Của Chuột Và Người

rooks, người mã phu da đen, ở trong cái nhà kho nhỏ chứa đồ yên cương, sát lưng vào trại ngựa. Một bên tường có một cửa sổ vuông bơn tấm kính và bên kia có một cửa hẹp ăn thông với trại ngựa. Cái giường của Crooks làm bằng chiếc thùng dài chứa đầy rơm có trải chăn mền lên trên. Trên tường, gần cửa sổ có móc treo lủng lẳng các yên gẫy đang sửa chữa, các tấm da mới và phía dưới cửa sổ, có một ghế băng nhỏ để các dụng cụ yên cương, liềm, kìm, quận chỉ gai và một cái búa đanh nhỏ. Trên móc còn treo các bộ đồ ngựa, một cái vòng cổ đã xổ lông, một cái khác đã vỡ và một dây cương đã sờn da. Crooks kê một cái thùng táo ngay phía đầu giường và cất vào đấy hàng dãy các thứ thuốc để dùng cho cả y lẫn ngựa. Có cả những hộp xà bông để rửa yên và một cái bô dầu hắc nhễu giọt, thòi cái cán cây cọ ra ngoài. Một số vật dụng cá nhân vứt rải rác khắp sàn, bởi vì sống một thân một mình, Crooks có thể bày bừa khắp chỗ, lại vừa là người mã phu tàn tật, y có cuộc sống cố định hơn mọi người khác, và lưu trữ các vật dụng nhiều hơn sức y có thể mang trên lưng.

Crooks có rất nhiều giày dép, một đôi bốt cao su, một cái đồng hồ báo thức cồng kềnh và một khẩu súng bắn phát một. Y có cả sách nữa: một cuốn tự điển rách tã, một pho dân luật tiểu bang Caliornia 1915 cổ lổ sĩ và mấy quuển sách bẩn thỉu xếp trên một cái kệ đặc biệt phía trên giường.

Cái buồng quét dọn khá sạch sẽ vì Crooks vốn hợm hĩnh và tự đắc. Y muốn giữ sự xa cách với mọi người và muốn mọi người cũng giữ như vậy. Người y nghiêng bên trái vì xương sống bị vẹo. Mắt y sâu hoắm, sáng quắc. Cái mặt y gầy gò đầy những vết ăn đen sạm, đôi môi mỏng sác sảo, se lại như đau thương và sáng nước hơn toàn thể bộ mặt.

Hôm ấy là chiều thứ bảy. Từ phía cửa mở ăn thông với trại ngựa, có tiếng ngựa cựa quậy, tiếng chân khua động, tiếng răng nghiến cỏ, tiếng dây buộc ngựa kêu loảng xoảng. Trong phòng người mã phu, ngọn đèn điện nhỏ tỏa ra một ánh sáng vàng nhạt.

Crooks đang ngồi ở giường. Cái vạt áo sơ mi lòi ra ngoài quần. Một tay y cầm chai dầu nóng, tay kia y thoa lên sống lưng. Thỉnh thoảng, y lại đổ ra vài giọt dầu nóng vào lòng bàn tay đỏ hồng và lại thoa, tay thọc cao vào trong áo sơ mi. Y co rúm lưng lại và rùng mình.

Mặt Candy thâm tím lại, nhưng cô ả chưa dứt lời, gã đã tự trấn tĩnh được. Lão làm chủ tình thế. Lão nói từ tốn.

- Ừ có nhiều khi như thế.

- Bác muốn nói anh chàng to con ấy à?

- Vì sao bác không được vào trên ấy?

Vợ Curley cười lên:

Candy tì chỗ tay cụt lên đầu gối và khẽ lấy tay gãi. Lão lấy giọng răn bảo:

Crooks gỡ kính ra và lấy tay chùi mắt, nói:

- Tôi đã tính cả rồi. Mình khôn khéo thì nuôi thỏ có thể có lời cơ đấy.

