bổng Latta, nhưng cũng thật là khó khăn. Thoạt đầu, nó tràn đầy tự tin, nhưng giờ đây, một mối hoài nghi ghê gớm len vào tâm trí nó: Nó có thể thành công được không? Không ai biết được – Và sẽ không bao giờ biết được. “Phải, thưa ba, con đạt được những tiến bộ tuyệt vời…sự học hành của con tốt đẹp hơn bao giờ hết. Thằng bé Grierson không có một chút hy vọng nào hết. Học bổng Latta là của con”. Lúc ấy, Brodie tỏ ra rất hài lòng, xoa hai bàn tay vào nhau mỉm cười tán thưởng, và Nessie cảm thấy vui sướng được làm ông vui lòng…Nó đã khôn khéo che dấu một cách cẩn thận sự lo lắng của nó, khiến ông không bao giờ nhận thấy có điều gì khác lạ…
Nessie bỗng giật mình, đưa một bàn tay lên trán và nhìn đồng hồ treo, lẩm bẩm:
- Chao ôi! Nãy giờ tôi đã nghĩ đến cái gì? Phải chăng tôi ngủ quên? Một tiếng đồng hồ đã trôi qua và tôi không hề hay biết gì hết – Nó lắc đầu, vẻ hoang mang, buồn bực, toan học lại thì cánh cửa nhẹ nhàng mở ra và chị nó bước vào:
- Đây là một ly sữa cho em – Mary thì thầm vừa rón rén tiến đến gần – Ba đang ngủ, và chị nghĩ có thể đem đến cho em một ít sữa. Nó rất mát. Chị đã ngâm bình sữa trong nước lạnh gần một tiếng đồng hồ.
Nessie bưng ly sữa lên uống nhưng tâm trí để ở nơi khác.
- Sữa ngon tuyệt vời – Nessie nói sau một lúc – Nó cũng ngọt và mát như một cây kem vào một ngày như ngày hôm nay: chưa bao giờ trời nóng bức đến thế, chị thấy không?
- Người em nóng quá – Mary dịu dàng đặt bàn tay lên má của em mình – Em có muốn nghỉ nửa giờ để ra ngoài đi dạo với chị không?
- Điều gì sẽ xảy ra cho em nếu cha thức dậy và nhận thấy em đã bỏ ra ngoài”. Nessie nói với một ánh mắt đầy ý nghĩa. “Và chị sẽ bị hình phạt nặng hơn em nữa, em ở lại trong này, ly sữa vừa rồi làm cho em mát mẻ. Hơn nữa em còn phải ôn lại quyển sách này từ đây đến thứ sáu”.
- Em thấy đầu em như thế nào? – Mary hỏi sau khi nhìn Nessie một lúc.
- Cũng vẫn vậy: Không còn nhức nữa, nhưng em cảm thấy nó như tê liệt.
- Em muốn một miếng bông gòn thấm nước lạnh với giấm không?
- Không cần, cái đó không hiệu quả gì mấy. Em sẽ thấy khỏe hơn vào thứ bảy tới, khi kỳ thi đã xong. Chỉ có cái đó mới làm em khỏe được.
- Em có thích món gì không?
- Không, em không thấy thèm cái gì cả, chị thật tử tế, chị Mary. Chị rất tốt đối với em và chị chịu đựng quá nhiều rồi. Không có chị, có lẽ em không thể chịu nổi.
- Chị muốn giúp em nhiều hơn nữa. Chị có ý muốn ngăn cản em thi lấy học bổng. nhưng điều đó không thể được, chị không muốn em dự thi.
- Chị đừng nói như vậy – Nessie mạnh mẽ đáp lại – Chị biết rằng em phải đậu kỳ thi này. Em chỉ nghĩ đến điều đó từ sáu tháng nay, và nếu bây giờ phải từ bỏ cuộc thi, em sẽ rất buồn. Em phải lấy cho được học bổng.
- Em có thật muốn tiếp tục không? Mary có vẻ nghi ngờ.
- Chị hãy nghĩ xem. Em đã khổ công học hành như thế nào. Em có thể để cho công khổ nhọc đó trở thành vô ích chăng? Em hy vọng rằng không. Cái mục đích đó đã in sâu vào đầu em đến độ dầu em có muốn đi nữa, em cũng không thể thụt lùi được. Giờ đây, đó là điều xâm chiếm cả người em và lôi cuốn em đi.
Mary nhìn đôi mắt rực sáng của Nessie, và để xoa dịu nó, nàng thì thầm:
- Dầu sao chuyện này cũng sắp chấm dứt, Nessie, em đừng quá lo lắng về vấn đề này. Em hãy học một cách thong thả trong một hay hai ngày.
- “Sao chị có thể nói như thế được?” Nessie nóng nảy kêu lên. “Em chỉ còn đoạn đường này và đây là đoạn đường rất quan trọng. Em chưa thuộc hết quyển này: Em phải nhét hết nó vào trong đầu, nhét sâu nó vào như người ta đóng một cây đinh vào gỗ. Người ta có thể đặt cho em một câu hỏi đúng ngay vào những định lý mà chị đã bảo em bỏ qua”.
- Nào, nào, em đừng quá nóng nảy, em yêu dấu.
