Chú bé mang pijama sọc

ài ngày sau Bruno nằm trên giường trong phòng riêng, chăm chăm nhìn lên trần nhà ở trên đầu cậu. Những mảng sơn trắng đã bị vỡ và tróc ra khỏi tường trông thật chán ngắt, chẳng giống với lớp sơn son trong ngôi nhà ở Berlin – không bao giờ bị nứt nẻ và hè năm nào cũng được sửa sang lại khi mẹ cậu đưa thợ trang trí nhà cửa về. Vào buổi chiều đặc biệt này cậu nằm đó chăm chăm nhìn những vết nứt hình mạng nhện, nheo mắt đoán xem cái gì có thể nấp sau đó. Cậu tưởng tượng trong khoảng giữa mảng sơn với trần nhà có một loài côn trùng đang sinh sống, ngày ngày tách mảng sơn ra, xẻ nó nứt rộng hoác, cạy nó lên, cố gắng tạo ra khoảng trống để chúng có thể chen qua và tìm kiếm một khung cửa sổ nơi chúng trốn thoát được. Sẽ chẳng bao giờ có bất kỳ thứ gì, Bruno nghĩ, thậm chí ngay cả đám côn trùng, lại lựa chọn sống ở Ao Tuýt.

“Mọi thứ ở đây thật kinh khủng,” cậu hét to, mặc cho chẳng có ai ở đây nghe cậu nói, nhưng dù sao cậu cảm thấy dễ chịu hơn khi nghe những lời đó thốt ra. “Tôi ghét ngôi nhà, toi ghét căn phòng này và tôi ghét luôn cả lớp sơn tường. Tôi ghét tất cả. Tất tần tật”

Ngay sau khi cậu kết thúc câu hét thì Maria đi qua cửa phòng mang theo một ôm quần áo của cậu đã được giặt giũ, phơi khô và là ủi gọn ghẽ. Chần chừ một chốc khi nhìn thấy cậu đang nằm trên giường nhưng rồi cô hơi cúi đầu xuống và lặng lẽ đi về phía chiếc tủ.

“Chào chị,” Bruno nói, bởi vì nói chuyện với chị hầu gái không giống lắm với việc có bạn bè để tâm sự nhưng chẳng còn ai xung quanh để hàn huyên nữa nên như thế khá hơn nhiều so với việc phải nói chuyện với chính mình. Gretel thì không biết ở đâu mà tìm và cậu bắt đầu lo lắng mình sẽ phát điên vì buồn tẻ.

“Cậu Bruno,” Maria khẽ nói, bỏ riêng áo lót của cậu ra khỏi quần dài và quần lót rồi xếp chúng vào những ngăn kéo khác nhau, đặt lên những giá khác nhau.

“Tôi hy vọng là chị chán cũng ghét sẹ sắp đặt mới này y hệt như tôi,” Bruno nói, và Maria quay lại nhìn cậu với nét mặt cho thấy cô chẳng hiểu Bruno đang nói gì. “Ở đậy,” cậu giải thích, ngồi dậy nhìn xung quanh. “Mọi thứ ở nơi này. Chúng thật ghê sợ, chẳng phải thế sao? Chị cũng ghét chúng, phải không?”

Maria mở miệng ra định nói gì đó rồi khép miệng lại ngay lập tức. Cô dường như đang cân nhắc cậu trả lời thật cẩn thận, chọn những từ ngữ hợp lý, sắp sửa nói ra những lời đó, nhưng rồi nghĩ kỹ cô lại dẹp hết chúng đi. Bruno đã biết cô hầu như suốt cả đời cậu – cô đã đến làm việc cho gia đình cậu từ khi cậu mới ba tuổi – và nói chung hai người vẫn luôn khá hợp nhau, chỉ có điều trước giờ cô chưa khi nào thể hiện bất cứ dấu hiệu nào cho thấy cô đang sống. Cô chỉ lo làm công việc của mình, lau chùi đồ đạc, giặt giũ quần áo, phụ giúp mua sắm và nấu nướng, đôi khi đưa cậu tới trường rồi đón cậu về, nhưng việc đó chỉ thường xảy ra hồi Bruno mới tám tuổi; khi lên chín cậu quyết định cậu đã đủ lớn để có thể tự mình đi học và về nhà.

“Thế cậu không thích ở đây à?” cuối cùng cô nói.

