Lúc ấy đã xế chiều lâu rồi, phải tìm ngay một nơi có thể trú đêm được. Nên nghe tin Atréju báo ai nấy thảy đều vui mừng thúc lừa ngựa đi nhanh. Lối đi trải dài trên một thung lũng mà chung quanh càng lúc càng nhiều tảng đá lớn hơn, chắc là lòng một con sông khô kiệt nào đấy. Khoảng hai tiếng đồng hồ sau họ gặp khu lòng chảo; quả thật hai bên sườn có nhiều hang động. Họ tìm những hang rộng rãi nhất rồi ra sức sắp xếp cho được thoải mái. Ba chàng kỵ sĩ tìm nhặt những cành cây khô hoặc vừa bị bão thổi gãy và rồi một ngọn lửa tuyệt vời bùng cháy trong hang. Những chiếc áo khoác ướt sũng được phơi ra, lừa ngựa được kéo vào tháo yên cương, thậm chí Fuchur - vốn thích ngủ đêm ngoài trời - cũng cuộn mình nằm tuốt bên trong. Cái hang quả rất là thoải mái.
Trong lúc Hýdorn "dai sức" dùng thanh trường kiếm nướng một tảng thịt lớn lương thực đi đường trên đống lửa và mọi người hau háu chờ đợi thì Atréju quay qua yêu cầu Bastian:
- Kể cho bọn mình nghe về Kris Ta đi!
- Ai? Bastian ngơ ngác hỏi.
- Cô bé Kris Ta mà bạn vẫn kể chuyện ấy.
- Tớ chẳng quen cô bé nào tên như thế cả, Bastian đáp, với lại tại sao bạn nghĩ rằng tớ đã kể chuyện cho cô nàng mới được chứ?
Atréju lại đăm chiêu nhìn Bastian.
- Trong thế giới của bạn, Atréju chậm rãi nói, bạn đã từng kể nhiều chuyện... cho cô bé và cho chính bạn mà.
- Atréju, sao bạn lại nói thế?
- Chính bạn đã nói. Ở Amargánth. Bạn còn kể rằng vì thế mà bạn thường bị cười nhạo.
Bastian đăm đăm nhìn ngọn lửa.
- Đúng, nó lẩm bẩm, tớ có nói thế thật. Nhưng tớ không hiểu tại sao. Tớ chịu không nhớ nổi.
Chính nó cũng thấy lạ.
Atréju và Fuchur nhìn nhau rồi Atréju gật đầu đầy ý nghĩa, như thể cả hai đã bàn bạc điều gì đấy và bây giờ được xác nhận. Nhưng gã không nói gì thêm, chắc không muốn đề cập đến chuyện này trước mặt ba chàng kỵ sĩ.
- Thịt chín rồi nhé, Hýdorn thông báo.
Y cắt ỗi người một lát rồi cả bọn cùng ăn. Rộng lượng mấy cũng không thể bảo rằng thịt chín được - bên ngoài sém thành than, còn bên trong sống nhăn - nhưng trong hoàn cảnh này không kén chọn được.
Mọi người nhai thịt một lúc lâu, rồi Atréju lại yêu cầu:
- Hãy kể mình nghe bạn đã tới vương quốc của bọn mình như thế nào đi!
- Bạn biết quá mà, Bastian đáp, chính bạn đã đưa mình tới gặp Nữ-thiếu-hoàng.
- Mình muốn hỏi trước đó cơ, Atréju nói, trong thế giới của bạn. Lúc đó bạn ở đâu và làm sao lại gặp những chuyện này?
Bastian liền kể đã ăn cắp quyển sách của ông Koreander như thế nào, trốn lên phòng chứa đồ và bắt đầu đọc quyển sách này ra làm sao. Khi nó định kể về cuộc đại tìm kiếm của Atréju thì gã gạt đi. Gã chỉ muốn biết thật tường tận chuyện Bastian đã đến hiệu sách cũ của ông Koreander rồi chạy trốn lên kho chứa đồ cũ trong trường học.
Bastian ráng sức nhớ nhưng không tìm được gì trong ký ức. Mọi thứ liên quan đến chuyện nó hay sợ hãi, mập ú, yếu đuối và nhạy cảm nó đều đã quên. Ký ức của nó chỉ còn là những mảnh vụn chắp vá, xa xăm mờ ảo như của ai khác chứ không phải của chính nó.
Atréju lại hỏi về những kỷ niệm khác; Bastian kể về quãng thời gian mẹ nó còn sống, về bố, về mái gia đình, về ngôi trường và thành phố của nó, nghĩa là về những gì nó còn nhớ.