- “Điều chị nói có thể làm bất cứ ai cũng phải bực mình”, nó trả lời một cách giận dữ. ”Em đang học đến muốn bể cái đầu ra, và nghe chị nói người ta có thể tưởng rằng em chỉ cần đi tới trường Đại học hỏi xin cái học bổng rồi cầm nó trở về nhà như một cục đường. Hoàn toàn không phải như thế đâu, em bảo đảm với chị.
- Coi nào, hãy bình tĩnh, em bé của chị. Đừng nổi nóng. Chị không muốn nói như vậy đâu.
- Có chứ, tất cả mọi người đều nghĩ như chị vậy. Người ta tưởng rằng điều đó rất dễ dàng đối với em, người ta không biết rằng em đã phải học hành cực nhọc như thế nào. Thật muốn điên cái đầu.
- “Chị biết điều đó chứ em”. – Mary dịu dàng đáp lại, vừa vuốt ve trán nó. “Chị đã thấy hết. Nhưng em đừng quá lo lắng. Em bắt đầu cảm thấy mệt và lo âu. Nếu không chiếm được cái học bổng khốn khổ đó thì cũng chẳng sao đâu. Có gì đâu mà phải lo?”
Nhưng Nessie đã quá dao động đến độ không một lời khuyên giải nào xoa dịu được nó, và nó khóc òa lên:
- Có gì đâu phải lo…? – Nó thổn thức – Chị nói như thế trong khi em tập trung hết sức lực để chiếm cái học bổng này. Và chị cho cái học bổng trị giá một trăm đồng tiền vàng là một cái học bổng khốn khổ…Thật đủ để làm nản chí bất cứ ai. Thế ra chị không biết ba sẽ làm gì em nếu em thất bại sao? Ba sẽ giết em.
- Không, ba sẽ không thể làm điều đó – Mary đáp một cách mạnh dạn – Bây giờ có chị ở đây em không có gì phải sợ. Chị sẽ ở bên em khi em được biết kết quả, và nếu ba toan làm gì em, thì ba hãy coi chừng.
- Chị có thể làm gì được? – Nessie kêu lên – Chị nói như thể chị thích đương đầu với ba hơn là trông thấy em chiếm được học bổng Latta!
Mary không trả lời những câu chỉ trích này, chỉ xoa dịu Nessie bằng những cái vuốt nhẹ nhàng, khiến sau cùng con bé nín khóc, và vừa chùi mắt nó vừa nói với một vẻ bình tĩnh bất ngờ:
- Em không biết chúng ta muốn làm gì mà cứ cãi nhau trong cái vòng tròn lẩn quẩn này. Chúng ta đã nói những điều tầm xàm. Dĩ nhiên em sẽ chiếm được học bổng Latta và chỉ có thế thôi.
- Tốt lắm, em yêu dấu – Mary nói sung sướng trông thấy nó đã bình thường trở lại – Chị biết rằng em sẽ chiếm được nó. Hôm nay em học hành khá không?
- “Một cách tuyệt vời!” Con bé đáp bối rối một cách tương phản kỳ lạ với lời nói của nó. “Em không biết cái gì đã làm em nổi nóng như vậy. Chị bỏ qua những gì em đã nói, phải không chị Mary? Nó nói tiếp bằng giọng thuyết phục. “Chị đừng cho ai biết. Em không muốn ba biết em đã quá dại dột như thế. Nào, em chắc chắn sẽ chiếm được học bổng, cũng như chắc chắn sẽ uống hết ly sữa này!”.
Và nó ực một hơi hết phần sữa còn lại trong ly.
- Em biết rõ chị sẽ không nói gì hết.
Mary nhìn Nessie bằng một vẻ hoang mang, ngạc nhiên trước sự thay đổi đột ngột của nó. Nessie có thật sự nghĩ là nó thành công chăng, hay thái độ này che giấu nỗi lo sợ thầm kín về một sự thất bại. Lo lắng nghĩ đến cái tương lai gần đang chờ đợi em mình, nàng nói một cách khẩn khoàn:
- Chắc chắn em sẽ cho chị biết kết quả kỳ thi trước khi cho ba biết, phải không Nessie? Em hãy báo cho chị biết ngay khi có kết quả nhé.
- Dĩ nhiên, - Nessie nói tiếp cùng một giọng nhưng quay mắt khỏi chị nó để nhìn ra cửa sổ - chúng ta chỉ được thông báo kết quả mười lăm ngày sau kỳ thi.
- Chắc vậy không? – Mary nhấn mạnh – Em hãy hứa là chúng ta sẽ cùng mở lá thư thông báo kết quả chung với nhau.
- Ừ, ừ - Nessie kêu lên với vẻ bực bội – Em đã hứa từ lâu. Chị có thể tự tay mở nó ra cũng được. Em đã hứa với chị và em sẽ giữ lời. Chị nên để yên cho em học, thay vì luôn luôn nhắc đến điều đó.
Mary tiếp tục quan sát em mình với một chút lo lắng, nhận thấy vẻ tự tin chua chát của nó rất khác lạ, nhưng dầu có hoang mang, nàng nghĩ rằng có lẽ đây là tình trạng dao động nóng nảy tự nhiên, khi kỳ thi gần đến, và nàng nói một cách hiền từ:
- Em yêu dấu, chị đi ra để cho em học. Nhưng chị yêu cầu em đừng quá phí sức, điều này làm chị lo lắng.