- Tôi còn nhớ hồi nhỏ, ở trong trang trại nuôi gà vịt với cha tôi. Tôi có hai người anh, tụi tôi lúc nào cũng quanh quẩn với nhau. Cả ba người ở cùng một phòng, ngủ chung một giường. Trong trại có một vườn dâu và một góc trồng cỏ linh lăng. Sáng nào trời nắng ấm, tụi này lùa gà vào đám cỏ linh lăng. Các anh tôi dựng một hàng rào chung quanh và đứng ngắm... đàn gà trắng muốt.

Ẳ thét lên:

- Dạ thưa mợ, biết.

- Anh George đấy.

Lennie nép mình trên chiếc thùng nhỏ. Nó nói:

Candy tựa vào tường, gần cái dây cột cổ ngựa bể và gãi cổ tay cụt. Lão nói:

Crooks nghiêm nghị:

- Không, anh George không vù đi đâu hết. Anh không bao giờ làm vậy cả. Tôi ở với ảnh lâu rồi. Ẳnh về bây giờ cho coi...

- Tao làm gì mày biết không?

Crooks nói:

Mọi người im lặng bối rối. Candy liếc nhìn Lennie. Rồi lão ho.

- Đừng lo, nghe như bọn họ vừa về tới đấy. Tôi đánh cuộc là chút xíu nữa, gã lại đây cho coi.

Crooks nhấn mạnh:

Crooks ấn lại kính cho chắc:

Lão ngừng lại, tràn ngập bởi hình ảnh lão đang phác họa.

- Anh không tin là ảnh về sao?

- Nếu cô làm bậy, tụi tôi đi khai. Tụi tôi nói là cô bày đặt ra.

- Họ xuống tỉnh hết cả rồi. Bác Slim, anh George và hết ráo mọi người. Anh George bảo tôi phải ở lại đây và không được làm bậy. Tôi qua đây thấy có ánh đèn.

Crooks nói:

Lennie thốt kêu và nó đáp:

Ẳ khinh khỉnh:

Crooks hình như thoát khỏi dần đần những lớp vỏ bao bọc mà lúc nãy nó ẩn nấp vào. Y hỏi:

Y nặng nhọc đứng dậy và bước gần về phía cửa. Y gọi:

- Đù mẹ, tụi này sắp có đến nơi rồi nè. George nó vừa bảo xong. Tiền sẵn cả rồi.

- Có nói với ai đâu, chỉ có bàn qua với Crooks thôi.

Tiếng Candy trả lời:

- Họ đi hết, chỉ để lại đây toàn dân dở hơi dở hám. Các người tưởng rằng tôi không biết họ đi đâu sao? Cả Curley nữa, tôi biết thừa là cả bọn đi đâu rồi.

Ẳ thôi không mân mê các ngón tay nữa và chống tay lên hông: Có gì đâu, các người sợ lẫn nhau. Các người sợ rằng người khác đi học lại.

Crooks đứng đậy khỏi giường, bước đến đứng trước cô ả nói lạnh lùng:

Lennie nhìn ả, miệng há hốc. Crooks tự vệ sau cái vẻ dưng dửng trang trọng của dân da đen. Nhưng lão già Candy thì biến sắc. Lão vùng đứng dậy và hất đổ cái thùng đanh. Lão nói giận dữ:

- Sao anh không tống cổ chúng ra?

- Ồ! Đâu phải tôi gây ra chuyện phiền cho các người. Các người tưởng tôi thỉnh thoảng không thích chuyện trò hay sao? Các người tưởng tôi thích ru rú suốt ngày trong nhà sao?

Crooks tiếp:

- Bác Candy!

- Hừ, tôi có quyền thắp đèn chớ. Thôi bước ra đi. Tôi không được vào trại các người, vậy các người cũng đừng vào đây.

Y càng hăng hơn nữa và giờ, y còn lấy tay đấm vào đùi.

- Cậu Hai bị kẹp tay trong máy.

