- Không tương xứng! Thiếu môn đăng hộ đối! Khắp nơi người ta nhận xét.
Mọi bá tước và công tước tiểu thư, mọi cô gái trông đợi lời cầu hôn của đại công tử đều đỏ mặt như bị xúc phạm, những hàm răng nhỏ xinh như đang nhai đang nhằn những lời độc địa, trong những cái đầu trang nhã đang nghiền ngẫm những ý nghĩ xấu xa.
Một số người trong giới quí tộc muốn làm to chuyện này lên, nhưng các ban biên tập từ chối, vì tình cảm đối với đại công tử.
Giới quí tộc ồn ào cả lên như một tổ ong. Tên Xtefchia có trên miệng mọi người. Những bức ảnh của nàng chụp chung với nhóm người tại Guenbôvitre hoặc chụp một mình, được tiểu thư Rita phân phát, được truyền từ tay nọ sang tay kia. Một bức, sau khi bị xé vụn thành nhiều mảnh, đã bị cháy trong lò sưởi của gia đình Barxki, do bàn tay nhỏ nhắn nhưng ác độc của bá tước tiểu thư Melanhi ném vào lửa.
...
Giữa tháng hai, đại sảnh ở điền trang Obrôny nom thật trọng thể, mọi người đang đợi Xtefchia cùng cha nàng và Valđemar tới. Trong chiếc áo dài đen bằng đăng ten nặng nề, nghiêm trang, công tước phu nhân như mọi khi gây cho người ta ấn tượng hơi kênh kiệu. Công tước phu nhân Franchiskôva, cụ Machây, tiểu thư Rita và Trextka thì rất vui vẻ. Công tước im lặng u ẩn. Càng gần tới giờ phút Xtefchia đến, phu nhân càng lo lắng. Những mơ ước ngày nào không thôi quay trở lại ám ảnh, trong đó bà nhìn thấy mình đang chào đón vợ chưa cưới của Valđemar, một nàng công chúa nào đó thuộc dòng dõi thế phiệt trâm anh. Và cụ già lại không tài nào chấp nhận thực tại, nỗi chua xót và hối tiếc đã phần nguôi ngoai chợt trở lại. Bà lo ngại chờ đợi giây phút chào đón đứa cháu dâu. Lòng tự tôn và tự ái dường như đang tấu lên những sợi thần kinh của công tước phu nhân những khúc bi ca sầu não than vãn cho những niềm hi vọng đã tắt ngấm. Bà vật vã với một sức mạnh vò xé tâm can.
- Vì nó... vì cháu ta. Nó yêu con bé... nó sung sướng thế kia mà, - bà nhắc đi nhắc lại trong ý nghĩ.
Khi người chưởng bộc bước vào báo tin họ đang tới, công tước phu nhân nặng nề ngả người vào ghế bành, nóng này hít hít lọ nhỏ đựng thuốc. Bà run cả người, mặt hết tái lại đỏ.
Trên những bậc thềm dẫn tới sảnh dưới đứng đông chật gia nhân. Trextka và Rita là những người đầu tiên chào khách. Công tước phu nhân trẻ tuổi bước đến bên hàng lan can chạm trổ bao quanh hành lang trên đỉnh cầu thang gác. Đúng lúc đó Valđemar mặt mày rạng ngời, sôi nổi khác thường chạy lao lên gác. Chàng nhanh nhẹn chào hỏi vợ chồng công tước trẻ tuổi, chân thành chào cụ Machây, rồi quý xuống trước mặt phu nhân.
- Cháu đã đưa Xtefchia của cháu đến cho bà đây, bà thân yêu ạ, - Chàng nói nhẹ nhàng, hôn tay bà ngoại.
Công tước phu nhân nín lặng như bàng hoàng, không một cử động, mặt tái nhợt, đáng sợ. Valđemar kinh ngạc nhìn bà. Ánh mắt chàng như xuyên suốt người bà.