“Thích ở đây ư?” Bruno đáp với một tiếng cười khẽ. “Thích ở đây ư?” cậu nhắc lại nhưng lần này to hơn. “Dĩ nhiên là tôi không thích ở đây rồi! Nơi này thật kinh khủng. Chẳng có gì để làm, chẳng có người nào để trò chuyện, chẳng có ai để chơi cùng. CHắc chắn chị không định nói với tôi là chị thấy sung sướng khi chúng ta chuyển tới đây đấy chứ?”

“Tôi luôn yêu thích khu vườn của ngôi nhà ở Berlin,” Maria nói, như thể cô đang trả lời một câu hỏi hoàn toàn khác. “Đôi khi, vào những buổi trưa ấm áp, tôi thích được ngồi ngoài đó trong ánh nắng và dùng bữa trưa dưới bóng cây thường xuân bên hô nước. Hoa ở đây rất đẹp. Hương thơm. Bầy ong bay liệng quanh hoa và chẳng bao giờ làm phiền ta miễn sao ta để yên cho chúng.”

“Thế tức là chị không thích ở đây đúng không?” Bruno hỏi. “Chị cũng nghĩ nó thật tệ hại giống như tôi nghĩ chứ?”

Maria chau mày. “Không quan trọng mà,” cô nói.

“Cái gì không quan trọng cơ?”

“Suy nghĩ của tôi.”

“Ôi, dĩ nhiên là có quan trọng chứ,” Bruno cáu kỉnh, như thể chẳng qua chị cố tình chơi khó vậy. “Chị là một phần của gia đình, chẳng phải vậy sao?”

“Tôi không chắc liệu cha cậu có nghĩ như vậy không,” Maria nói, cho phép mình mỉm cười một chút vì cô rất cảm động bởi điều cậu vừa nói.

“Ừm, cậu bị đưa tới đây hoàn toàn ngoài ý muốn, tôi cũng y vậy thôi. Nếu cậu hỏi tôi thì, tất cả chúng ta đang ở trên một con thuyền. Và nó đang bị thủng.”

Trong một chốc Bruno cảm thấy như Maria sắp sửa nói cho cậu biết cô đang nghĩ gì. Cô đặt chỗ quần áo còn lại xuống giường, bàn tay siết chặt thành nắm đấm hệt như cô đang vô cùng tức giận về một điều gì đó. Miệng cô mở rộng nhưng điều làm cô có thể nói ra một khi cô cho phép mình bắt đầu.

“Nói với tôi đi, chị Maria,” Bruno nói. “Bởi vì có thể nếu tất cả chúng ta cùng cảm thấy như nhau chúng ta sẽ thuyết phục được cha đưa chúng ta trở về nhà.”

Cô nhìn tránh sang hướng khác tỏng vài giây yên lặng rồi lắc đầu buồn bã trước khi quay lại đối diện với cậu. “Cha cậu biết cái gì là tốt nhất,” cô nói. “Cậu phải tin điều đó.”

“Nhưng tôi không chắc mình có thể tin như vậy,” Bruno nói. “Tôi nghĩ cha đã phạm phải một sai lầm khủng khiếp.”

“Vậy thì đó sẽ là sai lầm mà tất cả chúng ta phải sống cùng.”

“Khi tôi gây lỗi tôi luôn bị phạt cơ mà,” Bruno khăng khăng, cảm thấy tức giận vì những nguyên tắc vẫn áp dụng cho trẻ con dường như không hề được áp dụng đối với người lớn (mặc dù thật sự thì chính họ là những người đề ra các nguyên tắc.) “Cha thật ngớ ngẩn,” cậu lầm bầm nói thêm.

Hai mắt Maria mở to rồi cô bước thêm một bước về phía cậu, hai tay cô bịt chặt miệng trong một khoảnh khắc hoảng sợ. Cô nhìn xung quanh để chắc rằng không có ai đang nghe trộm và nghe thấy những gì mà Bruno vừa nói. “Cậu không được nói vậy,” cô nói. “Cậu không bao giờ được nói những lời như thế về cha mình.”

“Tôi chẳng thấy vì sao lại không được cả,” Bruno nói; tự cảm thấy hơi xấu hổ khi nói ra những lời đó, nhưng cậu chẳng muốn ngồi yên đấy mà nhận lời trách móc tỏng khi đằng nào cũng chẳng có ai có vẻ gì quan tâm tới ý kiến của cậu

“Bởi vì cha cậu là người tốt,” Maria nói. “Một người rất tốt. Ông ấy đã lo lắng cho tất cả chúng ta.”

“Xách cổ mọi người ra tận nơi này, tới giữa một nơi đồng không mông quạnh, ý chị là vậy ư? Đó là lo cho tất cả chúng ta đấy à?”

