Chu Đông Sinh và Chu lão chân trước chân sau về đến nhà, lúc này đồ ăn đã bày trên mâm, Chu lão gia tử đã ngồi ngay ngắn ở ghế đầu, Khoai Tây oa ngồi cạnh ông, giương mắt nhìn đồ ăn nóng hổi.
Củ từ là một loại thực vật sinh trưởng dưới nước, thường được trồng ở phía Nam, cuối thu đầu đông nở hoa, mùa đông thân mọc thành dây leo, có thể nấu canh, có thể thái nhỏ, xào lên. Củ từ và củ sen giống nhau, đều phát triển trên bùn, yêu cầu người chịu được giá lạnh, đi chân không trong ruộng đào bới, sau đó mang ra sông, rửa sạch bùn đất. Mặc dù cực khổ, nhưng dân trong vùng thích ăn. Hơn nữa trong tháng giêng, mọi người hiếm khi được ăn thịt, chỉ có lễ mừng năm mới mới được nấu gà vịt. Trong nồi cho thêm hai ba mươi củ từ, thêm một chút thịt, đổ nước, hầm trên lửa lớn, đến khi nào nhừ nát, củ từ vừa ngọt vừa thơm, ăn ngon cực kỳ.
Trong núi và trấn trên không có ruộng nước, muốn ăn củ từ, chỉ có thể mua, hơn nữa cuộc sống thường ngày phải tiết kiệm, ngày tết chính là lúc được ăn, một lần mua phải đến chục cân. Lượng tiêu thụ tốt, có thể thét giá rất cao, vì vậy dân quê nhà nhà trồng, giống như Đường gia, kiếm cơm ăn trong ruộng, đương nhiên trồng nhiều, chẳng những một loại, còn nhiều loại khác nhau. Năm ngoái Đường Hà không lúc nào rảnh, nhà bọn họ trồng năm mẫu, toàn gia tính cả Đường Tiểu Sơn cùng nhau ra ruộng, đào gần một tháng, bán củ từ vừa sỉ vừa lẻ, cuối tháng mới đào xong hết.
Một lần Chu Nam Sinh đi tìm Đường Hà, thời tiết âm u, mưa phùn lất phất, hắn đi tới bãi bồi bên sông, vừa lúc gặp Đường Hà và người nhà đang ở bờ sông rửa củ từ, người trong lòng mặc áo tơi, ống quần xắn cao, khom lưng làm việc trong nước.
Cách mưa bụi, lòng hắn chua xót.
“Cách giang nhân tại vũ thanh trung
Vãn phong cô diệp sinh sầu oán.”
(Cách sông, người đứng dưới mưa
Gió đêm cô diệp sinh sầu oán).
Thời niên thiếu, hắn nghe lão thái gia ngâm một câu thơ, chỉ tưởng tượng tình buồn trong mưa, cho là cách sông nhìn nhau lạnh lùng. Đến giờ lớn lên, có người mình nhớ thương, biết tục sự trong cuộc sống, mới hiểu được tình buồn trong lòng. Thực tế cuộc sống mới là bất đắc dĩ, người trong lòng hắn dưới trời giá lạnh làm việc, lòng hắn chua xót muốn rơi lệ.
Một khắc kia hắn hạ quyết tâm, cưới nàng yêu nàng, để nàng không lo áo cơm, để nàng mưa không đến mặt, nắng không đến đầu.
Đường Hà gả vào cửa, mẹ hắn quản gia, chuyện tình trong nhà giao cho nàng, hắn biết hết, nhưng trong lòng hắn suy nghĩ, cảm thấy năm đó Đại tẩu là tân nương tử vào cửa, cũng phải làm việc như vậy, giờ đến phiên thê tử mình, hắn không thể nói gì, nhà mình cũng không có việc gì, trừ ngày mùa bận rộn, ngày thường chỉ đi đổ nước tiểu, tưới rau, ở nhà thì quét dọn nhà cửa, lau chùi bàn ghế, có bận rộn một chút, nhưng so với công việc cực khổ nhà nàng, đã nhẹ nhàng hơn rất nhiều. Thê tử không lên tiếng oán trách, hắn cảm thấy nàng rất hiểu chuyện.