- Thưa bà! - Chàng thốt lên, bó chặt tay bà với một sức mạnh tuyệt vọng.
Lần đầu tiên trong đời chàng thấy sợ. Tình thế thật kinh khủng. Mắt chàng như hai ngọn lửa dán chặt vào công tước phu nhân. Cụ già im lặng, thở gấp gáp.
Đại công tử đứng phắt dậy, lông mày chau lại, mặt đầy vẻ dữ dội. Chàng nghẹn ngào thốt lên:
- Chuyện gì thế này hở trời?!...
Cụ Machây cũng bàng hoàng không kém, không trả lời chàng.
Nhưng tiếng kêu thứ hai của Valđemar đã nghiến vụn phút giây gay cấn nhất.
Lòng công tước phu nhân chợt dậy lên nỗi tự oán mình đã làm vẩn đục hạnh phúc của đứa cháu. Vẻ dữ dội trong ánh mắt chàng khiến phu nhân bối rối. Tình yêu thương cháu từ trái tim bà đã gạt đi mọi nỗi phân vân.
Đó là trận chiến đấu cuối cùng. Công tước phu nhân đã vượt lên. Bà đứng dậy, đặt tay vào ngực Valđemar, nhìn thẳng vào mắt chàng, với ánh cười trong mắt, bà bảo:
- Dẫn... Xtefchia vào cho bà nào. Bà muốn được chào đón và... cầu phúc cho nó.
Valđemar thở một hơi dài. Chàng hôn hai bàn tay bà ngoại rồi lao ra ngoài tiền sảnh. Ông Ruđexki cùng con gái bước lên thềm trong sự tháp tùng của tiểu thư Rita và Trextka.
Đại công tử chạy nhanh xuống, đưa tay cho người vợ chưa cưới. Ánh mắt chàng không an ủi nàng. Nàng nom thật tuyệt vời trong chiếc váy trang nhã màu tro nhạt, làm sáng thêm làn da mịn màng giống hệt màu ngọc trai vào lúc vầng dương chớm mọc.
Trong lối đi ngang qua hành lang, công tước phu nhân trẻ tuổi xiết chặt tay Xtefchia, đưa mắt trỏ cho nàng cánh cửa phòng khách đang mở rộng. Trái tim cô thiếu nữ đập như cuồng trong lồng ngực.
Họ cùng bước vào phòng.
Đôi mắt đen tuyệt vời của Xtefchia dừng lại ở thân hình mặc y phục màu thẫm của công tước phu nhân với một chút lo âu. Đôi môi nàng run run, một đợt sóng hồng như ào lên hiện ra ở sắc da màu ngọc trai của mặt nàng. Màng nước mảnh mai ngời sáng trong đôi đồng tử của nàng...
Công tước phu nhân chằm chằm nhìn nàng bằng đôi mắt đen. Cụ Machây rạng rỡ mặt mày. Công tước Franchisếc lùi vào sau hàng cột phòng khách.
Dưới ánh mắt cháy bỏng của công tước phu nhân hàng mi dài của Xtefchia hạ xuống, như một bứa màn nặng nề che giấu vẻ đẹp của đôi mắt nàng, vòng cung lông mày hơi nghiêng xuống nũng nịu.
Công tước phu nhân ngạc nhiên đứng chết lặng. Vẻ đẹp và phong cách của Xtefchia đã chinh phục bà. Vẻ e dè của thiếu nữ tác động rất mạnh tới bà. Không rõ vì sao, công tước phu nhân cứ ngỡ vợ chưa cưới của Valđemar sẽ bước vào đây với cái đầu ngẩng cao đầy tự hào và một vẻ hết sức tự tin. Xtefchia khiến bà gặp phải một sự bất ngờ dễ chịu.
Một tình cảm lạ lùng chợt đến với trái tim già. Bà tươi cười chìa cả hai tay cho nàng, đầy nhân hậu. Rồi công tước phu nhân ôm lấy người cô gái vừa chân thành cúi hôn tay bà, ghì chặt vào long. Hai giọt lệ lớn long lanh trên mặt cụ Machây. Valđemar cũng xúc động.