- Chừng ấy đủ rồi đó. Tụi tôi không muốn cô ở đây đâu. Đã bảo như thế rồi. Tin cô hay là cô đang chết dẫm vào một công chuyện tụi tôi đây. Ngữ cô thì còn biết gì mà dám bảo người khác là nửa người nửa ngợm. Bây giờ ví thử là cô tìm cách đuổi được tụi này đi. Mới ví thử thôi. Bộ cô tưởng tụi này sẽ chạy lang thang đầu đường xó chợ kiếm một ổ chó khác tương tự như vầy sao? Tin cho cô hay là tụi này cũng có một trại riêng đấy, lúc nào thích thì về ở, có nhà có cửa hẳn hoi. Tụi này đâu có bị bó buộc ở đây. Tụi này cũng có nhà cửa có gà vịt, có cây cối, có vườn tược đẹp gấp trăm lần thế này. Và tụi này cũng có đủ bè đủ bạn. Hồi trước thì sợ bị đuổi thật, nhưng bây giờ thì cóc sợ nữa. Tụi này cũng có vườn tược bỏ tiền ra mua lấy, đến ở lúc nào cũng được.

- Không chắc là anh có nghe thấy gì đâu nhé.

Dần dần, Lennie thấy thích nghe.

Crooks cúi xuống mép giường. Y nói:

- Cô có chồng rồi. Cô không có quyền lân la quanh bọn đàn ông để cho xảy ra chuyện rắc rối.

Sau một khắc, Crooks lên tiếng:

Crooks đặt cái cằm đen vào lòng bàn tay đỏ hồng:

- Slim gã ra tỉnh rồi. Này, có thấy anh chàng Lennie ở đâu không?

Crooks hiểu ra sự nguy hiểm đang tới, lùi lại trên giường để tìm thế và nói:

Crooks tán thành:

Lennie nuốt nước miếng cố nhoẻn cười để gây thiện cảm và phân trần:

- Hai bác bây giờ nên lên nhà đi. Tôi không hiểu tôi còn thích hai bác ở lại chơi không? Dân da đen cũng có quyền chớ, dù họ không thích xài cái quyền đó.

- Anh George về bây giờ nè. Chưa biết chừng ảnh đã về rồi là khác. Có lẽ tôi nên ra coi thì hơn.

Lennie hỏi:

- Biết thì liệu hồn mày đấy, đồ mọi. Tao muốn họ treo cổ mày lên dễ ợt chẳng có gì là thích thú hết.

- Cứ để cho nó yên? Đừng động tới nó. Tôi sẽ kể lại với lão George chuyện này. Không để cho cô kiếm chuyện với thằng này đâu.

Lennie chú ý nghe dần dần. Nó hỏi:

Lennie lúng túng, mỉm cười tỏ vẻ thân thiện.

Lennie cố tìm hiểu. Nó nhắc lại:

- Anh George ở đâu không về nhỉ. Anh George ở đâu nhỉ Candy dịch lại gần nó:

- Tôi nói ví thử là tối nay George hắn ra tỉnh và vù luôn.

- Anh tưởng tôi nói dóc. Nhưng không phải chuyện dóc đâu Hoàn toàn là sự thật hết, anh cứ hỏi anh George mà xem.

- Ồ nó đâu có để ý gì. Nó để mặc tôi làm mà.

- Bác nhớ tôi nói lúc nãy về việc làm vườn và công việc vặt vãnh chứ?

- Xem con chó mà. Tôi xuống xem con chó của tôi mà.

- Đáng lẽ tôi không nên nói. Cô nên ra ngoài kia chơi nhảy dây thì hơn. Tụi tôi không có chuyện gì nói với cô cả. Tụi tôi có được cái gì thì tự biết lấy và cóc cần cô tin hay không. Vả lại, cô cũng nên rút lui đi cho sớm kẻo mà Curley nó về bắt gặp cô ở đây với tụi nửa-người-nửa-ngợm này thì có chuyện đấy.