Rồi lấy lại cái ly không và tiến về phía cửa, nàng nói với một dụng ý:
- Có chắc là em không thích đi ra ngoài vài phút không? Chị sẽ đi dạo đây.
- Không! Nó cương quyết lắc đầu. – Em sẽ học hành thoải mái và tất cả mọi việc sẽ thành công tốt đẹp.
Nessie mỉm cười với Mary, vẻ âu yếm lạ thường, trong khi chỉ sau đó một lúc, nó khóc nức nở một cách cay đắng.
- Chị hãy đi dạo đi. Em cần được yên tĩnh để suy nghĩ.
- Về vấn đề Euclide? – Mary hỏi, giọng hơi ngập ngừng.
- Phải, về vấn đề Euclide! – Nessie kêu lên vừa cười – Chị hãy chuồn đi và đừng phá rầy em.
Mary đóng cánh cửa phòng khách lại, và vì phòng bếp được dành cho giấc ngủ trưa của Brodie, nàng đi lên phòng mình, tay vẫn cầm cái ly. Nàng nhìn ly sữa và cố tự trấn an khi nghĩ đến tất cả những chăm sóc đã dành cho em mình trong suốt thời gian sau này. Nàng thở dài, không thể xua đuổi khỏi trí óc cơn nóng giận bất ngờ của Nessie, chứng tỏ nơi nó có một sự mất quân bình về tinh thần, điều mà nàng rất lo lắng từ khi trở về nhà. Vừa đội nón và mặc áo măng tô vào để đi dạo như thường lệ, Mary tự hứa sẽ tiếp tục trông chừng em nàng kỹ hơn và chăm sóc nó nhiều hơn nữa.
Bên ngoài, không khí trong lành và con đường rất yên tĩnh. Chủ nhật nào nàng cũng thích đi dạo vào buổi xế trưa hơn là vào buổi chiều, lúc có bao cặp tình nhân đi hóng mát. Vào giờ đó nàng cũng được yên tâm, biết rằng trong khi Brodie ngủ, Nessie thoát khỏi sự canh chừng nghiêm khắc của ông trong một hoặc hai giờ và điều này cho nàng một cảm giác tự do.
Khi đến cuối đại lộ, Mary quẹo trái, hướng này đưa nàng thẳng đến những ngọn đồi Winton…Đó là một ngày đầy nắng, cảnh vật chìm trong bầu không khí nóng ẩm, và khi vầng trán trắng trẻo đã ướt đẫm mồ hôi, nàng chậm bước lại.
Bỗng nhiên Mary trông thấy một chiếc xe độc mã chạy thật nhanh về phía nàng. Nàng nhận ra ngay chiếc xe và người đánh xe. Và nàng bối rối, dừng lại, do dự trong một lúc, nhìn bên này, rồi bên kia đường như muốn tìm nơi ẩn trốn, và sau cùng, có lẽ hiểu rằng trốn tránh cũng vô ích, nàng cúi đầu tiếp tục đi nhanh. Và với một nỗi xúc động càng lúc càng lớn, Mary – dầu không trông thấy gì cả - nghe tiếng bánh xe giảm dần tốc độ, và chiếc xe dừng lại khi nó đến bên nàng. Rồi giọng nói của Renwick vang lên:
- Chào cô Brodie!
Mary cố kìm mình, không ngước mắt lên, ấp úng đáp lại lời chào của ông, buồn bã nghĩ rằng từ đây về sau đối với Renwick nàng chỉ là cô Brodie, thay vì cô Mary trống không thôi.
- “Thật là một ngày tuyệt diệu!” Renwick vui vẻ tiếp. “Một ngày tuyệt hảo, nhưng trời nóng quá, đi bộ vào giờ này khiến người ta có cảm giác như đang băng qua sa mạc Sahara vậy”.
Mary tự hỏi không biết ông có để ý đến gương mặt mồ hôi và đôi giày lấm lem bụi đường của nàng không?
- Theo phép lịch sự, tôi phải nói rằng cuộc gặp gỡ của chúng ta là kết quả của sự tình cờ may mắn nhưng điều đó không hoàn toàn đúng. Ngày hôm nay, trước khi đến đây, tôi đã biết rằng cô thường đi dạo ngày chủ nhật và tôi muốn được biết tin tức của Nessie.
Câu nói của Renwick tuyệt diệu biết bao nhiêu nếu không có mấy từ cuối này! “Nhưng chớ nên đứng ngẩn người như vậy, Mary” Nàng tự bảo – “cần phải nói một cái gì để đừng tỏ ra ngốc nghếch, bất lịch sự!” Và với một cố gắng lớn lao, nàng ngước lên nhìn ông, chú ý ngay đến nét quả quyết trên gương mặt nồng nàn sạm nắng, thì thầm một cách vụng về.
- Tôi đã không báo về chuyện Nessie cho ông biết. Đã lâu rồi, tôi không được gặp ông.
- Thật đã quá lâu, gần một tháng nay rồi và điều này chỉ do nơi cô. Tôi tưởng rằng cô lại bỏ Levenford ra đi mà không nói lời từ giã nào với tôi.