“Cha cậu đã làm rất nhiều điều,” cô nói. “Trong đó có rất nhiều điều cậu nên thấy tự hào. Nếu không nhờ có cha cậu thì rốt cuộc giờ này tôi sẽ đang ở đâu?”

“Vẫn ở Berlin, tôi nghĩ vậy,” Bruno nói. “Làm việc trong một ngôi nhà đẹp đẽ. Dùng bữa trưa dưới bóng cây thường xuân và mặc kệ lũ ong bay nhảy.”

“Cậu không nhớ khi tôi tới giúp việc cho cậu, đúng không?” cô khẽ hỏi, ngồi xuống trên mép giường cậu trong chốc lát, một việc mà cô chưa bao giờ làm trước đây. “Làm sao mà cậu nhớ được chứ? Hồi ấy cậu mới có ba tuổi. Cha cậu đưa tôi về và cứu giúp tôi khi tôi rất cần tới ông ấy. Ông ấy đã cho tôi một công việc, một chỗ ở. Thức ăn nữa. Cậu không thể tưởng tượng được thiếu thức ăn sẽ như thế nào đâu. Cậu chưa bao giờ bị đói cả, đúng không?”

Bruno chau mày. Cậu chỉ muốn nói rằng ngay lúc này đây cậu đang cảm thấy hơi đói, nhưng thay vì thế cậu ngước lên nhìn Maria và lần đầu tiên nhận ra cậu chưa bao giờ nhìn nhận đầy đủ về cô như một con người có đời sống và quá khứ riêng. Xét cho cùng, cô chưa bao giờ làm việc gì (theo như cậu được biết) ngoài làm hầu gái cho gia đình cậu. Cậu thậm chí còn không chắc đã từng nhìn thấy cô mặc cái gì khác ngoài bộ đồng phục cho người hầu. Nhưng khi bắt gặp suy nghĩ về chuyện này, như chính lúc này đây, cậu phải thừa nhận rằng hẳn cuộc đời của Maria phải có gì đó hơn là chỉ phục vụ cậu và gia đình. Cô hẳn cũng có những ý nghĩ ở trong đầu, y như cậu vậy. Cô cũng phải có những điều để nhung nhớ, những người bạn mà cô muốn gặp lại, y như cậu vậy. Và cô hẳn cũng âm thầm khóc từng đêm kể từ khi cô tới đây, giống như những thằng bè còn ít tuổi và kém dũng cảm hơn cậu rất nhiều. Cô cũng khá xinh đạp nữa, cậu để ý thấy thế, trong lòng cảm thấy hơi kỳ kỳ khi nhận ra.

“Mẹ tôi biết cha cậu từ khi ông còn là một cậu bé như cậu bây giờ,” vài giây sau Maria nói. “Mẹ tôi làm việc cho bà nội cậu. Mẹ tôi là thợ may cho bà từ khi mẹ tới Đức hồi còn trẻ. Mẹ tôi chuẩn bị tất cả trang phục cho những buổi hòa nhạc của bà – giặt giũ, là ủi, sửa sang. Những chiếc váy vô cùng lộng lẫy, tất cả chúng. Đến từng đường khâu mũi chỉ, Bruno ạ! Giống như những tác phẩm nghệ thuật ấy, từng thiết kế một. Giờ cậu sẽ không tìm được những người may váy như vậy đâu.” Cô lắc lắc đầu và mỉm cười với ký ức đó trong khi Bruno kiên nhẫn lắng nghe. “Mẹ tôi luôn đảm bảo những chiếc váy đã được chuẩn bị xong xuôi và sẵn sàng bất kể khi nào bà cậu đến phòng thay đồ của bà trước mỗi buổi biểu diễn. Rồi sau khi bà nội cậu nghỉ hưu, dĩ nhiên bà tôi ở bên bầu bạn với bà và nhận một khoản tiền trợ cấp nhỏ, nhưng thời đó rất khó khăn nên cha cậu đã cho tôi một công việc, công việc đầu tiên tôi từng có. Vài tháng sau đó mẹ tôi ngã bệnh nặng và cần rất nhiều viện phí, cha cậu đã thu xếp tất cả khoản đó mặc dù ông ấy không buộc phải làm vậy. Ông ấy thanh toán bằng tiền riêng của mình chỉ bởi vì mẹ tôi là bạn mẹ ông ấy. Rồi ông đưa tôi về nhà cũng vì lý do đó. Đến khi mẹ tôi qua đời ông cũng đã trả mọi chi phí tang lễ cho bà. Vậy nên đừng bao giờ nói cha cậu là ngớ ngẩn, Bruno ạ. Không được nói trước mặt tôi. Tôi sẽ không cho phép đâu.”