Mặc dầu tức giận nhưng Crooks vẫn không giấu được vẻ thích thú, Candy bước vào nhưng vẫn còn bối rối. Lão nói với Crooks:

- Con nhãi kia đáng lẽ không được nói với anh như vậy.

- Và hắn cứ kể tiếp trong khi vẫn đếch hiểu hắn nói khỉ mốc gì phải không?

- Cậu ấy bị kẹp tay vào máy mà.

- Rồi sao, anh muốn gì?

Lennie thét:

Y cúi xuống, đôi mắt sâu hoắm nhìn Lennie dò xét.

- Hẳn là ai chả muốn có một mảnh vườn. Ai mà chẳng thích có một miếng đất, một miếng nhỏ thôi. Gọi là chút của riêng cho mình vậy thôi. Một miếng đất đủ sống và không ai đuổi được mình đi hết. Tôi cũng chưa bao giờ được vậy. Lúa xứ này đồng nào tôi cũng có gặt qua cả, có thể nói như vậy, nhưng chưa bao giờ thâu được cho mình một hạt, cũng cắt, cũng ôm, nhưng là lúa của người ta. Nhưng bây giờ tụi này sắp có rồi. George đi chơi đâu có mang tiền theo. Tiền gởi ở nhà băng. Tôi này, chú Lennie và bác George này. Tụi này sẽ có riêng mỗi đứa một phòng. Định nuôi chó này, thỏ này, và gà vịt này. Định trồng bắp này và có lẽ nuôi một con bò hay con dê cái nữa.

- Suốt buổi anh lôi chúng ra khỏi chuồng. Tôi lấy làm lạ là con chó mẹ nó không đem con nó đi chỗ khác đấy.

- Ví thử là George hắn không về nữa. Ví thử là hắn chuồn luôn một mạch không về nữa. Chú tính làm sao đây?

- Có lẽ tết hơn là cô nên trở lên nhà đi. Chúng tôi không muốn có chuyện phiền tại đây.

Candy nhắc lớn lại:

- Anh George à. Tôi đã tính đi tính lại tôi. Tôi tính là nuôi thỏ mình kiếm được lời nữa kia.

- Rồi, cứ ví thử thôi, cứ ví thử là hắn không về, rồi chú tính sao?

Lennie ngắt lời:

- Ê, nếu vậy thì đi mà xem chó. Chỗ nào mà người ta không thích thì đừng tới.

- Sao?

Ẳ biến ra khỏi cửa và mất hút trong bóng tối trại ngựa. Và khi ả đi ngang qua trại, có tiếng dây cương kêu loảng xoảng, tiếng vài con ngựa thở phì phì, tiếng vài con khác dẫm chân.

- Tôi ở đây lâu rồi. Và Crooks cũng ở đây lâu rồi. Thế mà đây là lần thứ nhất tôi vào phòng này.

- Cứ tưởng tượng như vậy thôi.

- Làm tính? Lão Candy mà tính cái gì?

- Anh George không bỏ đi đâu, ảnh không bỏ tôi lại một mình đâu. Tôi chắc là ảnh không khi nào làm thế đâu.

- Hẳn là tôi có chồng rồi. Các người đều biết đấy. Chồng với chiền, hừ! Chỉ hăm he đánh lộn với mọi người và chẳng ưa ai cả. Bộ các người cho là tôi ở suốt ngày trong cái nhà bò ấy để nghe Curley nó kể nó đấm tay trái thế nào và tránh cú tay phải cũ mèm ấy thế nào chăng? Để nghe nó nhắc mãi một hai, một hai, là thằng kia đo ván liền.

- Có, tôi nghe tiếng cửa sắt.