- Bây giờ tôi vĩnh viễn ở đây, chính ông mới sắp từ giã Levenford.
- Phải. – Renwick nói, gương mặt thoáng chút u buồn – chỉ còn một thời gian rất ngắn nữa. Và ngày ra đi càng đến gần, tôi càng không thấy thích thú về dự định này! Trước kia tôi nghĩ đến nó với bao nhiêu vui mừng…nhưng dầu sao, cái thành phố này cũng đã quyến rũ tôi.
- Có lẽ ở đây ông có nhiều bạn.
- Đúng vậy, ở đây tôi có những người bạn.
Renwick mân mê chiếc roi da, mắt lơ đãng nhìn vành tai con ngựa luôn luôn di động, rồi quay sang nàng với vẻ nghiêm trang:
- Cô có thì giờ đi dạo một vòng với tôi không, cô Brodie? Có thể tôi không gặp lại cô và tôi muốn bàn với cô về một hay hai vấn đề. Xin cô vui lòng lên xe nếu điều này không làm phiền cô.
Dĩ nhiên Mary rất muốn chấp thuận, nàng cảm thấy không thể nào chọn được một cơ hội thuận lợi hơn…Tuy vậy, một điều gì đó vẫn khiến nàng do dự.
- Tôi…tôi không có quần áo thích hợp cho cuộc đi dạo này và tôi sẽ phải về nhà lúc năm giờ, và…
- “Và như vậy cô có thể đi được”. Renwick kết thúc câu nói với một nụ cười và đưa tay đỡ nàng lên: “Chúng ta có đến một tiếng rưỡi đồng hồ, còn chiếc áo của cô, nó quá đẹp đối với chiếc xe cũ mèm này!”
Nàng ngồi bên cạnh ông, trên một chiếc gối nệm bằng nhung đỏ, Renwick lấy một tấm chăn mỏng phủ lên người nàng để ngăn bụi, chạm nhẹ vào con ngựa và chiếc xe lao mình với tốc độ say sưa. Gió thổi phần phật vào đôi má nàng, bầu trời không còn vẻ chói lòa khó chịu nữa, và sau cuộc đi bộ buồn chán, Mary thích thú nhìn cánh đồng chạy như bay về phía sau. Rồi không dám ngước lên nhìn Renwick, nàng chăm chú ngắm đôi găng tay bằng da mềm mại, bộ yên ngựa có những sợi dây bằng thép nạm bạc, cái giàn xinh đẹp của chiếc xe mà ông gọi là “cũ mèm”. Và lần này, cũng như lúc ở nhà ông, nàng cảm thấy rất rõ cái hố sâu ngăn cách giữa hai người…Cố gắng thoát khỏi những mặc cảm tự ti đau khổ, Mary tự bảo với mình, không nên phá hỏng những giây phút hạnh phúc hiếm hoi này. Gương mặt nàng dần dần trở nên thanh thản.
Renwick nhìn ngắm gương mặt thanh tú của Mary, màu đỏ phớt trên đôi má xinh xắn, nét linh hoạt khác thường của nàng với một vẻ thỏa mãn đặc biệt. Bỗng ông nảy ra ước muốn buộc nàng phải quay mặt về phía mình, để có thể nhìn rõ đôi mắt nàng.
- Cô không tiếc đã cùng đi dạo với tôi chứ?
Mary vẫn chưa nhìn ông, nhưng đôi môi mở một nụ cười:
- Tôi rất thích cuộc đi dạo. Thật là tuyệt diệu. Tôi sẽ giữ mãi kỷ niệm này.
- Chúng ta sẽ đi đến bờ hồ Loch, và nếu Tim chạy nhanh, chúng ta có thì giờ dùng trà nữa.
Mary sung sướng trước viễn cảnh này. Nhìn cái lưng bóng loáng của Tim, nàng hy vọng nó sẽ chạy nhanh để hai người có thể dùng bữa trà, nhưng đừng nhanh quá để đem nàng trở về nhà trước giờ.
- Tim – nàng nói bằng một giọng nhẹ nhàng – là một cái tên đẹp cho một con ngựa.
- Và đó là một con ngựa hay – Ông đáp, rồi cất cao giọng – phải không, Timmy?
Con ngựa vểnh tai lên khi nghe chủ nói, và cảm thấy đó là những lời khen, nó phi nhanh hơn nữa.
- Cô thấy không, - Renwick nói, vui sướng vì nụ cười của Mary, - nó biết tôi khen nó và cố ý tỏ ra xứng đáng với những lời khen đó, con vật giả dối quá! Khi về Edimbourg nó sẽ lười hơn bao giờ hết, có quá nhiều lúa mạch và quá ít công việc.
- Vậy ông sẽ mang nó theo?
- Phải, tôi không thể bán con Timmy của tôi và như thế đấy. Có lẽ đó là một tánh tình lố bịch, nhưng khi tôi yêu thích một cái gì, tôi không thể rời bỏ nó được. Những bức tranh, những quyển sách, những con ngựa...Khi tôi yêu thích một cái gì, tôi dành cho nó tất cả tâm hồn mình. Tôi là một kẻ ngoan cố. Tôi phê phán tất cả theo ý thích riêng tôi, một nhà phê bình có thể lặp lại với tôi hai chục lần rằng bức tranh đó rất có giá trị, nhưng nếu tôi không thích, tôi sẽ không mua nó. Tôi mua bức tranh nào hấp dẫn được tôi, và khi tôi đã yêu thích nó, tôi không chịu rời bỏ nó!
