Một buổi tối, trong khi họ sửa soạn đi ăn thì thấy một hình dáng ở trong bụi. Họ nhận ngay được là một người da đỏ.
Hoggan cầm ngay cây súng cũ của ông Smith mà luôn luôn chàng để ở bên cạnh. Nhưng ông già cản liền, để tránh một chuyện chẳng hay, khó vãn cứu được.
Vả lại người da đỏ không có vẻ lẩn lút. Hắn bước rón rén, đặt nhè nhẹ mấy ngón chân trước rồi mới đặt gót chân sau - theo lối của họ - nhưng rõ ràng là nó không có ý giấu mặt.
Đại tá nhớ lại vụ đốt phá nhà máy, nổi giận lên. Cũng may ông Smith khuyên ông nén lòng được.
Người da đỏ tiến chầm chậm về phía họ, đợi cho tới khi chỉ cách đại tá có vài thước, mới cất tiếng chào rất lễ độ:
- Xin chúc các bạn da trắng được bình an.
Đại tá nghe Sam dịch câu đó, la:
- Cả gan thật! Tụi cú quạ này phá cái máy quý nhất của ta, đốt nhà ta, ăn cắp la của ta rồi lại đây chúc chúng ta bình an.
Sam năn nỉ nho nhỏ:
- Ông để nó nói, để nó nói. Chắc chắn nó có điều gì quan trọng báo cho ta hay. Phải nghe nó nói gì đã.
Ông Drake bớt giận. Người da đỏ cúi và xá dài, cả bọn trừng trừng nhìn nó. Trời đã tối quá, khó nhận được từng nét của y. Y nói:
- Kaghamisham vẫn không quên rằng các bạn da trắng cứu nó. Các bạn da trắng đại lượng với nó. Nó là bạn thân của các bạn. Cho nên hôm nay nó lại cho các bạn hay để tránh những tai nạn lớn.
Sam làm thông ngôn, đại tá bảo Sam:
- Kêu nó lại gần đây.
Sam vẫy người da đỏ.
- Bạn tiến lại đây. Chúng tôi biết rõ Kaghamisham và Kaghamisham là bạn thân của chúng tôi. Nhưng đêm tối chúng tôi không thấy rõ dễ lầm lắm.
Người da đỏ bước lại phía Sam, nói:
- Tôi nhận ra được "mắt đại bàng" của tôi. Bạn luôn luôn có ý tứ và những lời ở miệng bạn thốt ra có lý lắm.
Rồi hắn xá dài.
Cả năm người đều ngạc nhiên. Họ đã quên người da đỏ từ lâu, quên việc cứu hắn khỏi bị beo vồ và không ngờ lần này hắn tới đây.
Sam đáp:
- Tôi cũng nhận được bạn Kaghamisham. Tôi mong rằng bạn bằng lòng ngồi chơi với chúng tôi chứ?
Người da đỏ gật đầu và ngồi phịch xuống đất, năm người kia cũng ngồi xuống.
Đại tá nhận thấy vết thương của hắn không còn thẹo gì cả.
Sam hỏi: Bạn muốn gì?
Kaghamisham đưa cặp mắt sắc nhìn khắp mọi người rồi suy nghĩ một chút trước khi trả lời:
- Kaghamisham đã đau nặng và Kaghamisham làm chúa, nhưng chúa nhỏ, đàn em trong bộ lạc không chịu nghe Kaghamisham cho nên họ phàn nàn về các bạn da trắng lắm. Nhà của các bạn đã bị đốt...
Sam thông ngôn, đại tá giận dữ:
- Còn cái máy của tôi! Nó không nói gì về cái máy hết. Nhà ván, tôi không cần, đốt rồi cất lại được. Nhưng một cái máy như vậy, làm sao mà kiếm được một cái khác trong miền này, nếu không có ông Smith và anh.
Kaghamisham quay về phía Sam hỏi:
- Bạn tóc bạc nói gì đó?
Sam làm thinh không cho hắn biết nỗi giận của đại tá. Cho nên người da đỏ tỏ vẻ lúng túng, bất bình lắm, cau mặt lại, nói:
- Tôi biết đàn em của tôi nóng nảy. Họ không nghe lời tôi. Tôi bảo họ xin với các bạn rời khỏi miền này của bộ lạc Cherakee chúng tôi đi; các bạn lại ở đây không xin phép họ.
Khi đã hiểu lời của người da đỏ, đại tá đoán ý hắn muốn gì, bèn la:
- Không bao giờ tôi rời khỏi miền này! Không bao giờ! Một tháng nay chúng tôi làm việc cực nhọc như bọn tù tội. Hễ chưa đào xong giếng thì không khi nào tôi đi nơi khác hết.
Sam giảng cho người da đỏ hiểu vì đâu đại tá giận dữ, và vẻ mặt Kaghamisham bất bình lắm, hắn nói:
- Các bạn khăng khăng không đổi ý là lầm. Tôi lại để bàn chuyện hòa bình với các bạn nhưng các bạn muốn chiến tranh. Nếu các bạn muốn chiến tranh thì mặc các bạn. Tôi để đàn em trong bộ lạc làm theo ý chúng.
Ông Drake gầm lên:
- Cái gì? Dọa nạt ư? Tao vặn cổ tên da đỏ này bây giờ và treo thây nó lên cành cây thấp nhất ở đầu rừng cho những đứa khác sợ mới được.