Nhưng dưới đông rét căm căm, thê tử mình một mình dưới rộng làm việc, hắn muốn thuyết phục thê tử mình không cần chịu đựng, nhưng không tìm được lý do thích hợp.
Chu Nam Sinh xuống ruộng đào một lúc, thấy trời tối nhanh, hoàng hôn bao phủ khắp nơi, Đường Hà không nói tiếng nào, tiếp tục đào, hắn lên tiếng khuyên nàng, “Tiểu Hà, hôm nay làm không xong rồi, ta về nhà thôi.”
Đường Hà trầm mặc đứng thẳng người, sáng sớm hôm nay, nàng và Dương thị ra ruộng, Dương thị đào được nửa canh giờ, nói choáng váng đầu, đi về trước. Nàng trừ buổi trưa về ăn cơm, hôm nay đào cả ngày, một mẫu ruộng mới đào được một nửa.
“Chàng gánh củ từ trên bờ ruộng về trước đi, ta đào một lúc nữa.”
Nàng lại khom người, tiếp tục đào.
Chu Nam Sinh không còn cách nào, đi lên, rửa hai chân dính bùn, thả ống quần xuống mới cảm giác ấm áp một chút. Bờ ruộng trừ ba thùng đầy củ từ, bên cạnh còn một đống to. Hắn tìm được đòn gánh, buồn bực thanh âm, liếc nhìn thê tử làm việc, gánh lên bước về nhà.
Hoàng hôn bao phủ, thôn trang lượn lờ khói bếp.
Chu Nam Sinh về nhà, đổ củ từ vào một góc, Từ thị đang ôm Khoai Tây oa sưởi ấm, Dương thị nấu cơm trong bếp, nghe tiếng chạy ra ngoài, thấy hắn gánh thùng muốn đi tiếp, Từ thị vội vàng hỏi: “Thê tử con đâu?”
Chu Nam Sinh buồn bực thanh âm, đáp: “Còn đang trong ruộng đào củ từ.”
Dương thị nghe, vẻ mặt không được tự nhiên. Từ thị miễn cưỡng treo nụ cười: “Trời âm u, bảo con bé đừng đào nữa, trong nhà sắp làm cơm xong, mau trở về đi.”
Chu Nam Sinh “Dạ” một tiếng, gánh hai thùng không đi ra ngoài.
Khoai Tây oa túm chéo báo bà nội, gọi lại Tam thúc, “Tam thúc, quần ướt, lạnh.”
Từ thị lúc này mới giật mình, ống quần Tam nhi bị nước ruộng thấm ướt, lạnh như vậy, quần ướt dán vào da, lạnh đến tận xương, “Nam Sinh, con thay quần áo đi.”
Chu Nam sinh lắc đầu, không nói chuyện, xoay người ra ngoài cửa viện.
Từ thị cuống quýt gọi hắn, “Vậy con uống chén nước nóng cho ấm.”
Chu Nam Sinh rốt cục không nhịn được, xoay người lại, “Thê tử con còn đang trong ruộng chịu lạnh, chờ nàng trở lại bọn con uống chung.”
Nói xong bước đi.
Từ thị há hốc mồm nửa ngày, có chút chột dạ, lại có chút chột dạ, nói với thê tử Đại nhi: “Ta nghe lời Nam Sinh vì sao có chút bất thường nha? Lúc này ở trong ruộng không thể lạnh sao?”
Dương thị có chút do dự, “Mẹ, người nói có phải Tam thúc trách con không, hôm nay vốn là con và Tiểu Hà cùng nhau ra ruộng.”
Từ thị phất tay, “Có gì lạ, nó muốn trách, cũng không đến trên người một vị phụ nhân như con. Theo lý thuyết, việc nặng trong nhà nam nhân đi làm, nhưng cha nó rảnh mà không làm sao? Về phần con, thân thể không thoải mái cũng không cách nào làm. Ta nói này, con dâu, hai ngày nay con chóng mặt, lại ói, không phải là có sao?”