Công tước phu nhân cầm tay chàng rồi cầm tay vợ chưa cưới của chàng. Và trên hai mái đầu đang cúi xuống của đôi trẻ, bà thì thầm đầy tình cảm:
- Cầu chúc cho các con hạnh phúc!
Vẻ long trọng toát ra từ những lời phu nhân vừa nói, hòa với sự trang nghiêm và tình âu yếm hiếm khi thấy ở bà. Vị phu nhân cao sang mặc bộ váy áo đăng ten màu đen, với khuôn mặt trắng như cẩm thạch, thường khiến người ta kinh sợ bởi vẻ quyền uy trang trọng của bà.
Cụ Machây chào hỏi và chúc phúc ít nghi thức hơn, nhưng lại chân thành hơn. Ông Ruđexki chào công tước phu nhân với vẻ đĩnh đạc, hai người trao đổi vài lời xã giao nghiêm túc. Cụ Machây thì lại ôm hôn ông Ruđexki theo kiểu anh em.
Băng giá đã tan.
...
Thời gian lưu trú của Xtefchia tại điền trang Obrôny đã làm thay đổi hoàn toàn tình cảm của công tước phu nhân sang phía có lợi cho cô gái. Cụ già ngạc nhiên trước phong thái lịch duyệt của nàng.
Phu nhân thích thú nhận thấy rằng bà sẽ không chút khó khăn hướng dẫn Xtefchia trở thành một bậc mệnh phụ quyền quí. Càng ngày phu nhân càng chấp nhận vui vẻ hơn với cương vị cô gái trong gia tộc, càng ngạc nhiên trước sắc đẹp đang nở bừng rực rỡ của cô. Phu nhân thán phục trước vẻ hấp dẫn và duyên dáng của Xtefchiam tỏa ra quanh nàng như những viên ngọc quí.
Quan hệ của tiểu thư Rita với vợ chưa cưới của đại công tử rất tốt đẹp. Xtefchia không cảm thấy mình là kẻ xa lạ nơi đây, nàng chỉ thấy gò bó đối với công tước Franchisếc và bá tước phu nhân Morykônhôva. Riêng bá tước hoàn toàn không ló mặt. Người ta cũng không tổ chức những cuộc gặp mặt lớn, bởi mọi gia đình quen thân đều đang vui chơi tại Vacsava hoặc ở ngoại quốc. Xtefchia chỉ cảm thấy thiếu Luxia. Sự vắng mặt của cô bé và phu nhân Iđalia khiến nàng thấy buồn.
Sau một tuần lễ ở lại chơi điền trang Obrôny, mọi người sang Guenbôvitre vài ngày, rồi từ đấy ông Ruđexki cùng con gái sẽ trở về nhà. Đường phủ tuyết đi xe trượt thật tuyệt.
Đại công tử đi cùng vợ chưa cưới trên một chiếc xe trượt trang hoàng tuyệt hảo, thắng cỗ tứ mã của trang Guenbôvitre. Đích thân chàng cầm cương. Tấm lưới màu hồng đính vàng buông xuống sát đất, những chiếc đuôi cáo phất phơ trên đầu ngựa. Tiếng nhạc ngựa loong coong lanh lảnh cùng tiếng những chi tiết bằng đồng của dây thắng vang thành những tiếng vọng lan tỏa trong khu rừng già của điền trang Guenbôvitre. Những con ngựa ô giống Ả Rập với đuôi dài, đồ thắng sáng choang, khiến người ta nhớ tới những con tuấn mã của các bậc vương giả kéo những cỗ xe khải hoàn.
