Theo khảo sát, phần đông mọi người đều sợ phải đứng trước một đám đông và thuyết trình. Họ cứ líu cả lưỡi lại hay trở nên hồi hộp quá mức và không trình bày thông tin tốt như khả năng thực tế của họ. Thế nhưng nếu bạn muốn trở thành lãnh đạo, bạn cần phải có khả năng diễn thuyết trước các đồng nghiệp, các khách hàng và các nhà quản lý. Sử dụng những bí kíp trong chương này và bạn sẽ có thể giải phóng con người biết ăn nói đầy ấn tượng tiềm ẩn trong bạn.
Có thể bạn quen biết ai đó có khả năng diễn thuyết tốt: có lẽ là một người bạn hay một đồng nghiệp. Hay có thể có ai đó trong lĩnh vực kinh doanh nói chung của bạn hay trong cộng đồng mà bạn cảm thấy ngưỡng mộ. Những người này đã làm gì mà khiến họ trở thành những nhà diễn thuyết tài ba?
Bất kỳ là ai mà bạn nghĩ tới, có lẽ họ cũng sẽ có nhiều điểm tương đồng với những nhà diễn thuyết xuất sắc khác. Bằng cách học một vài kĩ thuật cơ bản mà tất cả các nhà diễn thuyết đã sử dụng, dù họ có ý thức được mình đang sử dụng điều đó hay không, bạn cũng có thể học cách tạo dựng được ấn tượng tốt trước một nhóm đồng nghiệp nhỏ trong một buổi họp hay tại một hội nghị trước hàng nghìn người, hay ở bất cứ tình huống nào khác.
Một phút suy ngẫm: Một nhà diễn thuyết giỏi luôn luôn để ý tới sự phản hồi của người nghe và luôn cởi mở với những thông tin mới. Một niềm tin hữu dụng đáng để bạn học tập là, “Mình luôn có thể học được điều gì đó từ tất cả mọi người mình gặp gỡ trong công việc.” Niềm tin này giúp cho não bộ trở nên hoạt bát, mềm mỏng hơn và có nghĩa là người thuyết trình đó có thể học tập cũng như tiếp thu những ý tưởng mới vào trong cách ứng xử của mình.
Tập trung vào lý do mà khán giả của bạn có mặt và thỏa mãn nhu cầu của họ.
Một cậu bé muốn trở thành vận động viên trượt tuyết. Thế nhưng cậu bé lại sống ở một đảo sa mạc, vì thế, một ngày nọ, cậu quyết định ra khơi trên một chiếc thuyền tự tạo. Sau nhiều tuần liền, cậu dạt tới một vùng đất bao la rộng lớn với những ngọn núi tuyết phủ trắng. Và trong lúc nằm nghỉ trên bãi biển, cậu gặp một cụ già, ông cụ đã kể cho cậu bí quyết làm thế nào để đạt được ước mơ…
Tiềm thức của chúng ta rất yêu những câu chuyện. Chúng ta thường thực sự chuyên tâm lắng nghe những câu chuyện và rồi có được cảm giác ấm áp và giúp gợi lên những ý tưởng. Lấy ví dụ, chỉ với câu chuyện ngắn phía trên thôi, bạn đã bắt đầu tự hỏi xem bí quyết mà ông cụ sắp nói ra là gì. Bộ não của bạn bắt đầu tạo lập những hình ảnh.
Thay vì cho chiếu những trang PowerPoint dài dằng dặc với vô số thông tin, hãy sử dụng một vài câu chuyện để minh họa cho các luận điểm hay ý tưởng của bạn. Khán giả sẽ trở nên cởi mở hơn để đón nhận thông điệp mà bạn muốn nói. Truyện kể vượt qua được rào cản là bởi vì nó tác động vào vùng não bên phải: phần não cảm thụ nghệ thuật. Não phải yêu thích hình ảnh và biểu tưởng. Bằng cách kể chuyện, chúng ta bỏ qua logic thông thường – nằm ở bán cầu não trái – và thay vì đó, sử dụng trí tưởng tượng.
Một phút suy ngẫm: Hãy chọn một câu chuyện với chủ đề và nhân vật chính mà khán giả của bạn có thể liên hệ với chính họ. Liên kết các phần ý tưởng của bạn với những chi tiết trong câu chuyện. Sử dụng nhiều chi tiết gợi hình để kích thích trí tưởng tượng. Hãy giữ cho ngôn ngữ tươi sáng, tích cực, và sử dụng đa dạng các từ về thị giác, thính giác hay xúc giác để có thể thu hút được nhiều kiểu đối tượng.
Vận dụng những câu chuyện để kích thích trí tưởng tượng và truyền đạt thông tin của bạn tới người nghe.
Bạn có uyển chuyển trong cách nói chuyện với mọi người không? Bạn có ý thức được bản thân nói nhanh hay chậm như thế nào không? Bạn luôn nói chuyện theo cùng một kiểu, hay bạn nhận ra rằng bạn điều chỉnh cách nói khi gặp gỡ những người khác nhau? Thí dụ, liệu giọng nói của bạn có thể hiện cả sự thông cảm và lập trường vững chắc hay không?
Khi bạn nói chuyện với ai đó, hơn một phần ba ảnh hưởng bạn tạo nên là do giọng nói. Khi bạn truyền tải thông tin và kể chuyện, ngoài việc nghe xem bạn nói gì, khán giả cũng để ý tới cách bạn nói ra sao.