Dương thị theo bản năng che bụng, “Tháng này chưa thấy nguyệt sự… Con hơi nghi ngờ, cho nên hôm nay không dám xuống ruộng quá lâu…”
Từ thị bỏ qua buồn bực, vui sướng nói, “Đợi Đông Sinh trở lại, cho nó dẫn con đến lang trung đầu thôn xem mạch.” Lại nói với nàng, “Đã có rồi, con nấu chút đồ mình thích, nấu nhạt chút, đừng có nấu mặn.”
“Vâng.”
Chu Nam Sinh gánh ba lần, củ từ cũng hết, Đường Hà thừa dịp còn chút ánh sáng cuối cùng, cố làm thêm chút nữa.
Thất bá nương Chu Nam Sinh, Trương thị đang hái rau trong vườn, liếc thấy có người, đi qua phát hiện là nàng, chần chờ hỏi: “… Tiểu Hà?”
Tay chân Đường Hà ngâm trong nước một ngày, hiện tại đã đông cứng, phản ứng của nàng cũng chậm chạp hơn, nàng từ từ thằng người, nhận ra Trương thị, kêu lên: “Thất bá nương.”
Nữ hài tử mười tám tuổi, khuôn mặt thanh tú nhu hòa, ngày thường Trương thị nhìn thấy nàng, cảm thấy nàng không cười, cũng là một bộ dáng nhút nhát. Không biết vì sao, giờ phút này gương mặt nghiêm túc, lại có mùi vị hết sức lạnh lùng, cô quả.
Trương thị thở dài một hơi trong lòng, Từ thị số đỏ, cả đời sẽ không gặp mâu thuẫn con dâu, hôm qua nói chuyện với bà ấy, bà không rõ, sẽ không để vào trong lòng. Hôm nay thê tử Tam nhi một người làm việc, chính là người tính tình tốt hơn nữa, trong lòng có một chút tính toán, cũng không thể làm được thế này.
“Hài tử, trời tối rồi, lại mưa phùn nữa, chúng ta về đi, ngày mai để cho huynh đệ Đông Sinh tới đào sau.”
Đường Hà cười cười, nụ cười thiếu nữ mơ hồ dưới hoàng hôn, chợt lóe đã biến mất không tăm hơi. Nàng thấp giọng nói, “Con đào một chút nữa, chờ Nam Sinh gánh gánh cuối cùng, chúng con cùng về.” Nàng dặn dò Trương thị, “Thất bá nương, người mau về đi, đường ruộng trời tối không dễ đị, người nhớ cẩn thận.”
Trương thị khuyên hai câu, nàng vẫn bất động, không thể làm gì khác hơn là lắc đầu, tự mình về trước. Trên đường đụng phải Chu Nam Sinh gánh thùng không, bà lên tiếng trách cứ hắn, “Sáng sớm đã thấy thê tử con xuống ruộng, giờ tối đen vẫn còn đang làm, có nhiều việc hơn nữa, cũng không có đạo lý một ngày gấp gáp làm xong, đứa nhỏ này, con không thương thê tử sao?”
Chu Nam Sinh buồn buồn “Dạ” một tiếng, “Bây giờ chúng con về đây.”
——-
Chu lão nhìn quanh, kỳ quái nói: “Không phải Nam Sinh về sớm sao? Phu thê bọn chúng đâu?”
Dương thị xấu hổ cười, giương mắt nhìn mẹ chồng, Từ thị múc cho cha chồng và Khoai Tây oa một chén canh, đáp: “Tiểu Hà đào củ từ trong ruộng, Nam Sinh gánh trở về, nói là chuyến cuối rồi, lát nữa là về đến nhà thôi.”
Chu lão gia tử đang bưng chén canh trên tay, dừng lại một chút, thả chén lại trên bàn, kêu ‘cộp’ một tiếng.
Những người khác yên tĩnh lại.
Chu lão chần chờ hỏi: “Ý bà là, hôm nay Tiểu Hà đào củ từ một mình?”
Dương thị vội vàng giải thích: “Buổi sáng con đào cùng muội ấy…”
Từ thị gật đầu phụ họa, “Con dâu nói không thoải mái, sau khi trở về ta cho nó nghỉ ngơi,” lại quay đầu nói với Đại nhi, “Đông Sinh, cơm nước xong dẫn thê tử con đi lang trung bắt mạch một chút.”