- Bây giờ, may ra chú nghe hiểu rồi. Chú, chú còn có bè có bạn là George. Chú biết chắc là rồi hắn trở về. Giá dụ là chú chẳng thân thích với ai hết. Giá dụ là chú không được phép đến buồng ai đánh bài bởi vì chú là một thằng mọi. Giá du là suốt ngày chú phải ngồi ngay đây mà đọc sách. Tất nhiên là chú cũng có thể đánh móng ngựa cho tới tối mịt, nhưng rồi sau đó, cũng phải vào ngồi đây mà đọc sách. Sách với vở mãi, có ra đếch gì. Sống ở đời phải có anh em... phải có bạn bè chớ.

Candy mỉm cười.

Candy và Lennie đứng dậy và bước ra khỏi cửa. Crooks gọi:

- Ngồi xuống đi, ngồi bên cái thùng đựng đinh kia kìa.

- Tôi có làm gì đâu. Tôi cốt xuống xem con chó con của tôi thôi mà. Và tôi đi qua đây thấy có ánh đèn.

- Không sao. Hai bác đến đây ngồi chơi làm cho tôi quên khuấy mất. Cô ả nói đúng đấy.

- Thôi bây giờ xin mời cả hai người xéo ra ngoài. Trời, thế này thì tôi không thể bỏ đi đâu một phút nào.

- Khùng thấy mẹ. Tôi đã thấy hàng trăm người lang thang dọc đường hay lăn lóc trong các trại với tay nải trên lưng và cũng chừng đó mộng tưởng trong đầu. Có cả trăm người như vậy. Họ đến xin làm, rồi lúc nào hết việc là xéo, và trong đầu người nào cũng có một miếng vườn. Nhưng chưa có cha nào có thật sự một miếng cả. Cứ như là thiên đường. Ai cũng muốn một miếng vườn. Tôi đọc ở đây hàng tá sách. Chẳng có ai lên được thiên đường và cũng chẳng có ai kiếm ra một miếng vườn cả. Toàn là chuyện tưởng tượng hết. Suốt ngày họ nói chuyện vườn ruộng, nhưng đều là chuyện tưởng tượng trong óc cả.

Lennie mất nụ cười trên mặt. Nó bước tới một bước, rồi như sực nhớ, nó lùi về phía cửa.

Y ngừng lại. Giọng y dịu dàng, gắn bó:

- Thật tôi chưa thấy ai làm nên công chuyện gì. Tôi biết nhiều cha phát điên lên vì thèm muốn một mẫu đất, nhưng mỗi lần cứ chầu nhà chứa hay một canh sì dách là bao nhiêu vốn liếng dành dụm lại đi đời nhà ma cả.

Lennie nhắc lại:

Candy đứng trên ngưỡng cửa và gãi chỗ tay cụt, lão đưa mắt bị lóa ánh đèn nhìn khắp phòng. Lão không tính bước vào.

Candy hoàn toàn cụt hứng:

- Đây nè, tôi đang ngồi đây nè, anh George à.

- Này, các người, có ai thấy cậu Curley đâu không?

- Bác muốn vào thì vào ngồi chơi.

- Đúng như vậy. Gần đủ số rồi. Chỉ còn thiếu chút ít thôi. Bọn này sẽ kiếm đủ trong khoảng một tháng nữa. George đã chọn cả đất rồi.

- Anh George không bao giờ làm vậy đâu. Ẳnh khôn ngoan lắm. Không thể nào ảnh bị thương được. Ẳnh chưa bao giờ bị thương cả vì tánh ảnh kỹ lắm.

Đã hẳn rồi, dưới cửa sổ lại có cả một đống phân nữa. Hẳn là khoái chớ.

Crooks ngồi lại cho thoải mái hơn trên giường. Y nói:

Crooks như thu nhỏ người lại và nép mình vào tường.

- Vậy là mọi người đều xuống dưới tỉnh cả đấy?

- Chú đi cặp với George, phải thế không?

Crooks đấu dịu:

Giọng y thân mật hơn:

- Ừ có thấy nó ở đâu không?

- Mà chú là máy chứ gì? Được rồi tôi sẽ nói chuyện với chú sau. Tôi thích máy lắm kia.