Bruno cắn môi. Cậu đã hy vọng rằng Maria sẽ đừng về phía cậu trong kế hoạch thoát khỏi Ao Tuýt nhưng cậu có thể thấy lòng trung thành của cô thức sự dành cho ai rồi. Và cậu phải thừa nhận rằng cậu khá tự hào về cha mình khi nghe câu chuyện đó.

“Ồ,” cậu nói, chẳng nghĩ ra được điều gì khôn ngoan để nói lúc này, “tôi nghĩ rằng thế thì cha thật tốt.”

“Phải đấy,” Maria nói, đứng dậy và đi về phía cửa sổ, noi mà từ đó cậu vẫn có thể phóng tầm mắt thẳng tới những gian trại và những con người ở phía xa xa. “Sau này ông ấy cũng rất tốt với tôi,” cô khẽ nói tiếp, giờ đây chính cô đang nhìn qua cửa sổ và ngắm những con người đó cùng những người lính đang đi lại làm công việc của mình ở phía đằng xa. “Ông ấy có một tấm lòng hết sức nhân ái, thật sự là như vậy, điều đó khiến tôi băn khoăn...” Cô lặng đi khi đứng nhìn những con người đó và giọng cô đột nhiên đứt quãng, cô ấy nói như thể sắp khóc.

“Băn khoăn cái gì cơ?” Bruno hỏi.

“Băn khoăn ông ấy làm... tại sao ông ấy có thể...”

“Tại sao cha có thể làm gì cơ?” Bruno khăng khăng hỏi.

Tiếng đóng cửa đánh sầm từ dưới tầng dội lên vọng khắp khu nhà – giống như tiếng súng nổ - khiến Bruno giật bắn mình còn Maria thì bật ra một tiếng kêu khe khẽ. Bruno nhận ra có tiếng bước chân chạy lên cầu thang về phía hai người, càng lúc càng nhanh, và cậu bò trở lại giường, nằm sát vào tường, đột nhiên cảm thấy hơi lo lắng vì những chuyện sắp xảy tới. Cậu nín thở, chờ đợi rắc rối, nhưng đó chỉ là Gretel, Trường Hợp Vô Vọng. Cô ngó đầu qua cánh cửa và dường như kinh ngạc kinh ngạc khi thấy em trai và người hầu gái của gia đình đang cùng trò chuyện.

“Chuyện gì đang xảy ra vậy?” Gretel hỏi.

“Chẳng có gì cả,” Bruno đáp đầy tự vệ. “Chị muốn gì nào? Đi ra ngoài đi.”

“Em ra ngoài đi thì có ấy,” cô trả lời, mặc dù đây là phòng của cậu, rồi quay lại nhìn Maria, nheo nheo mắt đầy vẻ nghi ngờ. “Tắm cho tôi, Maria, được chứ?” cô hỏi.

“Tại sao chị không thể tự đi mà tắm chứ?” Bruno bật lại.

“Bởi vì chị ấy là người hầu,” Gretel nói, chằm chắm nhìn cậu. “Đó là việc mà chị ấy ở đây để làm.”

“Đó không phải là việc mà chị ấy ở đây để làm,” Bruno hét lên, đứng dậy đi về phía cô. “Chị ấy không ở đây để suốt ngày làm mọi việc cho chúng ta, chị biết chứ. Đặc biệt là những việc mà chúng ta có thể tự làm được.”

Gretel trân trân nhìn cậu như thể cậu vừa phát điên, rồi nhìn sang Maria lúc này đang lắc đầu nguầy nguậy.

“Dĩ nhiên rồi thưa cô Gretel,” Maria nói.”Tôi chỉ dọn dẹp nốt quần áo của em trai cô rồi tôi sẽ tới chỗ cô ngay.”

“Được, đừng quá lâu đấy,” Gretel nói cộc cằn – bởi vì không giống Bruno, cô không bao giờ ngưng lại để suy nghĩ về sự thật rằng Maria cũng là một con người có những cảm xúc giống y như cô – rồi quay về phòng mình, đóng cánh cửa phía sau lưng lại. Đôi mắt Maria không dõi theo Gretel nhưng hai má cô hơi đỏ ửng lên.