- Ông có một bức tranh tuyệt đẹp trong phòng khách – Nàng nói, vừa nhìn thẳng trước mặt mình.
- Phải đó là một bức tranh đẹp, tôi vui mừng thấy nó đã làm cho cô thích. Bức tranh đó là một người bạn đối với tôi.
Rồi ông nói thêm bằng một giọng ranh mãnh.
- Nhưng, nó không những chỉ hợp với sở thích của tôi mà thôi: các nhà phê bình cũng đã ca ngợi nó.
Kỷ niệm này làm Mary nhớ đến lý do cuộc thăm viếng đầu tiên tại nhà ông và đón trước câu hỏi của ông về Nessie, nàng nói:
- Tôi rất nhớ ơn ông về những gì ông đã làm cho em gái tôi. Ông quá tốt đối với hai chị em tôi! (Nàng không hề cho ông biết về tấn bi kịch của những trái nho vừa qua, vì thế những món quà vẫn tiếp tục được gởi đến, và may thay chúng không bị khám phá).
- Tôi muốn giúp đỡ cô và Nessie. Nó có chịu đựng nổi không?
- Trông bề ngoài nó có vẻ khỏe hơn, - Mary trả lời với một thoáng lo âu, - nhưng tính tình của nó thay đổi rất nhiều. Có những lúc tôi thấy nó có vẻ khác thường, ngày thi gần tới làm cho nó lo lắng: đó là ngày thứ bảy tuần tới. Tôi đã làm tất cả những gì có thể làm được cho nó.
- Tôi biết điều đó, - Renwick nói bằng một giọng trấn an. – Khi nó đã chịu đựng được đến lúc này mà không ngã quị, tất cả mọi sự sẽ tốt đẹp. Tôi hy vọng nó sẽ chiếm được học bổng.
Rồi sau một hồi im lặng, ông nói tiếp với vẻ quan trọng:
- Vào địa vị cô, tôi sẽ ở sát bên nó khi kết quả được công bố, và nếu cô có cần đến tôi, hãy gọi tôi ngay.
Nàng nghĩ khi có kết quả thì ông đã đi rồi, nhưng không trả lời, chỉ lặng lẽ nhìn ông bằng ánh mắt đăm chiêu, rồi cúi đầu chìm đắm trong suy tư. Như Renwick đã nói, nàng sẽ trông coi sao cho Nessie được mọi sự tốt đẹp. Trong trường hợp nó thất bại, nàng sẽ không rời nó, sẽ che chở nó, bảo vệ nó chống lại mọi hành động nóng giận của cha nàng!.
Tiếng nói của bác sĩ kéo nàng về với thực tế:
- Người ta đã nới rộng con đường ở khúc này, chúng ta có thể đi theo lối này một cách dễ dàng và ở đây mát hơn ở phía bên kia.
Ngước mắt lên nàng kinh ngạc thấy xe đã rời bỏ đường lớn và đang xuyên qua khu rừng thông trên con đường mà nàng đã lạc trong cái đêm năm xưa. Vẻ trang nghiêm và xúc động, nàng nhìn khu rừng không còn ngả nghiêng dưới sức mạnh của cơn bão, cũng không còn vang tiếng ầm ĩ của những thân cây bị trốc gốc, mà lặng lẽ bình thản một cách dịu dàng. Những tia sáng mặt trời xuyên qua vòm lá âm u nhuộm vàng những cành cây tạo thành trên những thân cây khô ráo và thẳng đứng một hình vẻ vui tươi pha lẫn ánh sáng và bóng tối. Giờ đây đi ngang qua khu rừng trong tình trạng thoải mái và an toàn, nàng bỗng nhớ đến hình bóng đau khổ của nàng trong cái đêm bão tố: mang đứa bé trong bụng, quờ quạng trong đêm tối, lảo đảo vấp ngã, bàn tay bị đâm thủng, hai tai bị những tiếng nói kỳ bí theo đuổi ám ảnh…
Một giọt lệ long lanh trên bờ mi, nàng ấn mạnh những ngón tay lên vết thẹo dài trong lòng bàn tay, như để lấy lại can đảm, cố giữ không cho giọt lệ trào ra; và khi hai người đã ra khỏi khu rừng, Mary nhìn thung lũng xa xa. Phải, kia là cái nông trại nơi nàng suýt chết. Nó nổi bật trên nền xanh sậm của những đồng cỏ, bên cạnh là cái nhà kho nhỏ bé đã che chở thân xác nàng, những vách tường trắng vươn lên dưới mái tranh màu vàng, và từ ống khói một làn khói bay thẳng lên trời như một dải lụa xanh dài và mỏng.
Bằng một cố gắng, Mary quay mặt đi chỗ khác, để chế ngự cơn xúc động của mình, nàng nhìn thẳng về phía trước và trông thấy hai cái tai của con Tim như lơ lửng trong một bức màn sương. Renwick không nói gì trong một lúc lâu – trực giác cho ông biết có một nỗi buồn bất ngờ đã làm cho Mary im lặng – nhưng khi đến khu đồi Markinch và trông thấy mặt nước trong sáng của hồ Loch, ông nói một cách xúc động:
- Đây là cái đẹp và sự thanh thản dành riêng cho cô!