“Cha,” bà cười nói với Chu lão gia tử, “Người đại khái sắp có thêm chắt trai rồi.”
Thật? Chu Đông Sinh dùng ánh mắt hỏi dò thê tử, thấy thê tử ngượng ngùng gật đầu, hắn ngây ngô cười.
Chu lão gia tử không mở miệng, vẻ mặt hòa hoãn hơn lúc nãy một chút. Chu lão nhìn thoáng qua cha mình, hỏi Đại nhi, “Đông Sinh hôm nay làm gì mà không ra ruộng?”
Chu Đông Sinh định mở miệng, Dường thị cười đáp trước: “Cha, là thế này, thằng vô lại thôn bên cạnh nói nhà bọn họ hun được gần hai trăm cân thịt khô, bảo chúng ta đến nhà mua, con nghĩ đến tận nhà mua có thể tiết kiệm mười mấy văn tiền, nên để cho Đông Sinh đi. Con nghĩ một mẫu củ từ, con và Tiểu Hà hai người làm cũng xong, ai ngờ làm được một lúc con chóng mặt…”
Chu Đông Sinh gật đầu, “Con không chỉ thu nhà thằng vô lại, mà con đi một vòng quanh thôn, mới vừa rồi con kéo về, ước chừng bốn năm trăm cân!”
“Thịt khô để một hai ngày không mất.”
“Cha,” Dương thị cười làm lành, “Không phải con và Đông Sinh nghĩ tới cuối năm, lượng tiêu thụ lớn, sợ không kịp có hàng để bán…”
“Không phải hôm kia chúng ta mới thu hơn ngàn cần thịt khô sao? Hai bên đại sảnh cũng treo đầy, hai ngày có thể bán hết sao?”
Dương thị và Đông Sinh cúi đầu không nói.
Từ thị giảng hòa, “Phu thê Đông Sinh quan tâm đến chuyện làm ăn…”
“Bọn nhỏ không nghĩ được, sao bà cũng không nghĩ ra đây?” Chu lão cắt đứt lời thê tử, “Một mẫu củ từ, nhà ta mấy sức lao động cùng nhau xuống ruộng, phải mất một ngày mới xong. Ta tính ngày nào rảnh rỗi, ta và Nam Sinh sẽ đi. Làm sao bà im ỉm không lên tiếng đã cho đào củ từ rồi?”
“Hôm qua nghe Thất tẩu nhắc tới chuyện này, ta nghĩ cuối năm bán lương thực, không thể chậm trễ…” Từ thị ngượng ngùng đáp, “Buổi sáng ta có việc trở về nhà mẹ đẻ, bảo con dâu đào củ từ, ta cũng không muốn để cho Tiểu Hà làm đến bây giờ, ai biết sao giờ này con bé còn chưa về đây.”
Chu lão thở dài một hơi, nói: “Ngày mai Đông Sinh theo ta ra ruộng, chuyện này không nói nữa, người trong thôn thấy nhà ta nhiều người như vậy, hết lần này tơi lần khác để cho con dâu xuống ruộng làm việc một mình, không ra thể thống gì.”
“Vâng.”
Từ thị vội vàng giục mọi người ăn cơm, “Nam Sinh và Tiểu Hà chắc một lúc nữa mới về, mùa đông đồ ăn lạnh nhanh, mọi người ăn trước đi.”
Những người khác chưa kịp động, Chu Bắc Sinh đã bưng lên chén súp lúc trước mẹ hắn múc cho.
“Bắc Sinh, để xuống,” Chu lão gia tử nhàn nhạt nói câu đầu tiên trong tối nay, “Chờ Tam ca, Tam tẩu con trở lại, mọi người cùng nhau ăn.”
Chu Bắc Sinh để chén xuống, miệng vểnh lên.
“Cha,” Từ thị có chút đau lòng nhìn tiểu nhi tử, “Bắc Sinh đi học, buổi trưa chỉ được ăn cơm canh lạnh, giờ này đói bụng lắm rồi, cả Khoai Tây oa nữa, đỏ mắt nhìn đồ ăn, để cho bọn chúng ăn trước đi?”
Chu lão gia tử sờ đầu chắt trai, nhàn nhạt nói, “Chờ đi.”