Ba chàng hiệp sĩ đã ngủ rồi mà Bastian vẫn tiếp tục kể. Nó ngạc nhiên thấy Atréju lại quan tâm nhiều đến những chuyện thường ngày như thế. Có thể do cách Atréju lắng nghe khiến nó dần dà cảm thấy những chuyện bình thường hàng ngày không còn tầm thường nữa, mà đều chứa đựng một bí ẩn nó chưa hề nhận ra.
Cuối cùng nó không biết, không nghĩ ra chuyện gì để kể nữa. Đêm đã khuya, lửa đã tàn. Ba chàng hiệp sĩ đang ngáy khò khò. Atréju ngồi với gương mặt bất động, như đang rất trầm tư.
Bastian duỗi người, cuộn mình trong chiếc áo khoác bạc và đang thiếp đi thì Atréju khẽ nói:
- Đó là do AURYN.
Bastian chống cằm ngái ngủ nhìn bạn.
- Bạn nói sao?
- Cái "Hào quang" ấy, Atréju nói tiếp như nói với chính mình, ảnh hưởng đến bọn mình khác với con người.
- Nghĩa là thế nào?
- Cái "Biểu trưng" ấy cho bạn quyền lực vô hạn, thỏa ứng mọi ước muốn của bạn, nhưng đồng thời lấy đi của bạn một thứ: đó là ký ức về thế giới của bạn.
Bastian ngẫm nghĩ. Nó không thấy thiếu chút gì.
- Graógramán từng bảo rằng tớ phải đi theo con đường của ước mơ, nếu tớ muốn tìm được niềm mơ ước đích thực. Đó cũng chính là những chữ khắc trên AURYN. Nhưng tớ phải đi từ ước mơ này đến ước mơ khác, không nhảy vọt được. Nếu không, tớ không thể nào thành công trong vương quốc Tưởng Tượng, Graógramán bảo thế. Vì thế tớ cần phải có "Bảo vật".
- Phải, Atréju nói, nó chỉ đường cho bạn nhưng đồng thời lấy mất của bạn cái đích.
- Chà, Bastian vô tư đáp, Nguyệt Nhi hẳn phải biết việc cô làm khi đưa tớ "Biểu trưng" này chứ. Atréju ơi, bạn lo lắng không cần thiết. Chắc chắn AURYN không phải là một cái bẫy đâu.
- Dĩ nhiên, Atréju lẩm bẩm, mình cũng không tin.
Lát sau gã nói thêm:
- Dẫu sao việc ta tìm đường cho bạn trở về với thế giới của bạn là đúng. Phải không nào?
- Ph... ả... i, Bastian mơ màng đáp khi đang thiếp đi.
Nửa đêm nó thức giấc vì nghe âm thanh lạ. Nó không biết đó là thứ tiếng gì. Đống lửa đã tắt ngấm, chung quanh tối om. Rồi nó cảm thấy bàn tay Atréju đặt trên vai và nghe tiếng thì thầm:
- Gì thế?
- Tớ cũng không biết, nó thì thầm đáp.
Cả hai bò ra cửa hang, nơi có âm thanh kia, lắng nghe.
Nghe như có tiếng nức nở và khóc than bị nén lại trong muôn vàn cổ họng. Nhưng hoàn toàn không giống tiếng người mà cũng chẳng như tiếng thú vật rên rỉ. Nghe như tiếng xào xạc bình thường, thỉnh thoảng to hơn như tiếng sóng vỗ sủi bọt rồi khẽ đi, sau một lúc lại to lên. Đó là thứ tiếng ai oán đáng thương nhất Bastian từng nghe.
- Giá ta nhìn được chút gì! Atréju thì thào.
- Đợi chút! Bastian trả lời. Để tớ lấy cục Al" Tsahir.
Nó móc viên đá trong túi, giơ cao. Ánh sáng yếu như của một ngọn nến và chỉ soi mờ mờ thung lũng lòng chảo để cho đôi bạn được thấy một hình ảnh khiến da họ nổi gai ốc vì kinh tởm.
Cả thung lũng đầy những con giun dị hình dị dạng dài cỡ cánh tay, như quấn trong những tấm giẻ rách bươm bẩn thỉu. Giữa các đốt trên thân chúng lòi ra những thứ gọi là chân, trông nhầy nhầy như vòi bạch tuộc. Ở một đầu ló ra dưới lớp giẻ rách hai con mắt không mí, không ngớt đầm đìa nước mắt. Cả thân thể chúng và khắp thung lũng đều đẫm nước mắt.
Bị ánh sáng của Al" Tsahir rọi phải chúng liền cứng đơ, thành ra thấy được chúng đang làm gì lúc bấy giờ. Giữa bọn chúng nổi lên một ngọn tháp bằng sợi bạc tết tuyệt vời, đẹp hơn, quý hơn mọi công trình kiến trúc Bastian đã thấy ở Amargánth. Nhiều sinh linh giống như giun này hẳn là đang leo chung quanh tháp để ráp nó từ nhiều phần lại với nhau. Nhưng bây giờ thì chúng không cục cựa, nhìn sững vào ánh sáng từ viên Al" Tsahir.