Quang cảnh đẹp tuyệt vời. Mặt nước phản chiếu màu xanh thẳm của một bầu trời không mây, trải dài mát rượi và không một gợn sóng, hai bên hồ là những sườn đồi thẳng đứng, cây cối um tùm chạy về phía sau đến tận những dãy núi xa xôi. Rải rác trên mặt nước phẳng lặng của hồ là những hòn đảo nhỏ tựa như một xâu chuỗi giống như những hòn ngọc bích quí giá, màu xanh lục.
Renwick đưa chiếc roi da chỉ về hướng những mái nhà tranh nổi bật trên cái nền xanh rực rỡ của thiên nhiên, vui vẻ nói: - Đó là xóm Markinch, chúng ta sẽ xuống đó dùng trà, Mary, mong rằng những vẻ đẹp của thiên nhiên không làm cho cô ăn mất ngon.
Gương mặt người thiếu nữ cũng thanh thản và xinh đẹp như mặt hồ, lộ vẻ hài lòng trước câu nói này và nàng mỉm cười với hạnh phúc đã tìm lại được: Renwick gọi nàng bằng Mary!
Họ đi xuống xóm Markinch theo một con đường quanh co. Bỏ cái quán ở đầu làng quá nhỏ, Renwick đi đến tận ngôi nhà ở cuối dãy, theo dọc bờ hồ Loch, và liếc mắt nhìn Mary một cách kín đáo, ông nhảy xuống xe.
Đây là một ngôi nhà xinh xắn hoàn toàn phù hợp với vẻ đẹp của cảnh vật xung quanh, những vách tường màu trắng của nó mang một vẻ vui tươi bên cạnh màu vàng rực rỡ của hoa capucine[i], chiếc cổng màu xanh lục được che phủ dưới những dây hoa hồng leo màu đỏ, và mùi thơm của hoa réséda[ii] phảng phất, một ngôi nhà nhỏ giống hệt như ngôi nhà mà trước kia Mary đã từng ao ước được có ở Garshake. Đứng trước cửa ngôi nhà, một người đàn bà nhỏ bé lưng khòm đưa hai tay lên trời kêu bằng một giọng vui vẻ:
- Bác sĩ, ông bác sĩ! Ôi! Có thể nào như thế được chăng? Có phải đúng là ông không?
- Đúng thế! Janet, - Renwick trả lời cùng một giọng – Chính là tôi đây, với một thiếu nữ bằng xương bằng thịt. Cả hai chúng tôi đều đói bụng. Nếu bà không dọn cho chúng tôi một bữa trà tuyệt ngon, với những chiếc bánh scone bơ và mứt của bà, cùng đủ mọi món khác nữa, chúng tôi sẽ rất tiếc phải biến mất và sẽ không bao giờ trở lại.
- “Ông sẽ không làm như vậy chứ!” Bà Janet nồng nhiệt kêu lên, “Trong năm phút nữa, ông sẽ có bữa trà ngon nhất ở Markinch”.
- Chúng tôi có thể dùng bữa trà đó ở trong khu vườn không, Janet?
- Dĩ nhiên là được, thưa bác sĩ. Ông có thể dùng nó ngay trên mái nhà của tôi cũng được, ông chỉ cần nói một tiếng thôi.
- Trong vườn thôi, - Renwick mỉm cười đáp lại, - Và xin cậu bé hãy săn sóc con Tim. Hãy gọi chúng tôi khi nào bà đã xong. Chúng tôi đi dạo một lúc.
- Được rồi, được rồi, thưa bác sĩ, ông chỉ cần nói một tiếng thôi là xong ngay. – Bà cụ đáp một cách vồn vã rồi tất bật chạy đi. Renwick tiến về phía Mary, hỏi nàng:
- Cô có thích đi bộ một chút không?
Khi nàng ra dấu bằng lòng, ông đỡ nàng xuống xe.
- Janet sẽ không bắt chúng ta đợi lâu hơn năm phút, nhưng chúng ta nên đi bộ một chút cho chân hết tê.
Hai người chậm rãi dạo bước trên con đường lót sỏi xinh đẹp dọc bờ hồ, Mary, sau một lúc lâu im lặng, dịu dàng nói:
- Janet đối với ông thật là tốt. Đôi mắt của bà ấy sáng rỡ lên khi trông thấy ông.
- Trước kia tôi có chữa bệnh cho một đứa con trai của bà ấy ở Levenford”. Renwick nói một cách lơ đãng. “Đó là một bà già rất tử tế, hay nói chuyện, nhưng điều đáng khen là bà ấy biết làm bánh scone ngon tuyệt. Cô sẽ phải ăn cho đủ bảy cái, không được thiếu cái nào”.
- Tại sao bảy?
- Bởi vì đó là con số hên và phải đúng như vậy mới đủ no cho một thiếu nữ mạnh khỏe và đang đói bụng!
Rồi ông chăm chú nhìn nàng, thoáng chút phiền muộn.