Ẳ vẫn đứng ở ngưỡng cửa, hơi mỉm cười với họ, lấy ngón cái và ngón tay trỏ này vuốt các ngón tay kia. Mắt ả lần lượt nhìn từng người. Sau rốt ả nói:

Candy gãi má, giận dữ:

Cô ả hỏi:

- Liều lĩnh có ích gì đâu. Cô có nghi ngại thì tốt hơn là đừng nên thách đố.

Candy can thiệp:

- Biết làm sao được là hắn về hay không về. Cứ cho là hắn muốn về đi, mà về không nổi thì sao? Ví thử như hắn bị giết nè, hay bị thương nè và hắn không thể nào về được rồi sao?

- Tôi không có ý dọa chú đâu. Hắn về bây giờ đấy. Tôi đang nói về tôi ấy mà. Chứ cứ tưởng tượng một người phải sống cô độc suốt đêm tại đây, hoặc đọc sách hoặc nghỉ ngơi, hoặc làm vớ vẩn gì như vậy. Bao nhiêu điều suy nghĩ mà chẳng biết bàn bạc với ai xem có phải như vậy hay không. Nếu có nghĩ ra được điều gì thì cũng không thể hiểu được là đúng hay sai nữa. Không biết quay sang ai mà hỏi xem người ta có cùng thấy như thế không. Không thể biết gì cả. Không có gì để làm mẫu mực cả. Tôi ở đây nghiệm ra được nhiều chuyện lắm. Tôi không say. Tôi cũng không biết có phải mình ngủ mơ không. Nếu tôi có một người bạn bên cạnh, gã có thể làm chứng là tôi ngủ mơ cho nó đỡ thắc mắc. Tiếc là không, nên tôi chẳng biết gì hết.

Ẳ nghẹn ngào, uất hận:

Lennie cúi trên mình Crooks.

Ẳ quay về Lennie:

- Đúng là cha này khùng. Bây giờ mới hiểu vì sao cha kia không muốn đem anh đi theo.

- Tôi không thích vậy. Lennie, ảnh dễ thương lắm.

- Vào đây ngôi một lát đi. Coi bộ anh không muốn để tôi yên mà, vậy thì cứ ngồi xuống đi.

Đến lượt Candy náo nức:

Crooks nói giọng khinh miệt:

- Ở đây nè, - Crooks nói vắn tắt.

- Curìey không hề tới đây.

Y ngập ngừng và khi nói tiếp giọng dịu dàng hơn:

Lennie cự nự, quay lại ngồi trên cái thùng. Nó càu nhàu:

- Lũ thỏ nào?

Tiếng ngựa thở phì phì trong trại, tiếng dây xích kêu leng keng và có tiếng gọi:

- Tôi có nói với họ rồi, mà họ vẫn cứ vào.

- Tôi đã thăm nó một lát rồi. Bác Slim bảo không được vuốt ve nó nhiều quá.

- Thật là kỳ, khi tôi gặp người đàn ông nào một mình thì tôi luôn luôn ăn ý với họ. Nhưng cứ có hai người thì không thể nào cạy miệng ra được một lời. Chỉ biết nổi quạu thôi.

Một thoáng sau, George hiện ra ở khung cửa và nhìn quanh căn phòng với vẻ không tán đồng.

Y ngập ngừng:

- Xạo, tôi biết rõ các cha quá mà. Có hai đồng bạc trong túi là lo ra tỉnh nhậu hai chầu rượu và ngồi liếm sạch đáy ly. Biết quá mà, cha nội.

Lennie đưa mắt cầu cứu Candy rồi nó nhìn xuống đầu gối. Nó nói:

- Đúng vậy... Chả thì phải dùng miệng phục vụ ai buồn tin tụi này thật.