Chuyến đi khiến Xtefchia say mê, nàng cùng Valđemar vui như trẻ con. Hạnh phúc giống như ngọn lửa vàng trút xuống người họ muôn nghìn tia lửa. Tuổi thanh xuân của họ chói ngời và say đắm giống như chuyến xe trượt đang lướt nhanh trên con đường cái quan nhẵn nhụi, như tiếng nhạc ngựa dòn tan hòa tiếng hý vang của bộ tứ mã sắc huyền. Rừng sâu đứng lặng yên, trắng bạc trong lớp tuyết cuối cùng. Lần cuối cùng rừng khoác bộ áo choàng lông màu trắng tinh khôi và rì rào như than tiếc là chẳng bao lâu nữa phải cởi bỏ áo đi. Tháng ba đang đến, chấm dứt mùa đông, nhưng con người vẫn vui mừng đón tuyết, và thậm chí rừng già cũng thế, bởi cây cối biết rằng chúng nom thật duyên dáng trong bộ lông chồn tuyết này.
Xtefchia vui mừng chờ đón mùa xuân. Tháng sau sẽ cử hành lễ cưới, bao ý nghĩ của nàng như bay về phía trước, với bao ấn tượng, và một cơn rùng mình sâu thẳm của niềm háo hức và hi vọng khiến nàng run rẩy khi nghĩ đến những gì sẽ đến trong tương lai! Thế nhưng nàng vẫn tiếc mùa đông. Một nỗi tiếc nuối lạ lùng không lý giải nổi vẫn âm thầm len vào những mơ ước của nàng. Tuyết đã là nhân chứng cho niềm hạnh phúc lớn lao nhất của nàng, những niềm say mê yêu thương nhất, và nàng thấy tiếc rằng tuyết đã sắp phải tan. Nàng khao khát mùa xuân, song lại sợ mùa xuân về.
Nhưng giờ đây, những ý nghĩ u ám không còn ám ảnh sự khoan khoái của nàng. Bên cạnh vị hôn phu, nàng vui với cuộc đời, với tuyết, với chuyến đi đầy hứng khởi này. Và khi những bức tường thành sừng sững hiện lên hùng dũng giữa những thân cây vân sam đen sẫm, Xtefchia đột nhiên trở nên nghiêm trang.
Nàng sẽ trở thành bà chủ của tòa lâu đài này, thành đại công nương của dinh thự tuyệt vời này, tòa dinh thự rực rỡ như một viên ngọc vô giá trong ánh sáng mênh mông của cả một vùng đất, như trong những ánh cầu vồng rực rỡ sắc vàng. Nàng sẽ là vợ của vị đại quí tộc dòng dõi cao sang kia, vợ của nhà triệu phú giàu có kia. Cô gái thấy đầu óc quay cuồng... Chàng đã chọn nàng trong số biết bao người khác, nên lòng tự hào và tự ái của nàng có thể được thỏa mãn, thậm chí có thể bị choáng váng. Song Xtefchia chỉ cảm thấy hạnh phúc bởi những tình cảm thân yêu nhất được dành trọn vẹn cho Valđemar. Nàng yêu Valđemar đến mất trí. Sự kỳ vĩ toát ra từ những bức tường thành sừng sững cao vút của lâu đài càng đè nặng lên nàng hơn bao giờ hết. Nàng sẽ ở lại đây, sẽ là mẹ của một thế hệ mới.
Xtefchia hiểu được trách nhiệm lớn lao của mình, nhưng một bóng đen mờ ảo nào đó vẫn len vào tâm linh nàng...
Đột nhiên, trên tháp chính của lâu đài, ngay trước mắt họ, chợt tỏa ra một lá cờ đại màu xanh thắm mang gia huy dòng họ Mikhôrôvxki. Cờ phấp phới đầy kiêu hãnh. Hẳn là lâu đài đã chực sẵn và đã nhìn thấy ông chủ đang trở về, thậm chí lâu đài còn biết rõ ông chủ trở về với ai, bởi từ tháp canh chợt hùng tráng vang lên tiếng kèn đồng lanh lảnh.