“Tôi vẫn nghĩ cha đã gây ra một sai lầm tệ hại,” Bruno nói khẽ sau vài phút khi cậu cảm thấy như muốn xin lỗi về thái độ cư xử của chị gái cậu nhưng không biết liệu đó có phải là hành động đúng hay không. Những tình huống như vậy luôn làm Bruno thấy rất khó chịu, bởi vì, tận đáy lòng, cậu biết chẳng có lý do gì để tỏ ra bất lịch sự với một ai đó, ngay cả khi họ làm giúp việc cho mình. Xét cho cùng thì vẫn có thứ gọi là quy tắc ứng xử kia mà.

“Thậm chí nếu có nghĩ vậy thì cậu cũng không được nói ra điều đó,” Maria nói nhanh, đi về phía cậu và nhìn cậu như thể cô muốn truyền suy nghĩ nào đó vào lòng cậu. “Hứa với tôi là cậu không bao giờ như thế nữa đi.”

“Nhưng tại sao chứ?” cậu cau có hỏi lại. “Tôi chỉ nói những điều tôi cảm thấy thôi mà. Tôi được phép làm điều đó, không phải như thế sao?”

“Không,” cô nói. “Không, cậu không được phép.”

“Tôi không được phép nói những điều tôi cảm thấy?” cậu nghi ngờ hỏi lại.

“Đúng vậy,” cô khăng khăng, giờ thì cô năn nỉ cậu giọng cô trở nên khó chịu. “Hãy giữ yên lặng những điều đó, Bruno. Cậu không biết mình sẽ gây ra rắc rối tới mức nào sao? Cho tất cả chúng ta?”

Bruno nhìn cô chằm chằm. Có gì đó trong mắt cô, giống như một nỗi lo lắng điên cuồng, mà cậu chưa bao giờ nhìn thấy trước đây khiến cậu bối rối. “Được rồi,” cậu lầm bầm, rồi đứng dậy đi về hướng cửa chính, đột nhiên cảm thấy lo âu khi phải đi xa cô. “Tôi chỉ nói rằng tôi không thích ở đây, tất cả có thế thôi. Tôi chỉ nói chuyện với chị trong khi chị xếp quần áo thôi mà. Đâu có vẻ gì giống như kiểu tôi sắp sửa bỏ trốn hay cái gì tương tự như vậy đâu. Mặc dù nếu có làm như vậy thật thì tôi vẫn nghĩ chẳng có ai trách tôi được.”

“Và làm cho cha mẹ cậu lo lắng tới chết hả?” Maria hỏi. “Bruno, nếu còn có chút suy nghĩ, cậu nên ở yên đó, tập trung vào bài tập và làm bất cứ điều gì cha cậu bảo. Tất cả chúng ta phải giữ cho mình được an toàn cho tới khi chuyện này qua đi. Dù sao đó cũng là việc tôi dự định làm. Mà rốt cuộc thì chúng ta có thể làm được gì hơn thế nữa chứ? Chúng ta không thể thay đổi được mọi sự.”

Đột nhiên, và chẳng vì một lý do gì cậu có thể hiểu được, Bruno cảm thấy muốn khóc khủng khiếp. Cảm giác đó thậm chí làm chính cậu cũng phải ngạc nhiên và cậu phải chớp mắt mấy lần thật nhanh để Maria không nhận ra. Tuy nhiên khi nhìn lại vào mắt của Maria cậu nghĩ có thể ngày hôm đó đã có gì thật lạ trong không khí, bởi vì hai mắt cô trông cũng như ngập tràn nước mắt. Nhìn chung cậu bắt đầu cảm thấy rất lúng túng, vậy nên cậu quay lưng lại phía Maria rồi đi ra cửa.

“Cậu đi đâu vậy?” Maria hỏi.

“Ra ngoài,” Bruno giận dỗi nói. “Nếu đó là điều mà chị quan tâm.”

Cậu bước chầm chậm nhưng khi đã rời khỏi phòng cậu đi nhanh về phía cầu thang rồi chạy xuống bậc thang với một tốc độ khủng khiếp, đột nhiên cảm thấy nếu không chạy ra khỏi nhà ngay thì cậu sẽ ngất xỉu mất. Chỉ trong vài giây cậu đã ra ngoài và cậu bắt đầu chạy tới chạy lui trên lối xe vào, háo hức được làm một việc gì đó năng nổ, bất cứ việc gì có thể làm cho cậu mệt nhừ. Từ đằng xa cậu có thể nhìn thấy cánh cổng dẫn ra con đường đưa tới nhà ga xe lửa để về nhà, nhưng cái ý tưởng lao ra ngoài kia, cái ý tưởng bỏ trốn để rồi chỉ còn lại một mình không có ai bên cạnh thậm chí còn làm cậu buồn bã hơn cả cái ý nghĩ phải ở lại đây.