Hãy chú ý tới những lúc bạn muốn giọng nói của mình mang tính quyền lực và khi bạn muốn hướng tới khán giả, có thể là để đặt một câu hỏi.
Bạn thường hay dùng dạng câu nào nhất? Mỗi loại câu lại khơi gợi những phản ứng khác nhau ở khán giả. Nếu bạn đang trình bày các thông tin thực tế, sử dụng câu khẳng định sẽ phù hợp hơn. Khi bạn muốn khán giả đáp lại mình, có thể bạn sẽ dùng giọng điệu của câu hỏi. Còn nếu bạn muốn kết thúc một cuộc tranh luận, bạn có lẽ nên dùng tới câu mệnh lệnh. Hãy lắng nghe người khác khi họ nói chuyện. Họ sử dụng loại giọng điệu gì và phản ứng mà nó tạo ra là gì?
Nào giờ thì hãy bàn về các yếu tố khác trong giọng nói:
Hãy nhớ rằng, khi bạn muốn tạo được sự ăn ý với khán giả của mình, bạn cần chọn giọng điệu cũng như ngôn ngữ cơ thể phù hợp với họ.
Bạn cần phải làm gì nếu bạn có một lượng khán giả lớn? À, hãy đảm bảo rằng, cùng với việc sử dụng ngôn ngữ từ các hệ thống biểu trưng khác nhau (xem phần 1.4), bạn cũng cần thay đổi tốc độ giọng nói của mình. Khi bạn mới bắt đầu phát biểu, hãy lôi kéo sự tập trung của khán giả bằng cách nói tương đối nhanh và nhiệt tình. Nói chậm lại một chút và rồi chậm hơn nữa để có thể lôi kéo được toàn bộ khán giả, sau đó là biến đổi giọng nói của bạn trong suốt bài phát biểu.
Một phút suy ngẫm: Hãy để ý tới nhịp thở của bạn để có cách giao tiếp linh hoạt hơn. Những người thiên về thị giác có xu hướng nói rất nhanh bởi họ thở từ vị trí cao phía trên lồng ngực. Những người thiên về thính giác thì nói chậm hơn một chút, thở ở khu vực giữa lồng ngực. Còn những người thiên về xúc giác sẽ nói chậm nhất, họ thở sâu, lấy khí từ bụng. Hãy luyện tập cả ba cách và xem xem giọng bạn biến chuyển như thế nào.
Luyện tập thay đổi giọng điệu của bạn để có thể trở nên linh hoạt trong giao tiếp.
Một nhà diễn thuyết giỏi là một người biết tập trung vào khán giả và lên kế hoạch kĩ càng để có thể tùy cơ phản ứng với những thành phần khán giả khác nhau. Một cách để làm được điều này là sử dụng hệ thống 4-Mat, được phát triển bởi nhà lý thuyết giáo dục Bernice McCarthy.
Hệ thống này giúp bạn nói chuyện với nhiều kiểu người trong đám đông, dựa trên phong cách tiếp thu kiến thức khác nhau của họ. Lý thuyết cho rằng khi con người lắng nghe một cuộc nói chuyện, họ được chia ra làm bốn kiểu người với bốn kiểu câu hỏi khác nhau: “tại sao”, “cái gì’” “như thế nào”, và “chuyện gì sẽ xảy ra nếu…”? Nếu họ không tìm được câu trả lời cần thiết cho câu hỏi chính đó của mình, họ sẽ mất đi sự hứng thú với cuộc chuyện trò.
Nếu bạn muốn tất cả khán giả tập trung vào bài diễn thuyết của mình, hãy thiết kế bài nói của bạn theo bố cục sau:
Một phút suy ngẫm: Cũng như việc áp dụng hệ thống 4-Mat vào các cuộc nói chuyện, nó cũng rất hữu hiệu khi bạn đào tạo kinh doanh. Hãy thiết kế cả nội dung đào tạo của bạn cho cả bốn kiểu người này. Cuối cùng bạn sẽ có được sự cân bằng giữa số lượng thông tin, lý do tại sao, mẫu ví dụ, và những bài luyện tập thực hành, cùng với nhiều thời gian cho việc trả lời các câu hỏi.
Sắp xếp bố cục bài nói của bạn để có thể đưa vào cả bốn phong cách học tập.
Trong kinh doanh, chúng ta thường phải tham gia các buổi họp của công ty hay gặp gỡ khách hàng. Bạn sẽ cần một bố cục rõ ràng cho những buổi họp như vậy để có thể kiểm soát tốt ảnh hưởng của bạn, ví dụ như bố cục dưới đây.
Một phút suy ngẫm: Hãy tuân theo luật 2/3. Công thức này được áp dụng theo hai cách. Trước hết, bất cứ ai đến dự buổi họp cũng cần phải có khả năng đưa ra quyết định hay đóng góp cho 2/3 những điều cần bàn bạc trong kế hoạch hành động. Thứ hai, nếu 2/3 số người có liên quan không xuất hiện tại buổi họp, hãy hủy nó đi.
Hãy liên tục tóm tắt lại các điểm đã bàn luận trong cuộc họp và trở thành một người chủ trì hiệu quả.