- "Rõ khốn khổ!" Rõ khốn khổ! Nghe như một tiếng thì thào kinh hoàng lan khắp thung lũng lòng chảo, "bây giờ chúng ta lộ hết vẻ xấu xí mất rồi! Khổ chưa! Khổ chưa! Mắt của ai đã nhìn thấy chúng ta thế? Hỡi kẻ đột nhập tàn ác kia, dù người là ai, xin hãy rủ lòng thương mà cất đi thứ ánh sáng này khỏi thân thể chúng tôi!"
Bastian đứng dậy.
- Ta là Bastian Balthasar Bux, nó nói, các ngươi là ai?
- Chúng tôi là người Acharai, lũ kia ồn ào đáp, người Acharai, người Acharai! Chúng tôi là những sinh linh bất hạnh nhất trong vương quốc Tưởng Tượng!
Bastian không nói gì, chỉ sửng sốt nhìn Atréju lúc này cũng đã bước ra đứng cạnh đó.
- Hóa ra các ngươi là những kẻ đã xây dựng Amargánth, thành phố đẹp nhất vương quốc Tưởng Tượng đấy ư? Bastian hỏi.
- Chính thế, đám kia đáp, ôi, nhưng hãy cất ánh sáng đi khỏi chúng tôi và xin đừng nhìn chúng tôi nữa. Xin hãy rủ lòng thương!
- Và các ngươi đã khóc thành hồ Nước mắt Murhu?
- Thưa cậu, đám Acharai rên rỉ, đúng như cậu nói. Nhưng nếu cậu cứ bắt chúng tôi phải tiếp tục đứng dưới ánh sáng của cậu thế này thì chúng tôi sẽ chết vì xấu hổ và vì kinh tởm chính mình mất thôi. Sao cậu lại nhẫn tâm đày đọa chúng tôi thêm nhiều thế? Ôi, chúng tôi nào có làm gì cậu đâu và chúng tôi cũng chưa từng để cho ai cảm thấy bị lăng mạ vì đã nhìn thấy chúng tôi mà.
Bastian đút viên Al" Tsahir vào túi và cảnh vật lại tối đen.
- Cám ơn cậu! Những tiếng nức nở nọ kêu lên, cám ơn tấm lòng khoan dung và trắc ẩn của cậu!
- Ta muốn nói chuyện với các ngươi. Bastian nói, ta muốn giúp đỡ các ngươi.
Bastian thấy bứt rứt vì kinh tởm và thương hại những sinh linh tuyệt vọng này. Nó biết rõ đây chính là những kẻ nó đã nhắc đến trong câu chuyện nó kể về sự hình thành thành phố Amargánth; nhưng vẫn như bao lần, lần này nó cũng không dám chắc người Acharai đã có từ muôn thuở rồi hay chỉ mới có đây - thông qua câu chuyện nó kể. Nếu do thông qua nó thì nó phải chịu trách nhiệm về mọi nỗi khốn khổ này.
Nhưng dù thế nào thì Bastian vẫn nhất quyết thay đổi sự khủng khiếp này.
- Ôi, những tiếng kêu than kia rên rỉ, ai giúp được chúng tôi?
- Ta, Bastian kêu lớn, ta đeo AURYN trên người.
Tức thì im bặt tiếng khóc than.
- Các ngươi bỗng dưng từ đâu tới đây vậy? Bastian hỏi chõ vào trong bóng tối.
- Chúng tôi sống chui rúc trong những vực sâu hoàn toàn tăm tối dưới lòng đất, tiếng rì rầm đáp lại như một dàn đồng ca nhiều giọng, để tránh ặt trời khỏi phải nhìn thấy chúng tôi. Ở đấy chúng tôi không ngừng khóc than về số phận của mình và bằng nước mắt này rửa thứ bạc không tiêu hủy được từ đá nguyên sinh, dệt thành những sợi bạc mà cậu đã thấy. Chỉ những đêm tối tăm chúng tôi mới dám trồi lên mặt đất và những hang động này là lối ra của chúng tôi. Ở trên này chúng tôi ráp lại những gì đã chuẩn bị dưới kia. Đêm nay đủ tối để chúng tôi khỏi phải nhìn thấy chính mình. Vì thế mà chúng tôi lên đây. Qua việc làm này, chúng tôi tìm cách đền bù cho thế giới về sự xấu xí của mình và tìm thấy trong đó chút niềm an ủi.
- Nhưng các ngươi đâu có lỗi gì về hình dạng của mình! Bastian nói.
- Chao ôi, có nhiều thứ lỗi lắm, người Acharai đáp, lỗi do hành động, lỗi do ý nghĩ, còn lỗi của chúng tôi là lỗi của sự hiện hữu của mình.