Candy kêu:

Lennie nhìn ả mê mẩn. nhưng Candy và Crooks bất bình, tìm cách tránh gặp tia mắt của ả. Candy nói:

Cô ả nhìn soi mói lần lượt từng người và thấy họ đều nghịch hết. Và đến Lennie, cô ả nhìn lâu hơn cả, cho tới lúc nó cúi mặt xuống, bối rối. Cô ả bỗng nói:

- Về lũ thỏ.

- Ai đánh chú tím bầm cả mặt lại thế?

Ẳ nhìn bọn họ, thích thú:

- Vậy chứ cô biết rồi tại sao cô còn tới hỏi chúng tôi cậu Hai ở đâu làm chi?

Vợ Curley cười chế giễu. ả nói:

- Đâu có, thật đó mà. Bác cứ hỏi anh George mà xem.

- George hắn có thể nói với anh hằng tá chuyện con tiều, và chả có đếch gì quan hệ. Điều quan hệ là được thổ lộ tâm can. Được có bầu bạn, thế thôi.

Xong, Crooks nhìn về phía cửa sổ ở cuối phòng. Lennie nói thiểu não.

Lennie ngắt lời:

Crooks nói:

Bỗng nhiên, mắt Lennie nhìn chằm chặp với vẻ căm giận quyết liệt. Nó đứng dậy và tiến lại gần Crooks một cách nguy hiểm. Nó hỏi:

- Không biết có nên chăng. Tất nhiên. nếu anh đồng ý thì tôi vào.

- Chú muốn tôi nói tiếp cho mà nghe không. Tụi nó sẽ lôi cổ chú vào nhà thương điên. Rồi ở đó, tụi nó trói chú vào dây xích, như chó ấy.

- Bác à, chuyện thỏ làm sao?

- Bác Slim đấy phải không.

George nói:

- Chiều thứ bảy, ai cũng có công chuyện hết. Tất cả! Còn tôi, tôi làm cái gì đây? Tôi ở đây để nói chuyện với một lũ nửa người nửa ngợm... một thằng đen, một thằng khùng và một lão già dơ dáy... Và khốn nạn, thế mà lại thích vì không còn ai khác nữa.

Nhưng lúc này Crooks tránh nói tới chuyện đó.

Crooks gằn giọng:

- Tôi không phải là người da đen miền Nam đâu. Tôi sinh ngay ở Califonia này. Ông già tôi có cái trại nuôi gà, chừng năm mẫu. Tụi trẻ con da trắng thường tới chơi nhà tôi và cũng có vài đứa dễ thương lắm. Ông già tôi không thích vậy. Mãi về sau, tôi mới hiểu tại sao ông không thích vậy. Nhưng giờ thì tôi hiểu quá.

Cô ả nổi xung:

- Anh khùng hết chỗ nói rồi. Làm tính về lũ thỏ là thế nào?

- Đừng ai nói chuyện đánh anh George với tôi, nghe không?

- Mày vào phòng Crooks làm đếch gì thế? Đây có phải chỗ mày đến chơi đâu.

Lennie nghiêng xuống lão già. Nó nhắc lại:

Lennie nở nụ cười sung sướng:

- Vậy hả? Nhưng bây giờ George nó ở đâu nào? Dưới phố, trong nhà điếm. Bao nhiêu tiền cũng vào đó. Mẹ kiếp, tôi thấy cả trăm lần rồi. Cả trăm cha, cha nào cũng mơ tưởng vườn với đất. Rốt cuộc vẫn là tay không.

- Tụi này nuôi thỏ và có cả một vườn dâu nữa.

Mắt Crooks sáng lên thích thú vì được giày vò. Y bàn một cách thản nhiên:

Candy càu nhàu:

- Tôi cuộc là có người ngoài kia đấy. Chắc là bác Slim. Nhiều đêm gã xuống đây hai ba lần. Cha đó mới thật là người biết cầm xe, gã chăm sóc ngựa dữ lắm.