Sam hết sức khó khăn mới giữ được đại tá khỏi đứng dậy và nhẩy lại đánh người da đỏ. Chàng khuyên:
- Chúng ta phải biết ngoại giao. Tụi nó năm trăm đứa, chống lại sao nổi.
Đại tá phải nhận rằng lời đó chí lý:
- Vậy thì mặc anh, anh thu xếp với đồ chó chết ấy ra sao thì thu xếp. Tôi, tôi chỉ biết có mỗi một cách làm cho chúng sợ là dùng võ lực.
Chắc đại tá vẫn tưởng tượng rằng ông đương chỉ huy một đội binh đông đúc và đầy đủ khí giới như hồi còn ở trong quân đội. Nhưng tình thế bây giờ khác xa, tất cả chỉ có năm người và một cây súng cũ.
Sam quay lại bảo người da đỏ:
- Xin bạn cứ nói rõ đi, bạn muốn gì?
- Tụi đàn em của tôi muốn rằng những người da trắng rời miền này tức thì; không phải đất của họ.
- Sao bạn không xét? Chúng tôi không săn bắn, không cày ruộng, vậy có làm hại gì cho các bạn da đỏ đâu? Chúng tôi ở đây cũg như cắm trại lâu lâu một chút thôi mà.
Kaghamisham đáp, giọng hằn học:
- Lần này là lần đầu tiên mà tôi nghe những lời dối trá thốt ở miệng "mắt đại bàng" ra. Tôi không biết các bạn da trắng có cày ruộng không. Dù sao các bạn cũng có cái yêu thuật này nó kêu kỳ dị - y đưa tay chỉ máy đào giếng - và đàn em của tôi đa nghi: chúng không muốn thấy cái máy ở đó nữa. Nhưng bạn nói các bạn không săn bắn là bạn nói dối.
Kaghamisham chỉ Hoggan và tiếp vẻ lạnh lùng:
- Bạn này đã giết trên ngàn con hải ly và biết bao con vật khác nữa. Săn gần hết mồi của chúng tôi rồi.
Sam nhìn thẳng vào mặt người da đỏ, không biết trả lời ra sao, đành hỏi:
- Thế nếu chúng tôi nhất định không chịu rời miền này?
- Thì có chiến tranh. Đàn em của toi đóng trại rất gần đây, cách cánh đồng lửa không xa. Chỉ một lát là họ chiếm được trại của các bạn.
- Để tôi rán giảng cho các bạn tôi hiểu, nhưng tôi không có hy vọng làm vừa lòng bạn được đâu, bạn Kaghamisham ạ. Đành là chiến tranh thôi.
- Đành là chiến tranh!
Người da đỏ sắp đứng dậy thì ông già Smith xen vô, bắt buộc hắn ngồi xuống. Ông nói tiếng Cherakee:
- Bạn biết rằng người da trắng có những cách ghê gớm để chống cự chứ? Có thuốc súng, có đạn, có gậy sấm, cách 500 thước giết được thú vật và cả người da đỏ nữa.
- Kaghamisham biết vậy. "mắt đại bàng" đã cho nó một cây gậy sấm như thế.
Ông già cắn môi suy nghĩ rồi tiếp:
- Bạn cũng biết rằng người da trắng làm những chiếc mề đay nho nhỏ bằng một kim thuộc màu vàng chứ? (tức đồng tiền vàng).
- Những mề đay đã dùng để mua đàn em của chúng tôi phải không?
Ông già gật đầu:
- Bạn dẹp cơn giận của đàn em đi rồi chúng tôi sẽ biếu bạn vài miếng mề đay ấy. Bạn bằng lòng không?
Mắt người da đỏ thình lình sáng ngời lên, nhưng y suy nghĩ một hồi lâu, rồi mới đáp:
- Đưa năm trăm miếng mề đay đó thì các bạn da trắng có thể ở lại đây được 100 mặt trời nữa. (tức 100 ngày)
Ông già dịch lời đề nghị ấy cho đại tá nghe. Đại tá nói:
- Được lắm. Ông nhận lời đi. Tôi đi lấy tiền tức thì.
Ông đứng dậy, đi về phía nhà ván, xách một túi nhỏ bằng da rồi đổ hết tiền vàng trong túi ra đếm. Đếm đủ 500 đồng thì chỉ còn lại độ mười đồng.
Ông Smith phàn nàn:
- Sạt nghiệp ông rồi.
- Cần gì! Tên da đỏ đó cho chúng ta ở đây ba tháng. Cần có ba tháng ấy để làm việc. Khi tôi đã thành công rồi, tôi sẽ trở lại đây với một bộ đội và sẽ tận diệt loài khỉ độc ấy.
Kaghamisham lẳng lặng bỏ tiền vàng vào túi, đứng dậy lễ phép chào năm người rồi biến vào trong rừng. Khi hắn đã khuất, đại tá đưa mấy đồng còn lại cho Sam và nói:
- Cầm lấy, em. Tiền công của em đó. Em ở lại đây làm mười ngày nữa rồi em tự ý muốn đi đâu thì đi.
Sam đáp:
- Thưa đại tá không. Tôi cho đại tá thiếu chịu. Khi nào chúng ta kiếm được dầu lửa, chúng ta sẽ tính toán.
Đại tá ôm Sam, cảm động đến rớt nước mắt.