- Tôi muốn được chăm sóc đến cách ăn uống của cô, cô Mary, đôi má hơi lõm sâu của cô đẹp một cách u buồn, nhưng điều này chứng tỏ cô không đủ ăn. Tôi dám cá rằng tất cả những gì tôi gửi cho cô, cô đều dành cho Nessie hết.
- Không đâu, thật mà! – Nàng đỏ mặt đáp – Ông rất tử tế đã tặng cho chúng tôi những món đó.
- “Cô không bao giờ nghĩ đến cô sao, cô Mary?” Renwick nói, vừa lắc đầu với một vẻ thương cảm. “Tôi rất buồn mỗi khi nghĩ đến thân phận của cô khi tôi ra đi. Cô cần có một người ỏ bên cạnh, luôn luôn nhắc nhở cô phải chăm sóc đến cô. Cô có vui lòng viết thư cho tôi biết sức khỏe của cô không?”
- Vâng – Mary nói môt cách chậm chạp. – Tôi sẽ viết thư cho ông khi ông ra đi.
- Tốt lắm! – Renwick vui vẻ kêu lên. – Tôi ghi nhận lời hứa này.
Bất giác cả hai người đều dừng lại, chăm chú thưởng thức vẻ đẹp của phong cảnh trước mặt. Một nỗi xúc động mãnh liệt xâm chiếm tâm hồn Mary. Nàng cảm thấy khó có thể kìm hãm lâu hơn những tình cảm của mình đối với Renwick, mơ ước một cách mù quáng được biểu lộ cho ông thấy sự quí mến của mình, nhưng không thể làm được, và buộc lòng phải giữ vẻ bình thản bên cạnh ông. Trong khung cảnh yên tĩnh này, chỉ có tiếng nước vỗ nhẹ vào bờ và nàng nghe như tiếng thì thầm nhắc nhở cho nàng biết nàng là ai: Mary Brodie, mẹ của một đứa con hoang và bên tai nàng còn vang mãi những lời mắng nhiếc thậm tệ của cha nàng vào cái đêm giông bão đó.
- Tôi nghe thấy tiếng gọi ơi ới của Janet. – Sau cùng Renwick nói. – Cô đã sẵn sàng để ăn bánh scone chưa?
Mary gật đầu, nghẹn ngào không thốt ra lời và khi ông nhẹ nhàng nắm lấy cánh tay nàng để đỡ nàng bước qua những hòn sỏi trên bãi cát, sự va chạm này gây cho nàng cái cảm giác đau đớn hơn tất cả những nỗi đau mà nàng đã chịu đựng.
- Tất cả đã sẵn sàng, tất cả đã sẵn sàng! – Janet kêu lên vội vã lao người ra đón họ. – Bàn ghế và tất cả những món ăn đều đã sẵn sàng ở trong vườn. Và những cái bánh scone rất ngon làm hồi sáng nay.
- Hoan hô! – Renwick nói, vừa đỡ Mary ngồi xuống, rồi ông cũng ngồi.
Bằng giọng nói của mình, Renwick có ý cho bà cụ hiểu rằng ông muốn ở một mình với Mary. Nhưng Janet vẫn đứng nán lại nhìn Mary rất lâu, trầm trồ ca ngợi. Một lúc sau, nhận ra vẻ không bằng lòng trên gương mặt Renwick, bà mới vội vàng quay lưng.
Bà cụ đi rồi, hai người trẻ tuổi bỗng cảm thấy một chút lúng túng ngượng ngập. Trà rất ngon và khu vườn mát mẻ phảng phất mùi thơm tuyệt diệu của hoa réséda, thế mà cả hai không ai có vẻ hoàn toàn thoải mái.
- Janet là một bà già rất ham nói chuyện, một footer[iii] - Renwick cố gắng nói một câu bông đùa – footer là một từ Tô Cách Lan rất thích hợp với bà ấy. Nếu tôi để bà ấy mở miệng ra, bà ắt sẽ làm cho chúng ta bể lỗ tai hết.
Nhưng sau câu nói này, ông lại rơi vào sự im lặng vụng về, và Mary chợt nhớ đến một kỷ niệm…kỷ niệm duy nhất không làm nàng đau đớn: lần đầu tiên nàng ngồi một mình với một người đàn ông, khi nàng ăn một ly kem trong cái quán sang trọng của Bertorelli và Denis đặt bàn chân của chàng sát vào bàn chân nàng, làm cho nàng thích thú bởi câu chuyện vui vẻ hào hứng của chàng.
Bầu không khí thật khác hẳn ở đây, trong khu vườn mát rượi với mùi thơm của hàng trăm bông hoa và Denis cũng thật khác hẳn với người đàn ông đang ngồi bên nàng. Ông không kể cho nàng nghe về những chuyến du lịch hấp dẫn ở ngoại quốc, và than ôi, cũng không lấy bàn chân của ông vuốt ve bàn chân nàng. Tuy nhiên ông nói với nàng, vừa lắc đầu:
- Cô chỉ ăn có hai cái bánh – và ông lấy vẻ nghiêm nghị nói tiếp – nhưng tôi đã nói cô phải ăn đủ bảy cái
- Bánh quá lớn.
- Và cô thì quá nhỏ nhưng cô sẽ mạnh hơn nếu cô nghe lời tôi.