Y cười:

- Mà tôi chẳng hiểu anh xuống trại ngựa để làm gì nhỉ? Anh đâu có đánh xe. Các phu khuân vác không liên quan gì đến trại ngựa hết. Anh không đánh xe. Anh ăn thua gì với lũ ngựa.

Ẳ ngắm lão một lát rồi bật cười:

- Đủ rồi, đủ rồi. Thích thú thì cứ việc bênh nó. ăn thua gì tôi? Coi mặt mũi cả đám kìa, ngu đần thấy mẹ mà cứ tưởng mình là trời. Bộ mấy người tưởng tôi là con nít sao. Nói cho hay, hồi trước nếu tôi thích thì tôi đã trở thành đào hát rồi nhé. Mà không phải chỉ ở một gánh thôi đâu. Có người còn tính cho tôi đóng xi nê nữa đó...

Candy trả lời và tiếp:

- Có đủ tiền thật tôi đấy à?

- Theo bác biết thì bao lâu nữa tôi mới có thể chơi với lũ chó con ấy?

Ẳ ngưng lại và mặt mất vẻ giận dữ, lộ vẻ chăm chú.

- Ở đây tươm tất quá ra. Anh ở một mình một phòng như vầy, khoái thật.

Crooks trả lời rầu rĩ:

- Anh sửa cho thằng cha Curley, tôi chịu quá. Chuyện đó thế nào rồi cũng phải xảy ra. Cả tôi nhiều lúc cũng muốn đập nó nữa là.

- Đánh xe như lão Slim thì chỉ có một.

- Ngồi xuống đi, George không sao cả đâu.

Lão quay về phía vợ Curley nói bình tĩnh:

- Lennie à, tôi nói cho mà nghe. Tôi đã tính về chuyện đàn thỏ ấy rồi.

- Thế đủ rồi. Cô không có quyền vào phòng một người da đen. Cô không có một chút quyền gì tới lân la ở đây cả. Cô bước ngay lập tức. Không thì tôi thưa với ông chủ không cho cô xuống trại ngựa nữa.

Như muốn trấn tĩnh, Lennie nói giọng sợ hãi:

Crooks nhìn thẳng mặt Lennie và với cái kính ở phía sau, đeo lên hai tai đỏ hồng. Rồi y lại nhìn thẳng vào mặt Lennie nữa. Y nói để phản đối:

- Không nói dóc đâu nè. Tụi này sắp có rồi. Tụi này sắp mua cả một cái trại nhỏ và sống như trại chủ kia.

- Đồ mọi, nghe cho rõ nhé, nếu mày không bịt mồm chó mày lại, tao làm gì mày biết không?

- Hẳn rồi. Tụi tôi đi đâu cũng có nhau hết.

Lão già Candy nhìn nàng như bị thôi miên. Lão điềm tĩnh nói:

- Dóc! Đừng có hòng mà gạt tôi. Curley nó định làm gì mà không xong đó thôi. Bị kẹp tay trong máy... dóc! Nhưng dù thế nào thì từ khi bị giập tay, nó không còn tặng cái món cũ rích một hai cho ai cả. Cha nào sửa nó vậy?

Lennie nói điềm tĩnh:

Crooks nhìn cô ả, dáng cuống quýt, rồi nó quay ngồi xuống giường và như co người lại. Cô ả dịch lại gần nó:

- Ừ, nhớ.

- Vậy bác đừng bận tâm nữa. Tôi đùa đấy, không nói thật đâu Tôi không thích ở một chỗ như thế đâu.

- Ừ, được rồi, anh không thích thì thôi. Về nhé?

Ba người bước ra ngoài. Khi họ qua trại, có tiếng ngựa hí và dây kêu loảng xoảng.

Crooks ngồi yên trên giường trong vài phút, nhìn ra phía cửa, rồi y với tay lấy chai dầu nóng. Y kéo vạt áo sau, đổ vài giọt dầu vào lòng ban tay đỏ hồng và thọc tay ra sau, y bắt đầu thoa lên sống lưng.