- Ta có thể giúp các ngươi như thế nào? Bastian hỏi, muốn ứa nước mắt vì thương hại.
- Ôi, thưa ân nhân vĩ đại, người Acharai kêu, người đeo AURYN và có quyền lực giải thoát chúng tôi... chúng tôi xin ân nhân chỉ một điều thôi: ban cho chúng tôi một hình dạng khác!
- Ta sẽ làm, cứ yên tâm, hỡi loài giun khốn khổ! Bastian nói. Ta ước rằng bây giờ các ngươi ngủ đi, rồi sáng sớm mai thức dậy, các ngươi sẽ chui ra khỏi vỏ bọc của các ngươi và biến thành bướm. Các ngươi sẽ muôn màu rực rỡ, tươi vui và chỉ còn có cười đùa vui nhộn thôi! Từ mai trở đi các ngươi không còn gọi là Acharai - những kẻ "hay nhè" - nữa, mà có tên là Schlamuffen - những kẻ luôn cười!
Bastian lắng nghe trong đêm tối nhưng không nghe thấy gì nữa cả.
- Chúng đã ngủ hết cả rồi, Atréju thì thầm.
Đôi bạn quay vào trong hang. Bộ ba Hýkrion, Hýsbald và Hýdorn vẫn đang ngáy khe khẽ, họ không biết gì về câu chuyện vừa rồi.
Bastian nằm xuống.
Nó cảm thấy hết sức hài lòng với chính mình.
Chẳng bao lâu nữa cả vương quốc Tưởng Tượng sẽ biết đến nghĩa cử nó vừa hoàn tất này. Mà việc này đúng là không vụ lợi, không ai có thể bảo rằng nó đã mong ước chút gì cho cá nhân nó. Danh tiếng về lòng nhân hậu của nó sẽ sáng ngời.
- Bạn nghĩ thế nào về chuyện này, Atréju? Nó thì thầm.
Atréju im lặng một lúc rồi mới đáp:
- Không biết bạn đã phải trả giá bao nhiêu?
Mãi một lúc sau, khi Atréju đã ngủ, Bastian mới hiểu rằng bạn nó muốn ám chỉ vấn đề "quên" của nó, chứ không phải nói đến lòng hy sinh của Bastian. Nhưng nó không tiếp tục nghĩ ngợi về chuyện này nữa mà thiếp đi trong sự linh cảm về niềm vui sắp tới.
Sáng hôm sau Bastian thức giấc vì những tiếng kêu trầm trồ ồn ào của ba chàng hiệp sĩ:
- Cậu xem kìa! Ngay cả con ngựa cái già của tôi cũng phải phì cười!
Bastian thấy họ đang đứng ở cửa hang, có Atréju nữa. Atréju là người duy nhất không cười.
Bastian đứng dậy, bước ra chỗ họ.
Khắp thung lũng lòng chảo đầy những hình thù nhỏ bé ngộ nghĩnh nó chưa hề thấy đang bay chập chờn, nhào lộn tung tăng. Chúng đều mang đôi cánh mối sặc sỡ trên lưng, mặc những bộ quần áo cũ đủ loại, kẻ ô có, sọc có, vòng có, chấm có, nhưng bộ nào bộ nấy hoặc quá chật hoặc quá rộng, quá lớn hay quá nhỏ và tạm gọi là khâu cầu may. Chẳng đâu vào đâu hết, chỗ nào cũng thấy vá - ngay cả trên cánh nữa. Không con nào giống con nào, mặt màu mè như mặt hề, mũi tròn và đỏ, răng ngạnh trông thật khôi hài, còn mồm miệng thì cường điệu. Một số con đội mũ hình trụ đủ thứ màu, một số khác đội mũ có chỏm, một số chỉ có ba chòm tóc đỏ rực dựng ngược, vài con đầu hói bóng. Phần lớn bọn này ngồi hay bám trên ngôi tháp quý giá tết bằng sợi bạc; chúng đánh đu, nhảy lò cò và đang tìm cách phá tháp.
Bastian chạy vội ra.
- Này, mấy người kia! Nó hét chõ lên. Ngưng lại ngay! Không được làm thế!
Lũ sinh vật kia liền ngừng lại, ngó xuống Bastian.
Một con ngồi tuốt trên đỉnh tháp hỏi:
- Tay kia nói gì?
Một con khác từ dưới réo lên:
- Tay kia bảo chúng ta không được làm thế.
- Tại sao tay kia lại bảo chúng ta không được làm? Con thứ ba hỏi.
- Không được phép là không được phép, thế thôi! Bastian la lớn. Mấy người đâu thể tự tiện phá bừa được!
- Tay kia bảo chúng ta không được phép phá bừa, con mối mặt hề thứ nhất nói với lũ bạn.\