- Đó là điều tôi vẫn làm khi ở bệnh viện.
- Phải.
Một khối nặng hình như lại đè lên người Renwick khi ông nhớ lại lúc trông thấy nàng lần đầu tiên, nằm bất tỉnh, hai mắt nhắm nghiền, mặt tái nhợt…một đóa hoa huệ xơ xác. Sau cùng ông xem đồng hồ đeo tay rồi nhìn Mary với đôi mắt u buồn:
- Gần đến giờ rồi, buồn thay! Chúng ta có phải đi không?
- Vâng, nếu ông thấy đã đến giờ. – Nàng thì thầm.
Hai người đứng lên rời khỏi khu vườn, nơi họ đã trải qua những giây phút tuyệt diệu. Họ không trao đổi với nhau một lời nào nữa và khi đã đỡ nàng lên xe, Renwick quay lại trả tiền cho Janet. Bà phản đối bằng một giọng the thé:
- Tôi không muốn lấy tiền của ông, ông bác sĩ, tôi rất vui lòng được đãi ông và đãi cô bạn nhỏ xinh đẹp của ông.
- Nào, Janet, bà hãy cầm lấy tiền đi. Nếu không, tôi sẽ giận!
Có cảm giác ông không được vui như lúc nãy, bà cụ cầm lấy tiền, vừa thì thầm một cách nhũn nhặn:
- Nếu tôi đã làm phiền ông, tôi rất lấy làm tiếc…hay là bánh scone không vừa ý ông?
- Tất cả đều rất tốt, hoàn toàn tốt, Janet – Ông đáp vừa leo lên xe – Xin chào bà.
Bà vẫy tay chào họ, không hiểu gì lắm, và khi họ đã biến mất ở khúc quanh, bà trở vào nhà vừa nói lầm thầm một mình.
Trên đường về hai người hầu như không nói chuyện. Sau khi hỏi nàng ngồi có được êm không, có nên cho con Tim chạy nhanh hơn một chút không, Renwick lại rơi vào một sự im lặng, càng lúc càng nặng nề hơn khi xe càng đến gần Levenford.
Ngôi nhà của Brodie sẽ giam hãm Mary trở lại, Brodie sẽ thức dậy quạu quọ đòi hỏi bữa trà, Nessie sẽ cần đến tình thương và những lời an ủi của Mary. Tóm lại, nàng sẽ gặp vô số những công việc mà nàng có bổn phận phải làm tròn. Cuộc vui ngắn ngủi và bất ngờ này, trong cuộc đời u buồn của nàng đã chấm dứt. Phút giây hạnh phúc qua mau, và giờ đây Mary vô cùng đau khổ, khi nghĩ rằng chỉ lát nữa thôi, nàng sẽ vĩnh viễn mất Renwick. Bây giờ họ đã đến gần cổng nhà và cho xe dừng lại cách đó một khoảng, Renwick nói bằng giọng khác thường:
- Thế là chúng ta đã về đến nhà, cuộc đi chơi quá ngắn ngủi, phải không?
- Rất ngắn. – Nàng trả lời như một tiếng vang, vừa nhảy xuống xe.
- Phải chi chúng ta có nhiều thời giờ hơn ở Markinch – Ông nói với vẻ lúng túng, sau một lúc im lặng – Có lẽ tôi sẽ không gặp lại cô, tôi nghĩ tốt hơn nên từ biệt cô tại đây.
Họ đứng im một lúc rất lâu và nàng ngước lên nhìn ông bằng đôi mắt, gần như cầu khẩn. Cuối cùng cởi găng tay ra, Renwick chìa bàn tay cho nàng, vừa nói bằng một giọng miễn cưỡng:
- Tạm biệt cô.
Nàng nắm lấy bàn tay ông một cách máy móc và khi cảm thấy cái siết của những ngón tay mạnh mẽ ấm áp, những ngón tay đã từng xoa dịu nỗi đau đớn của cơ thể nàng xưa kia, những ngón tay mà nàng yêu thương một cách say đắm, Mary không thể ngăn được sự xúc động và với một tiếng nức nở, nàng thiết tha đặt đôi môi ấm áp của mình lên bàn tay Renwick, rồi vội vã chạy vào nhà.
Trong một lúc Renwick nhìn bàn tay mình, sững sờ. Ngước đầu lên, ông đưa mắt nhìn theo hình bóng nàng đang biến mất, rồi có vẻ như muốn nhảy xuống đất để chạy theo nàng. Nhưng ông vẫn ngồi yên trên xe và sau khi đã lặng lẽ nhìn bàn tay hồi lâu nữa với ánh mắt xúc động kỳ lạ, ông buồn bã lắc đầu, mang găng tay vào, cho xe chạy trở xuống đại lộ một cách chậm chạp.
Chú thích:
[i] Capucine: Loài thực vật có bong màu đỏ hoặc vàng cam sặc sỡ rất đẹp mắt.
[ii] Reseda: Loài thực vật có bông trắng ngà hoặc vàng lợt, trổ thành gié. Duy nhất có một loài tỏa mùi thơm thoang thoảng nên được trồng ở ngoài vườn hoặc trong chậu.
[iii] Footer: Kẻ lắm mồm lắm miệng.