Những đàn chim sẻ kinh hoảng bay rật lên từ những đỉnh tường răng cưa phủ đầy tuyết của lâu đài trong tiếng chiêm chiếp tao tác. Chúng bay đỗ trên những cành cây, nom như những đốm đen nhỏ bé giữa nhữnh cành tuyết phủ. Tiếng kèn đồng vang lên khúc nhạc chào mừng trang nghiêm trầm bổng.
Xtefchia thấy lòng xúc động.
Xe họ đi vào con đường hai bên trồng vân sam, đứng thành hai hàng ngay ngắn là những người lính canh rừng, những người thợ săn và phụ săn, cưỡi ngựa mặc lễ phục, vừa nổ những loạt súng chào mừng, vừa vẫy mũ và hò reo vui mừng.
Guenbôvitre hân hoan náo nức chào đón Xtefchia.
Hớn hở trước cách thức đón tiếp của gia nhân, Valđemar cho ngựa đi chậm lại, chàng giật mũ đang đội trên đầu xuống huơ lên ra dấu cảm ơn. Xtefchia cúi chào duyên dáng. Nỗi xúc động khiến nàng nghẹn ngào, toàn thân run rẩy.
Những loạt súng chào vang lên đều đều, như nghênh đón người chiến thắng sau trận đánh. Tiếng kèn đồng vang rền, hòa trong tiếng lá cờ đại phần phật vẫy gió.
Tiếng chào mừng của những hàng vân sam cổ thụ bị át đi, như một cơn rùng mình lan tỏa khắp những thân cây đồ sộ, khiến tuyết rụng lả tả từ các cành. Những ngọn cây ngả nghiêng như thể đang cúi chào trước Xtefchia.
Guenbôvitre đã chờ đón được nữ chủ!
Điền trang chào đón nàng như chào đón vị đại công nương chính thức.
Muôn vàn ý nghĩ hỗn loạn quay cuồng trong bộ óc nóng hầm hập của Xtefchia.
Trí óc nàng rối bời, dòng máu nàng như đang trào sôi cuồng nhiệt.
Giữa những loạt súng chào và tiếng hoan hô, họ đi lên chiếc cầu đá bắc qua con hào, băng qua sân ngoài cùng chiếc cổng vòm và Valđemar ghì cương bốn con tuấn mã đang hăng máu trong đà phi nước đại ngay trước hàng cột của đại sảnh tòa lâu đài. Tận lúc ấy, những chiếc xe trượt khác mới đuổi kịp họ.
Ông Ruđexki bàng hoàng sửng sốt. Ông không ngờ điền trang Guenbôvitre lại tuyệt vời nhường ấy. Những tiếng hoan hô chào đón dành cho Xtefchia khiến ông cảm động. Ông nghĩ thầm trong dạ khi chợt nhớ về quá khứ:
- Điều xúc phạm của người ấy đã được đền bù. Ở thế hệ thứ hai số mệnh đã tìm được phần thưởng. Không hiểu bà có thấy không?...
Và trước mắt ông như hiện ra hình bóng người mẹ vừa quá cố.
Gia nhân lâu đài đứng dưới các hàng cột tiền sảnh chào đón Xtefchia. Trong số các quan chức có quản gia Oxtrôzenxki, tất cả các thực tập sinh, viên thái giám, trưởng phường săn và trưởng giám mã. Những loạt súng chào và tiếng kèn đồng đã im lắng trong vòm cổng. Dàn nhạc đang chơi trong nhà cầu phía trong.
Cũng như ông Ruđexki, cụ Machây chợt nhớ tới hình bóng người vợ chưa cưới năm xưa, cụ nghĩ thầm:
- Thế là em đã được đền bù. Ở thế hệ sau, số mệnh ban cho phần an ủi. Sao em không được thấy cảnh này?
Và cụ già thở một hơi nhẹ nhàng, như thể trút được viên đá nặng nề cuối cùng ra khỏi tâm hồn.
...